Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şigelloz, ağır vakalarda basil dizanterisi olarak da bilinir, Shigella bakterisinin bağırsaklarda neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Belirtiler genelde bakterinin alınmasından bir-iki gün sonra başlar. İshal, ateş ve karın ağrısı ile bağırsakların boş olmasına rağmen dışkılama isteği (tenesmus) bazı belirtileridir. İshal kanlı olabilir. Belirtiler tipik olarak beş-yedi gün sürer, ancak bağırsakların normal düzenine dönmesi birkaç ayı bulabilir. Şigelloz komplikasyonları arasında reaktif artrit, sepsis, nöbetler ve hemolitik üremik sendrom bulunur. Hayvanlarda ender olarak görülür, başlıca insan ve primatların bir hastalığıdır.
| Şigelloz | |
|---|---|
| Diğer adlar | Basil dizanterisi, Marlow sendromu |
 | |
| Bir dışkı örneğinde Shigella | |
| Olağan başlangıcı | Bulaşın ardından 1-2 gün |
| Uzmanlık | Enfeksiyon hastalıkları  |
| Belirtiler | İshal, ateş, karın ağrısı |
| Komplikasyon | Reaktif artrit, sepsis, nöbetler, hemolitik üremik sendrom |
| Süre | Genellikle 5-7 gün |
| Nedenleri | Shigella |
| Tanı | Dışkı testi |
| Korunma | El yıkama |
| Tedavi | Sıvı alımı, istirahat |
| İlaç | Antibiyotikler (ağır vakalarda) |
| Sıklık | >80 milyon |
| Ölüm | 700.000 |
Shigella cinsine ait olan dört tür, S. dysenteriae, S. flexneri, S. boydii ve S. sonnei bu hastalığa neden olabilirler. En ağır hastalık yapan ve ölümcül komplikasyonlara yol açabilen tür Shigella dysenteriae 'nın tip 1 serotipidir. Tipik bulaşma yolu enfekte dışkının yiyecekler ve içme suyuna karışması ile eller ve cinsel ilişki aracılığıyla aktarılmasıdır. Hastalık sineklerle veya bez değiştirme sırasında yayılabilir. Şigelloz tanısı dışkı testiyle konur.
Bulaş riski ellerin sık ve doğru yöntemle yıkanması ile azaltılabilir.Aşısı yoktur. Şigelloz genellikle tedavisiz düzelir. Dinlenme ve sıvı alımı önerilmektedir. Bizmut subsalisilat belirtilerin kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir, buna karşın loperamid gibi bağırsakları yavaşlatan ilaçlar önerilmemektedir. Ağır vakalarda antibiyotikler kullanılsa da direnç yaygındır. Sık kullanılan antibiyotikler siprofloksasin ve azitromisindir.
Dünya Sağlık Örgütünün 2005 tarihli bir raporuna göre şigelloz yılda en az 80 milyon insanı etkilemekte ve 700.000 ölüme yol açmaktadır. Vakaların çoğu gelişmekte olan ülkelerde görülür. En sık çocuklar etkilenmektedir.Salgınlar çocuk bakımevleri ve okullarda ortaya çıkabilir.
Belirtileri
Belirtiler hafif bir mide ağrısından ibaret olabileceği gibi kramp, ishal, ateş, kusma, dışkıda kan, irin veya mukus olarak tanımlanmış bir dizanteri şeklinde de olabilir. Yeterince dışkılayamama duygusu () da olabilir. Enfeksiyonu izleyen 12-50 saat içinde hastalık başlar.
Shigella bakterileri kalın bağırsak epitel hücrelerinin içinde çoğalırlar, onları öldürüp bitişik hücrelere yayılırlar. Enfeksiyonlarla ilişkili olarak bağırsak mukozasında hasar, , ağır (dehidrasyon) olur. Bazı suşlar %10-15 dolayında ölüme neden olurlar. (Reiter Hastalığı) ve hemolitik üremik sendrom şigellozu takiben görülebilen hastalıklardır.
Tedavi ve Korunma
Antibiyotik dayanıklılığının yayılması yüzünden ilaç tedavisinde sınırlı seçenekler vardır. Azitromisin, yeni ve sefalosporin türevleri tercih edilen ilaçlardır. ve S. dysenteriae type 1 enfeksiyonuna yeterince etki etmez.
Halen Shigella enfeksiyonuna karşı aşı yoktur ama geliştirilmesi konusunda çalışmalar sürmektedir.
Shigella yiyecekle aktarılabilir. Salata malzemesinde, çiğ sebzelerde, süt ve süt ürünlerinde ve etlerden bulaşabilir. Suya dışkı karışması ve yiyecek hazırlayıcılarının kötü tuvalet temizliği yapmaları gıdalarla hastalık bulaşmasının başlıca nedenleridir. Hastalığın tanısı dışkı örneklerinden kültür alınarak hastalık etmeninin izole edilmesiyle olur.
Toplum sağlığına etkisi
Dünyada görülen yılda yaklaşık 165 milyon Şigelloz vakasının %99'u kalkınmakta olan ülkelerde meydana gelmektedir. Bu ülkelerdeki vakaların %69'u beş yaşın altında çocuklarda meydana gelmekte, ölen yılda yaklaşık 1,1 milyon kişinin %60'ı beş yaşın altındadır.
Bebekler, yaşlılar ve yatalaklar hastalığa en hassas olanlar olmakla beraber her insan hasta olabilir. AIDS hastaları ve AIDS ile ilgili bulgular ( = ARC) gösterenlerde şigelloz çok sık görülür.
Kaynakça
- U.S. Food And Drug Administration (ABD Gıda ve İlaç İdaresi): Foodborne Pathogenic Microorganisms and Natural Toxins Handbook (İngilizce)
- Niyogi SK. (2005) J Microbiol. 43:133-43. Shigellosis.özet (İngilizce)
- Kotloff KL, Winickoff JP, Ivanoff B, Clemens JD, Swerdlow DL, Sansonetti PJ, Adak GK, Levine MM. (1999) Bull World Health Organ. 77:651-66. Global burden of Shigella infections: implications for vaccine development and implementation of control strategies.özet (İngilizce)
Dış bağlantılar
- Pathology of Shigellosis 20 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "General Information| Shigella – Shigellosis | CDC". www.cdc.gov (İngilizce). 3 Ağustos 2016. 16 Nisan 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Nisan 2017.
- ^ . European Centre for Disease Prevention and Control (İngilizce). 21 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Antibiotic Resistance Threats in the United States, 2019 (PDF). CDC. 2019. s. 9. 9 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 20 Mayıs 2022.
- ^ . emergency.cdc.gov (İngilizce). 7 Haziran 2018. 13 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2018.
- ^ a b Guidelines for the control of shigellosis, including epidemics due to Shigella dysenteriae type 1 (PDF). WHO. 2005. s. 2. ISBN . 21 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 20 Nisan 2017.
- ^ Kotloff KL, Winickoff JP, Ivanoff B, Clemens JD, Swerdlow DL, Sansonetti PJ, Adak GK, Levine MM. (1999) Bull World Health Organ. 77:651-66. Global burden of Shigella infections: implications for vaccine development and implementation of control strategies.özet
| Sınıflandırma | D |
|---|---|
| Dış kaynaklar |
|
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sigelloz agir vakalarda basil dizanterisi olarak da bilinir Shigella bakterisinin bagirsaklarda neden oldugu bulasici bir hastaliktir Belirtiler genelde bakterinin alinmasindan bir iki gun sonra baslar Ishal ates ve karin agrisi ile bagirsaklarin bos olmasina ragmen diskilama istegi tenesmus bazi belirtileridir Ishal kanli olabilir Belirtiler tipik olarak bes yedi gun surer ancak bagirsaklarin normal duzenine donmesi birkac ayi bulabilir Sigelloz komplikasyonlari arasinda reaktif artrit sepsis nobetler ve hemolitik uremik sendrom bulunur Hayvanlarda ender olarak gorulur baslica insan ve primatlarin bir hastaligidir SigellozDiger adlarBasil dizanterisi Marlow sendromuBir diski orneginde ShigellaOlagan baslangiciBulasin ardindan 1 2 gunUzmanlikEnfeksiyon hastaliklari BelirtilerIshal ates karin agrisiKomplikasyonReaktif artrit sepsis nobetler hemolitik uremik sendromSureGenellikle 5 7 gunNedenleriShigellaTaniDiski testiKorunmaEl yikamaTedaviSivi alimi istirahatIlacAntibiyotikler agir vakalarda Siklik gt 80 milyonOlum700 000 Shigella cinsine ait olan dort tur S dysenteriae S flexneri S boydii ve S sonnei bu hastaliga neden olabilirler En agir hastalik yapan ve olumcul komplikasyonlara yol acabilen tur Shigella dysenteriae nin tip 1 serotipidir Tipik bulasma yolu enfekte diskinin yiyecekler ve icme suyuna karismasi ile eller ve cinsel iliski araciligiyla aktarilmasidir Hastalik sineklerle veya bez degistirme sirasinda yayilabilir Sigelloz tanisi diski testiyle konur Bulas riski ellerin sik ve dogru yontemle yikanmasi ile azaltilabilir Asisi yoktur Sigelloz genellikle tedavisiz duzelir Dinlenme ve sivi alimi onerilmektedir Bizmut subsalisilat belirtilerin kontrol altina alinmasina yardimci olabilir buna karsin loperamid gibi bagirsaklari yavaslatan ilaclar onerilmemektedir Agir vakalarda antibiyotikler kullanilsa da direnc yaygindir Sik kullanilan antibiyotikler siprofloksasin ve azitromisindir Dunya Saglik Orgutunun 2005 tarihli bir raporuna gore sigelloz yilda en az 80 milyon insani etkilemekte ve 700 000 olume yol acmaktadir Vakalarin cogu gelismekte olan ulkelerde gorulur En sik cocuklar etkilenmektedir Salginlar cocuk bakimevleri ve okullarda ortaya cikabilir BelirtileriBelirtiler hafif bir mide agrisindan ibaret olabilecegi gibi kramp ishal ates kusma diskida kan irin veya mukus olarak tanimlanmis bir dizanteri seklinde de olabilir Yeterince diskilayamama duygusu da olabilir Enfeksiyonu izleyen 12 50 saat icinde hastalik baslar Shigella bakterileri kalin bagirsak epitel hucrelerinin icinde cogalirlar onlari oldurup bitisik hucrelere yayilirlar Enfeksiyonlarla iliskili olarak bagirsak mukozasinda hasar agir dehidrasyon olur Bazi suslar 10 15 dolayinda olume neden olurlar Reiter Hastaligi ve hemolitik uremik sendrom sigellozu takiben gorulebilen hastaliklardir Tedavi ve KorunmaAntibiyotik dayanikliliginin yayilmasi yuzunden ilac tedavisinde sinirli secenekler vardir Azitromisin yeni ve sefalosporin turevleri tercih edilen ilaclardir ve S dysenteriae type 1 enfeksiyonuna yeterince etki etmez Halen Shigella enfeksiyonuna karsi asi yoktur ama gelistirilmesi konusunda calismalar surmektedir Shigella yiyecekle aktarilabilir Salata malzemesinde cig sebzelerde sut ve sut urunlerinde ve etlerden bulasabilir Suya diski karismasi ve yiyecek hazirlayicilarinin kotu tuvalet temizligi yapmalari gidalarla hastalik bulasmasinin baslica nedenleridir Hastaligin tanisi diski orneklerinden kultur alinarak hastalik etmeninin izole edilmesiyle olur Toplum sagligina etkisiDunyada gorulen yilda yaklasik 165 milyon Sigelloz vakasinin 99 u kalkinmakta olan ulkelerde meydana gelmektedir Bu ulkelerdeki vakalarin 69 u bes yasin altinda cocuklarda meydana gelmekte olen yilda yaklasik 1 1 milyon kisinin 60 i bes yasin altindadir Bebekler yaslilar ve yatalaklar hastaliga en hassas olanlar olmakla beraber her insan hasta olabilir AIDS hastalari ve AIDS ile ilgili bulgular ARC gosterenlerde sigelloz cok sik gorulur KaynakcaU S Food And Drug Administration ABD Gida ve Ilac Idaresi Foodborne Pathogenic Microorganisms and Natural Toxins Handbook Ingilizce Niyogi SK 2005 J Microbiol 43 133 43 Shigellosis ozet Ingilizce Kotloff KL Winickoff JP Ivanoff B Clemens JD Swerdlow DL Sansonetti PJ Adak GK Levine MM 1999 Bull World Health Organ 77 651 66 Global burden of Shigella infections implications for vaccine development and implementation of control strategies ozet Ingilizce Dis baglantilarPathology of Shigellosis 20 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Kaynakca a b c d e f g h i j k l m n o p q General Information Shigella Shigellosis CDC www cdc gov Ingilizce 3 Agustos 2016 16 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Nisan 2017 European Centre for Disease Prevention and Control Ingilizce 21 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Antibiotic Resistance Threats in the United States 2019 PDF CDC 2019 s 9 9 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 20 Mayis 2022 emergency cdc gov Ingilizce 7 Haziran 2018 13 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Haziran 2018 a b Guidelines for the control of shigellosis including epidemics due to Shigella dysenteriae type 1 PDF WHO 2005 s 2 ISBN 978 9241593304 21 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 20 Nisan 2017 Kotloff KL Winickoff JP Ivanoff B Clemens JD Swerdlow DL Sansonetti PJ Adak GK Levine MM 1999 Bull World Health Organ 77 651 66 Global burden of Shigella infections implications for vaccine development and implementation of control strategies ozet SiniflandirmaDICD 10 A03ICD 9 CM 004Dis kaynaklarPatient UK Sigelloz