Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede bulunmasına karşın yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Kasım 2016) () |
Öjenik, kaba hâliyle ilk kez Platon tarafından ortaya atılmış, ancak modern anlamıyla ilk olarak Sir Francis Galton tarafından formüle edilmiş, sağlıksız ceninleri ayırıp sağlıklı ceninler yetiştirmenin yollarını arayan, bilimselliği tartışmalı bir toplumsal akım veya toplumsal felsefedir. Öjenik, Galton’un iyi doğan anlamında eski Yunancadan ürettiği bir kelimedir.
Tarihsel olarak öjenistler, aşağı olduğuna karar verilen insanları ve grupları dışlayarak veya üstün olduğuna karar verilenlerin üremesini teşvik ederek insan gen havuzlarını değiştirmeye çalışmışlardır.
Galton, Evrim teorisinin de etkisiyle, insandaki kalıtımla geçen özellikleri, farklı zihinsel yetenekleri ve kişisel karakteristikleri ölçerek bulmaya girişti. Öyle bir varsayımla hareket ediyordu ki, bireysel farklılıkları gösterebildiğinde, dolaylı olarak genetik etkeni de göstermiş olacağını sanıyordu.
Galton ve çağdaşı Wund'un insan işlevlerinin laboratuvarda ölçülebileceğini ileri süren öncü çabalarıyla, liberal siyaset felsefesinin kurucusu olarak kabul edilen John Locke'un duyumculuğunun bütün bilginin duyumlardan geldiği şeklindeki önermesi birleşince zekâyı ölçmeye çalışan psikologlar, daha çok bireyler arasındaki duyusal-motor farklılıklara yöneldiler. Zekâ farklılıklarını görme keskinliğinden, acıya karşı duyarlılığa, hatta avuç içindeki çizgilere kadar birçok etkenle açıklamaya çalıştılar.
Öjenik Uygarlık Çağı
20. yüzyılın ilk yarısında çok sayıda taraftar toplayan öjeni teorisi, sakat ve hasta insanların ayıklanması ve sağlıklı bireylerin çoğaltılması yoluyla bir insan ırkının "ıslah edilmesi" anlamına geliyordu. Öjeni teorisine göre, nasıl sağlıklı hayvanlar birbirleriyle çiftleştirilerek iyi hayvan cinsleri oluşturuluyorsa, bir insan ırkı da ıslah edilebilirdi.
Öjenik Uygarlık, yeryüzünde kendiliğinden sürmekte olan organik yaşamı doğal seyrinden kopararak, önceden belirlenen ihtiyaçlar doğrultusunda yeniden oluşturma çabası olarak ifade edilebilir.
Doğal olana antipatiyle yaklaşan Öjenik Uygarlık anlayışı, biyoteknolojinin insana ve tüm diğer canlı organizmalara yoğun olarak uygulanmasını savunmaktadır.
Avrupa'da
Öjeniyi Almanya'da ilk benimseyen ve yayan kişi ise, ünlü evrimsel biyolog Ernst Haeckel oldu. Haeckel, Darwin'in yakın bir dostu ve destekçisiydi.
Haeckel aynı zamanda öjenizm savunucusu idi. Bu uygulamayı Alman toplumu içerisinde yaygınlaştırmak için çeşitli propaganda faaliyetleri yürütüyordu. Fakat öjenik uygulamalar Alman toplumu içerisinde Naziler iktidara gelene kadar yaygın bir biçimde uygulanmadı. Naziler ise iktidara geldikten sonra çeşitli dönemlerde, çeşitli vesileler ile öjenik uygulamaların icra edilmesini sağladılar. Bu noktada bazı bilimci-yaratılışçı çevreler Haeckel'in fikirlerinin Nazilere miras kaldığını hiçbir delilleri olmadan iddia ediyor. Oysa Nazilerin ve Adolf Hitler'in öjenizm projesi Haeckel'in "öjenizm" anlayışından tamamen bağımsız bir biçimde ortaya çıkmış ve gelişmiştir. Tarih bize belgelerle ispat ediyor ki Naziler bilimselliğinden zerre kuşku duyulmasa da Haeckel'e ait bütün bilimsel teorileri reddetmiş ve Haeckel'in bütün görüşlerine istisnasız savaş açmıştı, Haeckel'in çalışmalarının yayınlanması da ciddi anlamda Naziler tarafından engellenmiştir. Nazilerin bizzat kendilerine ait olan makalelerde ve yayınlarda da "Partimiz ve temsilcileri Haeckel'in fikirlerini reddetmekte ve Haeckel'in her türlü araştırma ve eğitim faaliyetlerinin önüne geçilmesini savunmaktadır" tarzındaki birçok ifadeye rastlayabilirsiniz.
Benito Mussolini de İtalya'yı emperyalist ve faşist temeller üzerine oturtmak için aynı Öjenik kavramlardan ve iddialardan faydalandı.
1935 yılında Etiyopya'yı işgal ederek 1941 yılına kadar 15 bin insanı katlettirdi. Etiyopya işgalini, ırkçı görüşleriyle destekleyerek makul göstermekten de geri kalmadı. Mussolini'ye göre Etiyopyalılar siyah ırktan oldukları için aşağıydılar ve İtalyanlar gibi üstün bir ırk tarafından yönetilmek onlar için bir şeref olmalıydı.
1900'lü yıllarda Fransız hükûmeti, psikolog Alfred Binet'e zihinsel özürlü çocukları diğerlerinden ayırma görevi verdi.
Amerika Birleşik Devletleri'nde
Bilimsel kanıtlarla desteklenen bir teori ve tam anlamıyla bilimsel olan evrimsel biyolojiyi, ırkçı ideoloji ile bağdaştıranların başında gelen Henry Fairfield Osborn, İnsan Irklarının Evrimi başlıklı bir makalesinde ortalama bir zencinin zekâ yaşı, Homo sapiens (günümüz insanı) türüne ait on bir yaşındaki bir çocuğun zekâsına ancak ulaşabilir diye yazıyordu.
Yakın zamanlarda öjenik ABD’de de uygulanmıştır.
1907’de Indiana eyaletinde kabul edilen bir kanunla zekâ özürlü, sağır ya da körler zorla kısırlaştırılmaya başlanmıştır. Benzer bir yasayı 1909'da Washington ve Kaliforniya eyaletleri kabul etmiştir. 1927’de Virginia eyaletinde zekâ özürlüler kısırlaştırılmışlardır. Yasa, Amerika’nın pek çok eyaletinde 1960 yıllarına kadar yürürlükte kalmıştır. Toplamda 67.000 insan kısırlaştırılmıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Alaeddin Şenel, (The Idea of Race and Racism), Ankara:Bilim ve Sanat Yayınları, 1993, p. 85-90
- G. Gürkan Öztan, "Türkiye'de Öjeni Düşüncesi ve Kadın", Toplum ve Bilim, sayı: 105, 2006
- G. Gürkan Öztan, "‘İnsan Irkının Islahı’: Öjeni Düşüncesi ve Soykırım", Dipnot Dergisi, sayı: 4, 2011
- Henry M. Morris, The Long War Against God, Baker Book House, 1989, p. 70,71
- K. Ludmerer., Eugenics, Encyclopedia of Bioethics, Edited by Mark Lappe, The Free Press, New York, p. 457, 1978; cited by Jerry Bergman, Darwinism and the Nazi Race Holocaust,
- G. Stein., Biological science and the roots of Nazism, American Scientist 76(1):p. 54, 1988; cited by Jerry Bergman, Darwinism and the Nazi Race Holocaust,
- Adolf Hitler, Mein Kampf, München: Verlag Franz Eher Nachfolger, 1993, p. 44, 447-448; cited by A.E. Wilder Smith, Man's Origin Man's Destiny, The Word For Today Publishing 1993, p. 163, 164
Dış bağlantılar
- Darwinism And The Nazi Race Holocaust (Trueorigin)1 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Evrim'in Karanlık Yüzü: Öjeni (evrim ağacı)15 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Öjenizm (Sızıntı dergisi)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede kaynak listesi bulunmasina karsin metin ici kaynaklarin yetersizligi nedeniyle bazi bilgilerin hangi kaynaktan alindigi belirsizdir Lutfen kaynaklari uygun bicimde metin icine yerlestirerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kasim 2016 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Ojenik kaba haliyle ilk kez Platon tarafindan ortaya atilmis ancak modern anlamiyla ilk olarak Sir Francis Galton tarafindan formule edilmis sagliksiz ceninleri ayirip saglikli ceninler yetistirmenin yollarini arayan bilimselligi tartismali bir toplumsal akim veya toplumsal felsefedir Ojenik Galton un iyi dogan anlaminda eski Yunancadan urettigi bir kelimedir Ojenik Dernegi nin yaptigi bir sergi 1930 Tarihsel olarak ojenistler asagi olduguna karar verilen insanlari ve gruplari dislayarak veya ustun olduguna karar verilenlerin uremesini tesvik ederek insan gen havuzlarini degistirmeye calismislardir Galton Evrim teorisinin de etkisiyle insandaki kalitimla gecen ozellikleri farkli zihinsel yetenekleri ve kisisel karakteristikleri olcerek bulmaya giristi Oyle bir varsayimla hareket ediyordu ki bireysel farkliliklari gosterebildiginde dolayli olarak genetik etkeni de gostermis olacagini saniyordu Galton ve cagdasi Wund un insan islevlerinin laboratuvarda olculebilecegini ileri suren oncu cabalariyla liberal siyaset felsefesinin kurucusu olarak kabul edilen John Locke un duyumculugunun butun bilginin duyumlardan geldigi seklindeki onermesi birlesince zekayi olcmeye calisan psikologlar daha cok bireyler arasindaki duyusal motor farkliliklara yoneldiler Zeka farkliliklarini gorme keskinliginden aciya karsi duyarliliga hatta avuc icindeki cizgilere kadar bircok etkenle aciklamaya calistilar Ojenik Uygarlik Cagi20 yuzyilin ilk yarisinda cok sayida taraftar toplayan ojeni teorisi sakat ve hasta insanlarin ayiklanmasi ve saglikli bireylerin cogaltilmasi yoluyla bir insan irkinin islah edilmesi anlamina geliyordu Ojeni teorisine gore nasil saglikli hayvanlar birbirleriyle ciftlestirilerek iyi hayvan cinsleri olusturuluyorsa bir insan irki da islah edilebilirdi Ojenik Uygarlik yeryuzunde kendiliginden surmekte olan organik yasami dogal seyrinden kopararak onceden belirlenen ihtiyaclar dogrultusunda yeniden olusturma cabasi olarak ifade edilebilir Dogal olana antipatiyle yaklasan Ojenik Uygarlik anlayisi biyoteknolojinin insana ve tum diger canli organizmalara yogun olarak uygulanmasini savunmaktadir Avrupa daOjeniyi Almanya da ilk benimseyen ve yayan kisi ise unlu evrimsel biyolog Ernst Haeckel oldu Haeckel Darwin in yakin bir dostu ve destekcisiydi Haeckel ayni zamanda ojenizm savunucusu idi Bu uygulamayi Alman toplumu icerisinde yayginlastirmak icin cesitli propaganda faaliyetleri yurutuyordu Fakat ojenik uygulamalar Alman toplumu icerisinde Naziler iktidara gelene kadar yaygin bir bicimde uygulanmadi Naziler ise iktidara geldikten sonra cesitli donemlerde cesitli vesileler ile ojenik uygulamalarin icra edilmesini sagladilar Bu noktada bazi bilimci yaratilisci cevreler Haeckel in fikirlerinin Nazilere miras kaldigini hicbir delilleri olmadan iddia ediyor Oysa Nazilerin ve Adolf Hitler in ojenizm projesi Haeckel in ojenizm anlayisindan tamamen bagimsiz bir bicimde ortaya cikmis ve gelismistir Tarih bize belgelerle ispat ediyor ki Naziler bilimselliginden zerre kusku duyulmasa da Haeckel e ait butun bilimsel teorileri reddetmis ve Haeckel in butun goruslerine istisnasiz savas acmisti Haeckel in calismalarinin yayinlanmasi da ciddi anlamda Naziler tarafindan engellenmistir Nazilerin bizzat kendilerine ait olan makalelerde ve yayinlarda da Partimiz ve temsilcileri Haeckel in fikirlerini reddetmekte ve Haeckel in her turlu arastirma ve egitim faaliyetlerinin onune gecilmesini savunmaktadir tarzindaki bircok ifadeye rastlayabilirsiniz Benito Mussolini de Italya yi emperyalist ve fasist temeller uzerine oturtmak icin ayni Ojenik kavramlardan ve iddialardan faydalandi 1935 yilinda Etiyopya yi isgal ederek 1941 yilina kadar 15 bin insani katlettirdi Etiyopya isgalini irkci gorusleriyle destekleyerek makul gostermekten de geri kalmadi Mussolini ye gore Etiyopyalilar siyah irktan olduklari icin asagiydilar ve Italyanlar gibi ustun bir irk tarafindan yonetilmek onlar icin bir seref olmaliydi 1900 lu yillarda Fransiz hukumeti psikolog Alfred Binet e zihinsel ozurlu cocuklari digerlerinden ayirma gorevi verdi Amerika Birlesik Devletleri ndeBilimsel kanitlarla desteklenen bir teori ve tam anlamiyla bilimsel olan evrimsel biyolojiyi irkci ideoloji ile bagdastiranlarin basinda gelen Henry Fairfield Osborn Insan Irklarinin Evrimi baslikli bir makalesinde ortalama bir zencinin zeka yasi Homo sapiens gunumuz insani turune ait on bir yasindaki bir cocugun zekasina ancak ulasabilir diye yaziyordu Yakin zamanlarda ojenik ABD de de uygulanmistir 1907 de Indiana eyaletinde kabul edilen bir kanunla zeka ozurlu sagir ya da korler zorla kisirlastirilmaya baslanmistir Benzer bir yasayi 1909 da Washington ve Kaliforniya eyaletleri kabul etmistir 1927 de Virginia eyaletinde zeka ozurluler kisirlastirilmislardir Yasa Amerika nin pek cok eyaletinde 1960 yillarina kadar yururlukte kalmistir Toplamda 67 000 insan kisirlastirilmistir Ayrica bakinizNazi ojenigiKaynakcaAlaeddin Senel The Idea of Race and Racism Ankara Bilim ve Sanat Yayinlari 1993 p 85 90 G Gurkan Oztan Turkiye de Ojeni Dusuncesi ve Kadin Toplum ve Bilim sayi 105 2006 G Gurkan Oztan Insan Irkinin Islahi Ojeni Dusuncesi ve Soykirim Dipnot Dergisi sayi 4 2011 Henry M Morris The Long War Against God Baker Book House 1989 p 70 71 K Ludmerer Eugenics Encyclopedia of Bioethics Edited by Mark Lappe The Free Press New York p 457 1978 cited by Jerry Bergman Darwinism and the Nazi Race Holocaust G Stein Biological science and the roots of Nazism American Scientist 76 1 p 54 1988 cited by Jerry Bergman Darwinism and the Nazi Race Holocaust Adolf Hitler Mein Kampf Munchen Verlag Franz Eher Nachfolger 1993 p 44 447 448 cited by A E Wilder Smith Man s Origin Man s Destiny The Word For Today Publishing 1993 p 163 164Dis baglantilarDarwinism And The Nazi Race Holocaust Trueorigin 1 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Evrim in Karanlik Yuzu Ojeni evrim agaci 15 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ojenizm Sizinti dergisi