İmmünoterapi

İmmünoterapi veya biyolojik terapi, bağışıklık sistemini aktive ederek veya baskılayarak hastalığın tedavi edilmesidir. Bir immün yanıtı ortaya çıkarmak veya güçlendirmek için tasarlanan immünoterapiler aktivasyon immünoterapileri olarak sınıflandırılırken, azaltan veya baskılayan immünoterapiler baskılama immünoterapileri olarak sınıflandırılır. İmmünoterapi, çeşitli kanser türlerini tedavi etme potansiyeli açısından ön araştırma aşamasındadır.

İmmünoterapi
Yukarıdaki şema kimerik antijen reseptör T-hücre tedavisi (KAR) sürecini temsil etmektedir, bu kanser tedavisinde giderek artan bir uygulama olan bir immünoterapi yöntemidir. Nihai sonuç, vücuttaki enfekte kanser hücrelerini tanıyabilen ve bunlarla savaşabilen donanımlı T-hücrelerinin üretilmesi olmalıdır. T hücreleri ('t' olarak etiketlenmiş nesnelerle temsil edilir) hastanın kanından alınır. Daha sonra laboratuvar ortamında spesifik antijen reseptörlerini kodlayan gen, T-hücrelerine dahil edilir. Böylece hücrelerin yüzeyinde KAR reseptörleri (c olarak etiketlenir) üretilir. Yeni modifiye edilmiş T-hücreleri daha sonra toplanır ve laboratuvarda büyütülür. Belirli bir süre sonra, tasarlanmış T-hücreleri hastaya geri infüze edilir.
MeSH	D007167
	8-03
[Vikiveri'de düzenle]

Hücre bazlı immünoterapiler bazı kanserler için etkilidir.Lenfositler, makrofajlar, dendritik hücreler, doğal öldürücü hücreler ve gibi immün efektör hücreler, tümör hücrelerinin yüzeyinde ifade edilen anormal antijenleri hedef alarak vücudu kansere karşı savunmak için birlikte çalışır. COVID-19'a karşı aşı kaynaklı bağışıklık, çoğunlukla immünomodülatör bir T hücresi yanıtına dayanır.

(G-CSF), interferonlar, ve bakterilerden elde edilen hücresel membran fraksiyonları gibi tedaviler tıbbi kullanım için lisanslıdır. , , , çeşitli , sentetik sitozin fosfat-guanozin (CpG) oligodeoksinükleotidler ve glukanlar gibi diğerleri klinik ve klinik öncesi çalışmalarda yer almaktadır.

İmmünomodülatörler

İmmünomodülatörler immünoterapinin aktif ajanlarıdır. Bunlar rekombinant, sentetik ve doğal preparatlardan oluşan çeşitli bir dizidir.

Sınıf	Örnek ajanlar
İnterlökinler	, ,
Sitokinler	İnterferonlar,
	, ,
(IMiD'ler)	Talidomid ve analogları (, ve apremilast), BCG aşısı, ve Covid aşıları
Diğer	sitozin fosfat-guanozin, oligodeoksinükleotitler, glukanlar

Aktivasyon immünoterapileri

Kanser

Kanser tedavisi eskiden kemoterapi, ameliyat veya radyasyonla kanser hücrelerini ve tümörleri öldürmeye veya ortadan kaldırmaya odaklanırdı. Bu tedaviler çok etkili olabilir ve birçok durumda hala kullanılmaktadır. 2018 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü, "negatif bağışıklık düzenlemesinin engellenmesi yoluyla kanser tedavisini keşfettikleri için" James P. Allison ve Tasuku Honjo'ya verildi. Kanser immünoterapisi, tümörleri yok etmek için bağışıklık sistemini uyarmaya çalışır. Çeşitli stratejiler kullanılmakta ya da araştırma ve test aşamasındadır. Farklı kanser türlerinde yapılan randomize kontrollü çalışmalarda sağkalımda ve hastalıksız dönemde önemli artışlar bildirilmiştir ve hücre bazlı immünoterapi geleneksel tedavi yöntemleriyle birleştirildiğinde etkinliği %20-30 oranında artmaktadır.

Kanser immünoterapisinin en eski formlarından biri, başlangıçta tüberküloza karşı aşılamak için kullanılan ve daha sonra mesane kanseri tedavisinde yararlı olduğu bulunan BCG aşısının kullanılmasıdır. BCG immünoterapisi hem lokal hem de sistemik immün yanıtları indükler. BCG immünoterapisinin tümör bağışıklığına aracılık ettiği mekanizmalar geniş çapta incelenmiştir, ancak bunlar hala tam olarak anlaşılamamıştır.

Kanser tedavisinde monoklonal antikorların kullanımı ilk olarak 1997 yılında B hücreli lenfoma tedavisinde kullanılan bir anti-CD20 antikoru olan rituximab ile başlamıştır. O zamandan beri çeşitli hematolojik malignitelerin yanı sıra solid tümörlerin tedavisi için de birçok monoklonal antikor onaylanmıştır.

G-CSF lenfositlerinin kandan ekstraksiyonu ve hücrelerin uygun uyarıcı sitokinlerle yeniden enjekte edilmesinden önce bir tümör antijenine karşı in vitro olarak genişletilir. Hücreler daha sonra antijeni ifade eden tümör hücrelerini yok eder. Topikal immünoterapi, interferon üreten ve alıcının öldürücü T hücrelerinin siğilleri,, bazal hücre kanserini, ,skuamöz hücre kanserini, kutanöz lenfomayı ve yüzeysel malign melanomu yok etmesini sağlayan bir immün güçlendirme kremi () kullanır. Enjeksiyon immünoterapisi ("intralezyonel" veya "intratümöral") siğilleri (HPV kaynaklı tümörler) tedavi etmek için kabakulak, kandida, HPV aşısı veya trikofitin antijen enjeksiyonlarını kullanır.

akciğer ve diğer kanserler üzerinde test edilmiş olup en büyük başarı melanomda elde edilmiştir.

Dendritik hücre bazlı pompa hazırlama veya aşılama

Dendritik hücreler (DH) bir antijene karşı sitotoksik bir yanıtı aktive etmek için uyarılabilir. Bir tür olan dendritik hücreler, immünoterapiye ihtiyaç duyan kişiden toplanır. Bu hücreler daha sonra ya bir antijen ya da tümör lizatı ile pulslanır ya da bir viral vektör ile edilerek antijeni göstermeleri sağlanır. Kişiye transfüzyon yapıldıktan sonra bu aktive hücreler antijeni efektör lenfositlere (, sitotoksik ve B hücreleri) sunar. Bu, antijeni ifade eden tümör hücrelerine karşı sitotoksik bir yanıt başlatır (adaptif yanıt artık buna karşı hazırlanmıştır). FDA onaylı ilk hücre bazlı immünoterapi olankanser aşısı bu yaklaşımın bir örneğidir. Immune Response Corporation (IRC) bu immünoterapiyi geliştirmiş ve teknolojiyi FDA onayı alan Dendreon'a lisanslamıştır.

için mevcut yaklaşımlar temel olarak monositlerden veya + hücrelerinden in vitro üretilen DH'lere antijen yüklenmesine, bunların farklı TLR ligandları, sitokin kombinasyonları ile aktive edilmesine ve hastalara geri enjekte edilmesine dayanmaktadır. In vivo hedefleme yaklaşımları spesifik sitokinlerin (örn. , GM-CSF) uygulanmasını ve DH'lerin C-tipi lektin reseptörlerine karşı antikorlarla veya ilgilenilen antijenle konjuge edilmiş agonistik antikorlarla (örn. anti-) hedeflenmesini içermektedir. Gelecekteki yaklaşım, spesifik olarak ifade edilen (C-tipi lektin reseptörlerine) veya dayalı DH alt kümelerini hedefleyebilir. Bir diğer potansiyel yaklaşım ise indüklenmiş pluripotent kök hücrelerden genetik olarak tasarlanmış DH'lerin üretilmesi ve daha iyi klinik sonuçlar elde etmek için yüklü DH'lerin kullanılmasıdır.

T hücresi adaptif transferi

In vitro , daha sonra transfüzyon için otolog, ekstrakte edilmiş T hücrelerini geliştirir.

Alternatif olarak, , T hücrelerinin toplanması ve ardından T hücrelerine tümör antijenlerini tanımak için özelleşmiş bir (TCR) geninin bir kopyasını içeren bir retrovirüsün bulaştırılmasıyla oluşturulur. Virüs, reseptörü T hücrelerinin genomuna entegre eder. Hücreler spesifik olmayan bir şekilde genişletilir ve/veya uyarılır. Hücreler daha sonra yeniden aşılanır ve tümör hücrelerine karşı bir bağışıklık yanıtı üretir. Bu teknik, refrakter evre IV metastatik melanomlar ve ilerlemiş cilt kanseri üzerinde test edilmiştir. FDA onaylı ilk CAR-T ilacı olan Kymriah bu yaklaşımı kullanmıştır. Novartis, bu CAR-T'nin klinik ve ticari tedarikini elde etmek için üretim tesisini, dağıtım sistemini satın aldı ve Dendreon ve Immune Response Corporation tarafından geliştirilen Sipuleucel-T'yi üreten üretim ekibini işe aldı.

T hücreleri genetik olarak tasarlanmış olsun ya da olmasın, yeniden infüzyondan önce, düzenleyici T hücrelerinin yanı sıra homeostatik sitokinler için transfer edilen hücrelerle rekabet eden değiştirilmemiş, endojen lenfositleri ortadan kaldırmak için alıcının lenfo-deplasmanı gereklidir. Lenfodepletion kemoterapi ile sağlanabilir ve buna daha etkili olması için tüm vücut ışınlaması eklenebilir. Aktarılan hücreler in vivo çoğalmış ve birçok kişide periferik kanda kalıcı olmuş, bazen infüzyondan 6-12 ay sonra tüm CD8+ T hücrelerinin %75'ini temsil etmiştir. 2012 itibarıyla, metastatik melanom için klinik çalışmalar birçok bölgede devam etmektedir. Çoklu immünoterapilere dirençli metastatik melanomlu hastalarda T hücrelerinin evlat edinme yoluyla transferine klinik yanıtlar gözlenmiştir.

Kontrol noktası inhibitörleri

ve anti-CTLA-4 antikorları şu anda hastalar için mevcut olan iki tip kontrol noktası inhibitörüdür. Anti-sitotoksik T-lenfosit-ilişkili protein 4 () ve anti-programlanmış hücre ölüm proteini 1 () antikorlarının insan kullanımı için onaylanması, çeşitli kanserler için hastalık sonuçlarında önemli iyileşmelerle sonuçlanmıştır.

Bu moleküller başlangıçta T hücresi aktivasyonu veya apoptozda rol oynayan moleküller olarak keşfedilmiş olsa da, daha sonraki preklinik araştırmalar periferik immün toleransın sürdürülmesindeki önemli rollerini göstermiştir.

Bağışıklık kontrol noktası inhibitörleri, melanom, meme kanseri, mesane kanseri, rahim ağzı kanseri, kolon kanseri, baş ve boyun kanseri veya Hodgkin lenfoma dahil olmak üzere çeşitli kanser türlerine sahip bazı hastaları tedavi etmek için onaylanmıştır.

Bu tedaviler, en insan kanserlerinden biri olarak kabul edilen metastatik melanomda uzun yıllar süren araştırmalarda ilk kez genel sağkalımda bir iyileşme göstererek kanser immünoterapisinde devrim yaratmış ve giderek artan bir hasta grubu bu tedavilerden uzun vadeli olarak faydalanmıştır.

Bağışıklık güçlendirme tedavisi

kişinin kendi periferik kanından elde edilen doğal öldürücü hücreler, sitotoksik T lenfositleri, epitel hücreleri ve diğer ilgili bağışıklık hücreleri in vitro olarak genişletilir ve daha sonra yeniden infüze edilir. Bu terapi hepatit C,kronik yorgunluk sendromu ve enfeksiyonuna karşı test edilmiştir.

Baskılama immünoterapileri

Bağışıklık bastırma, otoimmün hastalıklarda anormal bir bağışıklık tepkisini azaltır veya nakledilen organların veya hücrelerin önlemek için normal bir bağışıklık tepkisini azaltır.

İmmünsüpresif ilaçlar

İmmünsüpresif ilaçlar organ nakli ve otoimmün hastalıkların yönetimine yardımcı olur. Bağışıklık tepkileri lenfosit proliferasyonuna bağlıdır. (Sitostatik ilaçlar) immünosupresiftir. (Glukokortikoidler) lenfosit aktivasyonunun biraz daha spesifik inhibitörleridir, (immünofilin) inhibitörleri ise daha spesifik olarak T lenfosit aktivasyonunu hedefler. (İmmünsüpresif antikorlar) bağışıklık yanıtındaki basamakları hedef alır. (Diğer ilaçlar) immün yanıtları modüle eder ve immün regülasyonu indüklemek için kullanılabilir. Preklinik bir çalışmada, düşük doz rejimi altında ve deri altından uygulanan D vitamini, deksametazon ve kurkumin gibi küçük immünosupresif moleküllerle bağışıklık sisteminin düzenlenmesinin kronik enflamasyonun önlenmesinde veya tedavisinde yardımcı olabileceği gözlenmiştir.

Bağışıklık toleransı

Vücut doğal olarak kendi dokularına karşı bir bağışıklık sistemi saldırısı başlatmaz. Modeller genellikle CD4+ T hücrelerini otoimmün yanıtın merkezinde tanımlar. T-hücresi toleransının kaybı, B-hücrelerini ve diğer bağışıklık efektör hücrelerini hedef dokuya doğru serbest bırakır. İdeal , otoimmün saldırıyı koordine eden spesifik T-hücresi klonlarını hedef alacaktır.

İmmün tolerans tedavileri bağışıklık sistemini sıfırlamaya çalışır, böylece vücut otoimmün hastalıkta yanlışlıkla kendi organlarına veya hücrelerine saldırmayı durdurur veya organ naklinde yabancı dokuyu kabul eder. Yeni^[] bir terapötik yaklaşım, nakil alıcılarına infüzyonudur. Düzenleyici bağışıklık hücrelerinin transferi, efektör aktivitesini engelleme potansiyeline sahiptir.

Bağışıklık toleransı oluşturmak, ömür boyu bağışıklık baskısı ihtiyacını ve buna bağlı yan etkileri azaltır veya ortadan kaldırır. Transplantasyonlar, romatoid artrit, tip 1 diyabet ve diğer otoimmün bozukluklar üzerinde test edilmiştir.

Terapötik tolerans indüksiyonuna yaklaşımlar

	modalite	Detaylar
Antijene spesifik olmayan	Monoklonal antikorlar	Tükenen: Anti- Anti- Anti- LFA-2	Tükenmeyen: Anti-CD4 Anti- Anti- -Ig Anti- CD25
	Hematopoietik kök hücre nakli	Miyeloablatif olmayan	Miyeloablatif
	Mezenkimal kök hücre nakli
	Düzenleyici T hücresi tedavisi	Antijene özgü olmayan	Antijene özgü
	Düzenleyici T hücrelerini genişletmek için düşük doz
	Mikrobiyom manipülasyonu
Antijene özgü	Peptit tedavisi	Deri altı, intradermal, transmukozal (oral, inhale) Tolerojenik dendritik hücreler, lipozomlar ve nanopartiküller
	Değiştirilmiş peptid ligandları

Alerjiler

İmmünoterapi alerjileri tedavi etmek için de kullanılabilir. Alerji tedavileri (antihistaminikler veya kortikosteroidler gibi) alerjik semptomları tedavi ederken, immünoterapi alerjenlere karşı hassasiyeti azaltarak alerjinin şiddetini azaltabilir.

İmmünoterapi uzun vadeli faydalar sağlayabilir. İmmünoterapi bazı kişilerde kısmen etkili, bazılarında ise etkisizdir, ancak alerjisi olan kişilere semptomlarını azaltma veya durdurma şansı sunar.^[]

Terapi, aşırı alerjisi olan veya belirli alerjenlerden kaçınamayan kişiler için endikedir.

Gıda alerjilerini tedavi etmek için umut verici bir yaklaşım oral immünoterapinin (OIT) kullanılmasıdır. OIT, artan miktarlarda alerjene kademeli olarak maruz kalmayı içerir ve deneklerin çoğunun kazara maruz kalındığında reaksiyonu önlemeye yetecek gıda dozlarını tolere etmesine yol açabilir. Kişi duyarsızlaştıkça dozajlar zaman içinde artar. Bu teknik, yer fıstığı alerjilerini önlemek için bebekler üzerinde test edilmiştir.

Helmintik tedaviler

Kamçılı kurt yumurtası (Trichuris suis) ve kancalı kurt (Necator americanus) immünolojik hastalıklar ve alerjiler için test edilmiştir. , nükseden tekrarlayıcı multipl skleroz,Crohn, alerji ve astım için bir tedavi olarak araştırılmıştır. Helmintlerin bağışıklık yanıtını nasıl modüle ettiğinin mekanizması bilinmemektedir. Varsayılan mekanizmalar arasında T_h1 / T_h2 yanıtının yeniden polarizasyonu ve dendritik hücre fonksiyonunun modülasyonu yer almaktadır. Helmintler pro-enflamatuar Th1 sitokinleri, (IL-12), interferon gama (IFN-γ) ve (TNF-α) aşağı regüle ederken, IL-10, , ve gibi düzenleyici Th2 sitokinlerinin üretimini teşvik eder.

Helmintlerle birlikte evrimleşme, Crohn, ülseratif kolit ve çölyak hastalığı gibi interlökin ekspresyonu ve immünolojik bozukluklarla ilişkili bazı genleri şekillendirmiştir. Helmintlerin konakçı olarak insanlarla ilişkisi mutualistik veya simbiyotik olarak sınıflandırılmalıdır.

Ayrıca bakınız

• Bağışıklık uyarıcılar

Kaynakça

1. ^ "Immunotherapy | Memorial Sloan Kettering Cancer Center". mskcc.org. 19 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Temmuz 2017. 
2. ^ ^{a b c} Syn NL, Teng MW, Mok TS, Soo RA (December 2017). "De-novo and acquired resistance to immune checkpoint targeting". The Lancet. Oncology. 18 (12): e731-e741. doi:10.1016/s1470-2045(17)30607-1. (PMID) 29208439. 
3. ^ Conforti L (February 2012). "The ion channel network in T lymphocytes, a target for immunotherapy". Clinical Immunology. 142 (2): 105-106. doi:10.1016/j.clim.2011.11.009. (PMID) 22189042. 
4. ^ Wang, Shuhang; Zimmermann, Stefan; Parikh, Kaushal; Mansfield, Aaron S.; Adjei, Alex A. (Ağustos 2019). "Current Diagnosis and Management of Small-Cell Lung Cancer". Mayo Clinic Proceedings. 94 (8): 1599-1622. doi:10.1016/j.mayocp.2019.01.034. ISSN 0025-6196. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ekim 2023. 
5. ^ Riley RS, June CH, Langer R, Mitchell MJ (March 2019). "Delivery technologies for cancer immunotherapy". Nature Reviews. Drug Discovery. 18 (3): 175-196. doi:10.1038/s41573-018-0006-z. (PMC) 6410566 $2. (PMID) 30622344. 
6. ^ Li Y, McBride DW, Tang Y, Doycheva D, Zhang JH, Tang Z (September 2023). "Immunotherapy as a treatment for Stroke: Utilizing regulatory T cells". Brain Hemorrhages. 4 (3): 147-153. doi:10.1016/j.hest.2023.02.003. ISSN 2589-238X. 
7. ^ ^{a b} Geers D, Shamier MC, Bogers S, den Hartog G, Gommers L, Nieuwkoop NN, Schmitz KS, Rijsbergen LC, van Osch JA, Dijkhuizen E, Smits G, Comvalius A, van Mourik D, Caniels TG, van Gils MJ, Sanders RW, Oude Munnink BB, Molenkamp R, de Jager HJ, Haagmans BL, de Swart RL, Koopmans MP, van Binnendijk RS, de Vries RD, GeurtsvanKessel CH (May 2021). "SARS-CoV-2 variants of concern partially escape humoral but not T-cell responses in COVID-19 convalescent donors and vaccinees". Science Immunology. 6 (59): eabj1750. doi:10.1126/sciimmunol.abj1750. (PMC) 9268159 $2. (PMID) 34035118. 
8. ^ Rizk JG, Kalantar-Zadeh K, Mehra MR, Lavie CJ, Rizk Y, Forthal DN (September 2020). "Pharmaco-Immunomodulatory Therapy in COVID-19". Drugs. 80 (13): 1267-1292. doi:10.1007/s40265-020-01367-z. (PMC) 7372203 $2. (PMID) 32696108. 
9. ^ "Immunomodulators and Their Side Effects". www.cancer.org. 8 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2021. 
10. ^ Martino A, Casetti R, Poccia F (January 2007). "Enhancement of BCG-induced Th1 immune response through Vgamma9Vdelta2 T cell activation with non-peptidic drugs". Vaccine. 25 (6): 1023-1029. doi:10.1016/j.vaccine.2006.09.070. (PMID) 17118497. 
11. ^ Sahin U, Muik A, Derhovanessian E, Vogler I, Kranz LM, Vormehr M, Baum A, Pascal K, Quandt J, Maurus D, Brachtendorf S, Lörks V, Sikorski J, Hilker R, Becker D, Eller AK, Grützner J, Boesler C, Rosenbaum C, Kühnle MC, Luxemburger U, Kemmer-Brück A, Langer D, Bexon M, Bolte S, Karikó K, Palanche T, Fischer B, Schultz A, Shi PY, Fontes-Garfias C, Perez JL, Swanson KA, Loschko J, Scully IL, Cutler M, Kalina W, Kyratsous CA, Cooper D, Dormitzer PR, Jansen KU, Türeci Ö (October 2020). "COVID-19 vaccine BNT162b1 elicits human antibody and T_H1 T cell responses". Nature. 586 (7830): 594-599. Bibcode:2020Natur.586..594S. doi:10.1038/s41586-020-2814-7. (PMID) 32998157. 
12. ^ Woldemeskel BA, Garliss CC, Blankson JN (May 2021). "SARS-CoV-2 mRNA vaccines induce broad CD4+ T cell responses that recognize SARS-CoV-2 variants and HCoV-NL63". The Journal of Clinical Investigation. 131 (10). doi:10.1172/JCI149335. (PMC) 8121504 $2. (PMID) 33822770. 
13. ^ Fuge O, , Allchorne P, Green JS (2015). "Immunotherapy for bladder cancer". Research and Reports in Urology. 7: 65-79. doi:10.2147/RRU.S63447. (PMC) 4427258 $2. (PMID) 26000263. 
14. ^ Pettenati C, Ingersoll MA (October 2018). "Mechanisms of BCG immunotherapy and its outlook for bladder cancer". Nature Reviews. Urology. 15 (10): 615-625. doi:10.1038/s41585-018-0055-4. (PMID) 29991725. 
15. ^ Salles G, Barrett M, Foà R, Maurer J, O'Brien S, Valente N, Wenger M, Maloney DG (October 2017). "Rituximab in B-Cell Hematologic Malignancies: A Review of 20 Years of Clinical Experience". Advances in Therapy. 34 (10): 2232-2273. doi:10.1007/s12325-017-0612-x. (PMC) 5656728 $2. (PMID) 28983798. 
16. ^ Hoos A (April 2016). "Development of immuno-oncology drugs - from CTLA4 to PD1 to the next generations". Nature Reviews. Drug Discovery. 15 (4): 235-247. doi:10.1038/nrd.2015.35. (PMID) 26965203. 
17. ^ Pento JT (November 2017). "Monoclonal Antibodies for the Treatment of Cancer". Anticancer Research. 37 (11): 5935-5939. doi:10.21873/anticanres.12040. (PMC) 3288558 $2. (PMID) 29061772. 
18. ^ Simpson RJ, Bigley AB, Agha N, Hanley PJ, Bollard CM (July 2017). "Mobilizing Immune Cells With Exercise for Cancer Immunotherapy". Exercise and Sport Sciences Reviews. 45 (3): 163-172. doi:10.1249/JES.0000000000000114. (PMC) 6814300 $2. (PMID) 28418996. 
19. ^ van Seters M, van Beurden M, ten Kate FJ, Beckmann I, Ewing PC, Eijkemans MJ, Kagie MJ, Meijer CJ, Aaronson NK, Kleinjan A, Heijmans-Antonissen C, Zijlstra FJ, Burger MP, Helmerhorst TJ (April 2008). "Treatment of vulvar intraepithelial neoplasia with topical imiquimod". The New England Journal of Medicine. 358 (14): 1465-1473. doi:10.1056/NEJMoa072685. (PMID) 18385498. 
20. ^ Buck HW, Guth KJ (October 2003). "Treatment of vaginal intraepithelial neoplasia (primarily low grade) with imiquimod 5% cream". Journal of Lower Genital Tract Disease. 7 (4): 290-293. doi:10.1097/00128360-200310000-00011. (PMID) 17051086. 
21. ^ Järvinen R, Kaasinen E, Sankila A, Rintala E (August 2009). "Long-term efficacy of maintenance bacillus Calmette-Guérin versus maintenance mitomycin C instillation therapy in frequently recurrent TaT1 tumours without carcinoma in situ: a subgroup analysis of the prospective, randomised FinnBladder I study with a 20-year follow-up". European Urology. 56 (2): 260-265. doi:10.1016/j.eururo.2009.04.009. (PMID) 19395154. 
22. ^ Davidson HC, Leibowitz MS, Lopez-Albaitero A, Ferris RL (September 2009). "Immunotherapy for head and neck cancer". Oral Oncology. 45 (9): 747-751. doi:10.1016/j.oraloncology.2009.02.009. (PMC) 8978306 $2. (PMID) 19442565. 
23. ^ Dani T, Knobler R (January 2009). "Extracorporeal photoimmunotherapy-photopheresis". Frontiers in Bioscience. 14 (14): 4769-4777. doi:10.2741/3566. (PMID) 19273388. 
24. ^ Eggermont AM, Schadendorf D (June 2009). "Melanoma and immunotherapy". Hematology/Oncology Clinics of North America. 23 (3): 547-64, ix-x. doi:10.1016/j.hoc.2009.03.009. (PMID) 19464602. 
25. ^ Chuang CM, Monie A, Wu A, Hung CF (May 2009). "Combination of apigenin treatment with therapeutic HPV DNA vaccination generates enhanced therapeutic antitumor effects". Journal of Biomedical Science. 16 (1): 49. doi:10.1186/1423-0127-16-49. (PMC) 2705346 $2. (PMID) 19473507. 
26. ^ Pawlita M, Gissmann L (April 2009). "[Recurrent respiratory papillomatosis: indication for HPV vaccination?]". Deutsche Medizinische Wochenschrift (Almanca). 134 (Suppl 2): S100-S102. doi:10.1055/s-0029-1220219. (PMID) 19353471. 
27. ^ Kang N, Zhou J, Zhang T, Wang L, Lu F, Cui Y, Cui L, He W (August 2009). "Adoptive immunotherapy of lung cancer with immobilized anti-TCRgammadelta antibody-expanded human gammadelta T-cells in peripheral blood". Cancer Biology & Therapy. 8 (16): 1540-1549. doi:10.4161/cbt.8.16.8950. (PMID) 19471115. 
28. ^ Cheever MA, Higano CS (June 2011). "PROVENGE (Sipuleucel-T) in prostate cancer: the first FDA-approved therapeutic cancer vaccine". Clinical Cancer Research. 17 (11): 3520-3526. doi:10.1158/1078-0432.CCR-10-3126. (PMID) 21471425. 
29. ^ Di Lorenzo G, Buonerba C, Kantoff PW (May 2011). "Immunotherapy for the treatment of prostate cancer". Nature Reviews. Clinical Oncology. 8 (9): 551-561. doi:10.1038/nrclinonc.2011.72. (PMID) 21606971. 
30. ^ "Sipuleucel-T: APC 8015, APC-8015, prostate cancer vaccine--Dendreon". Drugs in R&D. 7 (3): 197-201. 2006. doi:10.2165/00126839-200607030-00006. (PMID) 16752945. 
31. ^ Sabado RL, Balan S, Bhardwaj N (January 2017). "Dendritic cell-based immunotherapy". Cell Research. 27 (1): 74-95. doi:10.1038/cr.2016.157. (PMC) 5223236 $2. (PMID) 28025976. 
32. ^ ^{a b c} Rosenberg SA, Restifo NP, Yang JC, Morgan RA, Dudley ME (April 2008). "Adoptive cell transfer: a clinical path to effective cancer immunotherapy". Nature Reviews. Cancer. 8 (4): 299-308. doi:10.1038/nrc2355. (PMC) 2553205 $2. (PMID) 18354418. 
33. ^ Morgan RA, Dudley ME, Wunderlich JR, Hughes MS, Yang JC, Sherry RM, Royal RE, Topalian SL, Kammula US, Restifo NP, Zheng Z, Nahvi A, de Vries CR, Rogers-Freezer LJ, Mavroukakis SA, Rosenberg SA (October 2006). "Cancer regression in patients after transfer of genetically engineered lymphocytes". Science. 314 (5796): 126-129. Bibcode:2006Sci...314..126M. doi:10.1126/science.1129003. (PMC) 2267026 $2. (PMID) 16946036. 
34. ^ Hunder NN, Wallen H, Cao J, Hendricks DW, Reilly JZ, Rodmyre R, Jungbluth A, Gnjatic S, Thompson JA, Yee C (June 2008). "Treatment of metastatic melanoma with autologous CD4+ T cells against NY-ESO-1". The New England Journal of Medicine. 358 (25): 2698-2703. doi:10.1056/NEJMoa0800251. (PMC) 3277288 $2. (PMID) 18565862. 
35. ^ . Cancer Research Institute. 15 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
36. ^ Highfield R (18 Haziran 2008). . The Telegraph. 12 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2019. 
37. ^ "UPDATED: Novartis buys Dendreon New Jersey plant". Fierce Pharma (İngilizce). 20 Aralık 2012. 7 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Aralık 2021. 
38. ^ Antony PA, Piccirillo CA, Akpinarli A, Finkelstein SE, Speiss PJ, Surman DR, Palmer DC, Chan CC, Klebanoff CA, Overwijk WW, Rosenberg SA, Restifo NP (March 2005). "CD8+ T cell immunity against a tumor/self-antigen is augmented by CD4+ T helper cells and hindered by naturally occurring T regulatory cells". Journal of Immunology. 174 (5): 2591-2601. doi:10.4049/jimmunol.174.5.2591. (PMC) 1403291 $2. (PMID) 15728465. 
39. ^ Gattinoni L, Finkelstein SE, Klebanoff CA, Antony PA, Palmer DC, Spiess PJ, Hwang LN, Yu Z, Wrzesinski C, Heimann DM, Surh CD, Rosenberg SA, Restifo NP (October 2005). "Removal of homeostatic cytokine sinks by lymphodepletion enhances the efficacy of adoptively transferred tumor-specific CD8+ T cells". The Journal of Experimental Medicine. 202 (7): 907-912. doi:10.1084/jem.20050732. (PMC) 1397916 $2. (PMID) 16203864. 
40. ^ Dummer W, Niethammer AG, Baccala R, Lawson BR, Wagner N, Reisfeld RA, Theofilopoulos AN (July 2002). "T cell homeostatic proliferation elicits effective antitumor autoimmunity". The Journal of Clinical Investigation. 110 (2): 185-192. doi:10.1172/JCI15175. (PMC) 151053 $2. (PMID) 12122110. 
41. ^ Dudley ME, Yang JC, Sherry R, Hughes MS, Royal R, Kammula U, Robbins PF, Huang J, Citrin DE, Leitman SF, Wunderlich J, Restifo NP, Thomasian A, Downey SG, Smith FO, Klapper J, Morton K, Laurencot C, White DE, Rosenberg SA (November 2008). "Adoptive cell therapy for patients with metastatic melanoma: evaluation of intensive myeloablative chemoradiation preparative regimens". Journal of Clinical Oncology. 26 (32): 5233-5239. doi:10.1200/JCO.2008.16.5449. (PMC) 2652090 $2. (PMID) 18809613. 
42. ^ Dudley ME, Wunderlich JR, Robbins PF, Yang JC, Hwu P, Schwartzentruber DJ, Topalian SL, Sherry R, Restifo NP, Hubicki AM, Robinson MR, Raffeld M, Duray P, Seipp CA, Rogers-Freezer L, Morton KE, Mavroukakis SA, White DE, Rosenberg SA (October 2002). "Cancer regression and autoimmunity in patients after clonal repopulation with antitumor lymphocytes". Science. 298 (5594): 850-854. Bibcode:2002Sci...298..850D. doi:10.1126/science.1076514. (PMC) 1764179 $2. (PMID) 12242449. 
43. ^ Pilon-Thomas S, Kuhn L, Ellwanger S, Janssen W, Royster E, Marzban S, Kudchadkar R, Zager J, Gibney G, Sondak VK, Weber J, Mulé JJ, Sarnaik AA (October 2012). "Efficacy of adoptive cell transfer of tumor-infiltrating lymphocytes after lymphopenia induction for metastatic melanoma". Journal of Immunotherapy. 35 (8): 615-620. doi:10.1097/CJI.0b013e31826e8f5f. (PMC) 4467830 $2. (PMID) 22996367. 
44. ^ Andersen R, Borch TH, Draghi A, Gokuldass A, Rana MA, Pedersen M, Nielsen M, Kongsted P, Kjeldsen JW, Westergaard MC, Radic HD, Chamberlain CA, Hölmich LR, Hendel HW, Larsen MS, Met Ö, Svane IM, Donia M (July 2018). "T cells isolated from patients with checkpoint inhibitor-resistant melanoma are functional and can mediate tumor regression". Annals of Oncology. 29 (7): 1575-1581. doi:10.1093/annonc/mdy139. (PMID) 29688262. 
45. ^ Seidel JA, Otsuka A, Kabashima K (28 Mart 2018). "Anti-PD-1 and Anti-CTLA-4 Therapies in Cancer: Mechanisms of Action, Efficacy, and Limitations". Frontiers in Oncology. 8: 86. doi:10.3389/fonc.2018.00086. (PMC) 5883082 $2. (PMID) 29644214. 
46. ^ ^{a b} Haanen JB, Robert C (2015). "Immune Checkpoint Inhibitors". Progress in Tumor Research. 42: 55-66. doi:10.1159/000437178. ISBN . (PMID) 26382943. 
47. ^ "Immune Checkpoint Inhibitors - National Cancer Institute". National Cancer Institute. 24 Eylül 2019. 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ağustos 2020. 
48. ^ Manjunath SR, Ramanan G, Dedeepiya VD, Terunuma H, Deng X, Baskar S, Senthilkumar R, Thamaraikannan P, Srinivasan T, Preethy S, Abraham SJ (January 2012). "Autologous immune enhancement therapy in recurrent ovarian cancer with metastases: a case report". Case Reports in Oncology. 5 (1): 114-118. doi:10.1159/000337319. (PMC) 3364094 $2. (PMID) 22666198. 
49. ^ Li Y, Zhang T, Ho C, Orange JS, Douglas SD, Ho WZ (December 2004). "Natural killer cells inhibit hepatitis C virus expression". Journal of Leukocyte Biology. 76 (6): 1171-1179. doi:10.1189/jlb.0604372. (PMID) 15339939. 
50. ^ Doskali M, Tanaka Y, Ohira M, Ishiyama K, Tashiro H, Chayama K, Ohdan H (March 2011). "Possibility of adoptive immunotherapy with peripheral blood-derived CD3⁻CD56+ and CD3+CD56+ cells for inducing antihepatocellular carcinoma and antihepatitis C virus activity". Journal of Immunotherapy. 34 (2): 129-138. doi:10.1097/CJI.0b013e3182048c4e. (PMID) 21304407. 
51. ^ Terunuma H, Deng X, Dewan Z, Fujimoto S, Yamamoto N (2008). "Potential role of NK cells in the induction of immune responses: implications for NK cell-based immunotherapy for cancers and viral infections". International Reviews of Immunology. 27 (3): 93-110. doi:10.1080/08830180801911743. (PMID) 18437601. 
52. ^ See DM, Tilles JG (1996). "alpha-Interferon treatment of patients with chronic fatigue syndrome". Immunological Investigations. 25 (1–2): 153-164. doi:10.3109/08820139609059298. (PMID) 8675231. 
53. ^ Ojo-Amaize EA, Conley EJ, Peter JB (January 1994). "Decreased natural killer cell activity is associated with severity of chronic fatigue immune dysfunction syndrome". Clinical Infectious Diseases. 18 (Suppl 1): S157-S159. doi:10.1093/clinids/18.Supplement_1.S157. (PMID) 8148445. 
54. ^ Kida K, Isozumi R, Ito M (December 2000). "Killing of human Herpes virus 6-infected cells by lymphocytes cultured with interleukin-2 or -12". Pediatrics International. 42 (6): 631-636. doi:10.1046/j.1442-200x.2000.01315.x. (PMID) 11192519. 
55. ^ Ospina-Quintero L, Jaramillo JC, Tabares-Guevara JH, Ramírez-Pineda JR (24 Nisan 2020). "Reformulating Small Molecules for Cardiovascular Disease Immune Intervention: Low-Dose Combined Vitamin D/Dexamethasone Promotes IL-10 Production and Atheroprotection in Dyslipidemic Mice". Frontiers in Immunology. 11: 743. doi:10.3389/fimmu.2020.00743. (PMC) 7197409 $2. (PMID) 32395119. 
56. ^ Tabares-Guevara JH, Jaramillo JC, Ospina-Quintero L, Piedrahíta-Ochoa CA, García-Valencia N, Bautista-Erazo DE, Caro-Gómez E, Covián C, Retamal-Díaz A, Duarte LF, González PA, Bueno SM, Riedel CA, Kalergis AM, Ramírez-Pineda JR (8 Temmuz 2021). "IL-10-Dependent Amelioration of Chronic Inflammatory Disease by Microdose Subcutaneous Delivery of a Prototypic Immunoregulatory Small Molecule". Frontiers in Immunology. 12: 708955. doi:10.3389/fimmu.2021.708955. (PMC) 8297659 $2. (PMID) 34305950. 
57. ^ ^{a b} Rayner F, Isaacs JD (December 2018). "Therapeutic tolerance in autoimmune disease". Seminars in Arthritis and Rheumatism. 48 (3): 558-562. doi:10.1016/j.semarthrit.2018.09.008. (PMID) 30348449. 
58. ^ Rotrosen D, Matthews JB, Bluestone JA (July 2002). "The immune tolerance network: a new paradigm for developing tolerance-inducing therapies". The Journal of Allergy and Clinical Immunology. 110 (1): 17-23. doi:10.1067/mai.2002.124258. (PMID) 12110811. 
59. ^ Stolp J, Zaitsu M, Wood KJ (2019). "Immune Tolerance and Rejection in Organ Transplantation". Immunological Tolerance. Methods in Molecular Biology. 1899. ss. 159-180. doi:10.1007/978-1-4939-8938-6_12. ISBN . (PMID) 30649772. 
60. ^ McMurchy AN, Bushell A, Levings MK, Wood KJ (August 2011). "Moving to tolerance: clinical application of T regulatory cells". Seminars in Immunology. Advances in Transplantation. 23 (4): 304-313. doi:10.1016/j.smim.2011.04.001. (PMC) 3836227 $2. (PMID) 21620722. 
61. ^ Baker KF, Isaacs JD (March 2014). "Prospects for therapeutic tolerance in humans". Current Opinion in Rheumatology. 26 (2): 219-227. doi:10.1097/BOR.0000000000000029. (PMC) 4640179 $2. (PMID) 24378931. 
62. ^ Cooles FA, Isaacs JD (August 2010). "Treating to re-establish tolerance in inflammatory arthritis - lessons from other diseases". Best Practice & Research. Clinical Rheumatology. Pharmacotherapy: Concepts of Pathogenesis and Emerging Treatments. 24 (4): 497-511. doi:10.1016/j.berh.2010.01.007. (PMID) 20732648. 
63. ^ Durham SR, Walker SM, Varga EM, Jacobson MR, O'Brien F, Noble W, Till SJ, Hamid QA, Nouri-Aria KT (August 1999). "Long-term clinical efficacy of grass-pollen immunotherapy". The New England Journal of Medicine. 341 (7): 468-475. doi:10.1056/NEJM199908123410702. (PMID) 10441602. 
64. ^ MacGinnitie AJ, Rachid R, Gragg H, Little SV, Lakin P, Cianferoni A, Heimall J, Makhija M, Robison R, Chinthrajah RS, Lee J, Lebovidge J, Dominguez T, Rooney C, Lewis MO, Koss J, Burke-Roberts E, Chin K, Logvinenko T, Pongracic JA, Umetsu DT, Spergel J, Nadeau KC, Schneider LC (March 2017). "Omalizumab facilitates rapid oral desensitization for peanut allergy". The Journal of Allergy and Clinical Immunology. 139 (3): 873-881.e8. doi:10.1016/j.jaci.2016.08.010. (PMC) 5369605 $2. (PMID) 27609658. 
65. ^ "Oral immunotherapy for peanut allergy in young children". National Institutes of Health (NIH) (İngilizce). 7 Şubat 2022. 12 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2022. 
66. ^ Correale J, Farez M (February 2007). "Association between parasite infection and immune responses in multiple sclerosis". Annals of Neurology. 61 (2): 97-108. doi:10.1002/ana.21067. (PMID) 17230481. 
67. ^ Croese J, O'neil J, Masson J, Cooke S, Melrose W, Pritchard D, Speare R (January 2006). "A proof of concept study establishing Necator americanus in Crohn's patients and reservoir donors". Gut. 55 (1): 136-137. doi:10.1136/gut.2005.079129. (PMC) 1856386 $2. (PMID) 16344586. 
68. ^ Reddy A, Fried B (January 2009). "An update on the use of helminths to treat Crohn's and other autoimmunune diseases". Parasitology Research. 104 (2): 217-221. doi:10.1007/s00436-008-1297-5. (PMID) 19050918. 
69. ^ Laclotte C, Oussalah A, Rey P, Bensenane M, Pluvinage N, Chevaux JB, Trouilloud I, Serre AA, Boucekkine T, Bigard MA, Peyrin-Biroulet L (December 2008). "[Helminths and inflammatory bowel diseases]". Gastroenterologie Clinique et Biologique (Fransızca). 32 (12): 1064-1074. doi:10.1016/j.gcb.2008.04.030. (PMID) 18619749. 
70. ^ Zaccone P, Fehervari Z, Phillips JM, Dunne DW, Cooke A (October 2006). "Parasitic worms and inflammatory diseases". Parasite Immunology. 28 (10): 515-523. doi:10.1111/j.1365-3024.2006.00879.x. (PMC) 1618732 $2. (PMID) 16965287. 
71. ^ ^{a b} Brooker S, Bethony J, Hotez PJ (2004). "Human hookworm infection in the 21st century". Advances in Parasitology. 58: 197-288. doi:10.1016/S0065-308X(04)58004-1. ISBN . (PMC) 2268732 $2. (PMID) 15603764. 
72. ^ Fujiwara RT, Cançado GG, Freitas PA, Santiago HC, Massara CL, Dos Santos Carvalho O, Corrêa-Oliveira R, Geiger SM, Bethony J (2009). "Necator americanus infection: a possible cause of altered dendritic cell differentiation and eosinophil profile in chronically infected individuals". PLOS Neglected Tropical Diseases. 3 (3): e399. doi:10.1371/journal.pntd.0000399. (PMC) 2654967 $2. (PMID) 19308259. 
73. ^ Carvalho L, Sun J, Kane C, Marshall F, Krawczyk C, Pearce EJ (January 2009). "Review series on helminths, immune modulation and the hygiene hypothesis: mechanisms underlying helminth modulation of dendritic cell function". Immunology. 126 (1): 28-34. doi:10.1111/j.1365-2567.2008.03008.x. (PMC) 2632707 $2. (PMID) 19120496. 
74. ^ Fumagalli M, Pozzoli U, Cagliani R, Comi GP, Riva S, Clerici M, Bresolin N, Sironi M (June 2009). "Parasites represent a major selective force for interleukin genes and shape the genetic predisposition to autoimmune conditions". The Journal of Experimental Medicine. 206 (6): 1395-1408. doi:10.1084/jem.20082779. (PMC) 2715056 $2. (PMID) 19468064. 
75. ^ Reynolds LA, Finlay BB, Maizels RM (November 2015). "Cohabitation in the Intestine: Interactions among Helminth Parasites, Bacterial Microbiota, and Host Immunity". Journal of Immunology. 195 (9): 4059-4066. doi:10.4049/jimmunol.1501432. (PMC) 4617609 $2. (PMID) 26477048. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Immunotherapy ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• "Cancer Miracles". Forbes. 12 Şubat 2009.  (İngilizce)
• Uluslararası Kanser Biyolojik Tedavi Derneği (İngilizce)
• (İngilizce)
• İmmünoterapinin yenilikçi hücresel yolculuğunun ardındaki hikaye (İngilizce)