Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin konusunda kuşkular bulunmaktadır. (Eylül 2008) () |
1948 Arap–İsrail Savaşı veya Birinci Arap–İsrail Savaşı, Filistin'de İngiliz manda rejiminin sona ermesinin hemen ardından 14 Mayıs 1948'de Tel-Aviv'de toplanan Yahudi Millî Konseyi'nin, İsrail Devleti’nin kurulduğunu ilan etmesinden birkaç saat sonra Arap Birliği'nin İsrail'e savaş ilanıyla başlayan savaştır. Yeni kurulan devletin sınırlarıyla ilgili, “Eretz İsrail” dışında hiçbir bildiri yoktu. Bunun hemen ardından ABD ve ertesi gün de Sovyetler Birliği İsrail'i tanıdığını açıkladı. Bu gelişmelerin öncesinde ise İngiliz birlikleri bölgeyi terk etmeye başlamışlardı.
| 1948 Arap–İsrail Savaşı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Arap-İsrail Savaşları | |||||||
 Cepheler | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 İsrail |  Mısır Suriye Irak Ürdün Suudi Arabistan | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Siyasi: | Siyasi: Muhammed Necib | ||||||
| Güçler | |||||||
| -İsrail başlangıçta 29,677 asker, Mart 1948'de 115,000 (1948 yılında bölgedeki Yahudi nüfusu 806,000) | -Mısır 20.000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 6.373 (4.000 asker ve 2.400 sivil) | 12.000–15.000 | ||||||
15 Mayıs 1948 tarihinde, Arap Birliği sekreterinin, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine gönderdiği bir telgrafta; Arap ülkelerinin, Filistin’de barışın, güvenliğin, hukuk ve düzenin tekrar kazanılması için, kendilerini müdahale için zorunlu hissettiklerini belirtti. Aynı mesajda, Arap hükûmetlerinin, ve Birleşmiş Milletlerde de belirttikleri gibi, çözümü, demokratik prensiplere dayanarak kurulmuş Filistin Birleşik Devletleri olarak gördüklerini belirtti. İsrail Devleti’nin kuruluşunun ilan edilmesinden birkaç saat sonra Arap Birliği İsrail'e savaş açtı. Mısır, Ürdün, Suriye ve Irak kuvvetleri üç yönden saldırıya geçerek önemli ilerlemeler kaydettiler.
Ancak İsrail'in planlı savunması üzerine savaş Araplar aleyhine dönüştü.
İsrail savaş sonunda 1947'de taksim planı ile elde ettiği %56’lık Filistin toprağını %78'e çıkardı. Manda yönetiminden kalan alanlar Ürdün’ü, günümüzdeki Batı Şeria’yı (Ürdün kontrolünde) ve Gazze Şeridi’ni (Mısır kontrolünde) içerdi. Filistin Araplar, kendi topraklarını, sonra dönebileceklerine dair aldıkları sözlere dayanarak, İsrail güçleri ve Yahudi silahlı kuvvetlerinin saldırılarından dolayı terk edip “Filistinli mülteciler” oldu. 700,000 Filistinli, evlerini terk etmek zorunda kalarak komşu ülkelere veya Arapların yoğun olduğu bölgelere sığındılar. Yurtlarını terk eden Filistinliler'den 250,000’i Gazze’ye yerleştirildi. Savaş, 1949 yılında, İsrail’in Arap komşularıyla ateşkes anlaşmaları imzalamasıyla sona erdi. Filistinlilerin başka ülkelere göçü ve Yahudilerin Filistin’de gün geçtikçe artan nüfusu, demografik yapının bölgenin yerleşik halkı olan Araplar aleyhine dönüşmesine neden oldu ve bugüne kadar süregelen Filistinli mülteciler sorunu başladı.
Benzer şekilde, birçok Arap ülkesi kendi yerel Yahudi nüfuslarına yönelik ayrımcı politikalar yürütmeye başladı. 1948 yılındaki Arap-İsrail savaşı esnasında, Arap ülkelerindeki Yahudilerin durumları oldukça kötüye gitti. Aralık 1947’de Arap dünyasında büyük anti-Yahudi ayaklanmalar patlak verdi ve Yahudi toplumları birçok ölü ve yaralının bulunduğu Suriye ve Aden gibi Arap şehirlerinde ciddi şekilde kötü etkilendi. 1948 yılının ortalarında, Arap ülkelerindeki Yahudi toplumlara saldırılar gerçekleştirildi ve statüleri kötüleştirildi. Uzun senelerdir yaşadıkları İslam ülkelerinden sökülüp, Arap-İsrail Savaşı’nın politik mültecileri oldular. Sonuç olarak birçok Arap ve İslam ülkelerinden zorunlu göçe zorlandılar. Libya’da Yahudilerin vatandaşlıkları ellerinden alındı ve Irak’ta mal varlıklarına el konuldu. 1956 yılında Mısır, Yahudi nüfusunun büyük bir kısmını ülkeden kovdu ve Cezayir ise egenmenliğini 1962 yılında ilan etmesiyle birlikte, Yahudilerin vatandaşlıklarını ellerinden aldı. Yahudilerin büyük bir kısmı göçe zorlandı ama bir kısmı da ideolojik sebeplerle göç etti.
İsrail savaş sonunda savaştığı her Arap ülkesi ile ayrı ayrı ateşkes anlaşmaları imzaladı. Savaşa girmiş olan Ürdün Batı Şeria'ya, Mısır da Gazze Şeridi'ne asker yığdı. Kudüs'ün kontrolü ise batıda İsrail, doğuda Ürdün arasında bölündü. Gazze ise Mısır'ın oldu.
1948 savaşı sonrasında savaşa katılan Arap ülkelerinde siyasi rejim değişikliğine varan karışıklıklar yaşandı. En önemli değişiklik Mısır'da gerçekleşti. Mısır'da Kral Faruk bir darbe ile tahttan indirilerek yerine General Necib getirildi.
Savaştan en kârlı çıkan taraf İsrail oldu. 1914’te 85.000, 1943'te 539.000, 1946’da 608.000, 1947’de 650.000 olan Filistin'deki Yahudi nüfusu, savaş sonrası anlaşmaların imzalandığı 1949 yılında 758.000’e ulaştı. Ürdün de İsrail'den sonra en çok toprak kazanan ülke oldu.
Kaynakça
- ^ . Global Exchange. 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2012.
- ^ GENERAL PROGRESS REPORT AND SUPPLEMENTARY REPORT OF THE UNITED NATIONS CONCILIATION COMMISSION FOR PALESTINE, Covering the period from December 11, 1949 to October 23, 1950, GA A/1367/Rev.1 23 October 1950
- ^ Aharoni, Ada (1 Mart 2003). "The Forced Migration of Jews from Arab Countries" (Volume 15, Number 1). Routledge, part of the Taylor & Francis Group. 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2015.
- ^ (PDF). 6 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin tarafsizligi konusunda kuskular bulunmaktadir Konuya dair fikir alisverisi tartisma sayfasinda bulunabilir Sablonu kaldirmadan once lutfen gerekli sartlarin olustugundan emin olun Eylul 2008 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin 1948 Arap Israil Savasi veya Birinci Arap Israil Savasi Filistin de Ingiliz manda rejiminin sona ermesinin hemen ardindan 14 Mayis 1948 de Tel Aviv de toplanan Yahudi Milli Konseyi nin Israil Devleti nin kuruldugunu ilan etmesinden birkac saat sonra Arap Birligi nin Israil e savas ilaniyla baslayan savastir Yeni kurulan devletin sinirlariyla ilgili Eretz Israil disinda hicbir bildiri yoktu Bunun hemen ardindan ABD ve ertesi gun de Sovyetler Birligi Israil i tanidigini acikladi Bu gelismelerin oncesinde ise Ingiliz birlikleri bolgeyi terk etmeye baslamislardi 1948 Arap Israil SavasiArap Israil SavaslariCephelerTarih1948 1949BolgeFilistin Orta DoguSonucKesin Israil zaferi Israil topraklarini genisletti TaraflarIsrailMisir Suriye Irak Urdun Suudi ArabistanKomutanlar ve liderlerSiyasi David Ben Gurion Askeri Yaakov Dori Yitzhak Rabin Moshe DayanSiyasi Kral Abdullah Kral Faruk Husni al Za im Askeri Muhammed NecibGucler Israil baslangicta 29 677 asker Mart 1948 de 115 000 1948 yilinda bolgedeki Yahudi nufusu 806 000 Misir 20 000 Irak 18 000 Urdun 12 000 Suriye 5 000 Lubnan 1 000 Suudi Arabistan 1 200 Arap Kurulus Ordusu 6 000Kayiplar6 373 4 000 asker ve 2 400 sivil 12 000 15 000 15 Mayis 1948 tarihinde Arap Birligi sekreterinin Birlesmis Milletler Genel Sekreterine gonderdigi bir telgrafta Arap ulkelerinin Filistin de barisin guvenligin hukuk ve duzenin tekrar kazanilmasi icin kendilerini mudahale icin zorunlu hissettiklerini belirtti Ayni mesajda Arap hukumetlerinin ve Birlesmis Milletlerde de belirttikleri gibi cozumu demokratik prensiplere dayanarak kurulmus Filistin Birlesik Devletleri olarak gorduklerini belirtti Israil Devleti nin kurulusunun ilan edilmesinden birkac saat sonra Arap Birligi Israil e savas acti Misir Urdun Suriye ve Irak kuvvetleri uc yonden saldiriya gecerek onemli ilerlemeler kaydettiler Ancak Israil in planli savunmasi uzerine savas Araplar aleyhine donustu Israil savas sonunda 1947 de taksim plani ile elde ettigi 56 lik Filistin topragini 78 e cikardi Manda yonetiminden kalan alanlar Urdun u gunumuzdeki Bati Seria yi Urdun kontrolunde ve Gazze Seridi ni Misir kontrolunde icerdi Filistin Araplar kendi topraklarini sonra donebileceklerine dair aldiklari sozlere dayanarak Israil gucleri ve Yahudi silahli kuvvetlerinin saldirilarindan dolayi terk edip Filistinli multeciler oldu 700 000 Filistinli evlerini terk etmek zorunda kalarak komsu ulkelere veya Araplarin yogun oldugu bolgelere sigindilar Yurtlarini terk eden Filistinliler den 250 000 i Gazze ye yerlestirildi Savas 1949 yilinda Israil in Arap komsulariyla ateskes anlasmalari imzalamasiyla sona erdi Filistinlilerin baska ulkelere gocu ve Yahudilerin Filistin de gun gectikce artan nufusu demografik yapinin bolgenin yerlesik halki olan Araplar aleyhine donusmesine neden oldu ve bugune kadar suregelen Filistinli multeciler sorunu basladi Benzer sekilde bircok Arap ulkesi kendi yerel Yahudi nufuslarina yonelik ayrimci politikalar yurutmeye basladi 1948 yilindaki Arap Israil savasi esnasinda Arap ulkelerindeki Yahudilerin durumlari oldukca kotuye gitti Aralik 1947 de Arap dunyasinda buyuk anti Yahudi ayaklanmalar patlak verdi ve Yahudi toplumlari bircok olu ve yaralinin bulundugu Suriye ve Aden gibi Arap sehirlerinde ciddi sekilde kotu etkilendi 1948 yilinin ortalarinda Arap ulkelerindeki Yahudi toplumlara saldirilar gerceklestirildi ve statuleri kotulestirildi Uzun senelerdir yasadiklari Islam ulkelerinden sokulup Arap Israil Savasi nin politik multecileri oldular Sonuc olarak bircok Arap ve Islam ulkelerinden zorunlu goce zorlandilar Libya da Yahudilerin vatandasliklari ellerinden alindi ve Irak ta mal varliklarina el konuldu 1956 yilinda Misir Yahudi nufusunun buyuk bir kismini ulkeden kovdu ve Cezayir ise egenmenligini 1962 yilinda ilan etmesiyle birlikte Yahudilerin vatandasliklarini ellerinden aldi Yahudilerin buyuk bir kismi goce zorlandi ama bir kismi da ideolojik sebeplerle goc etti Israil savas sonunda savastigi her Arap ulkesi ile ayri ayri ateskes anlasmalari imzaladi Savasa girmis olan Urdun Bati Seria ya Misir da Gazze Seridi ne asker yigdi Kudus un kontrolu ise batida Israil doguda Urdun arasinda bolundu Gazze ise Misir in oldu 1948 savasi sonrasinda savasa katilan Arap ulkelerinde siyasi rejim degisikligine varan karisikliklar yasandi En onemli degisiklik Misir da gerceklesti Misir da Kral Faruk bir darbe ile tahttan indirilerek yerine General Necib getirildi Savastan en karli cikan taraf Israil oldu 1914 te 85 000 1943 te 539 000 1946 da 608 000 1947 de 650 000 olan Filistin deki Yahudi nufusu savas sonrasi anlasmalarin imzalandigi 1949 yilinda 758 000 e ulasti Urdun de Israil den sonra en cok toprak kazanan ulke oldu Kaynakca Global Exchange 5 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Aralik 2012 GENERAL PROGRESS REPORT AND SUPPLEMENTARY REPORT OF THE UNITED NATIONS CONCILIATION COMMISSION FOR PALESTINE Covering the period from December 11 1949 to October 23 1950 GA A 1367 Rev 1 23 October 1950 Aharoni Ada 1 Mart 2003 The Forced Migration of Jews from Arab Countries Volume 15 Number 1 Routledge part of the Taylor amp Francis Group 10 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Aralik 2015 PDF 6 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 26 Haziran 2012