2023 Finlandiya parlamento seçimleri

2 Nisan 2023 tarihinde Finlandiya'da Finlandiya Parlamentosu üyelerini seçmek üzere parlamento seçimleri yapıldı. Muhalefetteki Ulusal Koalisyon Partisi (KOK) seçimleri %20,8 oy oranıyla ve parlamentoda 48 sandalye kazanarak parti tarihindeki üçüncü en yüksek sonucu elde etti. Finlandiya tarihinde ilk kez, Merkez Parti (KESK) hiçbir seçim bölgesinde birinci parti olma unvanını elde edemedi. Beş hükûmet partisi 100 milletvekili elde ederken, dört muhalefet partisi ise aynı sayıda milletvekili çıkararak parlamentodaki sandalye sayılarını yarı yarıya paylaşmış oldu. KOK'tan Petteri Orpo'nun elde ettiği çoğunluk ile Paskalya'yı takip eden hafta parlamentonun toplanmasıyla hükûmet kurma görüşmelerine başlanması ve cumhurbaşkanı ile birlikte parlamentonun kendisini hükûmet kurma adayı olarak göstermesi bekleniyor.

2023 Finlandiya parlamento seçimleri

← 2019 2 Nisan 2023 2027 →
Parlamento'daki 200 sandalyenin tamamı Çoğunluk için 101 sandalye gerekli
Kamuoyu yoklamaları
Kayıtlı	4,540,437
Katılım	71.9% ( 0.9)
Birinci parti İkinci parti Üçüncü parti   Lider Petteri Orpo Riikka Purra Sanna Marin Parti Ulusal Koalisyon Finler Sosyal Demokrat Son seçim 38 sandalye, 17.0% 39 sandalye, 17.5% 40 sandalye, 17.7% Sandalye 48 46 43 Değişim 10 7 3 Aldığı oy 643,877 620,102 616,218 Oran 20.8% 20.1% 19.9% Değişim 3.8 2.6 2.2   Dördüncü parti Beşinci parti Altıncı parti   Lider Annika Saarikko Maria Ohisalo Parti Merkez Yeşiller Sol İttifak Son seçim 31 sandalye, 13.8% 20 sandalye, 11.5% 16 sandalye, 8.2% Sandalye 23 13 11 Değişim 8 7 5 Aldığı oy 349,362 217,426 218,290 Oran 11.3% 7.0% 7.1% Değişim 2.5 4.5 1.1   Yedinci parti Sekizinci parti Dokuzuncu parti   Lider Anna-Maja Henriksson Sari Essayah Parti İsveç Halk Partisi Hristiyan Demokratlar Son seçim 9 sandalye, 4.5% 5 sandalye, 3.9% 1 seat, 2.3% Sandalye 9 5 1 Değişim 0 0 0 Aldığı oy 133,318 131,368 74,962 Oran 4.3% 4.3% 2.4% Değişim 0.2 0.4 0.1
Önceki Başbakan Sanna Marin Sosyal Demokrat Seçilen Başbakan TBD

2019 Finlandiya parlamento seçimlerinin ardından Antti Rinne liderliğindeki Finlandiya Sosyal Demokrat Partisi (SDP), KESK, Yeşil Birlik (VIHR), Sol İttifak (VAS) ve Finlandiya İsveç Halk Partisi (SFP) ile Rinne Kabinesi'ni kurdu ve Antti Rinne Finlandiya başbakanı olarak görev yaptı. Aynı yılın ilerleyen dönemlerinde Rinne, Finlandiya posta hizmetleriyle ilgili siyasi bir skandala karıştı ve ardından istifa etti. Sanna Marin onun yerine geçerek dünyanın görevdeki en genç başbakanı oldu. Marin başbakan olarak iklim değişikliğiyle ilgili konulara odaklanırken, hükûmeti de COVID-19 salgını ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle karşı karşıya kaldı. İşgal, Finlandiya'nın Mayıs 2022'de NATO'ya katılmak için adaylığını sunacağını açıklamasına neden oldu.

Kampanya döneminde ekonomi, iklim değişikliği ve eğitime ilişkin konular tartışılmıştır. Ayrıca haber ajansları seçimi SDP, KOK ve Finler (PS) arasında yakın bir yarış olarak tanımladı. Marin kampanya döneminde eğitim ve kamu sağlığı harcamalarını desteklediğini belirtirken, Petteri Orpo'nun partisi KOK ekonominin dengelenmesi, işsizlik ve konut yardımı harcamalarının azaltılması ve daha fazla nükleer santral inşa edilmesi çağrısında bulundu. PS göçmenlik ve Avrupa Birliği karşıtı bir kampanya yürütürken, VIHR ruh sağlığı ve evrensel temel gelir konularına odaklandı. KESK ise bölgesel politikalar üzerine kampanya yürüttü. Ayrıca Mart 2023 boyunca seçim tartışmaları düzenlenmiştir. Seçmenler, 22-28 Mart tarihleri arasında düzenlenen ön oylama döneminde veya seçim gününde oy kullanma seçeneğine sahipti.

Bu, bu yana sonuçlara göre ilk üç sırada yer alan partilerin parlamentoda sandalye kaybetmediği ilk seçim olmuştur. Ayrıca, bu yana ilk kez sonuçlara göre ilk üç sırada yer alan partiler oy oranlarını yüzde puan olarak kaybetmemiştir.

Seçim öncesi

Nisan 2019'da yapılan bir önceki parlamento seçimlerinde Sosyal Demokrat Parti oyların %17,7'sini alarak birinci olurken, onu sırasıyla oyların %17,5'ini ve %17'sini alan Gerçek Finler ve Ulusal Koalisyon Partisi takip etti. Görevden ayrılan başbakan Juha Sipilä'nın Merkez Partisi oyların %13,8'ini alarak dördüncü olurken, Yeşil Birliği ve Sol İttifak bir önceki seçimden daha fazla oy aldı. Birkaç ay süren müzakerelerin ardından, Rinne liderliğindeki SDP Haziran 2019'da Merkez Parti, Yeşil Birliği, Sol İttifak ve İsveç Halk Partisi'nin yer aldığı bir hükûmet kurdu.

2019 yılının sonlarında Finlandiya posta hizmetleriyle ilgili siyasi bir skandal patlak verdi. Yerel yönetim ve mülkiyetin yönlendirilmesi bakanı , posta hizmetlerinin çok sayıda çalışanının statüsünü daha düşük ücretli bir sözleşmeyle değiştirme projesinden haberdar olmak ve bunu Finlandiya Parlamentosu üyelerinden gizlemekle suçlandı. Paatero Kasım 2019'da istifa etti, ardından Rinne de posta hizmeti planını bilmekle suçlandı. Merkez Parti daha sonra hükûmetten ayrıldı ve Rinne Aralık 2019'da başbakanlıktan ve SDP liderliğinden istifa ettiğini açıkladı. Yerine Sanna Marin geçti. Marin Aralık 2019'da yemin ettikten sonra dünyanın görevdeki en genç başbakanı oldu.

Marin Kabinesi iklim değişikliğiyle mücadele edeceklerini, çevreyi koruyacaklarını ve sosyal ve ekonomik eşitsizlikleri azaltacaklarını açıkladı. Hükûmet ayrıca sera gazı emisyonlarını azaltarak ve yenilenebilir enerji üretimini artırarak Finlandiya'yı 2035 yılına kadar karbon nötr hale getirmeyi amaçlayan bir program kabul etti. Finlandiya'da COVID-19 salgınının patlak vermesinin ardından Marin'in salgını yönetmesi, partisinin kamuoyu yoklamalarında popülaritesinin artmasına fayda sağladı ve kişisel olumlu görüş oranı %85'e ulaştı. SDP, Nisan 2021'den sonra kamuoyu yoklamalarında Gerçek Finler tarafından geçildi ve Ulusal Koalisyon Partisi Temmuz 2021'e kadar kamuoyu yoklamalarında en popüler parti oldu.

Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin başlamasının ardından Marin, Finlandiya'nın NATO adaylığını açıklayarak Finlandiya'nın tarihsel askeri tarafsızlığını bozarak Rusya ve Vladimir Putin'e karşı sert bir tavır aldı. Finlandiya adaylığını Mayıs 2022'de resmen sundu. NATO'ya katılma yolu, Mart 2023'te Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Finlandiya'nın NATO üyeliğini onaylayan kararı resmen imzalaması ve onaylamasıyla resmîleşti. Türkiye kararı onaylayan son NATO üyesi oldu.

Seçim sistemi

Eduskunta'nın 200 üyesi, D'Hondt yöntemine göre ayrılan sandalyelerle 13 çok üyeli seçim bölgesinde orantılı temsil yolu kullanılarak seçilir. Seçilen temsilci sayısı, seçimlerden altı ay önce belirlenen resmi nüfusla orantılı olmalıdır. Åland'ın tek üyeli seçim bölgesi ve kendi parti sistemi vardır.

Seçim bölgesi	Sandalye
01 Helsinki	23
	37
	17
04 Satakunta	8
	1
	14
	20
	15
	15
	16
	10
	18
13 Laponya	6

Seçim öncesi bakış

Hükûmet		Sandalye
	Sosyal Demokrat Parti	40
	Merkez Parti	31
	Yeşil Birliği	20
	Sol İttifak	16
	İsveç Halk Partisi	10
Muhalefet		Sandalye
	Gerçek Finler	39
	Ulusal Koalisyon Partisi	37
	Hristiyan Demokratlar	5
		1
		1
Source: Parliament of Finland

Seçime katılan siyasi partiler

Aşağıdaki tabloda 2023 Finlandiya parlamento seçimlerine katılan partiler ve listelenmiştir. Seçim Bilgi ve Sonuç Servisi de toplam 2,424 adayın seçime katılmak üzere kayıt yaptırdığını açıkladı.

Finlandiya'da 2023 parlamento seçimlerinde yarışacak partilere genel bakış

Parti		İdeoloji	Seçim bölgelerine göre adaylar
			Helsinki			Satakunta									Laponya	Toplam
			293	485	214	124	15	144	239	158	156	161	146	177	112	2424
	Sosyal Demokrat Parti	Sosyal demokrasi	23	37	17	14	Yok	14	20	15	15	16	14	18	14	217
	Gerçek Finler	Sağ popülizm	23	37	17	14	Yok	14	20	15	15	16	14	18	14	217
	Yeşil Birliği	Yeşil liberalizm	23	37	17	14	Yok	14	20	15	15	16	14	18	14	217
	Sol İttifak	Demokratik sosyalizm	23	37	17	14	Yok	14	20	15	15	16	14	18	14	217
	Ulusal Koalisyon	Liberal muhafazakarlık	23	37	17	14	Yok	14	19	14	15	16	14	18	11	212
	Merkez Parti	Tarımcılık	11	37	17	14	Yok	14	20	15	15	16	14	18	14	205
	Hristiyan Demokratlar		8	37	17	14	Yok	14	20	15	15	16	14	15	3	188
		Ekonomik liberalizm	23	37	17	10	Yok	14	20	15	13	10	5	11	2	177
		Ulusal muhafazakârlık	16	32	15	9	Yok	7	11	10	10	10	8	11	4	143
	Finlandiya İsveç Halk Partisi	liberalizm	23	37	17	3	Yok	5	1	1	2	16	1	4	1	111
		Rusofili	10	25	11	2	Yok	7	4	9	8	5	14	8	4	107
		Klasik liberalizm	23	21	11	Yok	Yok	5	12	4	5	4	Yok	6	2	93
		Neo-faşizm	Yok	37	17	Yok	Yok	Yok	20	Yok	Yok	Yok	14	Yok	Yok	88
		Komünizm	14	13	2	Yok	Yok	1	9	6	5	1	4	4	6	65
			20	5	Yok	1	Yok	1	5	Yok	4	Yok	1	Yok	Yok	37
		Aşı karşıtlığı	5	3	1	Yok	Yok	2	3	4	2	2	1	5	Yok	28
		Hayvan hakları	4	4	3	Yok	Yok	1	7	Yok	1	Yok	Yok	Yok	Yok	20
		Ulusal muhafazakârlık	4	4	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	5	Yok	Yok	Yok	3	Yok	16
		Feminizm	6	4	Yok	Yok	Yok	Yok	3	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	13
			2	1	Yok	1	Yok	3	1	Yok	Yok	Yok	Yok	2	Yok	10
		E-demokrasi	8	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	1	9
	Laponya'nın Bağlantısızlar Ortak Listesi	Bölgeselcilik	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	8	8
		Muhafazakârlık	Yok	Yok	Yok	Yok	4	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	4
	Refah ve Eşitlik	Sosyal demokrasi	Yok	Yok	Yok	Yok	4	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	4
	Yaşanılabilir Girişim	Yeşil siyaset	Yok	Yok	Yok	Yok	4	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	4
		Avrupa şüpheciliği	Yok	1	Yok	Yok	Yok	Yok	1	Yok	Yok	1	Yok	Yok	Yok	3
	Åland İçin	Bölgeselcilik	Yok	Yok	Yok	Yok	3	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	Yok	3
	Bağımsız adaylar	–	1	2	1	Yok	Yok	Yok	3	Yok	1	Yok	Yok	Yok	Yok	8

Kampanya

Sorunlar

Mart 2023'te Helsinki'deki kampanya afişleri

Yle, hükûmetin borçlanması, kamu maliyesinin sürdürülebilirliği, iklim değişikliği ve eğitimdeki gerilemeyi seçim kampanyasının ana konuları olarak gösterdi. BBC News'ten Paul Kirby, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin "kampanya üzerinde çok az etkisi" olduğunu belirtti ve kampanya döneminin bunun yerine ekonomiyle ilgili konulara yoğunlaştığını ekledi. Deutsche Welle, kampanya döneminde işçi açığının önemli bir sorun olduğunu belirtirken, Associated Press ekonomi, iklim değişikliği, eğitim ve sosyal yardımlarla ilgili konuların kampanya sırasında tartışıldığını belirtti. Turku Üniversitesi'nde yardımcı doçent olan Markku Jokisipilä, tartışmalarda Marin'in "en güçlü şekilde öne çıktığını" söyledi. Gerçek Finler'in en güçlü sosyal medya varlığına sahip olduğunu da sözlerine ekledi. Helsinki Üniversitesi profesörlerinden Teivo Teivainen, SDP karşıtlarının temel sorununun kamu harcamaları olduğunu söyledi. Haber ajansları seçimi SDP, Ulusal Koalisyon Partisi ve Gerçek Finler arasında yakın bir yarış olarak tanımladı. Helsinki Üniversitesi'nde çalışan siyasi tarihçi Jenni Karimäki, "önde gelen üç partinin Pazar günü hangi sırada bitireceğini kimsenin bilemeyeceğini" söyledi.

Göç ve Avrupa Birliği (AB) karşıtı bir platformda kampanya yürüten Gerçek Finler, AB üyesi olmayan ülkelerden gelen göçü azaltmaya öncelik verdiklerini belirtti. Ulusal Koalisyon Partisi lideri Petteri Orpo, işsizlik ve konut yardımı harcamalarının azaltılması üzerine kampanya yürüttü. Orpo kampanya sırasında ekonomik büyümeye, kamu ekonomisinin dengelenmesine, "NATO-Finlandiya'nın kurulmasına" ve daha fazla nükleer santral inşa edilmesine destek verdiğini belirtti. Gerçek Finler'in lideri Riikka Purra kemer sıkma çağrısında bulundu ve "Avrupa Birliği'ne karşı tutumumuzu da sıkılaştırmak istiyoruz" dedi. Gerçek Finler'in Marin hükûmeti tarafından getirilen karbon nötrlüğü hedefini erteleyeceğini de sözlerine ekledi. Ulusal Koalisyon Partisi de Marin'in karbon nötrlüğü konusundaki görüşüne katıldı. Marin sağ partileri eleştirmeye devam ederek "hayatı hepimiz için çekilmez hale getiren, hizmetleri kesen, en yoksulların geçim kaynaklarını azaltan bir alternatif" sunduklarını söyledi; ayrıca Finlandiya'nın borçlanmaktan kaçınmasına yardımcı olacağını söyleyerek eğitim ve kamu sağlığı harcamalarını desteklediğini belirtti. Yeşiller Birliği'nin kampanyası ruh sağlığı hizmetleri ve evrensel temel gelir üzerine odaklandı. Merkez Parti bölgesel politikalar üzerine kampanya yürüttü.

Sloganlar

Parlamentodaki partilerin kampanya dönemindeki sloganları

Parti/koalisyon		Orijinal slogan	Türkçe çeviri	Refs
	Merkez Parti	Eteenpäin! Vastuuta koko Suomesta	Önde! Tüm Finlandiya için sorumluluk
	Hristiyan Demokratlar	Järjen ääni Suomeen suunnanmuutos	Aklın sesi
	Gerçek Finler	Pelasta Suomi!	Finlandiya'yı kurtarın!
	Yeşil Birliği	Suojele elämää	Yaşamı koruyun
	Sol İttifak	Reilumpi huominen kaikille, ei harvoille	Sadece birkaç kişi için değil, herkes için daha adil bir yarın!
		Uskalla olla erilainen	Farklı olmaya cesaret edin
	Ulusal Koalisyon	Nyt on oikea aika	Şimdi doğru zaman
		Täysivaltaista tasavaltaa jälleenrakentamass	Egemen bir cumhuriyetin yeniden inşası
	Sosyal Demokrat Parti	Rohkeutta olla sinun puolellasi	Sizin tarafınızda olma cesareti
	Finlandiya İsveç Halk Partisi	Yhdessä eteenpäin (İsveççe: Framåt tillsammans)	Birlikte ilerliyoruz

Tartışmalar

Kampanya dönemindeki tartışmalar

2023 Finlandiya parlamento seçimleri tartışmaları
Tarih	Organizatörler
		SDP	Finler	KOK	Merkez	Yeşil Birliği	Vas	SFP/RKP	KD		Kayn.
30 Mart	Yle	P Sanna Marin	P Riikka Purra	P Petteri Orpo	P Annika Saarikko	P Maria Ohisalo	P	P Anna-Maja Henriksson	P Sari Essayah	P
27 Mart	Yle	P Sanna Marin	P Riikka Purra	P Petteri Orpo	P Annika Saarikko	P Maria Ohisalo	P	P Anna-Maja Henriksson	P Sari Essayah	P
23 Mart	Yle	N	N	N	P Annika Saarikko	P Maria Ohisalo	P	N	N	N
22 Mart	Yle	N	N	N	N	N	N	P Anna-Maja Henriksson	P Sari Essayah	P
21 Mart	Yle	P Sanna Marin	P Riikka Purra	P Petteri Orpo	N	N	N	N	N	N
20 Mart	Yle	P Sanna Marin	P Riikka Purra	P Petteri Orpo	P Annika Saarikko	P Maria Ohisalo	P	P Anna-Maja Henriksson	P Sari Essayah	P
8 Mart	Unifi	P	P	P	P Petri Honkonen	P Maria Ohisalo	P	P Anders Adlercreutz	P Sari Essayah	N
6 Mart	YVV	P	P	P Pihla Keto-Huovinen	P	P	P Veronika Honkasalo	P Eva Biaudet	N	P

Görevden ayrılan Parlamento üyeleri

Merkez Parti

• Jari Leppä
• Juha Pylväs
• Juha Sipilä
• Matti Vanhanen

Hristiyan Demokratlar

• Antero Laukkanen

Gerçek Finler

• Riikka Slunga-Poutsalo

Yeşil Birliği

• Outi Alanko-Kahiluoto

Sol İttifak

• Juho Kautto
• Jari Myllykoski

Ulusal Koalisyon Partisi

• Jaana Pelkonen
• Ruut Sjöblom
• Kari Tolvanen

Sosyal Demokrat Parti

• Jukka Gustafsson
• Kristiina Salonen
• Erkki Tuomioja

İsveç Halk Partisi

Kamuoyu yoklamaları

Sonuçlar

Genel

Ön oylama döneminde kayıtlı seçmenlerin %40'ı oylarını kullanmış olup bu oran ön oylamanın uygulanmaya başlamasından bu yana görülen en yüksek orandır. Oy verme yerleri 2 Nisan günü sabah 9:00'dan (UTC+03:00) akşam 8:00'e kadar açık kalmıştır. Seçimlerde oy kullanma hakkına sahip 4.277.487 vatandaş vardı.

Parti		Oy	%	+/–	Sandalye	+/–
	Ulusal Koalisyon Partisi	643.877	20.82	+3.82	48	+10
	Gerçek Finler	620.102	20.05	+2.57	46	+7
	Sosyal Demokrat Parti	616.218	19.93	+2.20	43	+3
	Merkez Parti	349.362	11.30	–2.46	23	–8
	Sol İttifak	218.290	7.06	–1.11	11	–5
	Yeşil Birliği	217.426	7.03	–4.46	13	–7
	İsveç Halk Partisi	133.318	4.31	–0.22	9	0
	Hristiyan Demokratlar	131.368	4.25	+0.35	5	0
		74.962	2.42	+0.17	1	0
		27.526	0.89	Yeni	0	Yeni
		14.993	0.48	+0.32	0	0
	Åland için	11.455	0.37	–0.01	1	0
		8.473	0.27	Yeni	0	Yeni
		4.880	0.16	Yeni	0	Yeni
		3.106	0.10	–0.01	0	0
		3.063	0.10	–0.52	0	0
		3.058	0.10	–0.04	0	0
		2.382	0.08	Yeni	0	Yeni
		1.357	0.04	–0.93	0	0
		1.229	0.04	–0.04	0	0
	Laponya'nın Bağlantısızlar Ortak Listesi	1.228	0.04	Yeni	0	Yeni
		1.109	0.04	–0.18	0	0
		986	0.03	Yeni	0	Yeni
	Refah ve Eşitlik	924	0.03	Yeni	0	Yeni
		513	0.02	Yeni	0	Yeni
	Yaşanılabilir Girişim	492	0.02	Yeni	0	Yeni
		168	0.01	–0.07	0	0
	Bağımsızlar	553	0.02	–0.19	0	0
Toplam		3.092.418	100.00	–	200	0
Geçerli oy		3.092.418	99.48
Geçersiz/boş oy		16.119	0.52
Toplam oy		3.108.537	100.00
Kayıtlı seçmen/katılım		4.277.487	72.67
Kaynak: Election Information and Results Service

Seçim bölgelerine göre dağılım

	KOK		PS		SDP		KESK		VIHR		VAS		SFP		KD				Å
	%	S	%	S	%	S	%	S	%	S	%	S	%	S	%	S	%	S	%	S
Helsinki	26.5	7	11.3	3	20.8	5	1.6	−	15.3	4	11.8	3	5.1	1	1.9	−	2.3	−
	26.2	11	18.2	7	19.2	8	4.8	2	7.6	3	4.6	1	8.7	3	3.5	1	3.7	1
	23.0	5	20.0	4	18.1	3	8.4	1	7.0	1	11.6	2	5.0	1	2.8	–	2.4	–
Satakunta	17.0	2	26.6	3	24.6	2	13.9	1	2.7	−	8.3	−	0.3	−	3.2	−	1.7	−
	−	−	−	−	−	−	−	−	−	−	−	−	−	−	−	−	−	−	85.6	1
	21.5	3	24.4	4	23.7	4	8.6	1	4.7	−	5.9	1	0.3	−	5.5	1	3.1	−
	21.5	5	20.2	5	25.9	6	7.1	1	7.5	1	6.9	1	0.3	−	5.4	1	2.5	−
	22.0	4	22.7	4	23.7	4	13.6	2	5.1	1	3.7	−	0.2	−	3.5	−	3.5	−
	16.3	3	20.0	3	19.1	3	19.7	3	5.7	1	5.5	1	0.1	−	9.8	1	2.1	−
	14.2	2	21.3	4	11.7	2	17.9	3	2.7	−	2.4	−	19.3	4	6.9	1	1.5	−
	16.3	2	20.5	2	22.8	3	17.7	2	7.6	1	6.5	−	0.1	−	5.3	−	1.3	−
	14.9	3	25.4	5	13.7	2	25.0	5	5.0	1	9.4	2	0.2	−	3.1	−	1.1	−
Laponya	12.2	1	26.8	2	18.1	1	24.8	2	3.5	−	9.9	−	0.3	−	1.1	−	0.7	−
Toplam	20.8	48	20.1	46	19.9	43	11.3	23	7.0	13	7.1	11	4.3	9	4.2	5	2.4	1	0.4	1
Kaynak: Election Information and Results Service 4 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

Sonrası

Hükümet oluşumu

Seçimlerden önce Sosyal Demokrat Parti, Yeşil Birliği ve Sol İttifak, Gerçek Finler'nin dahil olduğu bir koalisyona katılmayı reddettiklerini açıkladı. İsveç Halk Partisi de Gerçek Finler ile aynı iktidar koalisyonunun parçası olma ihtimalinin çok düşük olduğuna dair benzer açıklamalar yaptı ancak bunu tamamen göz ardı etmedi. İsveç Halk Partisi lideri Anna-Maja Henrikkson'a göre, nihai bir karar vermek için hükûmet görüşmelerinin nasıl gideceğini görmek istiyorlar. Sol İttifak da Ulusal Koalisyon Partisi'nin dahil olduğu bir koalisyona girmeye hazır olmadıklarını belirtti. Mart 2023'ün başında Merkez Parti lideri Annika Saarikko, herhangi bir partiyle koalisyonu göz ardı etmese de, diğer koalisyon partileriyle, özellikle de Yeşil Birliği ile olan politika anlaşmazlıkları nedeniyle, çoğunluk olması halinde görevdeki koalisyon hükûmetinde kalmaya devam etmek istemediğini belirtti.

Ulusal Koalisyon Partisi lideri Petteri Orpo seçeneklerini açık tuttuğunu söyledi. Haber ajansları, partisinin en büyük parti olması halinde, çoğunluğu elde etmek için Sosyal Demokrat Parti veya Gerçek Finler ile bir araya gelmesi gerekeceğini savundu. Seçimin hemen sonuçlanmasının ardından, iktidar koalisyonu parlamentoda mutlak çoğunluğa sahip değildir. Genel olarak, kazanan partinin lideri, cumhurbaşkanı ve parlamentonun baş hükûmet müzakerecisini belirlemek üzere toplanmasının ardından hükûmet kurma müzakerelerine başlar. Orpo'nun önümüzdeki haftalarda hükûmet kurma müzakerelerine başlaması bekleniyor.

Notlar

1. ^ Anketler 1 Ocak 2021 ile 26 Nisan 2021 tarihleri arasında yayınlanmıştır (saha çalışması parantez içinde):
   • Taloustutkimus (2 Aralık 2020 - 5 Ocak 2021)
   • Kantar TNS (21 Aralık 2020 - 15 Ocak 2021)
   • Kantar TNS (18 Ocak 2021 - 12 Şubat 2021)
   • Kantar TNS (15 Şubat 2021 - 12 Mart 2021)
   • Kantar TNS (15 Mart 2021 - 9 Nisan 2021)
2. ^ ^{a b c d} Ulusal Koalisyon Partisi-Finlandiya İsveç Halk Partisi seçim ittifakı
3. ^ ^{a b} Ulusal Koalisyon Partisi-Hristiyan Demokratlar seçim ittifakı
4. ^ ^{a b c} Merkez Parti-Hristiyan Demokratlar- seçim ittifakı
5. ^ ^{a b} Hristiyan Demokratlar- seçim ittifakı
6. ^ ^{a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa} -- seçim ittifakı
7. ^ ^{a b c d e f} - seçim ittifakı

Kaynakça

1. ^ . vaalit.yle.fi (Fince). 29 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
2. ^ Lehtonen, Antti (2 Nisan 2023). . Ilta-Sanomat (Fince). 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
3. ^ Karkkola, Minna. . Uusi Suomi (Fince). 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
4. ^ . Valtioneuvosto (Fince). 23 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
5. ^ Siaw, Leona (15 Nisan 2019). . CNN (İngilizce). 15 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
6. ^ KINGSLEY, Sam. . www.timesofisrael.com (İngilizce). 15 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
7. ^ "Finland election: Tough coalition talks after split poll". BBC News (İngilizce). 14 Nisan 2019. 17 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
8. ^ . Yle Uutiset (Fince). 8 Mayıs 2019. 8 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
9. ^ "Finland's center-left coalition concludes talks to form new government". Reuters (İngilizce). 2 Haziran 2019. 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
10. ^ . News (İngilizce). 6 Haziran 2019. 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
11. ^ . www.iltalehti.fi (Fince). 2 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
12. ^ . News (İngilizce). 3 Aralık 2019. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
13. ^ . News (İngilizce). 29 Kasım 2019. 31 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
14. ^ . dw.com (İngilizce). 3 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
15. ^ . www.aljazeera.com (İngilizce). 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
16. ^ . AP NEWS (İngilizce). 20 Nisan 2021. 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
17. ^ Henley, Jon; correspondent, Jon Henley Europe (9 Aralık 2019). "Finland anoints Sanna Marin, 34, as world's youngest serving prime minister". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 18 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
18. ^ "Meet the world's youngest serving prime minister, backed by an all-female leadership team". ABC News (İngilizce). 9 Aralık 2019. 4 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
19. ^ Teivainen, Aleksi (4 Şubat 2020). . Helsinki Times (İngilizce). 5 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
20. ^ . News (İngilizce). 25 Şubat 2021. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
21. ^ . Yle Uutiset (Fince). 20 Mayıs 2020. 5 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
22. ^ . L'Obs (Fransızca). 7 Ocak 2021. 7 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
23. ^ Toivonen, Terhi (8 Ocak 2021). "Ylen mittaus: Perussuomalaisilla taas kannatushyppäys, eläkeputken poisto syö SDP:n, mutta ei vasemmistoliiton suosiota". Yle Uutiset (Fince). 8 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ocak 2021. 
24. ^ Kervinen, Elina (20 Ocak 2021). "Perussuomalaiset kipusi suosituimmaksi puolueeksi niukasti Sdp:n ohi, vihreiden kannatus palautui". Helsingin Sanomat. 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ocak 2021. 
25. ^ Liiten, Marjukka (19 Şubat 2021). "Perussuomalaiset ja Sdp jatkavat kisaamista suosituimman puolueen paikasta, vihreiden kannatus laski alle 10 prosentin". Helsingin Sanomat. 19 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
26. ^ Nalbantoglu, Minna (18 Mart 2021). "Perussuomalaiset kasvatti kaulaa Sdp:hen: Puolueella on "historiansa paras lähtökohta kuntavaaleihin", sanoo tutkija". Helsingin Sanomat. 18 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2021. 
27. ^ Kervinen, Elina (16 Nisan 2021). "Perussuomalaiset kasvatti kaulaansa Sdp:hen – pääministeripuolueen kannatus heikkeni alle 20 prosenttiin ensimmäisen kerran korona-aikana". Helsingin Sanomat. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Nisan 2021. 
28. ^ Teivainen, Aleksi (17 Kasım 2022). "HS: Support for Centre falls to yet another record-low". Helsinki Times (İngilizce). 9 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
29. ^ Teivainen, Aleksi (9 Aralık 2022). "YLE: Support for Centre slips below 10% for first time ever". Helsinki Times (İngilizce). 6 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
30. ^ . Courrier international (Fransızca). 3 Ocak 2022. 3 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
31. ^ Petrongari, Christelle (11 Mart 2022). . euronews (Fransızca). 11 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
32. ^ "Finland Nato: Russia threatens to retaliate over membership move". BBC News (İngilizce). 12 Mayıs 2022. 12 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
33. ^ . News (İngilizce). 15 Mayıs 2022. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
34. ^ "Turkey approves Finland's NATO bid, clearing path for it to join alliance". Washington Post (İngilizce). ISSN 0190-8286. 31 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
35. ^ . News (İngilizce). 1 Nisan 2023. 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
36. ^ Shankar, Priyanka. . www.aljazeera.com (İngilizce). 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
37. ^ "Electoral Districts". 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ağustos 2022. 
38. ^ "Current Members of Parliament". Parliament of Finland. 29 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
39. ^ "Whole country, candidates". Ministry of Justice (Fince). 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
40. ^ . News (İngilizce). 5 Mart 2023. 5 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
41. ^ . dw.com (İngilizce). 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
42. ^ . NBC News (İngilizce). 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
43. ^ . News (İngilizce). 1 Nisan 2023. 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
44. ^ Tanno, Sophie (2 Nisan 2023). . CNN (İngilizce). 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
45. ^ Henley, Jon; correspondent, Jon Henley Europe (2 Nisan 2023). "Finnish PM faces battle to hang on to power as general election goes to wire". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
46. ^ . www.aljazeera.com (İngilizce). 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
47. ^ "Mediatiedote: Keskusta julkaisi vaaliohjelmansa – Eteenpäin, vastuuta koko suomesta". ePressi (Fince). 27 Ocak 2023. 5 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
48. ^ ^{a b c d e f g h i j} Koskinen, Atte; Nykänen, Paulina (27 Mart 2023). "Runoilija arvioi Ylioppilaslehdelle puolueiden vaalisloganit". Ylioppilaslehti (Fince). 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
49. ^ Rissanen, Samuli (1 Nisan 2023). ""Järjen ääni resonoi ja suunnanmuutosta on ilmassa" – Pirkanmaalla ahkerasti kiertänyt Sari Tanus sai myös vaalilakanansa takaisin". KD-Lehti (Fince). 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
50. ^ "Suuri vaalikeskustelu". Yle (Fince). 30 Mart 2023. 31 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
51. ^ "Puoluejohtajien suuri kaksikielinen vaalikeskustelu". Yle (Fince). 27 Mart 2023. 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
52. ^ "Puheenjohtajatentti: Kesk., Vihr. ja Vas". Yle (Fince). 23 Mart 2023. 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
53. ^ "Puheenjohtajatentti: KD, RKP ja Liik". Yle (Fince). 22 Mart 2023. 22 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
54. ^ "Puheenjohtajatentti: SDP, PS ja Kok". Yle (Fince). 21 Mart 2023. 29 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
55. ^ "Suuri vaalikeskustelu". Yle (Fince). 20 Mart 2023. 29 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
56. ^ "Miljardikuopasta uuteen nousuun Yliopistojen suuri vaalikeskustelu 8.2.2023" (Fince). Unifi. 8 Mart 2023. 11 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
57. ^ "Yhdenvertaisuus-vaalikeskustelu Oodissa" (Fince). Kuurojen Liitto. 6 Mart 2023. 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
58. ^ ^{a b c} "Karjalainen: Anu Vehviläinen ei asetu enää ehdolle eduskuntavaaleissa". Karjalainen. 18 Şubat 2022. 18 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
59. ^ "Keskustan Esko Kiviranta ei lähdekään ehdolle eduskuntaan: "Haluan tarjota nuoremmille mahdollisuuden"". Turun Sanomat (Fince). 31 Ocak 2023. 1 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
60. ^ "Ministeri Jari Leppä luopuu poliittisesta urastaan – ei pidä kansanäänestystä Suomen Nato-jäsenyydestä tarpeellisena". Yle Uutiset (Fince). 18 Mart 2022. 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
61. ^ Ristamäki, Juha; Nurmi, Lauri (10 Mayıs 2022). "Juha Pylväs luopuu kansanedustajan tehtävästä ensi vaaleissa - syynä lähipiirissä todettu vakava sairastuminen". Iltalehti (Fince). 10 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
62. ^ ^{a b} "Matti Vanhanenkin lopettaa". Helsingin Sanomat (Fince). 28 Temmuz 2020. 2 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
63. ^ "Antero Laukkanen avaa KD:n eduskuntavaaliasetelman Uudellamaalla - "En tavoittele kolmatta kautta"". KD-Lehti (Fince). 2 Nisan 2022. 18 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
64. ^ Kullas, Joakim. "Tässä ovat vaaliasetelmat nyt – perussuomalaisissa yllätyskäänne viime metreillä". Uusi Suomi (Fince). 23 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
65. ^ Ihanainen-Alanko, Sini (20 Şubat 2023). "Yllättävä käänne: Toimi Kankaanniemi vetäytyykin ehdokkuudestaan eduskuntavaaleissa". Keskisuomalainen (Fince). 16 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
66. ^ "Lähes kaikki kansanedustajat kertoneet jatkoaikeistaan – eniten luopujia on tiedossa keskustalla". Yle Uutiset (Fince). 18 Eylül 2022. 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
67. ^ Simola, Anita (1 Nisan 2022). "Veikko Vallin jättää eduskunnan heti ensimmäisen kauden jälkeen: "En jaksa enää istua uskotellen, että voisin vaikuttaa johonkin" – Selvitimme kaikki Pirkanmaan luopujat ja jatkajat". Aamulehti (Fince). 2 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
68. ^ ^{a b c d e} "Kourallinen kokeneita poliitikkoja jättää eduskunnan – katso Ylen kyselystä, ketkä lähtevät ehdolle ensi kevään vaaleihin". Yle Uutiset (Fince). 7 Haziran 2022. 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
69. ^ Hänninen, Jaana (14 Eylül 2022). "Heli Järvinen ei lähde ehdokkaaksi eduskuntavaaleihin". Länsi-Savo (Fince). 30 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
70. ^ "Emma Kari jättää eduskunnan". Helsingin Sanomat (Fince). 25 Ocak 2023. 23 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
71. ^ "Pirkka-Pekka Petelius jättää eduskunnan". Helsingin Sanomat (Fince). 21 Şubat 2023. 19 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
72. ^ "Vasemmistoliitolla jännä tilanne Keski-Suomessa kun ainoa kansanedustaja ei aio ehdolle:"Kansanedustajan työ on yhä enemmän itsensä ympärivuorokautista mainostamista"". KU (Fince). 30 Haziran 2022. 4 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
73. ^ "Jari Myllykoski ei hae enää jatkokautta eduskunnassa – pitää vasemmistoliittoa liian vihreänä, on valmis harkitsemaan Natoa". Yle Uutiset (Fince). 8 Mart 2022. 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
74. ^ "Kokenut kokoomusedustaja jättää eduskunnan – "Tämän päätöksen tekeminen on ollut todella vaikeaa"". Ilta-Sanomat (Fince). 7 Temmuz 2022. 9 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
75. ^ "Kokoomuksen ääniharava Jaana Pelkonen jättää politiikan – ei asetu ehdolle vaaleissa". MTV Uutiset (Fince). 11 Şubat 2020. 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
76. ^ ^{a b c} "Jatkokautta eduskunnassa haetaan innokkaimmin 16 vuoteen: Arkadianmäen jättävät muun muassa Petelius, Sipilä ja Tuomioja – katso koko lista". MTV Uutiset (Fince). 21 Şubat 2023. 19 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
77. ^ "SDP:n pitkäaikainen kansanedustaja Jukka Gustafsson ei lähde ehdolle kevään eduskuntavaaleihin". Yle Uutiset (Fince). 1 Eylül 2022. 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
78. ^ "SDP:n kansanedustaja Anneli Kiljunen ei asetu enää ehdolle eduskuntaan – keskittyy tehtäviinsä Etelä-Karjalan hyvinvointialueella". Yle Uutiset (Fince). 23 Haziran 2022. 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
79. ^ "Raimo Piirainen ei lähde ehdolle vaaleihin – Markku Oikarinen ensikertaa ehdolle". Kainuun Sanomat (Fince). 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
80. ^ "SK: Raumalainen Kristiina Salonen Satakunnan maakuntajohtajaksi – kova isku Sdp:lle". Ilta-Sanomat (Fince). 9 Aralık 2022. 14 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
81. ^ "Erkki Tuomioja ei lähde enää ehdolle seuraavissa eduskuntavaaleissa". Yle Uutiset (Fince). 6 Mayıs 2022. 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
82. ^ . News (İngilizce). 29 Mart 2023. 29 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
83. ^ . News (İngilizce). 2 Nisan 2023. 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
84. ^ . tulospalvelu.vaalit.fi. 2 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023. 
85. ^ ^{a b c} "Current ruling coalition can't continue after elections, states Saarikko". Helsinki Times. 10 Mart 2023. 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 
86. ^ "Finlandiya'nın aşırı sağı yasama seçimlerinde popüler Başbakan Sanna Marin'i devirmeyi hedefliyor". France 24. 1 Nisan 2023. 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2023.