Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hacı İvaz Mehmed Paşa (ö. 1743, İnebahtı) I. Mahmud saltanatında, 22 Mart 1739 - 23 Haziran 1740 tarihleri arasında bir yıl üç ay iki gün sadrazamlık ve çeşitli valilikler yapmış; 1735-1739 Osmanlı-Rus-Avusturya Savaşı'nda bütün savaşın kaderini etkileyen Hisarcık Muharebesi'ni kazanmış, Osmanlı devlet adamıdır.
| Hacı İvaz Mehmed Paşa | |
|---|---|
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 22 Mart 1739 - 23 Haziran 1740 | |
| Hükümdar | I. Mahmud |
| Yerine geldiği | Yeğen Mehmed Paşa |
| Yerine gelen | Nişancı Şehla Hacı Ahmed Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Yagodina? |
| Ölüm | 1743 İnebahtı |
| Çocuk(lar) | İvazpaşazade İbrahim Beyefendi |
Hayatı
Yagodna doğumlu olup oranın sakinlerinde olan Nasrullah'ın oğludur. Sicill-i Osmani'ye göre lakabını "nice evladın ivazı olmakla" almıştır. İstanbul'a gelip Kel Yusuf Efendi yanına girdi. Sonra Alaiyeli Ebubekir Efendi'nin kethüdası oldu. 1731'de İstanbul gümrük eminliğine getirilip bu görevle Yeğen Mehmed Ağa ile halef-selef oldu. Sonra başbaki kulu ve 1732'de çavuşbaşı oldu. Temmuz 1735'te Hekimoğlu Ali Paşa'nın ilk sadrazamlıktan azli ile yeni sadrazam olarak Gürcü İsmail Paşa'nın sadarete getirilmesi zaman aralığında rikab-ı hümayun kaymakamlığı yaptı.
O yıl 25 Ekim 1735'te Vidin kalesi muhafızlığı yapmak şartı ile Niğbolu sancak beyi görevine atandı. 1738'de Adakale kuşatmasını gerçekleştirdi. Fakat serasker olan Yeğen Mehmed Paşa bunun kendisine haber verilmeden yapıldığı için İvaz Mehmed Paşa'yı görevinden aldı. Temmuz 1738'de tekrar eski görevine geri getirilmek teklifine ret cevabı vermesi dolayısıyla ordu kadısı kıyafet değiştirerek "Ben giderim" diye bu tutumun alaylı tarafını göstermesinden sonra, tekrar Vidin Kalesi muhafızlık görevine getirildi.
Mart 1739'da Sadrazam Yeğen Mehmet Paşa sadaretten azledilmişti. Sadaret mührü İvaz Mehmet Paşa'ya sınıra gönderildi. Bu görev yanında serdar-ı ekrem görevi de ona verilmişti. 1735-1739 Osmanlı-Rus-Avusturya Savaşı devam etmekte idi ve Osmanlı devleti iki cephede savaşmaktaydı. Osmanlı ordusu 1739 yılı seferine çıkmak üzere 10 Nisan 1739'da Davutpaşa'dan ayrıldı. Serasker olan İvaz Mehmed Paşa orduyla tekrar Avusturya cephesine önem verdi. 22 Temmuz 1739'da, Viyana'da büyük şok yaratırcasına, Belgrad yakınlarında yapılan Hisarcık Muharebesi'nde Hacı İvaz Mehmed Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu Avusturya ordusuna karşı büyük bir galibiyet aldı. Bu hezimet o zamana kadar Osmanlılara karşı yaptıkları son savaşlarda komutanları Savoy'lu Prens Eugen'in stratejik dehası hakkında Avusturyalıların övünmelerini sona erdirmiş oldu. Belgrad kalesi Osmanlı ordusu tarafından kuşatıldı ve Belgrad tekrar Osmanlıların eline geçti. Tuna Nehri kıyılarında önemli kale mevkileri olan Semendire (şimdi Sırbistan'da Smederevo) ve Adakale'yi (şimdi Romanya'da Orsova) tekrar Osmanlılar eline geçti. Avusturya bundan sonra hemen ateşkes ilan ederek Osmanlı İmparatorluğu ile Belgrad Antlaşması'nı 18 Eylül 1739'da imzaladı. Avusturya, 1718 Pasarofça Antlaşması'yla elde ettiği, Belgrad da dahil Kuzey Sırbistan'ı ve Küçük Eflak'ı (şimdi Romanya'da) Osmanlılara geri verdi. Tuna Nehri tekrar Avusturya ile Osmanlı devleti arasında korunaklı bir sınır haline getirildi.
Belgrat seferinden bu kadar başarı ile İstanbul'a dönen İvaz Mehmed Paşa büyük bir tören ile karşılandı. Sancak-ı Şerif sandığından çıkarılarak Silivri'de göndere asıldı. Ordu Davutpaşa'ya geldiğinde Sultan I. Mahmud orduyu şahsen karşıladı. Ordu "alay-ı azim"'le İstanbul'a girdi. Osmanlı tarihinde ilk defa olarak bir sadrazamın Topkapı Sarayı'nın orta kapısı olan Babusselam'dan atı ile girmesine ve Babussade'ye kadar atlı ilerlemesine izin verildi. Sultan Hacı İvaz Paşa'ya büyük iltifat ve saygı gösterdi.
1740 yazında İstanbul'da birkaç asayişsizlik yaşantısı görülüp devlet idarecileri bu asayişsizliğe karşı çok hassas davranmaya başladılar. 6 Haziran 1740'ta yapılan bir sipahi olayı sırasında İvaz Mehmet Paşa Sultan ile Beykoz'daydı. Bayezid Camii avlusunda büyük kalabalık oluşmuştu ve yağmacılık ortaya çıkmıştı. Bu, Bayezid kulluğu Çorbacısı Hasan Ağa'nın şahsi gayretiyle bastırılmıştı. Beykoz'dan sadrazamla dönen I. Mahmud onu ve yeniçeri ağasına kolluk görevi verdi. Şehirde geniş bir arama yapıldı ve kaçaklar ve bekar odalarında yaşayanlar kendi yörelerine geri gönderildiler. Yağmacılara destek verenler yakalanıp idam edildiler. Şehirde asayişi yerine getirme adına şehirde resmi bir terör havası estirilirken bir Yahudi esnaf ile müşterisi arasındaki anlaşmazlık büyüdü. Sadrazam'a bu olay abartılarak bildirildi ve o da Sultan'a "yeni bir Bayezid olayı ortaya çıktı" diye Sultan'a yanlış haber verdi. Sultan olayın aslını öğrenince çok sinirlendi ve 21 Haziran 1740'ta sadrazam İvaz Mehmet Paşa'yı sadrazamlıktan azletti.
İvaz Mehmet Paşa sadrazamlıktan azlinden hemen sonra Cidde valisi olarak atandı ama oraya gidemeden 31 Temmuz 1740'ta Hanya muhafızı yapıldı. Ocak 1741 başlarında Selanik valiliğine nakledildi. Şubat başlarında Bosna valisi yapıldı. Eylül 1741'de Kandiye valisi oldu ve Temmuz 1741'de ise ikinci kez Hanya muhafızı yapıldı. Temmuz 1742'de İnebahtı muhafızlığına tayin edildi. 1743 başlarında 60 yaşlarında iken burada öldü ve orada defnedildi.
İvaz Mehmet Paşa’nın bilinen dört oğlu ve bir kızı vardır. Bunlar Ayşe Hanım, Mehmet Emin Bey, İbrahim Efendi, Halil Paşa ve Ali Bey’dir. İvazpaşazade İbrahim Efendi (1720-1797), kadılık ve kazaskerlik görevlerinden sonra 1774 de şeyhülislam olmuştur. İki kez şeyhülislamlık yapmıştır. Mezarı Beyazıt Camisi bahçesindeki II. Bayezid Türbesi yanındadır. İvazzade Halil Paşa (1725-1777), Sadrazam İvaz Mehmet Paşa'nın küçük oğludur. Babasının yüksek makamından dolayı çabuk yükselmiştir. Mirahur, çavuşbey, tütün gümrüğü emini, sadaret kethüdası, Rumeli valisi, Hotin muhafızı olmuştur. Sadrazamlığa kadar yükselmiştir (1769). Serdar-ı Ekrem unvanı ile Rus Savaşlarına katılmış, Kartal Muharebesi bozguna uğrayınca görevden alınıp Filibe'ye sürülmüştür. Sonrasında affedilerek Eğriboz, Bosna, Selanik ve nihayet Sivas Valiliğine getirilmiştir. İvaz Mehmet Paşa’nın oğlu Hacegan Mehmet Emin Bey (?-1768)’in kızı Cemile Hanım (?-1847), Musahip Said Efendi’nin eşi olmuştur.
Değerlendirme
Sicill-i Osmani onu şöyle değerlendirir:
Cesaret, yiğitlik ve insaf sahibiydi.
Kaynakça
- ^ a b c Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.III s.607-608 [1]
- ^ a b c Yayın Kurulu, "Mehmed Paşa (Hacı İvaz)" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.2 s.158
- ^ a b Sakaoğlu, Necdet (1999), Bu Mülkün Sultanları, İstanbul:Oğlak Yayınları s.335
- ^ Dumlu, Sinan (2014). Sırkâtibi ve Musahip. 1. baskı. Cağaloğlu, İstanbul. s. 258. ISBN . OCLC 926721551.
Dış bağlantılar
- Buz, Ayhan (2009) "Osmanlı Sadrazamları", İstanbul: Neden Kitap,
- Danişmend, İsmail Hâmi (1971),Osmanlı Devlet Erkânı, İstanbul: Türkiye Yayınevi.
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1956) Osmanlı Tarihi IV. Cilt 1. Kısım Karlofça Antlaşmasından XVIII. Yüzyılın Sonuna Kadar, (6. Baskı 2007), Ankara:Türk Tarih Kurumu
- Yayın Kurulu, "Mehmed Paşa (Hacı İvaz)" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.2 s.158
- Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.III s.607-608 [2]
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Yeğen Mehmed Paşa |  Osmanlı Sadrazamı 22 Mart 1739 - 23 Haziran 1740 | Sonra gelen: Nişancı Şehla Hacı Ahmed Paşa |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Haci Ivaz Mehmed Pasa o 1743 Inebahti I Mahmud saltanatinda 22 Mart 1739 23 Haziran 1740 tarihleri arasinda bir yil uc ay iki gun sadrazamlik ve cesitli valilikler yapmis 1735 1739 Osmanli Rus Avusturya Savasi nda butun savasin kaderini etkileyen Hisarcik Muharebesi ni kazanmis Osmanli devlet adamidir Haci Ivaz Mehmed PasaOsmanli SadrazamiGorev suresi 22 Mart 1739 23 Haziran 1740Hukumdar I MahmudYerine geldigi Yegen Mehmed PasaYerine gelen Nisanci Sehla Haci Ahmed PasaKisisel bilgilerDogum Yagodina Olum 1743 InebahtiCocuk lar Ivazpasazade Ibrahim BeyefendiHayatiYagodna dogumlu olup oranin sakinlerinde olan Nasrullah in ogludur Sicill i Osmani ye gore lakabini nice evladin ivazi olmakla almistir Istanbul a gelip Kel Yusuf Efendi yanina girdi Sonra Alaiyeli Ebubekir Efendi nin kethudasi oldu 1731 de Istanbul gumruk eminligine getirilip bu gorevle Yegen Mehmed Aga ile halef selef oldu Sonra basbaki kulu ve 1732 de cavusbasi oldu Temmuz 1735 te Hekimoglu Ali Pasa nin ilk sadrazamliktan azli ile yeni sadrazam olarak Gurcu Ismail Pasa nin sadarete getirilmesi zaman araliginda rikab i humayun kaymakamligi yapti O yil 25 Ekim 1735 te Vidin kalesi muhafizligi yapmak sarti ile Nigbolu sancak beyi gorevine atandi 1738 de Adakale kusatmasini gerceklestirdi Fakat serasker olan Yegen Mehmed Pasa bunun kendisine haber verilmeden yapildigi icin Ivaz Mehmed Pasa yi gorevinden aldi Temmuz 1738 de tekrar eski gorevine geri getirilmek teklifine ret cevabi vermesi dolayisiyla ordu kadisi kiyafet degistirerek Ben giderim diye bu tutumun alayli tarafini gostermesinden sonra tekrar Vidin Kalesi muhafizlik gorevine getirildi Mart 1739 da Sadrazam Yegen Mehmet Pasa sadaretten azledilmisti Sadaret muhru Ivaz Mehmet Pasa ya sinira gonderildi Bu gorev yaninda serdar i ekrem gorevi de ona verilmisti 1735 1739 Osmanli Rus Avusturya Savasi devam etmekte idi ve Osmanli devleti iki cephede savasmaktaydi Osmanli ordusu 1739 yili seferine cikmak uzere 10 Nisan 1739 da Davutpasa dan ayrildi Serasker olan Ivaz Mehmed Pasa orduyla tekrar Avusturya cephesine onem verdi 22 Temmuz 1739 da Viyana da buyuk sok yaratircasina Belgrad yakinlarinda yapilan Hisarcik Muharebesi nde Haci Ivaz Mehmed Pasa komutasindaki Osmanli ordusu Avusturya ordusuna karsi buyuk bir galibiyet aldi Bu hezimet o zamana kadar Osmanlilara karsi yaptiklari son savaslarda komutanlari Savoy lu Prens Eugen in stratejik dehasi hakkinda Avusturyalilarin ovunmelerini sona erdirmis oldu Belgrad kalesi Osmanli ordusu tarafindan kusatildi ve Belgrad tekrar Osmanlilarin eline gecti Tuna Nehri kiyilarinda onemli kale mevkileri olan Semendire simdi Sirbistan da Smederevo ve Adakale yi simdi Romanya da Orsova tekrar Osmanlilar eline gecti Avusturya bundan sonra hemen ateskes ilan ederek Osmanli Imparatorlugu ile Belgrad Antlasmasi ni 18 Eylul 1739 da imzaladi Avusturya 1718 Pasarofca Antlasmasi yla elde ettigi Belgrad da dahil Kuzey Sirbistan i ve Kucuk Eflak i simdi Romanya da Osmanlilara geri verdi Tuna Nehri tekrar Avusturya ile Osmanli devleti arasinda korunakli bir sinir haline getirildi Belgrat seferinden bu kadar basari ile Istanbul a donen Ivaz Mehmed Pasa buyuk bir toren ile karsilandi Sancak i Serif sandigindan cikarilarak Silivri de gondere asildi Ordu Davutpasa ya geldiginde Sultan I Mahmud orduyu sahsen karsiladi Ordu alay i azim le Istanbul a girdi Osmanli tarihinde ilk defa olarak bir sadrazamin Topkapi Sarayi nin orta kapisi olan Babusselam dan ati ile girmesine ve Babussade ye kadar atli ilerlemesine izin verildi Sultan Haci Ivaz Pasa ya buyuk iltifat ve saygi gosterdi 1740 yazinda Istanbul da birkac asayissizlik yasantisi gorulup devlet idarecileri bu asayissizlige karsi cok hassas davranmaya basladilar 6 Haziran 1740 ta yapilan bir sipahi olayi sirasinda Ivaz Mehmet Pasa Sultan ile Beykoz daydi Bayezid Camii avlusunda buyuk kalabalik olusmustu ve yagmacilik ortaya cikmisti Bu Bayezid kullugu Corbacisi Hasan Aga nin sahsi gayretiyle bastirilmisti Beykoz dan sadrazamla donen I Mahmud onu ve yeniceri agasina kolluk gorevi verdi Sehirde genis bir arama yapildi ve kacaklar ve bekar odalarinda yasayanlar kendi yorelerine geri gonderildiler Yagmacilara destek verenler yakalanip idam edildiler Sehirde asayisi yerine getirme adina sehirde resmi bir teror havasi estirilirken bir Yahudi esnaf ile musterisi arasindaki anlasmazlik buyudu Sadrazam a bu olay abartilarak bildirildi ve o da Sultan a yeni bir Bayezid olayi ortaya cikti diye Sultan a yanlis haber verdi Sultan olayin aslini ogrenince cok sinirlendi ve 21 Haziran 1740 ta sadrazam Ivaz Mehmet Pasa yi sadrazamliktan azletti Ivaz Mehmet Pasa sadrazamliktan azlinden hemen sonra Cidde valisi olarak atandi ama oraya gidemeden 31 Temmuz 1740 ta Hanya muhafizi yapildi Ocak 1741 baslarinda Selanik valiligine nakledildi Subat baslarinda Bosna valisi yapildi Eylul 1741 de Kandiye valisi oldu ve Temmuz 1741 de ise ikinci kez Hanya muhafizi yapildi Temmuz 1742 de Inebahti muhafizligina tayin edildi 1743 baslarinda 60 yaslarinda iken burada oldu ve orada defnedildi Ivaz Mehmet Pasa nin bilinen dort oglu ve bir kizi vardir Bunlar Ayse Hanim Mehmet Emin Bey Ibrahim Efendi Halil Pasa ve Ali Bey dir Ivazpasazade Ibrahim Efendi 1720 1797 kadilik ve kazaskerlik gorevlerinden sonra 1774 de seyhulislam olmustur Iki kez seyhulislamlik yapmistir Mezari Beyazit Camisi bahcesindeki II Bayezid Turbesi yanindadir Ivazzade Halil Pasa 1725 1777 Sadrazam Ivaz Mehmet Pasa nin kucuk ogludur Babasinin yuksek makamindan dolayi cabuk yukselmistir Mirahur cavusbey tutun gumrugu emini sadaret kethudasi Rumeli valisi Hotin muhafizi olmustur Sadrazamliga kadar yukselmistir 1769 Serdar i Ekrem unvani ile Rus Savaslarina katilmis Kartal Muharebesi bozguna ugrayinca gorevden alinip Filibe ye surulmustur Sonrasinda affedilerek Egriboz Bosna Selanik ve nihayet Sivas Valiligine getirilmistir Ivaz Mehmet Pasa nin oglu Hacegan Mehmet Emin Bey 1768 in kizi Cemile Hanim 1847 Musahip Said Efendi nin esi olmustur DegerlendirmeSicill i Osmani onu soyle degerlendirir Cesaret yigitlik ve insaf sahibiydi Kaynakca a b c Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C III s 607 608 1 a b c Yayin Kurulu Mehmed Pasa Haci Ivaz 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S C 2 s 158 ISBN 975 08 0072 9 a b Sakaoglu Necdet 1999 Bu Mulkun Sultanlari Istanbul Oglak Yayinlari s 335 Dumlu Sinan 2014 Sirkatibi ve Musahip 1 baski Cagaloglu Istanbul s 258 ISBN 978 605 4907 47 2 OCLC 926721551 Dis baglantilarBuz Ayhan 2009 Osmanli Sadrazamlari Istanbul Neden Kitap ISBN 978 975 254 278 5 Danismend Ismail Hami 1971 Osmanli Devlet Erkani Istanbul Turkiye Yayinevi Uzuncarsili Ismail Hakki 1956 Osmanli Tarihi IV Cilt 1 Kisim Karlofca Antlasmasindan XVIII Yuzyilin Sonuna Kadar 6 Baski 2007 Ankara Turk Tarih Kurumu ISBN 975 16 0015 4 Yayin Kurulu Mehmed Pasa Haci Ivaz 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S C 2 s 158 ISBN 975 08 0072 9 Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C III s 607 608 2 Siyasi goreviOnce gelen Yegen Mehmed Pasa Osmanli Sadrazami 22 Mart 1739 23 Haziran 1740 Sonra gelen Nisanci Sehla Haci Ahmed Pasa