Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aşağıaydere, Ardahan ilinin Hanak ilçesine bağlı bir köydür.
| Aşağıaydere | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Aşağıaydere Aşağıaydere'nin Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Hanak |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 2300 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 122 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75900 |
Tarihçe
Aşağıaydere ile Yukarıaydere köylerinin eski ortak adı Tsurmani'dir. Gürcüce bir yer adı olan Tsurmani (წურმანი), Türkçeye Zurman (زورمان) olarak girmiştir. Aşağıaydere köyü, Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı ve 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterinde Zurman-i Süfla (زورمان سفلا) geçer. Rus idaresi ise, Aşağı Zurman (Zurman-i Süfla) köyünü 1886 yılında Nijniy Tsurmal (Нижний Цурмал: Aşağı Tsurmal) adıyla kaydetmiştir. 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde de Aşağı Surmal (آشاغی سورمال) olarak geçmesi, köyün adının zaman içinde değiştiğini göstermektedir.
Aşağıaydere, tarihsel Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biri olan Eruşeti'de yer alır. Köyde megalit kalelere ait kalıntılar, buranın eski çağlardan itibaren yerleşme olduğunu göstermektedir. Osmanlılar Eruşeti bölgesini ve köyü, 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdi. 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterine göre, Gürcistan Vilayeti içinde Ardahan-i Büzürg livasının Meşe nahiyesine bağlı Tsurmani / Zurman adı taşıyan üç köy bulunuyordu. Zurman-i Süfla (Aşağı Zurman), Zurman-i Ulya (Yukarı Zurman) ve Zurman-i Vasat (Orta Zurman) adlarını taşıyan bu üç yerleşme de Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı ve 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterinde boş olarak kaydedilmiştir. Bu üç köyün Osmanlıların Gürcülerden bölgeyi ele geçirmesi sırasındaki savaştan dolayı boşalmış olduğu tahmin edilmektedir. Aşağı Tsurmani ile Yukarı Tsurmani köylerinin 19. yüzyılda yeniden meskun hale gelmiş olduğu çeşitli kayıtlardan anlaşılmaktadır.
Ruslar 93 Harbi'nin ardından Eruşeti bölgesini de kapsayan Tao-Klarceti'yi ele geçirince, Aşağıaydere köyü de Rus hâkimiyetine girdi. Rus idaresi Aşağıaydere köyünü Nijniy Tsurmal (Aşağı Tsurmal), Yukarıaydere köyünü de Verhniy Tsurmal (Yukarı Tsurmal) adıyla kaydetmiştir. Orta Tsurmani (Zurman-i Vasat) adlı yerleşmenin bu sırada ortadan kalkmış olduğu anlaşılmaktadır. Aşağı Tsurmal köyü, Ardahan sancağının (okrug) Ardahan kazasına (uçastok) bağlıydı. Sors nahiyesinin (маркяз: merkez) köylerinden biri olan Aşağı Tsurmani'de, tamamı "Türk" olarak kaydedilmiş 141 kişi yaşıyordu. Rus idaresi sırasında köyün nüfusu artmış, 1896'da 184, 1906'da 222 kişiye ulaşmıştır.
Aşağı Tsurmal köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusya'nın bölgeden çekilmesinden bir süre sonra, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti'nin Tiflis hükûmetine verdiği ültimatom üzerine Gürcü idaresinin çekilmesinin ardından köy fiilen Türkiye'ye katıldı. Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin topraklarının işgal edilmesinin ardından Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti'nin 16 Mart 1921'de imzaladığı Moskova Antlaşması'yla, Aşağı Surmal köyünü de kapsayan Ardahan ve Artvin bölgeleri Türkiye'ye bırakıldı.
Aşağı Tsurmal köyü, 1928 yılında Kars vilayetinin Ardahan kazasının Hanak nayihesine bağlıydı. 1935 genel nüfus sayımında "Aşağı sürmal" adıyla kaydedilmiş olan köy, aynı idari konuma sahipti. Bu sırada köyde 373 kişi yaşıyordu. Tsurmani / Zurman / Sürmal "yabancı kökten geldiği" için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Aşağıaydere olarak değiştirilmiştir.
Aşağıaydere köyünde megalit bir kalenin kalıntıları günümüze ulaşmıştır. Bu kalıntılar köyün kuzeydoğusunda bulunmaktadır. Köylülerin verdiği bilgiye göre Aşağıaydere'de eski bir kilise de bulunuyordu; ancak bu kiliseden geriye bir şey kalmamıştır.
Coğrafya
Aşağıaydere köyü, Ardahan il merkezine 49 km, Hanak ilçe merkezine 21 km uzaklıktadır.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 122 |
| 2021 | 143 |
| 2020 | 144 |
| 2019 | 144 |
| 2018 | 139 |
| 2017 | 126 |
| 2016 | 123 |
| 2015 | 141 |
| 2014 | 138 |
| 2013 | 144 |
| 2012 | 132 |
| 2011 | 130 |
| 2010 | 130 |
| 2009 | 131 |
| 2008 | 138 |
| 2007 | 133 |
| 2000 | 213 |
| 1990 | 450 |
| 1985 | 653 |
Kaynakça
- ^ (İngilizce). Fallingrain.com. 14 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Hanak Aşağıaydere Köy Nüfusu". Nufusune.com. 22 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2015, s. 190 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 543". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ekim 2021.
- ^ a b ""Ardahan kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ekim 2021.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 759.
- ^ a b 2012-2013 Yılları Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2019, s. 21 17 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 111, .
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ekim 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 30" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Ekim 2021.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 609". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ekim 2021.
- ^ a b . YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
- Aşağıaydere için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Asagiaydere Ardahan ilinin Hanak ilcesine bagli bir koydur AsagiaydereKoyArdahan in konumuAsagiaydereAsagiaydere nin Ardahan daki konumuUlkeTurkiyeIlArdahanIlceHanakCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim2300 mNufus 2022 Toplam122Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0478Il plaka kodu75Posta kodu75900TarihceAsagiaydere ile Yukariaydere koylerinin eski ortak adi Tsurmani dir Gurcuce bir yer adi olan Tsurmani წურმანი Turkceye Zurman زورمان olarak girmistir Asagiaydere koyu Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli ve 1595 tarihli Osmanli tahrir defterinde Zurman i Sufla زورمان سفلا gecer Rus idaresi ise Asagi Zurman Zurman i Sufla koyunu 1886 yilinda Nijniy Tsurmal Nizhnij Curmal Asagi Tsurmal adiyla kaydetmistir 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde de Asagi Surmal آشاغی سورمال olarak gecmesi koyun adinin zaman icinde degistigini gostermektedir Asagiaydere tarihsel Gurcistan in guneybati kesimini olusturan bolgelerden biri olan Eruseti de yer alir Koyde megalit kalelere ait kalintilar buranin eski caglardan itibaren yerlesme oldugunu gostermektedir Osmanlilar Eruseti bolgesini ve koyu 16 yuzyilin ortasinda Gurculerden ele gecirdi 1595 tarihli Osmanli tahrir defterine gore Gurcistan Vilayeti icinde Ardahan i Buzurg livasinin Mese nahiyesine bagli Tsurmani Zurman adi tasiyan uc koy bulunuyordu Zurman i Sufla Asagi Zurman Zurman i Ulya Yukari Zurman ve Zurman i Vasat Orta Zurman adlarini tasiyan bu uc yerlesme de Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli ve 1595 tarihli Osmanli tahrir defterinde bos olarak kaydedilmistir Bu uc koyun Osmanlilarin Gurculerden bolgeyi ele gecirmesi sirasindaki savastan dolayi bosalmis oldugu tahmin edilmektedir Asagi Tsurmani ile Yukari Tsurmani koylerinin 19 yuzyilda yeniden meskun hale gelmis oldugu cesitli kayitlardan anlasilmaktadir Ruslar 93 Harbi nin ardindan Eruseti bolgesini de kapsayan Tao Klarceti yi ele gecirince Asagiaydere koyu de Rus hakimiyetine girdi Rus idaresi Asagiaydere koyunu Nijniy Tsurmal Asagi Tsurmal Yukariaydere koyunu de Verhniy Tsurmal Yukari Tsurmal adiyla kaydetmistir Orta Tsurmani Zurman i Vasat adli yerlesmenin bu sirada ortadan kalkmis oldugu anlasilmaktadir Asagi Tsurmal koyu Ardahan sancaginin okrug Ardahan kazasina ucastok bagliydi Sors nahiyesinin markyaz merkez koylerinden biri olan Asagi Tsurmani de tamami Turk olarak kaydedilmis 141 kisi yasiyordu Rus idaresi sirasinda koyun nufusu artmis 1896 da 184 1906 da 222 kisiye ulasmistir Asagi Tsurmal koyu Birinci Dunya Savasi nin sonlarinda Rusya nin bolgeden cekilmesinden bir sure sonra Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti nin sinirlari icinde kaldi Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Ankara Hukumeti nin Tiflis hukumetine verdigi ultimatom uzerine Gurcu idaresinin cekilmesinin ardindan koy fiilen Turkiye ye katildi Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti nin topraklarinin isgal edilmesinin ardindan Sovyet Rusya ile Ankara Hukumeti nin 16 Mart 1921 de imzaladigi Moskova Antlasmasi yla Asagi Surmal koyunu de kapsayan Ardahan ve Artvin bolgeleri Turkiye ye birakildi Asagi Tsurmal koyu 1928 yilinda Kars vilayetinin Ardahan kazasinin Hanak nayihesine bagliydi 1935 genel nufus sayiminda Asagi surmal adiyla kaydedilmis olan koy ayni idari konuma sahipti Bu sirada koyde 373 kisi yasiyordu Tsurmani Zurman Surmal yabanci kokten geldigi icin koyun adi 1959 yilinda 7267 sayili kanunla Asagiaydere olarak degistirilmistir Asagiaydere koyunde megalit bir kalenin kalintilari gunumuze ulasmistir Bu kalintilar koyun kuzeydogusunda bulunmaktadir Koylulerin verdigi bilgiye gore Asagiaydere de eski bir kilise de bulunuyordu ancak bu kiliseden geriye bir sey kalmamistir CografyaAsagiaydere koyu Ardahan il merkezine 49 km Hanak ilce merkezine 21 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2022 1222021 1432020 1442019 1442018 1392017 1262016 1232015 1412014 1382013 1442012 1322011 1302010 1302009 1312008 1382007 1332000 2131990 4501985 653Kaynakca Ingilizce Fallingrain com 14 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2020 a b c d e f g h i j k l m n o p q Ardahan Hanak Asagiaydere Koy Nufusu Nufusune com 22 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Nisan 2020 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2015 s 190 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 a b Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III cilt 1958 s 543 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ekim 2021 a b Ardahan kazasi 1886 Yili Rusca 24 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ekim 2021 a b Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 759 a b 2012 2013 Yillari Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2019 s 21 17 Agustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9639 0 2 Candan Badem Carlik Yonetiminde Kars Ardahan Artvin Istanbul 2018 s 111 ISBN 9786052100271 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1969 3 Cilt 2 cilt s 489 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ekim 2021 1935 Genel Nufus Sayimi Istanbul 1937 s 30 PDF 16 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Ekim 2021 Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi Ankara 1968 s 609 23 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ekim 2021 a b YerelNet org tr 4 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1991 PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1986 PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2020 Dis baglantilarAsagiaydere icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft