Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Örümcek ısırığı, bir örümceğin avı dışında canlıları ısırması sonucunda meydana gelen ve tıbbi açıdan önemli komplikasyonlara yol açabilen yaralanmadır. Kurbanlar genellikle insanlar ve evcil hayvanlardır. Günlük hayatta karşılaşılan örümceklerin yarısı kadarı insan tenine girebilecek güçte kelisere sahiptirler. Isırıkların %98-99 kadarı zararsız olsa da daha nadiren semptomlar, nekrotik yaralara sistemik zehirlenmeye ve bazı durumlarda da ölüme kadar uzanabilmektedir. Potansiyel olarak ölümcül ısırıklara sebep olduğu bilinen dört cins bulunmaktadır.
| Örümcek ısırığı | |
|---|---|
 | |
| Nemesiidae familyasından bir örümceğin chelicerae'sı | |
| Uzmanlık | Acil tıp  |
Hemen hemen her ısırık durumunda öncelikle dikkat edilmesi gereken örümceğin venomudur. Daha nadir durumlarda tıbbi açıdan önem arzetmeyen örümcekler enfeksiyöz hastalıkları bulaştırabilir. Sadece üç örümcek cinsinin zehirsiz olduğu bilinmektedir. Bunlar ya venom salgılarından ya da venomu enjekte edebilecek uygun yapılardan yoksundurlar. Bu örümcekler Uloboridae, Holarchaeidae ve Liphistiidae familyalarında yer almaktadırlar. Ancak bu örümcekler de huzursuz olduklarında rahatsız edici ısırıklara sebep olabilmektedirler. Buna ek olarak Liphistiidae ailesindeki örümcekler deri yoluyla enfeksiyon bulaştırabilmektedir.
Örümcek uzmanları hem kamuda hem de tıp camiasında yanlış ısırık teşhislerinin oldukça yaygın olduğunu belirtmekteler; pek çok başka durum ve hastalıklar örümcek ısırıkları ile karıştırılabilmektedir. Uygun tedavinin uygulanmaması ya da gecikmesi zararlı sonuçlara sebep olabilir. Örneğin (, Staphylococcus ve Streptococcus sebep olduğu bakteriyal enfenksiyonlar ( da dahil), herpes, , mantar enfeksiyonları, kimyasal yanıklar, dermatiti, skuamöz hücreli karsinom, lokalize vaskülit, sifiliz, , ve Lyme hastalığı da dahil) görülen lezyonlar sağlık çalışanları tarafından, ısırığı olarak teşhis edilebilmektedir. Bu durumların çoğu, Loxosceles reclusa'nın bulunduğu ortamlarda bile sanılandan çok daha yaygındır ve gizemli nekrotik yaraların kaynağı olabilme ihtimalleri daha fazladır.
Örümcek zehri
Örümcek venomu ağ ören örümcekler için öncelikli olarak avların sindirimi ve pusu kuran avcı örümcekler için de öncelikli olarak avların hareketsiz hale getirilmesi için evrimleşmiş kompleks bir toksinler kokteylidir. Dikkate değer bir istisna olan karadullar (Latrodectus spp.) dışında genellikle kahverengi keşiş örümcekleri (Loxosceles spp.) ve huni ağ örümcekleri (Atrax ve Hadronyche spp.) gibi avlanan örümceklerin zehirleri ağ ören örümceklerin zehirlerinden daha kuvvetlidir.
Tıbbi açıdan önemli ısırıklara sebep olan örümceklerdeki temel endişe kaynağı örümceğin venomudur. Örümcek zehirlenmesi, bir örümceğin birini ısırdığında yaraya (istemli bir şekilde) venomunu enjekte etmesiyle olur. Her örümcek ısırığında yaraya venom enjekte edilmez ve enjekte olunan venomun miktarı örümceğin türüne ve çevre şartlarına göre değişiklik gösterir. Solifugae familyası (bu familyanın üyeleri gerçek örümcek değildir) gibi birkaç istisna dışında, örümcek ısırığından kaynaklanan mekanik yaralanmalar insanlar için tıbbi açıdan önem arzetmez. Bazı örümcek ısırıkları enfeksiyon kapabilecek kadar büyük yaralara sebep olabilir ve ölü avları tükettiği bilinen bazı türlerin enfeksiyöz bakterileri ısırık yoluyla bulaştırması riski vardır. Ancak örümcek venomunun toksistesi insanlar için en büyük risktir; birkaç örümceğin insanlar için ölümcül olan venoma sahip olduğu bilinmektedir.
Uloboridae, Holarchaeidae familyaları ve ilkel Mesothelae alt takımı dışında bütün örümcekler venom üretebilmektedir. (Sıklıkla örümceklerle karıştırılan Opiliones ve Solifugae gibi takımların dahil olduğu diğer araknidler de venom üretmezler). Bununla birlikte sadece türlerin çok az bir oranı insanlar için tehlikeli ısırıklara sebep olabilir. Çoğu örümcek insan derisini delebilecek ağız yapılarına sahip değildir. Venomlar tanımı gereği toksik maddeler olmasına karşın, örümceklerin büyük çoğunluğu tıbbi yardım gerektirecek seviyede toksik venoma sahip değillerdir ve sadece birkaç tür ölüme sebep olabilmektedir.
Örümcek venomları nörotoksik (sinir sistemine saldıran) ve nekrotik (ısırığı çevreleyen dokuya ve bazı durumlarda hayati organlara ve sistemlere saldıran) olmak üzere iki temel prensipten biriyle çalışır.
Nörotoksik venom
Örümceklerin büyük bölümü çeşitli nörotoksik venoma sahiptir. Bu venomun sinir sistemine saldırma şekli örümcekten örümceğe değişmektedir.
- Latrodectus venomu, latrotoksin olarak bilinen bileşenler içerir. Bu nörotransmitter asetilkolinin salgılanmasına yol açar ve kas çekilmesine sebep olur. Bu acılı abdominal kramplar, solunumu engelleme ve diğer sistemik etkiler de dahil olmak üzere vücuda birkaç yolla zarar verir.
- Hexathelidae ve Missulena venomu açılması yoluyla aşırı nöral aktiviteye sebep olur bu da normal vücut fonksiyonlarının çalışmasını engeller.
- Phoneutria venomu da güçlü bir nörotoksindir. Bu venom çeşitli türlerden iyon kanallarına saldırır. Buna ek olarak venom, bu türlerin sebep olduğu zehirlenmeyi özellikle acılı yapan yüksek miktarlarda serotonin içerir.
Nekrotik venom
Nekrotik venoma sahip olduğu bilinen örümcekler Loxosceles ve Sicarius cinslerini kapsayan Sicariidae familyasında bulunur. Bu familyadaki örümceklerin zehri dermonekrotik bir ajan olan içerir. Bu ajan bunun dışında sadece sadece birkaç patojenik bakteride bulunur. Bu familyadaki bazı örümcekler diğerlerinden daha zehirlidir; bir araştırmaya göre, ve Afrika yerlisi olan bir takım Loxosceles türlerinin zehri gibi Sicariidae familyasında yer alan diğer türlerden çok daha fazla miktarda bu maddeden içermektedir. Bu familyadaki örümceklerin sebep olduğu ısırıklar küçük lokal etkilerden, ciddi dermonekrotik lezyonlara ve hatta böbrek yetmezliği gibi ciddi sistemik reaksiyonlara ve bazı durumlarda da ölüme sebep olabilmektedir. Sistemik etkiler olmasa bile ciddi Sicariidae örümceği ısırıklarında, yumuşak dokuyu yok eden nekrotizan ülser oluşabilir. Bu durumlarda iyileşme aylar ve nadiren yıllar sürebilir ve geride derin bırakır. Hasar görmüş doku kangrene dönüşebilir ve sonunda da dökülebilir. Başlangıçta ısırık bölgesinde acı hissedilmeyebilir, ancak (ekstrem durumlarda) zaman geçtikçe yara 25 cm (10 inç) büyüklüğe erişebilir. Isırıklar genellikle 2-8 saat sonrasında acılı ve kaşıntılı bir hale gelir, acı ve diğer lokal etkiler 12-36 saat sonra daha kötü bir hale gelir ve birkaç gün sonrasında ise nekroz gelişimi başlar.
Ciddi sistemik etkiler, venomun vücut boyunca yayılmasıyla dakikalar içinde de belirebilir. Orta derceli semptomlar bulantı, kusma, ateş, ve kaslarda ve eklemlerde ağrı şeklindedir. Nadiren de hemoliz, trombositopeni ve gibi daha şiddetli semptomlar meydana gelebilir. Zayıf, güçsüz hastalar, yaşlılar ve çocuklar sistemik 'e daha duyarlıdır. ve bunun akrabası olan Günay Amerika türleri L. laeta ve L. intermedia ısırkları sonucunda ölümlerin meydana geldiği raporlanmıştır.
Tıp literatüründe Tegenaria agrestis ve Cheiracanthium gibi pek çok başka örümcek de nekrotik ısırıklarla ilişkilendirilmiştir. Ancak bilindiği kadarıyla bu örümceklerin ısırıkları Loxosceles ısırıklarını takip eden ciddi semptomları göstermemektedir ve her birinin sebep olduğu tehlike seviyesi konusu kuşkuludur. Bu zamana kadar bu örümceklerden izole edildiği bilinen herhangi bir nekrotoksin bulunmamaktadır ve bazı araknologlar ısırık kurbanlarından, aile üyelerinden, tıbbi müdahale ekiplerinden ve diğer araknoloji uzmanı olmayan kişlerden gelen çoğu örümcek tanımlamalarının tartışmalı olduğunu belirtmektedirler. Bu örümceklerden bazılarının sebep olduğu tehlike seviyesini sorgulayan çeşitli araştırmalar yapılmıştır. Bu araştırmalarda bilim insanları ısırıklarla ilgili örnek çalışmaları test ettiler ve kuşkulu tanımlamalar göz ardı edildiğinde nekrotik yaralanma sıklığının önemli ölçüde azaldığını buldular.
Tedavi
Isırıklar için tedaviler söz konusu örümceğin türüne bağlıdır. Çoğu örümcek ısırığı zararsızdır ve ilk yardım gerektirmeyecektir. Büyük bir rahatsızlık hissedildiğinde ve tıbbi yardıma ihtiyaç duyulduğunda ve ısırk bölgesinde bir örümcek görüldüğünde, ısırğa sebep olan örümceğin belirlenebilmesi için bir örümcek uzmanına ihtiyaç duyulabilir. Örümceğin tanımlanması uygun tıbbi yardımın belirlenmesi açısından önemlidir. Bu sebeple örümceğin canlı veya korunmuş bir durumda yakalanması tercih edilir. Çoğu ilk müdahale ekibi örümcek tanımlamak konusunda eğitimli değildir ve sadece birkaç hastanenin ekibinde örümcek uzmanı bulunur. Medya raporlarının tersine, (genellikle) sadece semptomların gözlenmesiyle ısırktan sorumlu örümceğin beleirlenebilmesi mümkün değildir.
Isırık halinde ortamda örümcek gözlenmediyse, örümcek ısırığının meydana geldiğini (ya da yara, hasar veya hastalığın kaynağının bir örümcek olduğunu) varsaymak yanlış olabilir. Yaralanmalara örümceklerin sebep olduğuna dair varsayımlar en yaygın yanlış bildirimlerin kaynağıdır. Bu gibi bazı olaylarda, durum yanlış teşhise, yanlış tedaviye ve potansiyel olarak hayati tehdit edici boyutlara uzanabilmektedir. Bazı tehlikleli türlerinde dahil olduğu çoğu örümcek ısırığı olayında başlangıçta acısız olabilir ve doğrudan gözlenmediyse dikkat edilmeden bırakılabilir. Bu ısırıklar ileride ciddi semptomlar ortaya çıktıktan sonra fark edilebilir ve bu gibi durumlarda örümcek genellikle ortamdan uzaklaşmış olur.
Çoğu küçük ısırıkta tedavi ısırık yarasında yapılır. Öncelikle yara bölgesindeki yabancı cisimler ve kalıntılar temizlenir.
Nekrotik ısırıklar
Nekroz için geliştirilmiş bir tedavi yoktur. Zarar görmüş organın yüksekte ve hareketsiz tutulması, buz uygulanması, lokal yara bakımı ve uygulanan rutin tedaviler arasındadır. , dapsone, antihistaminler (örneğin, siproheptadin) antibiyotik, , , vazodilatörler, heparin, nitrogliserin, elektrik şoku ve antivenom başarı dereceleri değişen diğer tedavi yöntemleridir. Çoğu durumda ısırıklar kendiyle sınırlı kalır ve genellikle herhangi bir tıbbi müdahale gerektirmeden iyileşme gözlenir.
(MRSA) enfeksiyonları sıklıkla nekrotik örümcek ısırıklarıyla karıştırılır. MRSA enfeksiyonları genellikle tıbbi aciliyet gerektirdiğinden yanlış teşhis ciddi sonuçlara yol açabilir.
Spesifik tedavi yöntemleri
Ciddi semptomlar söz konusuyken bazı özel tedavi yöntemleri uygulanabilmektedir.
- Dapsone, Brezilya ve ABD'de nekroz tedavisinde yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Etkinliği tartışmalıdır ve eğer çok gerekli değilse düzenli olarak kullanılmaması önerilmektedir.
- Yara enfeksiyonu nadiren görülür. Güvenilir bir enfeksiyon teşhisi yoksa antibiyotik kullanımı tavsiye edilmez.
- Araştırmalar göstermiştir ki cerrahi müdahaleler etkisizdir ve daha kötü sonuçlar doğurabilir. Eksizyon yaranın iyileşmesini geciktirebilir, apseye sebep olabilir ve sonuçta da yara izi kalabilir.
- nitrogliserin uygulanmasının ısırıklarında etkili olabileceğini savunmaktadır. Keşiş örümceği venomu bir vazokonstrüktördür (damar büzücü) ve nitrogliserin sebep olarak zehrin kan dolaşımı içinde seyrelmesini ve taze kanın yaraya doğru akmasını sağlar. Vazokonstriksiyon (damar büzülmesi) nekroza katkıda bulunduğundan teorik olarak olarak bunun nekrozu önlediği sonucu çıkarılabilir. Ancak hayvanlar üzerinde yapılan bir bilimsel çalışmada nekrozun önlenmesinde bir faydasının bulunmadığı görüldü. Ayrıca bu sonuca göre nitrogliserin inflammasyonu artırmakta ve sistemik zehirlenme semptomlarının açığa çıkmasına sebep olmaktadır. Otoritelere göre inceleme sonucu kahverengi keşiş örümceği zehirlenmesinde topikal nitrogliserin kullanımının desteklenmediği şeklindedir.
- Antivenom özellikle nörotoksik zehirlenmelerde olmak üzere ciddi örümcek ısırıklarında sıklıkla kullanılır.Latrodectus, Atrax ve Phoneutria venomları için etkili antivenomlar bulunmaktadır. Keşiş örümceği ısırıkları şimdi antivenomla tedavi edilebilir durumdadır. Güney Amerika'da Loxosceles ısırkları için geliştirilen bu antivenom en umut veren tedavi gibi görünmektedir. Keşiş örümceği antivenomu en iyi sonucu erken uygulandığında verir ancak keşiş örümceklerinin göreli olarak acısız ısırıkları yüzünden genellikle hastalar muhtemel müdahale sınırı olan olaydan 24 saat geçene kadar ısırıkları ciddiye almazlar. Serum hastalığı riskinden dolayı, antivenom uygulanması çok ciddi semptomlar görülmeden ve/veya hasta diğer tedavi yöntemlerine olumlu tepki göstermişse uygulanmaz.
Tıbbi açıdan önemli venoma sahip örümcekler
Güçlü zehire sahip örümcekler en soğuk kesimler dışında bütün dünyada bulunurlar. Hangi örümceklerin kalıcı hasara ya da ölümü sebep olacağı konusunda genel bir uzlaşma vardır, ancak örümceklerin insanlara olan tehditlerine göre cinslere ve türlere göre ayırmak konusunda böyle bir uzlaşmadan söz etmek mümkün değildir.
Burada adı geçen örümceklerin tıbbi açıdan önemli ısırıklara sebep olduğu bilinmektedir. Isırık sonrası semptomlar lokal acıdan başlayarak ciddi doku yıkımına ve potansiyel ölüme kadar uzanır. Isırıkları ölüme sebep olan örümcekler bilimsel literatürde detaylı olarak belgelenmiştir. Sadece dört cinsin (Phoneutria, Atrax, Latrodectus ve Loxosceles) insanları öldürdüğü bilinmektedir; toksikolojik araştırmalar göre diğer üç cins (Hadronyche, Missulena ve ) ölümcül dozda zehire sahiptir (zehirlerinin bileşimi Atrax ve Loxosceles zehirleri ile benzerlik gösterir). Bunların dışında şüpheli olsa da literatürde Tegenaria ve cinslerindeki türlerin de ölümlere sebep olduğuna dair raporlar mevcuttur.
Notlar
- ^ . firstaidkits.org. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2007.
- ^ a b Diaz, James H (1 Ağustos 2004). "The global epidemiology, syndromic classification, management, and prevention of spider bites". American Journal of Tropical Medicine and Hygiene. 71 (2). ss. 239-250. (PMID) 15306718. 22 Nisan 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Eylül 2010.
- ^ Vetter, R.S. (2008) Spiders of the genus Loxosceles (Araneae, Sicariidae): a review of biological, medical and psychological aspects regarding envenomations. The Journal of Arachnology 36:150–163
- ^ a b Swanson D, Vetter R (2005). "Bites of brown recluse spiders and suspected necrotic arachnidism". N Engl J Med. 352 (7). ss. 700-7. doi:10.1056/NEJMra041184. (PMID) 15716564.
- ^ http://www.springerlink.com/content/67114104784q55n3/[]
- ^ a b (PDF). 24 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2010.
- ^ Punzo, Fred (1998). The Biology of Camel-Spiders. Kluwer Academic Publishers. ISBN .
- ^ Escoubas P, Rash L (Nisan 2004). "Tarantulas: eight-legged pharmacists and combinatorial chemists". Toxicon : Official Journal of the International Society on Toxinology. 43 (5). ss. 555-74. doi:10.1016/j.toxicon.2004.02.007. (PMID) 15066413.
- ^ Escoubas P (Kasım 2006). "Molecular diversification in spider venoms: a web of combinatorial peptide libraries". Molecular Diversity. 10 (4). ss. 545-54. doi:10.1007/s11030-006-9050-4. (PMID) 17096075.
- ^ Jiang L, Peng L, Chen J, Zhang Y, Xiong X, Liang S (Haziran 2008). "Molecular diversification based on analysis of expressed sequence tags from the venom glands of the Chinese bird spider Ornithoctonus huwena". Toxicon : Official Journal of the International Society on Toxinology. 51 (8). ss. 1479-89. doi:10.1016/j.toxicon.2008.03.024. (PMID) 18482741.
- ^ Marcus V. Gomez, Evanguedes Kalapothakis, Cristina Guatimosim, 2 and Marco A. M. Prado. "Phoneutria nigriventer Venom: A Cocktail of Toxins That Affect Ion Channels". Cellular and Molecular Neurobiology. 22 (5-6).[]
- ^ Senff-Ribeiro A, Henrique da Silva P, Chaim OM, Gremski LH, Paludo KS, Bertoni da Silveira R, Gremski W, Mangili OC, Veiga SS (2008). "Biotechnological applications of brown spider (Loxosceles genus) venom toxins". Biotechnology Advances. 26 (3). ss. 210-8. doi:10.1016/j.biotechadv.2007.12.003. (PMID) 18207690.
- ^ Binford GJ, Bodner MR, Cordes MH, Baldwin KL, Rynerson MR, Burns SN, Zobel-Thropp PA (Mart 2009). "Molecular evolution, functional variation, and proposed nomenclature of the gene family that includes sphingomyelinase D in sicariid spider venoms". Molecular Biology and Evolution. 26 (3). ss. 547-66. doi:10.1093/molbev/msn274. (PMC) 2767091 $2. (PMID) 19042943.
- ^ Binford GJ, Cordes MH, Wells MA (Nisan 2005). "Sphingomyelinase D from venoms of Loxosceles spiders: evolutionary insights from cDNA sequences and gene structure". Toxicon : Official Journal of the International Society on Toxinology. 45 (5). ss. 547-60. doi:10.1016/j.toxicon.2004.11.011. (PMID) 15777950.
- ^ Cordes MH, Binford GJ (Şubat 2006). "Lateral gene transfer of a dermonecrotic toxin between spiders and bacteria". Bioinformatics (Oxford, England). 22 (3). ss. 264-8. doi:10.1093/bioinformatics/bti811. (PMID) 16332712.
- ^ Greta J. Binford and Michael A. Wells (2003). "The phylogenetic distribution of sphingomyelinase D activity in venoms of Haplogyne spiders" (pdf). Comparative Biochemistry and Physiology Part B. Cilt 135. ss. 25-33. 25 Ekim 2007 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 17 Eylül 2010.
- ^ Schenone H, Saavedra T, Rojas A, Villarroel F. (1989). . Revista do Instituto de Medicina Tropical de São Paulo. Cilt 31. ss. 403-415. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
- ^ Wasserman G, Anderson P (1983–1984). "Loxoscelism and necrotic arachnidism". J Toxicol Clin Toxicol. 21 (4-5). ss. 451-72. doi:10.3109/15563658308990434. (PMID) 6381752.
- ^ Wasserman G (2005). "Bites of the brown recluse spider". N Engl J Med. 352 (19). ss. 2029-30; author reply 2029-30. doi:10.1056/NEJM200505123521922. (PMID) 15892198.
- ^ Bennett, R. G. and R. S. Vetter. (2004). "An approach to spider bites: erroneous attribution of dermonecrotic lesions to brown recluse and hobo spider bites in Canada". Canadian Fam Physician. Cilt 50. ss. 1098-1101.
- ^ James H. Diaz, MD (1 Nisan 2005). "Most necrotic ulcers are not spider bites". American Journal of Tropical Medicine and Hygiene. 72 (4). ss. 364-367. 9 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2010.
- ^ Isbister GK, Gray MR. "White-tail spider bite: a prospective study of 130 definite bites by Lampona species". Medical Journal of Australia. 179 (4). ss. 199-202. 8 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Eylül 2010.
- ^ Isbister GK, Hirst D (1 Ağustos 2003). "A prospective study of definite bites by spiders of the family Sparassidae (huntsmen spiders) with identification to species level". . 42 (2). ss. 163-71. doi:10.1016/S0041-0101(03)00129-6. (PMID) 12906887.
- ^ Vetter, R. S. (2000). Myth: Idiopathic wounds are often due to brown recluse or other spider bites throughout the United States. 173:357-358
- ^ Peck, Peggy (Kasım 2004). "If the patient says spider bite, think MRSA, says Assembly speaker". American Academy of Family Physicians. 5 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ekim 2007.
- ^ Bryant S, Pittman L (2003). "Dapsone use in Loxosceles reclusa envenomation: is there an indication?". Am J Emerg Med. 21 (1). ss. 89-90. doi:10.1053/ajem.2003.50021. (PMID) 12563594.
- ^ Anderson P (1998). "Missouri brown recluse spider: a review and update". Mo Med. 95 (7). ss. 318-22. (PMID) 9666677.
- ^ Rees R, Altenbern D, Lynch J, King L (1985). "Brown recluse spider bites. A comparison of early surgical excision versus dapsone and delayed surgical excision". Ann Surg. 202 (5). ss. 659-63. doi:10.1097/00000658-198511000-00020. (PMC) 1250983 $2. (PMID) 4051613.
- ^ Burton K. . 24 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2006.
- ^ Lowry B, Bradfield J, Carroll R, Brewer K, Meggs W (2001). "A controlled trial of topical nitroglycerin in a New Zealand white rabbit model of brown recluse spider envenomation". Ann Emerg Med. 37 (2). ss. 161-5. doi:10.1067/mem.2001.113031. (PMID) 11174233.
- ^ Espino-Solis GP, Riaño-Umbarila L, Becerril B, Possani LD (Mart 2009). "Antidotes against venomous animals: state of the art and prospectives". Journal of Proteomics. 72 (2). ss. 183-99. doi:10.1016/j.jprot.2009.01.020. (PMID) 19457345.
- ^ Isbister G, Graudins A, White J, Warrell D (2003). "Antivenom treatment in arachnidism". J Toxicol Clin Toxicol. 41 (3). ss. 291-300. doi:10.1081/CLT-120021114. (PMID) 12807312.
| Sınıflandırma | D |
|---|
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Orumcek isirigi bir orumcegin avi disinda canlilari isirmasi sonucunda meydana gelen ve tibbi acidan onemli komplikasyonlara yol acabilen yaralanmadir Kurbanlar genellikle insanlar ve evcil hayvanlardir Gunluk hayatta karsilasilan orumceklerin yarisi kadari insan tenine girebilecek gucte kelisere sahiptirler Isiriklarin 98 99 kadari zararsiz olsa da daha nadiren semptomlar nekrotik yaralara sistemik zehirlenmeye ve bazi durumlarda da olume kadar uzanabilmektedir Potansiyel olarak olumcul isiriklara sebep oldugu bilinen dort cins bulunmaktadir Orumcek isirigiNemesiidae familyasindan bir orumcegin chelicerae siUzmanlikAcil tip Hemen hemen her isirik durumunda oncelikle dikkat edilmesi gereken orumcegin venomudur Daha nadir durumlarda tibbi acidan onem arzetmeyen orumcekler enfeksiyoz hastaliklari bulastirabilir Sadece uc orumcek cinsinin zehirsiz oldugu bilinmektedir Bunlar ya venom salgilarindan ya da venomu enjekte edebilecek uygun yapilardan yoksundurlar Bu orumcekler Uloboridae Holarchaeidae ve Liphistiidae familyalarinda yer almaktadirlar Ancak bu orumcekler de huzursuz olduklarinda rahatsiz edici isiriklara sebep olabilmektedirler Buna ek olarak Liphistiidae ailesindeki orumcekler deri yoluyla enfeksiyon bulastirabilmektedir Orumcek uzmanlari hem kamuda hem de tip camiasinda yanlis isirik teshislerinin oldukca yaygin oldugunu belirtmekteler pek cok baska durum ve hastaliklar orumcek isiriklari ile karistirilabilmektedir Uygun tedavinin uygulanmamasi ya da gecikmesi zararli sonuclara sebep olabilir Ornegin Staphylococcus ve Streptococcus sebep oldugu bakteriyal enfenksiyonlar da dahil herpes mantar enfeksiyonlari kimyasal yaniklar dermatiti skuamoz hucreli karsinom lokalize vaskulit sifiliz ve Lyme hastaligi da dahil gorulen lezyonlar saglik calisanlari tarafindan isirigi olarak teshis edilebilmektedir Bu durumlarin cogu Loxosceles reclusa nin bulundugu ortamlarda bile sanilandan cok daha yaygindir ve gizemli nekrotik yaralarin kaynagi olabilme ihtimalleri daha fazladir Orumcek zehriOrumcek zehirlenmesinin vucuda etkisi Orumcek venomu ag oren orumcekler icin oncelikli olarak avlarin sindirimi ve pusu kuran avci orumcekler icin de oncelikli olarak avlarin hareketsiz hale getirilmesi icin evrimlesmis kompleks bir toksinler kokteylidir Dikkate deger bir istisna olan karadullar Latrodectus spp disinda genellikle kahverengi kesis orumcekleri Loxosceles spp ve huni ag orumcekleri Atrax ve Hadronyche spp gibi avlanan orumceklerin zehirleri ag oren orumceklerin zehirlerinden daha kuvvetlidir Tibbi acidan onemli isiriklara sebep olan orumceklerdeki temel endise kaynagi orumcegin venomudur Orumcek zehirlenmesi bir orumcegin birini isirdiginda yaraya istemli bir sekilde venomunu enjekte etmesiyle olur Her orumcek isiriginda yaraya venom enjekte edilmez ve enjekte olunan venomun miktari orumcegin turune ve cevre sartlarina gore degisiklik gosterir Solifugae familyasi bu familyanin uyeleri gercek orumcek degildir gibi birkac istisna disinda orumcek isirigindan kaynaklanan mekanik yaralanmalar insanlar icin tibbi acidan onem arzetmez Bazi orumcek isiriklari enfeksiyon kapabilecek kadar buyuk yaralara sebep olabilir ve olu avlari tukettigi bilinen bazi turlerin enfeksiyoz bakterileri isirik yoluyla bulastirmasi riski vardir Ancak orumcek venomunun toksistesi insanlar icin en buyuk risktir birkac orumcegin insanlar icin olumcul olan venoma sahip oldugu bilinmektedir Uloboridae Holarchaeidae familyalari ve ilkel Mesothelae alt takimi disinda butun orumcekler venom uretebilmektedir Siklikla orumceklerle karistirilan Opiliones ve Solifugae gibi takimlarin dahil oldugu diger araknidler de venom uretmezler Bununla birlikte sadece turlerin cok az bir orani insanlar icin tehlikeli isiriklara sebep olabilir Cogu orumcek insan derisini delebilecek agiz yapilarina sahip degildir Venomlar tanimi geregi toksik maddeler olmasina karsin orumceklerin buyuk cogunlugu tibbi yardim gerektirecek seviyede toksik venoma sahip degillerdir ve sadece birkac tur olume sebep olabilmektedir Orumcek venomlari norotoksik sinir sistemine saldiran ve nekrotik isirigi cevreleyen dokuya ve bazi durumlarda hayati organlara ve sistemlere saldiran olmak uzere iki temel prensipten biriyle calisir Norotoksik venom Orumceklerin buyuk bolumu cesitli norotoksik venoma sahiptir Bu venomun sinir sistemine saldirma sekli orumcekten orumcege degismektedir Latrodectus venomu latrotoksin olarak bilinen bilesenler icerir Bu norotransmitter asetilkolinin salgilanmasina yol acar ve kas cekilmesine sebep olur Bu acili abdominal kramplar solunumu engelleme ve diger sistemik etkiler de dahil olmak uzere vucuda birkac yolla zarar verir Hexathelidae ve Missulena venomu acilmasi yoluyla asiri noral aktiviteye sebep olur bu da normal vucut fonksiyonlarinin calismasini engeller Phoneutria venomu da guclu bir norotoksindir Bu venom cesitli turlerden iyon kanallarina saldirir Buna ek olarak venom bu turlerin sebep oldugu zehirlenmeyi ozellikle acili yapan yuksek miktarlarda serotonin icerir Nekrotik venom Nekrotik venoma sahip oldugu bilinen orumcekler Loxosceles ve Sicarius cinslerini kapsayan Sicariidae familyasinda bulunur Bu familyadaki orumceklerin zehri dermonekrotik bir ajan olan icerir Bu ajan bunun disinda sadece sadece birkac patojenik bakteride bulunur Bu familyadaki bazi orumcekler digerlerinden daha zehirlidir bir arastirmaya gore ve Afrika yerlisi olan bir takim Loxosceles turlerinin zehri gibi Sicariidae familyasinda yer alan diger turlerden cok daha fazla miktarda bu maddeden icermektedir Bu familyadaki orumceklerin sebep oldugu isiriklar kucuk lokal etkilerden ciddi dermonekrotik lezyonlara ve hatta bobrek yetmezligi gibi ciddi sistemik reaksiyonlara ve bazi durumlarda da olume sebep olabilmektedir Sistemik etkiler olmasa bile ciddi Sicariidae orumcegi isiriklarinda yumusak dokuyu yok eden nekrotizan ulser olusabilir Bu durumlarda iyilesme aylar ve nadiren yillar surebilir ve geride derin birakir Hasar gormus doku kangrene donusebilir ve sonunda da dokulebilir Baslangicta isirik bolgesinde aci hissedilmeyebilir ancak ekstrem durumlarda zaman gectikce yara 25 cm 10 inc buyukluge erisebilir Isiriklar genellikle 2 8 saat sonrasinda acili ve kasintili bir hale gelir aci ve diger lokal etkiler 12 36 saat sonra daha kotu bir hale gelir ve birkac gun sonrasinda ise nekroz gelisimi baslar Ciddi sistemik etkiler venomun vucut boyunca yayilmasiyla dakikalar icinde de belirebilir Orta derceli semptomlar bulanti kusma ates ve kaslarda ve eklemlerde agri seklindedir Nadiren de hemoliz trombositopeni ve gibi daha siddetli semptomlar meydana gelebilir Zayif gucsuz hastalar yaslilar ve cocuklar sistemik e daha duyarlidir ve bunun akrabasi olan Gunay Amerika turleri L laeta ve L intermedia isirklari sonucunda olumlerin meydana geldigi raporlanmistir Tip literaturunde Tegenaria agrestis ve Cheiracanthium gibi pek cok baska orumcek de nekrotik isiriklarla iliskilendirilmistir Ancak bilindigi kadariyla bu orumceklerin isiriklari Loxosceles isiriklarini takip eden ciddi semptomlari gostermemektedir ve her birinin sebep oldugu tehlike seviyesi konusu kuskuludur Bu zamana kadar bu orumceklerden izole edildigi bilinen herhangi bir nekrotoksin bulunmamaktadir ve bazi araknologlar isirik kurbanlarindan aile uyelerinden tibbi mudahale ekiplerinden ve diger araknoloji uzmani olmayan kislerden gelen cogu orumcek tanimlamalarinin tartismali oldugunu belirtmektedirler Bu orumceklerden bazilarinin sebep oldugu tehlike seviyesini sorgulayan cesitli arastirmalar yapilmistir Bu arastirmalarda bilim insanlari isiriklarla ilgili ornek calismalari test ettiler ve kuskulu tanimlamalar goz ardi edildiginde nekrotik yaralanma sikliginin onemli olcude azaldigini buldular TedaviIsiriklar icin tedaviler soz konusu orumcegin turune baglidir Cogu orumcek isirigi zararsizdir ve ilk yardim gerektirmeyecektir Buyuk bir rahatsizlik hissedildiginde ve tibbi yardima ihtiyac duyuldugunda ve isirk bolgesinde bir orumcek goruldugunde isirga sebep olan orumcegin belirlenebilmesi icin bir orumcek uzmanina ihtiyac duyulabilir Orumcegin tanimlanmasi uygun tibbi yardimin belirlenmesi acisindan onemlidir Bu sebeple orumcegin canli veya korunmus bir durumda yakalanmasi tercih edilir Cogu ilk mudahale ekibi orumcek tanimlamak konusunda egitimli degildir ve sadece birkac hastanenin ekibinde orumcek uzmani bulunur Medya raporlarinin tersine genellikle sadece semptomlarin gozlenmesiyle isirktan sorumlu orumcegin beleirlenebilmesi mumkun degildir Isirik halinde ortamda orumcek gozlenmediyse orumcek isiriginin meydana geldigini ya da yara hasar veya hastaligin kaynaginin bir orumcek oldugunu varsaymak yanlis olabilir Yaralanmalara orumceklerin sebep olduguna dair varsayimlar en yaygin yanlis bildirimlerin kaynagidir Bu gibi bazi olaylarda durum yanlis teshise yanlis tedaviye ve potansiyel olarak hayati tehdit edici boyutlara uzanabilmektedir Bazi tehlikleli turlerinde dahil oldugu cogu orumcek isirigi olayinda baslangicta acisiz olabilir ve dogrudan gozlenmediyse dikkat edilmeden birakilabilir Bu isiriklar ileride ciddi semptomlar ortaya ciktiktan sonra fark edilebilir ve bu gibi durumlarda orumcek genellikle ortamdan uzaklasmis olur Cogu kucuk isirikta tedavi isirik yarasinda yapilir Oncelikle yara bolgesindeki yabanci cisimler ve kalintilar temizlenir Nekrotik isiriklar Nekroz icin gelistirilmis bir tedavi yoktur Zarar gormus organin yuksekte ve hareketsiz tutulmasi buz uygulanmasi lokal yara bakimi ve uygulanan rutin tedaviler arasindadir dapsone antihistaminler ornegin siproheptadin antibiyotik vazodilatorler heparin nitrogliserin elektrik soku ve antivenom basari dereceleri degisen diger tedavi yontemleridir Cogu durumda isiriklar kendiyle sinirli kalir ve genellikle herhangi bir tibbi mudahale gerektirmeden iyilesme gozlenir MRSA enfeksiyonlari siklikla nekrotik orumcek isiriklariyla karistirilir MRSA enfeksiyonlari genellikle tibbi aciliyet gerektirdiginden yanlis teshis ciddi sonuclara yol acabilir Spesifik tedavi yontemleri Ciddi semptomlar soz konusuyken bazi ozel tedavi yontemleri uygulanabilmektedir Dapsone Brezilya ve ABD de nekroz tedavisinde yaygin bir sekilde kullanilmaktadir Etkinligi tartismalidir ve eger cok gerekli degilse duzenli olarak kullanilmamasi onerilmektedir Yara enfeksiyonu nadiren gorulur Guvenilir bir enfeksiyon teshisi yoksa antibiyotik kullanimi tavsiye edilmez Arastirmalar gostermistir ki cerrahi mudahaleler etkisizdir ve daha kotu sonuclar dogurabilir Eksizyon yaranin iyilesmesini geciktirebilir apseye sebep olabilir ve sonucta da yara izi kalabilir nitrogliserin uygulanmasinin isiriklarinda etkili olabilecegini savunmaktadir Kesis orumcegi venomu bir vazokonstruktordur damar buzucu ve nitrogliserin sebep olarak zehrin kan dolasimi icinde seyrelmesini ve taze kanin yaraya dogru akmasini saglar Vazokonstriksiyon damar buzulmesi nekroza katkida bulundugundan teorik olarak olarak bunun nekrozu onledigi sonucu cikarilabilir Ancak hayvanlar uzerinde yapilan bir bilimsel calismada nekrozun onlenmesinde bir faydasinin bulunmadigi goruldu Ayrica bu sonuca gore nitrogliserin inflammasyonu artirmakta ve sistemik zehirlenme semptomlarinin aciga cikmasina sebep olmaktadir Otoritelere gore inceleme sonucu kahverengi kesis orumcegi zehirlenmesinde topikal nitrogliserin kullaniminin desteklenmedigi seklindedir Antivenom ozellikle norotoksik zehirlenmelerde olmak uzere ciddi orumcek isiriklarinda siklikla kullanilir Latrodectus Atrax ve Phoneutria venomlari icin etkili antivenomlar bulunmaktadir Kesis orumcegi isiriklari simdi antivenomla tedavi edilebilir durumdadir Guney Amerika da Loxosceles isirklari icin gelistirilen bu antivenom en umut veren tedavi gibi gorunmektedir Kesis orumcegi antivenomu en iyi sonucu erken uygulandiginda verir ancak kesis orumceklerinin goreli olarak acisiz isiriklari yuzunden genellikle hastalar muhtemel mudahale siniri olan olaydan 24 saat gecene kadar isiriklari ciddiye almazlar Serum hastaligi riskinden dolayi antivenom uygulanmasi cok ciddi semptomlar gorulmeden ve veya hasta diger tedavi yontemlerine olumlu tepki gostermisse uygulanmaz Tibbi acidan onemli venoma sahip orumceklerGuclu zehire sahip orumcekler en soguk kesimler disinda butun dunyada bulunurlar Hangi orumceklerin kalici hasara ya da olumu sebep olacagi konusunda genel bir uzlasma vardir ancak orumceklerin insanlara olan tehditlerine gore cinslere ve turlere gore ayirmak konusunda boyle bir uzlasmadan soz etmek mumkun degildir Burada adi gecen orumceklerin tibbi acidan onemli isiriklara sebep oldugu bilinmektedir Isirik sonrasi semptomlar lokal acidan baslayarak ciddi doku yikimina ve potansiyel olume kadar uzanir Isiriklari olume sebep olan orumcekler bilimsel literaturde detayli olarak belgelenmistir Sadece dort cinsin Phoneutria Atrax Latrodectus ve Loxosceles insanlari oldurdugu bilinmektedir toksikolojik arastirmalar gore diger uc cins Hadronyche Missulena ve olumcul dozda zehire sahiptir zehirlerinin bilesimi Atrax ve Loxosceles zehirleri ile benzerlik gosterir Bunlarin disinda supheli olsa da literaturde Tegenaria ve cinslerindeki turlerin de olumlere sebep olduguna dair raporlar mevcuttur Notlar firstaidkits org 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Agustos 2007 a b Diaz James H 1 Agustos 2004 The global epidemiology syndromic classification management and prevention of spider bites American Journal of Tropical Medicine and Hygiene 71 2 ss 239 250 PMID 15306718 22 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Eylul 2010 Vetter R S 2008 Spiders of the genus Loxosceles Araneae Sicariidae a review of biological medical and psychological aspects regarding envenomations The Journal of Arachnology 36 150 163 a b Swanson D Vetter R 2005 Bites of brown recluse spiders and suspected necrotic arachnidism N Engl J Med 352 7 ss 700 7 doi 10 1056 NEJMra041184 PMID 15716564 http www springerlink com content 67114104784q55n3 olu kirik baglanti a b PDF 24 Temmuz 2008 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 22 Eylul 2010 Punzo Fred 1998 The Biology of Camel Spiders Kluwer Academic Publishers ISBN 0792381556 Escoubas P Rash L Nisan 2004 Tarantulas eight legged pharmacists and combinatorial chemists Toxicon Official Journal of the International Society on Toxinology 43 5 ss 555 74 doi 10 1016 j toxicon 2004 02 007 PMID 15066413 Escoubas P Kasim 2006 Molecular diversification in spider venoms a web of combinatorial peptide libraries Molecular Diversity 10 4 ss 545 54 doi 10 1007 s11030 006 9050 4 PMID 17096075 Jiang L Peng L Chen J Zhang Y Xiong X Liang S Haziran 2008 Molecular diversification based on analysis of expressed sequence tags from the venom glands of the Chinese bird spider Ornithoctonus huwena Toxicon Official Journal of the International Society on Toxinology 51 8 ss 1479 89 doi 10 1016 j toxicon 2008 03 024 PMID 18482741 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Marcus V Gomez Evanguedes Kalapothakis Cristina Guatimosim 2 and Marco A M Prado Phoneutria nigriventer Venom A Cocktail of Toxins That Affect Ion Channels Cellular and Molecular Neurobiology 22 5 6 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link olu kirik baglanti Senff Ribeiro A Henrique da Silva P Chaim OM Gremski LH Paludo KS Bertoni da Silveira R Gremski W Mangili OC Veiga SS 2008 Biotechnological applications of brown spider Loxosceles genus venom toxins Biotechnology Advances 26 3 ss 210 8 doi 10 1016 j biotechadv 2007 12 003 PMID 18207690 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Binford GJ Bodner MR Cordes MH Baldwin KL Rynerson MR Burns SN Zobel Thropp PA Mart 2009 Molecular evolution functional variation and proposed nomenclature of the gene family that includes sphingomyelinase D in sicariid spider venoms Molecular Biology and Evolution 26 3 ss 547 66 doi 10 1093 molbev msn274 PMC 2767091 2 PMID 19042943 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Binford GJ Cordes MH Wells MA Nisan 2005 Sphingomyelinase D from venoms of Loxosceles spiders evolutionary insights from cDNA sequences and gene structure Toxicon Official Journal of the International Society on Toxinology 45 5 ss 547 60 doi 10 1016 j toxicon 2004 11 011 PMID 15777950 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Cordes MH Binford GJ Subat 2006 Lateral gene transfer of a dermonecrotic toxin between spiders and bacteria Bioinformatics Oxford England 22 3 ss 264 8 doi 10 1093 bioinformatics bti811 PMID 16332712 Greta J Binford and Michael A Wells 2003 The phylogenetic distribution of sphingomyelinase D activity in venoms of Haplogyne spiders pdf Comparative Biochemistry and Physiology Part B Cilt 135 ss 25 33 25 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 17 Eylul 2010 Schenone H Saavedra T Rojas A Villarroel F 1989 Revista do Instituto de Medicina Tropical de Sao Paulo Cilt 31 ss 403 415 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Ekim 2020 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Wasserman G Anderson P 1983 1984 Loxoscelism and necrotic arachnidism J Toxicol Clin Toxicol 21 4 5 ss 451 72 doi 10 3109 15563658308990434 PMID 6381752 Wasserman G 2005 Bites of the brown recluse spider N Engl J Med 352 19 ss 2029 30 author reply 2029 30 doi 10 1056 NEJM200505123521922 PMID 15892198 Bennett R G and R S Vetter 2004 An approach to spider bites erroneous attribution of dermonecrotic lesions to brown recluse and hobo spider bites in Canada Canadian Fam Physician Cilt 50 ss 1098 1101 James H Diaz MD 1 Nisan 2005 Most necrotic ulcers are not spider bites American Journal of Tropical Medicine and Hygiene 72 4 ss 364 367 9 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Eylul 2010 Isbister GK Gray MR White tail spider bite a prospective study of 130 definite bites by Lampona species Medical Journal of Australia 179 4 ss 199 202 8 Agustos 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Eylul 2010 Isbister GK Hirst D 1 Agustos 2003 A prospective study of definite bites by spiders of the family Sparassidae huntsmen spiders with identification to species level 42 2 ss 163 71 doi 10 1016 S0041 0101 03 00129 6 PMID 12906887 Vetter R S 2000 Myth Idiopathic wounds are often due to brown recluse or other spider bites throughout the United States 173 357 358 Peck Peggy Kasim 2004 If the patient says spider bite think MRSA says Assembly speaker American Academy of Family Physicians 5 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ekim 2007 Bryant S Pittman L 2003 Dapsone use in Loxosceles reclusa envenomation is there an indication Am J Emerg Med 21 1 ss 89 90 doi 10 1053 ajem 2003 50021 PMID 12563594 Anderson P 1998 Missouri brown recluse spider a review and update Mo Med 95 7 ss 318 22 PMID 9666677 Rees R Altenbern D Lynch J King L 1985 Brown recluse spider bites A comparison of early surgical excision versus dapsone and delayed surgical excision Ann Surg 202 5 ss 659 63 doi 10 1097 00000658 198511000 00020 PMC 1250983 2 PMID 4051613 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Burton K 24 Ekim 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Eylul 2006 Lowry B Bradfield J Carroll R Brewer K Meggs W 2001 A controlled trial of topical nitroglycerin in a New Zealand white rabbit model of brown recluse spider envenomation Ann Emerg Med 37 2 ss 161 5 doi 10 1067 mem 2001 113031 PMID 11174233 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Espino Solis GP Riano Umbarila L Becerril B Possani LD Mart 2009 Antidotes against venomous animals state of the art and prospectives Journal of Proteomics 72 2 ss 183 99 doi 10 1016 j jprot 2009 01 020 PMID 19457345 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Isbister G Graudins A White J Warrell D 2003 Antivenom treatment in arachnidism J Toxicol Clin Toxicol 41 3 ss 291 300 doi 10 1081 CLT 120021114 PMID 12807312 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link SiniflandirmaDICD 10 1 2 W57 zehirsiz X21 zehirli ICD 9 CM 989 5 E905 1 E906 4MeSH D001098DiseasesDB 12299