1872 Amik depremi veya 1872 Antakya depremi, 3 Nisan 1872 tarihinde merkez üssü Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı Halep Vilayeti sınırları içindeki Amik Ovası'nda 7.2 Ms büyüklüğünde meydana gelen deprem. Deprem katalogları, yüzey dalgası büyüklüğünü 7.2 Ms (eski dergiler bunu 5.9 olarak verir) ve Mercalli şiddet ölçeği derecelendirmesi XI (Felaket) olarak yerleştirir. Deprem Amik Ovası boyunca yerleşim birimlerinde yıkıma yol açtı ve 1800'den fazla kişi hayatını kaybetti.
Yerel tarih | 3 Nisan 1872 |
---|---|
Büyüklük | 7.2 |
Merkez üs | Antakya, Halep Vilayeti 36°24′N 36°24′E / 36.4°K 36.4°D |
Tür | (Doğrultu atımlı) |
Maks. şiddet | XI (Aşırı) |
Etkilenen ülkeler/bölgeler | Osmanlı İmparatorluğu |
Kayıplar | 1.800 ölü |
Tektonik durum
Amik Vadisi, Afrika ve Arap tektonik levhaları arasında ağırlıklı olarak doğrultu atımlı levha sınırınde ve Ölü Deniz Transform Fayı boyunca uzanır. Bu ~1.000 km uzunluğundaki sol yanal transform fay, güneyde Kızıldeniz yayılma merkezini kuzeyde Maraş üçlü eklemi'ne bağlar. Maraş üçlü ekleminde Ölü Deniz Transform Fayı Üçlü ekleminin iki kolundan biridir. Diğer iki levha sınırı; Kıbrıs yayı ve Doğu Anadolu Fayı bu üçlü kavşakta buluşur. Aktif ve karmaşık bir levha sınırındaki konumu nedeniyle Antakya, MS 115'te biri 200.000'den fazla insanı öldüren depremler de dahil olmak üzere yıkıcı depremler yaşamıştır.
Deprem
1872 depremi Amanos Fayı boyunca meydana geldi; Ölü Deniz Transform'unun bir bölümü. Tahmini merkez üssü 1822 Halep depreminin hemen güneyinde bulunuyor. Yunan sismolog Nicholas Ambraseys, yüzey dalgası büyüklüğünü 7,2 Ms olarak tahmin etmiştir.
Ölü Deniz Transform'unun bir başka bölümü olan Hacıpaşa Fayı'nın paleosismik bir çalışması, 1872 depremiyle ilgili, kırılmanın güneye Gab Ovası'na doğru uzanmadığını gösteren herhangi bir kanıt bulamadı. Ancak Amanos Fayı üzerinde yapılan araştırmalar, 1872 depremine karşılık gelen gömülü bir yüzey kırığına dair kanıtlar buldu. Sismologlar, yüzey yırtılmasının fay boyunca 50 km daha uzamış olabileceğine inanıyor. Araştırmacılar ayrıca 1405 yılındaki 7.5 büyüklüğündeki depremle ilgili başka bir yüzey kırığı keşfettiler.
Etkisi
Yerlere göre Mercalli şiddet ölçeği | |
Mercalli şiddet ölçeği | Yer |
---|---|
VIII (Yıkıcı)–XI (Aşırı) | , Samandağ, |
VI (Güçlü)–VII (Çok güçlü) | Antakya, Halep, İskenderun |
IV (Orta)–V (Oldukça güçlü) | Hama, Trablusşam |
O zamanlar kurumuş Amik Gölü çevresinde aşırı hasar bildirildi. En ağır hasar Hatay'ın Kumlu ilçesinde meydana geldi. Samandağ, Fatikli ve Altınözü ilçeleri büyük tahribata uğradı. Tahminen 1.800 kişi öldü. Samandağ'da maksimum yoğunluk XI (Felaket) olarak belirlendi.
Yaklaşık 40 saniyelik aşırı sarsıntı, 3.003 evin 1.960'ını yıkmak ve 500 sakini öldürmek için yeterliydi. 894 ev daha ciddi hasar gördü. 5.000'den fazla ticari bina yıkıldı ve sadece birkaç yüz tanesi sağlam kaldı. Bir Rum katedrali ve Amerikan Protestan kilisesi çökerek dört kişiyi öldürdü. Şehir kapıları yere düştü.
Şehir dışındaki en az 38 köy yok oldu. Suaidya'da 2.150 ev çöktü ve 300 kişi öldü. Karamut'ta en az 170 kişi öldü, 187 kişi de yaralandı. Kasaba deprem sırasında 3.552 evi kaybetti. Qilliq'te 300 kişi daha öldü ve kasaba tamamen yıkıldı. Qilliq'teki zemin, sıvılaşma sırasında çatladı ve sarı kum püskürttü. Amik Vadisi'nin doğu yamaçları boyunca zemin yerinden oynamış ve yüzey çatlakları vadi boyunca yırtılmıştır.
Halep'te tahminen 100 ev yıkıldı veya hasar gördü. Yedi sakini hayatını kaybetti ve üç kişi yaralandı. Birçok köprü de hasar gördü. Deprem Beyrut, Rodos ve Şam'da hissedildi. İddiaya göre sarsıntı Mısır'da hissedilmedi.
Tsunami
Türkiye'nin güney kıyıları boyunca, Suaidiya kıyılarını sular altında bırakan bir tsunami bildirildi. Tsunaminin 2 km içeride insanları sular altında bıraktığı bildirildi. 2003 yılında yapılan bir çalışmada Tohoku Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve Atina Ulusal Gözlemevi'nden tsunami uzmanları 1872'ye karşılık gelen bir tsunami yatağı buldular.
Kaynakça
- ^ a b National Geophysical Data Center / World Data Service (NGDC/WDS): NCEI/WDS Global Significant Earthquake Database. NOAA National Centers for Environmental Information (1972). . NOAA National Centers for Environmental Information. doi:10.7289/V5TD9V7K. 8 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ ; J. A. Jackson (1998). "Faulting associated with historical and recent earthquakes in the Eastern Mediterranean region". Geophysical Journal International. 133 (2): 390-406. doi:10.1046/j.1365-246X.1998.00508.x. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2023.
- ^ H. Serdar Akyuz; E. Altunel; Volkan Karabacak; Cahit Caglar Yalciner (2006). "Historical earthquake activity of the northern part of the Dead Sea Fault Zone, southern Turkey". . Elsevier. 426 (3–4): 281-293. doi:10.1016/j.tecto.2006.08.005.
- ^ Erhan Altunel; Mustapha Meghraoui; Volkan Karabacak; Serdar H. Akyüz; Matthieu Ferry; Çağlar Yalçıner; Marc Munschy179 (2009). "Archaeological sites (Tell and Road) offset by the Dead Sea Fault in the Amik Basin, Southern Turkey". Geophysical Journal International. 179 (3): 1313-1329. doi:10.1111/j.1365-246X.2009.04388.x. 8 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2023.
- ^ a b c d Mohamed Reda Sbeinati; Ryad Darawcheh; Mikhail Mouty (2005). "The historical earthquakes of Syria: an analysis of large and moderate earthquakes from 1365 B.C. to 1900 A.D." (PDF). Annals of Geophysics. 48 (3). 26 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 8 Şubat 2023.
- ^ National Geophysical Data Center / World Data Service (NGDC/WDS): NCEI/WDS Global Significant Earthquake Database. NOAA National Centers for Environmental Information (1972). . NOAA National Centers for Environmental Information. doi:10.7289/V5TD9V7K. 17 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1872 Amik depremi veya 1872 Antakya depremi 3 Nisan 1872 tarihinde merkez ussu Osmanli Imparatorlugu na bagli Halep Vilayeti sinirlari icindeki Amik Ovasi nda 7 2 Ms buyuklugunde meydana gelen deprem Deprem kataloglari yuzey dalgasi buyuklugunu 7 2 Ms eski dergiler bunu 5 9 olarak verir ve Mercalli siddet olcegi derecelendirmesi XI Felaket olarak yerlestirir Deprem Amik Ovasi boyunca yerlesim birimlerinde yikima yol acti ve 1800 den fazla kisi hayatini kaybetti 1872 Amik depremiTurkiye haritasinda gosterSuriye haritasinda gosterYerel tarih3 Nisan 1872 1872 04 03 Buyukluk7 2Merkez usAntakya Halep Vilayeti 36 24 N 36 24 E 36 4 K 36 4 D 36 4 36 4TurDogrultu atimliMaks siddetXI Asiri Etkilenen ulkeler bolgelerOsmanli ImparatorluguKayiplar1 800 oluTektonik durumAmik Vadisi Afrika ve Arap tektonik levhalari arasinda agirlikli olarak dogrultu atimli levha sinirinde ve Olu Deniz Transform Fayi boyunca uzanir Bu 1 000 km uzunlugundaki sol yanal transform fay guneyde Kizildeniz yayilma merkezini kuzeyde Maras uclu eklemi ne baglar Maras uclu ekleminde Olu Deniz Transform Fayi Uclu ekleminin iki kolundan biridir Diger iki levha siniri Kibris yayi ve Dogu Anadolu Fayi bu uclu kavsakta bulusur Aktif ve karmasik bir levha sinirindaki konumu nedeniyle Antakya MS 115 te biri 200 000 den fazla insani olduren depremler de dahil olmak uzere yikici depremler yasamistir Deprem1872 depremi Amanos Fayi boyunca meydana geldi Olu Deniz Transform unun bir bolumu Tahmini merkez ussu 1822 Halep depreminin hemen guneyinde bulunuyor Yunan sismolog Nicholas Ambraseys yuzey dalgasi buyuklugunu 7 2 Ms olarak tahmin etmistir Olu Deniz Transform unun bir baska bolumu olan Hacipasa Fayi nin paleosismik bir calismasi 1872 depremiyle ilgili kirilmanin guneye Gab Ovasi na dogru uzanmadigini gosteren herhangi bir kanit bulamadi Ancak Amanos Fayi uzerinde yapilan arastirmalar 1872 depremine karsilik gelen gomulu bir yuzey kirigina dair kanitlar buldu Sismologlar yuzey yirtilmasinin fay boyunca 50 km daha uzamis olabilecegine inaniyor Arastirmacilar ayrica 1405 yilindaki 7 5 buyuklugundeki depremle ilgili baska bir yuzey kirigi kesfettiler EtkisiYerlere gore Mercalli siddet olcegiMercalli siddet olcegi YerVIII Yikici XI Asiri Samandag VI Guclu VII Cok guclu Antakya Halep IskenderunIV Orta V Oldukca guclu Hama Trablussam O zamanlar kurumus Amik Golu cevresinde asiri hasar bildirildi En agir hasar Hatay in Kumlu ilcesinde meydana geldi Samandag Fatikli ve Altinozu ilceleri buyuk tahribata ugradi Tahminen 1 800 kisi oldu Samandag da maksimum yogunluk XI Felaket olarak belirlendi Yaklasik 40 saniyelik asiri sarsinti 3 003 evin 1 960 ini yikmak ve 500 sakini oldurmek icin yeterliydi 894 ev daha ciddi hasar gordu 5 000 den fazla ticari bina yikildi ve sadece birkac yuz tanesi saglam kaldi Bir Rum katedrali ve Amerikan Protestan kilisesi cokerek dort kisiyi oldurdu Sehir kapilari yere dustu Sehir disindaki en az 38 koy yok oldu Suaidya da 2 150 ev coktu ve 300 kisi oldu Karamut ta en az 170 kisi oldu 187 kisi de yaralandi Kasaba deprem sirasinda 3 552 evi kaybetti Qilliq te 300 kisi daha oldu ve kasaba tamamen yikildi Qilliq teki zemin sivilasma sirasinda catladi ve sari kum puskurttu Amik Vadisi nin dogu yamaclari boyunca zemin yerinden oynamis ve yuzey catlaklari vadi boyunca yirtilmistir Halep te tahminen 100 ev yikildi veya hasar gordu Yedi sakini hayatini kaybetti ve uc kisi yaralandi Bircok kopru de hasar gordu Deprem Beyrut Rodos ve Sam da hissedildi Iddiaya gore sarsinti Misir da hissedilmedi Tsunami Turkiye nin guney kiyilari boyunca Suaidiya kiyilarini sular altinda birakan bir tsunami bildirildi Tsunaminin 2 km iceride insanlari sular altinda biraktigi bildirildi 2003 yilinda yapilan bir calismada Tohoku Universitesi Orta Dogu Teknik Universitesi ve Atina Ulusal Gozlemevi nden tsunami uzmanlari 1872 ye karsilik gelen bir tsunami yatagi buldular Kaynakca a b National Geophysical Data Center World Data Service NGDC WDS NCEI WDS Global Significant Earthquake Database NOAA National Centers for Environmental Information 1972 NOAA National Centers for Environmental Information doi 10 7289 V5TD9V7K 8 Subat 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi J A Jackson 1998 Faulting associated with historical and recent earthquakes in the Eastern Mediterranean region Geophysical Journal International 133 2 390 406 doi 10 1046 j 1365 246X 1998 00508 x 20 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Subat 2023 H Serdar Akyuz E Altunel Volkan Karabacak Cahit Caglar Yalciner 2006 Historical earthquake activity of the northern part of the Dead Sea Fault Zone southern Turkey Elsevier 426 3 4 281 293 doi 10 1016 j tecto 2006 08 005 Erhan Altunel Mustapha Meghraoui Volkan Karabacak Serdar H Akyuz Matthieu Ferry Caglar Yalciner Marc Munschy179 2009 Archaeological sites Tell and Road offset by the Dead Sea Fault in the Amik Basin Southern Turkey Geophysical Journal International 179 3 1313 1329 doi 10 1111 j 1365 246X 2009 04388 x 8 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Subat 2023 a b c d Mohamed Reda Sbeinati Ryad Darawcheh Mikhail Mouty 2005 The historical earthquakes of Syria an analysis of large and moderate earthquakes from 1365 B C to 1900 A D PDF Annals of Geophysics 48 3 26 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 8 Subat 2023 National Geophysical Data Center World Data Service NGDC WDS NCEI WDS Global Significant Earthquake Database NOAA National Centers for Environmental Information 1972 NOAA National Centers for Environmental Information doi 10 7289 V5TD9V7K 17 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi