Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çevresel sinir hasarı, çevresel sinir sisteminde (ÇSS) hem sinirde hem de bağ dokusu etrafındaki hasarın büyüklüğüne göre Seddon sınıflandırması baz alınarak kategorize edilir. Sinir sistemi glia ile desteklenen sinir hücrelerine (nöron) bağlı olarak karakterize edilir. Merkezi sinir sisteminin aksine ÇSS'de nörorejenerasyonu mümkündür. Çevresel rejenerasyonda ortaya çıkan süreçler şu büyük olaylara ayrılır: Wallerian dejenerasyonu, akson rejenerasyonu/büyümesi ve sinir . Çerveresel rejenerasyondaki olaylar sinir hasarının ekseninde olması beklenir. Proksimal (yakınsal) eziklik, hasarlı sinir hücrelerinde bulunan ve rejenerasyonun bir parçası olan hücre gövdesinin uçlarında oluşur. Distal (uç) eziklik ise, hasarlı sinir hücrelerinde bulunan ve dejenerasyonun bir parçası olan akson ucunda oluşur. Bu uçsal ezik bölüm rejenerasyonlu aksonun büyüme yönündedir. Çevresel sinir hasarı araştırmaları, Amerikan İç Savaşı zamanında başladı ve şu ana kadarki gelişme, sadece süreçlerin genişleyerek karakterize edilmesi ve sinir rejenerasyonunu ile reinnervasyonuna katkı sağlayan faktörleri kapsamakla kalmadı, aynı zamanda sinir rejenerasyonunu arttıran biyolojik yöntemler ve büyümeyi geliştiren moleküler uygulamalar gibi tedavileri de saptadı.
Sinir hasarı türleri
Sinir hasarının en hafif olan türü, sinir hücrelerinin kalıcı hasarı olmayan ve aksonların büyünlüğünü bozmayan nöropraksidir. Biraz daha ağır olanı, aksonları kesintiye uğratan, fakat (miyelin kılıfın) onarılması mümkün olan ve aksonotmezis olarak adlandırılan türdür. En ağır sinir hasarı ise, sinir bütünlüğünü tamamen bozan, fakat yine de kurtarma ihtimali olan ve nörotemezis olarak adlandırılan türdür.
Çevresel hasardaki olaylar
Wallerian dejenerasyonu, sinir rejenerasyonundan önce meydana gelen bir süreçtir ve temizleme veya özellikle reinnervasyon için uçsal ezikliğin onarılmasını amaçlayan temizleme süreci olarak açıklanabilir. Schwann hücreleri, çevresel sinir sistemindeki sinir hücreleri için destek ve koruma sağlayan ve miyelin biçiminde olan nöroglialardır. Wallerian dejenerasyonu esnasında, Schwann hücreleri ve makrofajlar, özellikle uçsal hasarlı bölgede bulunan miyelin ve hasarlı aksonlar gibi enkazları kaldırmak ve tekrar büyümeyi sağlayan nörotropik faktörleri serbest bırakmak için etkileşime girer. Wallerian dejenerasyonunda Schwann hücreleri özellikle, endonöryum boyunca dizilerek büyürler ve endonöryumu koruyan bir Büngner bantı (boB) meydana getirirler. Sinirle donatılmayan Schwann hücreleri çoğalarak Büngner bantlarını ve kalan bağ dokusu bazal zarı da endonöryumu biçimlendirir. Bu bantlar aksonların tekrar büyümesinde de önemli rol oynar. Hasarlı aksonların dejenerasyonunda kalsiyumun da bir rolü vardır. Sinirsel hücre gövdesinde, hücre çekirdeğinin gövde çevresinde dolaşmasını, endoplazmik retikulumun ayrılmasını ve dağılmasını sağlayan ve oluşması olarak adlandırılan bir süreç meydana gelir.
Schwann hücrelerinin rolü
Schwann hücreleri Wallerian dejenerasyonunda etkindir. Bunlar sadece miyelinin fagositozunu (yenmesini) sağlamakla kalmaz, aynı zamanda fagositozun devamlılığını sağlayan makrofajların iyileşmesinde de rol oynar. Schwann hücrelerinin fagositik rolü olduğu, bu hücrelerdeki moleküllerin araştırılması sonucu ortaya çıktı. Bu hücreler özellikle iltihaplı makrofazlarda önemlidir. Galaktoz özlü MAC-2 gibi bir antikor, makrofajca zengin dejenerasyonlu sinirlerde değil, aynı zamanda makrofajı az fakat Schwann hücrelerince zengin olan dejenerasyonlu sinirlerde de görülür. MAC-2'nin dejenerasyonlu sinirlerdeki etkileri daha çok miyelin fagositozunda görülür. MAC-2 miktarı ile miyelin fagositozunun hızı arasında doğru bir orantı vardı. MAC-2'deki eksiklik miyelinin hasarlı bölgeden uzaklaştırılmasında sınırlamaya bile neden olabilir.
Schwann hücreleri, hasarlı bölgede makrofajlar ortaya çıkmadan önce meydana gelen da rolü vardır. Elektron mikroskobu ve analiz ile sinir lifi çimdiklendiğinde, makrofazların hasarlı bölgeye varmadan önce, miyelinin ufalandığı ve Schwann hücrelerinin sitoplazmasında miyelin enkazı ve miyelin zerreleri bulunduğu görüldü. Bu durum, makrofazların hasarlı bölgeye varmadan önce, fagositozun başladığını gösterir.
Schwann hücreleri, hem hasarlı sinirdeki büyümeyi geliştiren hem de Schwann hücrelerini destekleyen ve gibi değil, aynı zamanda aksonların büyümesine kılavuzluk eden nörit gelişim faktörünün de meydana gelmesinde önemli rol oynar. Bu iki faktör aşağıda açıklanmıştır.
Makrofajların rolü
Çevresel rejenerasyonda makrofazların birincil rolü, Wallerian dejenerasyonu esnasındaki demiyelinizasyonudur. İmmünohistokimyasal analiz, demiyelinli ve ezik tellürde, kesik sinirlerde, miyelin fagositozu için belirleyi olan lizozimde ve bazı bölgelerde oluşan ve makrofaj için belirleyici olan ED1'de görüldü. Lizozim ayrıca, hasarlı sinirdeki makrofajlar tarafından yapılan miyelin fagositozunun geçici sürecini sağlamayı da üstlenir. Northern blot yöntemi, miyelin fagositozu esnasında beklenen bir sürede lizozimin uç noktasında mRNA'nın ortaya çıktığını gösterdi. Makrofajlar, hasarlı sinir bölgesindeki tüm hücresel enkazları fagositoz yapamaz. Bunlar seçicidirler, belirli faktörleri kurtarır. Makrofajalar, hasarlı bölgedeki kolesterolü kurtamak için gereken proteinini üretir.
Nörotropik faktörlerin rolü
Nörotropik faktörler, sinir hücrelerinin sağlıklı gelişmesi ve büyümesi ile ilgilidir. Besleyici bir faktör, büyümesi sağlamak için gıda üretmekle ilgilidir. Faktörler genellikle, tirozin kinaz reseptörleri için protein ligandlarıdır. Nörotropik faktörler, hasarlı sinir hücrelerindeki tarafından emilerek bozulan taşıma işlemini harekete geçirir ve onları hücre gövdesine geri götürür.
Sinir büyüme faktörü (NFG)
NFG, normalde sağlıklı ve gelişip büyümeyen sinirlerde az oranda etkisi vardır, fakat sinir hasarında Schwann hücrelerindeki büyümeyi arttırarak hasara tepki verir. Bu faktör, aksonal rejenerasyonuna tepki vermek için uçsal bölümdeki Schwann hücrelerinin büyümesini ve çoğalmasına arttıran bir mekanizmadır.
Silier nörotropik faktör (CNTF)
CNTF, normalde sağlıklı sinirlerdeki Schwann hücreleri büyük oranda etkisi vardır, fakat sinir hasarına tepkisi, uzak bölümdeki Schwann hücrelerini azaltmakla olur. Fakat hasarlı aksonların tekrar büyümesi başlamadıkça bunun etkisi düşüktür.
İnsülin benzeri büyüme faktörleri (IGFs)
IGFs, çevresel sinir sistemindeki aksonal rejenerasyonu arttırır. IGF-I ve IGF-II mRNA seviyeleri, kemenin siyatik sinirin uçsal bölümündeki ezik hasar nedeniyle önemli derecede arttar. Onarılan sinir bölgesinde lokal olarak iletilen IGF-I, sinir dokusundaki aksonal rejenerasyonu önemli derecede arttırabilir ve felçli bir kasın işlevinin kurtulmasına çabucak yardımcı olur.
Nörit gelişim faktörlerinin rolü
Nörit gelişim faktörler, uçsal bölgedeki Schwann hücreleri tarafından üretilen ve gibi matriks proteinlerdir. Fibronektinler, bazal zarın bileşikleridir ve nörit büyümeyi geliştirir. Sinir hücrelerinin rejenerasyonunda nörit büyüme faktörleri aksonun yapışmasında gibi (N-CAM) rolü oynar.
Nörorejenerasyon tedavileri
Elektriksel uyarma (stimuli), nörorejenerasyonunu geliştirebilir. Uyarma frekansı, aksonal rejenerasyonun miktarındaki artışta ve kalitesinde hatta aksonu destekleyen miyelin ve kan damarlarındaki büyümede önemli bir faktördür. Rejenerasyonun histolojiksel (dokusal) analizi ve ölçümü, hasarlı siyatik sinirlerde ile uyarmanın yüksek frekans ile yapılan uyarmadan daha iyi sonuç verdiğini göstermiştir.
Ayrıca bakınız
- Sinir
- Nöropraksi
- Aksonotmezis
- Nörotemezis
- Sinir hasarı
- Nörorejenerasyon
- Wallerian dejenerasyonu
- Çevresel sinir hasarı sınıflandırması
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cevresel sinir hasari cevresel sinir sisteminde CSS hem sinirde hem de bag dokusu etrafindaki hasarin buyuklugune gore Seddon siniflandirmasi baz alinarak kategorize edilir Sinir sistemi glia ile desteklenen sinir hucrelerine noron bagli olarak karakterize edilir Merkezi sinir sisteminin aksine CSS de nororejenerasyonu mumkundur Cevresel rejenerasyonda ortaya cikan surecler su buyuk olaylara ayrilir Wallerian dejenerasyonu akson rejenerasyonu buyumesi ve sinir Cerveresel rejenerasyondaki olaylar sinir hasarinin ekseninde olmasi beklenir Proksimal yakinsal eziklik hasarli sinir hucrelerinde bulunan ve rejenerasyonun bir parcasi olan hucre govdesinin uclarinda olusur Distal uc eziklik ise hasarli sinir hucrelerinde bulunan ve dejenerasyonun bir parcasi olan akson ucunda olusur Bu ucsal ezik bolum rejenerasyonlu aksonun buyume yonundedir Cevresel sinir hasari arastirmalari Amerikan Ic Savasi zamaninda basladi ve su ana kadarki gelisme sadece sureclerin genisleyerek karakterize edilmesi ve sinir rejenerasyonunu ile reinnervasyonuna katki saglayan faktorleri kapsamakla kalmadi ayni zamanda sinir rejenerasyonunu arttiran biyolojik yontemler ve buyumeyi gelistiren molekuler uygulamalar gibi tedavileri de saptadi Sinir hasari turleriSinir hasarinin en hafif olan turu sinir hucrelerinin kalici hasari olmayan ve aksonlarin buyunlugunu bozmayan noropraksidir Biraz daha agir olani aksonlari kesintiye ugratan fakat miyelin kilifin onarilmasi mumkun olan ve aksonotmezis olarak adlandirilan turdur En agir sinir hasari ise sinir butunlugunu tamamen bozan fakat yine de kurtarma ihtimali olan ve norotemezis olarak adlandirilan turdur Cevresel hasardaki olaylarWallerian dejenerasyonu sinir rejenerasyonundan once meydana gelen bir surectir ve temizleme veya ozellikle reinnervasyon icin ucsal ezikligin onarilmasini amaclayan temizleme sureci olarak aciklanabilir Schwann hucreleri cevresel sinir sistemindeki sinir hucreleri icin destek ve koruma saglayan ve miyelin biciminde olan noroglialardir Wallerian dejenerasyonu esnasinda Schwann hucreleri ve makrofajlar ozellikle ucsal hasarli bolgede bulunan miyelin ve hasarli aksonlar gibi enkazlari kaldirmak ve tekrar buyumeyi saglayan norotropik faktorleri serbest birakmak icin etkilesime girer Wallerian dejenerasyonunda Schwann hucreleri ozellikle endonoryum boyunca dizilerek buyurler ve endonoryumu koruyan bir Bungner banti boB meydana getirirler Sinirle donatilmayan Schwann hucreleri cogalarak Bungner bantlarini ve kalan bag dokusu bazal zari da endonoryumu bicimlendirir Bu bantlar aksonlarin tekrar buyumesinde de onemli rol oynar Hasarli aksonlarin dejenerasyonunda kalsiyumun da bir rolu vardir Sinirsel hucre govdesinde hucre cekirdeginin govde cevresinde dolasmasini endoplazmik retikulumun ayrilmasini ve dagilmasini saglayan ve olusmasi olarak adlandirilan bir surec meydana gelir Schwann hucrelerinin roluSchwann hucreleri Wallerian dejenerasyonunda etkindir Bunlar sadece miyelinin fagositozunu yenmesini saglamakla kalmaz ayni zamanda fagositozun devamliligini saglayan makrofajlarin iyilesmesinde de rol oynar Schwann hucrelerinin fagositik rolu oldugu bu hucrelerdeki molekullerin arastirilmasi sonucu ortaya cikti Bu hucreler ozellikle iltihapli makrofazlarda onemlidir Galaktoz ozlu MAC 2 gibi bir antikor makrofajca zengin dejenerasyonlu sinirlerde degil ayni zamanda makrofaji az fakat Schwann hucrelerince zengin olan dejenerasyonlu sinirlerde de gorulur MAC 2 nin dejenerasyonlu sinirlerdeki etkileri daha cok miyelin fagositozunda gorulur MAC 2 miktari ile miyelin fagositozunun hizi arasinda dogru bir oranti vardi MAC 2 deki eksiklik miyelinin hasarli bolgeden uzaklastirilmasinda sinirlamaya bile neden olabilir Schwann hucreleri hasarli bolgede makrofajlar ortaya cikmadan once meydana gelen da rolu vardir Elektron mikroskobu ve analiz ile sinir lifi cimdiklendiginde makrofazlarin hasarli bolgeye varmadan once miyelinin ufalandigi ve Schwann hucrelerinin sitoplazmasinda miyelin enkazi ve miyelin zerreleri bulundugu goruldu Bu durum makrofazlarin hasarli bolgeye varmadan once fagositozun basladigini gosterir Schwann hucreleri hem hasarli sinirdeki buyumeyi gelistiren hem de Schwann hucrelerini destekleyen ve gibi degil ayni zamanda aksonlarin buyumesine kilavuzluk eden norit gelisim faktorunun de meydana gelmesinde onemli rol oynar Bu iki faktor asagida aciklanmistir Makrofajlarin roluCevresel rejenerasyonda makrofazlarin birincil rolu Wallerian dejenerasyonu esnasindaki demiyelinizasyonudur Immunohistokimyasal analiz demiyelinli ve ezik tellurde kesik sinirlerde miyelin fagositozu icin belirleyi olan lizozimde ve bazi bolgelerde olusan ve makrofaj icin belirleyici olan ED1 de goruldu Lizozim ayrica hasarli sinirdeki makrofajlar tarafindan yapilan miyelin fagositozunun gecici surecini saglamayi da ustlenir Northern blot yontemi miyelin fagositozu esnasinda beklenen bir surede lizozimin uc noktasinda mRNA nin ortaya ciktigini gosterdi Makrofajlar hasarli sinir bolgesindeki tum hucresel enkazlari fagositoz yapamaz Bunlar secicidirler belirli faktorleri kurtarir Makrofajalar hasarli bolgedeki kolesterolu kurtamak icin gereken proteinini uretir Norotropik faktorlerin roluNorotropik faktorler sinir hucrelerinin saglikli gelismesi ve buyumesi ile ilgilidir Besleyici bir faktor buyumesi saglamak icin gida uretmekle ilgilidir Faktorler genellikle tirozin kinaz reseptorleri icin protein ligandlaridir Norotropik faktorler hasarli sinir hucrelerindeki tarafindan emilerek bozulan tasima islemini harekete gecirir ve onlari hucre govdesine geri goturur Sinir buyume faktoru NFG NFG normalde saglikli ve gelisip buyumeyen sinirlerde az oranda etkisi vardir fakat sinir hasarinda Schwann hucrelerindeki buyumeyi arttirarak hasara tepki verir Bu faktor aksonal rejenerasyonuna tepki vermek icin ucsal bolumdeki Schwann hucrelerinin buyumesini ve cogalmasina arttiran bir mekanizmadir Silier norotropik faktor CNTF CNTF normalde saglikli sinirlerdeki Schwann hucreleri buyuk oranda etkisi vardir fakat sinir hasarina tepkisi uzak bolumdeki Schwann hucrelerini azaltmakla olur Fakat hasarli aksonlarin tekrar buyumesi baslamadikca bunun etkisi dusuktur Insulin benzeri buyume faktorleri IGFs IGFs cevresel sinir sistemindeki aksonal rejenerasyonu arttirir IGF I ve IGF II mRNA seviyeleri kemenin siyatik sinirin ucsal bolumundeki ezik hasar nedeniyle onemli derecede arttar Onarilan sinir bolgesinde lokal olarak iletilen IGF I sinir dokusundaki aksonal rejenerasyonu onemli derecede arttirabilir ve felcli bir kasin islevinin kurtulmasina cabucak yardimci olur Norit gelisim faktorlerinin roluNorit gelisim faktorler ucsal bolgedeki Schwann hucreleri tarafindan uretilen ve gibi matriks proteinlerdir Fibronektinler bazal zarin bilesikleridir ve norit buyumeyi gelistirir Sinir hucrelerinin rejenerasyonunda norit buyume faktorleri aksonun yapismasinda gibi N CAM rolu oynar Nororejenerasyon tedavileriElektriksel uyarma stimuli nororejenerasyonunu gelistirebilir Uyarma frekansi aksonal rejenerasyonun miktarindaki artista ve kalitesinde hatta aksonu destekleyen miyelin ve kan damarlarindaki buyumede onemli bir faktordur Rejenerasyonun histolojiksel dokusal analizi ve olcumu hasarli siyatik sinirlerde ile uyarmanin yuksek frekans ile yapilan uyarmadan daha iyi sonuc verdigini gostermistir Ayrica bakinizSinir Noropraksi Aksonotmezis Norotemezis Sinir hasari Nororejenerasyon Wallerian dejenerasyonu Cevresel sinir hasari siniflandirmasi