Çiğ köfte (Osmanlıca: Dilbaba, Dibâbe),bulgur, isot, kıyılmış et, salça, soğan, maydanoz ve çeşitli baharatların yoğurulup karıştırılması ile hazırlanan, ısıl işlem görmeden (pişirilmeden) tüketilen, Şanlıurfa ve Adıyaman yöresine ait bir yiyecektir. Şanlıurfa ve Adıyaman'ın dışında; Adana, Gaziantep, Osmaniye, Kahramanmaraş, Diyarbakır, Mardin, Elazığ, Malatya ve Hatay gibi illerde de yöresel farklılıklar gösterebilen çiğ köfteler yapılır. Genellikle ince ve uzun (sıkma) köfte parçaları şeklinde ve marul yaprağı ile servis edilir. Şanlıurfa'da açık ekmek, bazı yörelerde de lavaş ekmeği ile tüketilir.
Çiğ köfte | |
---|---|
Ülke(ler) | Türkiye |
Türü | köfte |
Şanlıurfa yöresine ait çiğ köfte et ile yoğurulurken, Adıyaman yöresine ait çiğ köfte etsiz bir şekilde yoğurulmaktadır. Şanlıurfa Çiğ Köftesi 2008 yılında tescil edilirken, Adıyaman Çiğ Köftesi 2018 yılında tescil edilmiştir.
Çiğ köfte, içindeki bulgurun şişme özelliğinden dolayı bekletilmeden, tazeyken yenmesi gereken bir besindir. Çiğ et nedeniyle oluşabilecek -başta tenyazis olmak üzere- çeşitli hastalıklar nedeniyle etsiz çiğ köfte çeşitleri de üretilmeye başlanmıştır. Bu tür çiğ köftede çeşitli sos ve baharatlarla etli çiğ köfte görüntüsü ve lezzeti taklit edilir. Türkiye'de Sağlık Bakanlığı kararıyla etli çiğ köftenin satışı yasaklanmıştır.
Osmanlı Mutfağındaki Çeşitleri
Etsiz, Yağsız Tecrübeli Yemekler yemek kitabında Dilbaba olarak tarifi verilmiştir.
Yörelere Göre Çeşitleri
Accin
Mardin'de yapılan yumurtalı çiğ köftedir.
Adıyaman Etsiz Çiğ Köfte
Adıyaman Etsiz Çiğ Köfte; çiğ köftelik ince bulgur, isot, biber ve domates salçası, maydanoz, nar ekşisi, bitkisel yağ, kuru soğan, sarımsak, ceviz, tuz ve çeşitli baharatların karışımından oluşmaktadır. Ürünün ham maddesi olarak kullanılan bulgur tercihen Triticum aestivum cinsi yarı sert kırmızı ekmeklik buğdaydan üretilen, yörede simit olarak adlandırılan, çiğ köftelik ince bulgur (%90'i 1,6 mm den küçük) olmalıdır. Bu boyutun tercih edilme sebebi kolay yumuşaması ve ürünün yoğrulmasını kolaylaştırmasıdır.Adıyaman Etsiz Çiğ Köfte 12.07.2018 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Gaziantep Haveydi Köfte /Antep Haveydi Köfte
Gaziantep Haveydi Köfte / Antep Haveydi Köfte 21.04.2021 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Urfa Yumurtalı Köfte
Urfa Yumurtalı Köfte 29.12.2017 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Şanlıurfa Çiğ Köfte
Şanlıurfa Çiğ Köfte 18.03.2009 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Gaziantep Yağlı Köfte / Antep Yağlı Köfte
Gaziantep Yağlı Köfte / Antep Yağlı Köfte 01.07.2021 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Galeri
-
- Yoğrulmadan önce malzemeler
- Şanlıurfa çiğ köftesi
- Adıyaman çiğ köftesi
Kaynakça
- ^ a b "Mütareke Yıllarının İstanbulu'na Mutfaktan Bakmak". OTAM, 40 /Güz 2016, 279-302. 19 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Haziran 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Ekim 2020.
- ^ . a Haber. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2020.
- ^ . sozcu.com.tr. 25 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2020.
- ^ "Şanlıurfa'dan Adıyaman'a "çiğ" köfte tepkisi". 26 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından .
- ^ "Çiğ Köfte Şanlıurfa'nın İtirazına Rağmen Adıyaman'a Tescillendi". 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından .
- ^ Aile Sağlığı Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi. sf 7.
- ^ . MyNet. 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2018.
- ^ . Milliyet. 31 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2021.
- ^ . Coğrafi İşaret Platformu. 25 Ocak 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Şubat 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Şubat 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Şubat 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Şubat 2022.
Dış bağlantılar
Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Yiyecek ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cig kofte Osmanlica Dilbaba Dibabe bulgur isot kiyilmis et salca sogan maydanoz ve cesitli baharatlarin yogurulup karistirilmasi ile hazirlanan isil islem gormeden pisirilmeden tuketilen Sanliurfa ve Adiyaman yoresine ait bir yiyecektir Sanliurfa ve Adiyaman in disinda Adana Gaziantep Osmaniye Kahramanmaras Diyarbakir Mardin Elazig Malatya ve Hatay gibi illerde de yoresel farkliliklar gosterebilen cig kofteler yapilir Genellikle ince ve uzun sikma kofte parcalari seklinde ve marul yapragi ile servis edilir Sanliurfa da acik ekmek bazi yorelerde de lavas ekmegi ile tuketilir Cig kofteUlke ler TurkiyeTurukofte Sanliurfa yoresine ait cig kofte et ile yogurulurken Adiyaman yoresine ait cig kofte etsiz bir sekilde yogurulmaktadir Sanliurfa Cig Koftesi 2008 yilinda tescil edilirken Adiyaman Cig Koftesi 2018 yilinda tescil edilmistir Cig kofte icindeki bulgurun sisme ozelliginden dolayi bekletilmeden tazeyken yenmesi gereken bir besindir Cig et nedeniyle olusabilecek basta tenyazis olmak uzere cesitli hastaliklar nedeniyle etsiz cig kofte cesitleri de uretilmeye baslanmistir Bu tur cig koftede cesitli sos ve baharatlarla etli cig kofte goruntusu ve lezzeti taklit edilir Turkiye de Saglik Bakanligi karariyla etli cig koftenin satisi yasaklanmistir Osmanli Mutfagindaki CesitleriEtsiz Yagsiz Tecrubeli Yemekler yemek kitabinda Dilbaba olarak tarifi verilmistir Yorelere Gore CesitleriAccin Mardin de yapilan yumurtali cig koftedir Adiyaman Etsiz Cig Kofte Adiyaman Etsiz Cig Kofte cig koftelik ince bulgur isot biber ve domates salcasi maydanoz nar eksisi bitkisel yag kuru sogan sarimsak ceviz tuz ve cesitli baharatlarin karisimindan olusmaktadir Urunun ham maddesi olarak kullanilan bulgur tercihen Triticum aestivum cinsi yari sert kirmizi ekmeklik bugdaydan uretilen yorede simit olarak adlandirilan cig koftelik ince bulgur 90 i 1 6 mm den kucuk olmalidir Bu boyutun tercih edilme sebebi kolay yumusamasi ve urunun yogrulmasini kolaylastirmasidir Adiyaman Etsiz Cig Kofte 12 07 2018 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Gaziantep Haveydi Kofte Antep Haveydi Kofte Gaziantep Haveydi Kofte Antep Haveydi Kofte 21 04 2021 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Urfa Yumurtali Kofte Urfa Yumurtali Kofte 29 12 2017 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Sanliurfa Cig Kofte Sanliurfa Cig Kofte 18 03 2009 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Gaziantep Yagli Kofte Antep Yagli Kofte Gaziantep Yagli Kofte Antep Yagli Kofte 01 07 2021 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir GaleriYogrulmadan once malzemeler Sanliurfa cig koftesi Adiyaman cig koftesiKaynakca a b Mutareke Yillarinin Istanbulu na Mutfaktan Bakmak OTAM 40 Guz 2016 279 302 19 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Haziran 2022 Arsivlenmis kopya PDF 9 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Ekim 2020 a Haber 7 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Ekim 2020 sozcu com tr 25 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2020 Sanliurfa dan Adiyaman a cig kofte tepkisi 26 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Cig Kofte Sanliurfa nin Itirazina Ragmen Adiyaman a Tescillendi 7 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Aile Sagligi Anadolu Universitesi Acik Ogretim Fakultesi sf 7 MyNet 19 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ocak 2018 Milliyet 31 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Mayis 2021 Cografi Isaret Platformu 25 Ocak 1999 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Kasim 2021 Arsivlenmis kopya 2 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Subat 2022 Arsivlenmis kopya 5 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Subat 2022 Arsivlenmis kopya 5 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Subat 2022 Arsivlenmis kopya 5 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Subat 2022 Dis baglantilarGuneydogu Anadolu Bolgesi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Yiyecek ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz