Abdullah bin Hâzim es-Sülemî (ö. 692), 662 ile 665 yılları arasında ve yine 683'ün sonlarında Horasan'ın Emevi valisiydi, sonra 684 ile ölümü arasında aynı ilin sözde Zübeyr valisiydi.
Abdullah bin Hâzim es-Sülemî | |
---|---|
683/84'te Abdullah bin Hâzim es-Sülemî adına basılan Sasani tarzı gümüş dirhem | |
Horasan Emevi valisi | |
Görev süresi 662-665 | |
Hükümdar | I. Muâviye |
Horasan Emevi ve Zübeyr valisi | |
Görev süresi 683/684-692 | |
Yerine geldiği | Salim bin Ziyâd |
Yerine gelen | Bukayr bin Visah el-Sadi |
Kişisel bilgiler | |
Ölüm | 692 Shahmighad, Merv'in kuzeyi |
Hayatı
Erken kariyeri
Abdullah bin Hâzim, Banu Sülemî kabilesinden Hâzim bin Zabyan ve eşi Ajla'nın oğluydu. 651/52'de, Horasan'a ilk Müslüman seferi sırasında, Abdullah bin Amir, İbn Hazim'i Arap ordusunun ileri muhafızlarının komutasına verdi ve ardından İbn Hazım, Serahs kasabasını ele geçirdi. Daha sonra Halife Osman (h. 644-656) tarafından İbn Hazım'ın baba tarafından kuzeni Kays bin el-Haytham es-Sülemî ile birlikte Nişabur valisi olarak atandı. Saltanatının sonlarına doğru Osman, Basra'nın doğusundaki idari bölgeleri, Kays valiliği altında Basra'ya bağlı olarak kalmasına rağmen, Horasan'ın tek vilayetinde birleştirdi. Kays, İbn Hazım'ı Basra valisi İbn Amir'in elçisi yaptı.
Tarihçi Taberî'ye göre İbn Hazım, İbn Amir'den Kays'ın eyaletten ayrılması durumunda İbn Hazim'i Horasan valisi ilan eden bir belge aldı. Nitekim Ocak 656'da Osman öldürüldüğünde, Kays, Irak'taki durumu araştırmak için Horasan'dan ayrıldı ve o yıl Halife Ali (h. 656-661) tarafından görevden alınana kadar İbn Hazim'e eyalet üzerinde yetki verildi.
Abdullah ibn Amir, 656'da Basra valisi olarak yeniden görevlendirildi. Kays Horasan valisi yapılırken, İbn Hazım ve Abd al-Rahman ibn Samura'yı Müslüman yönetimini yeniden tesis etmek için Belh ve Sistan'a gönderdi. Kays, vilayeti kontrol edemediğini kanıtlayınca, 662'de Karin'de bir isyanı bastıran İbn Hazım onun yerine geçti. 665'in ortalarında Basra valisi olarak İbn Amir'in yerini alan Ziyâd bin Ebih tarafından 665'te görevden alınana kadar vilayet valisi olarak kaldı.
Horasan Valiliği
İbn Hazım daha sonra, Halife I. Yezîd (h. 680-683) tarafından Horasan valisi olarak atandığında, 681'de Basra'dan Salim bin Ziyâd'a Horasan'a kadar eşlik eden bir grup Arap aşiret komutanının parçasıydı. Salim, halife Yezid ve oğlu II. Muâviye'nin 683 ve 684'te Emevi yönetiminin çökmesine neden olan art arda ölümlerinin ardından kaçtıktan sonra eyaletin başına İbn Hazim'i bıraktı. İbn Hazım, Mekke merkezli halife Abdullah bin Zübeyr'e biat etti. Önceleri, her ikisi de Banu Bekr kabilesinden gelen Rabi'a kabilesinden birlikler ve Herat ve Merv al-Rudh askeri valilerinin isyanlarıyla mücadele etti. Bastırılmasında, birçok Horasanlı Arap askerinin selamladığı başka bir büyük kabile fraksiyonu olan Banu Tamim'den birlikler ona yardım etti. Marw al-Rudh'ta karargahını alırken, oğlu Muhammed'i Herat'a yerleştirdi. Daha sonra Tamim isyan çıkardı, Herat'ı ele geçirdi ve dikkatlerini İbn Hazim'e çevirmeden önce Muhammed'i öldürdü. Ancak, ona karşı harekete geçmeden önce aralarında anlaşmazlık çıktı ve asi orduları dağıldı.
Halife Abdülmelik komutasındaki Emeviler, Mekke ve Irak'ta İbnü'l-Zübeyr ve kardeşi Mus'ab'ı yenip öldürdüklerinde İbn Hazım'ın Horasan'daki konumu güçlüydü. Böylece, 692'de, yedi yıl daha valilik teklif edilmesine rağmen, Abdülmelik talep ettiğinde ona biat etmeyi reddetti. Cevap olarak Abdülmelik, Horasan valiliği karşılığında İbn Hazim'i ortadan kaldırmayı kabul eden Tamim'in hizip lideri ile ittifaka girdi.
Ak Hun İttifakı (MS 689)
MS 689 civarında, Badgis'in Akhun hükümdarı ile Zübeyr Horasan valisi Abdullah bin Hâzim es-Sülemî'nin oğlu Arap asi Musa bin Abdullah bin Hâzim, Emevi Halifeliğinin güçlerine karşı bir ittifaka girdi. Ak Hunlar ve müttefikleri 689'da Tirmiz'i ele geçirdiler, Arapları püskürttüler ve Araplar tarafından "Akhunların karargahı" (dār mamlakat el-Hayāṭela) olarak tanımlanan Tirmiz başkentleri olmak üzere kısa bir süre için Horasan'ın tüm bölgesini işgal ettiler.
Abdullah bin Hâzim'in ölümü (MS 692)
692'nin sonundan bir süre önce İbn Hazım, oğlu Musa'nın Tirmiz'deki müstahkem kalesine giderken Bukayr ibn Abdallah'ın birlikleri tarafından durduruldu ve öldürüldü. Taberî'ye göre, rakip Tamimi komutanı Bahir bin Varka'nın birlikleri, Merv'in kuzeyindeki Shahmighad köyünde İbn Khazim'i öldürdü, ancak Bukayr, İbn Hâzim'in kopmuş kafasını ele geçirdi ve cinayetin sorumluluğunu üstlenerek Abdülmelik'e gönderdi. İbn Hazim'in ölmeden önce, kardeşi İbn Hazım'ın daha önce infaz ettiği bir kabile üyesi olan katiline tükürdüğü ve meydan okurcasına kendisinin Mudar aşiret konfederasyonunun şefi olduğunu, katilin erkek kardeşinin ise sadece bir köylü olduğunu haykırdığı bildirildi. Kabilesinden bir şair, kaybının yasını tuttu ve "Artık sadece havlayan köpekler kaldı. Senden sonra yeryüzünde aslan kükremesi yoktur". Gerçekten de, İbn Hazım'ın kariyeri, tarihçi H. A. R. Gibb'in "birçok ayrıntıyı kesin olarak belirlemeyi zorlaştırdığını" iddia ettiği, askeri hünerini öven destanlarda ölümünden sonra kronikleştirildi.
Araplar Horasan'ın kontrolünü yenilemesi (MS 704)
Yezid bin Mühelleb yönetimindeki Emevi Halifeliği Arapları, 704'te Tirmiz'i yeniden ele geçirdiler. Badgis Ak Hun hükümdarı Nezak Tarkan, 709'da nominal hükümdarı olarak Toharistan Yabguluğu yanında diğer beyliklerin de desteğiyle yeni bir isyan başlattı. 710'da Kuteybe bin Müslim, Toharistan üzerinde Müslüman kontrolünü yeniden kurmayı başardı ve af vaatlerine rağmen Haccâc bin Yûsuf es-Sekafî'nin emriyle idam edilen Nizak Tarkan'ı yakalarken, Yabghu Şam'a sürgün edildi ve orada rehin olarak tutuldu.
İbn Hazım'ın torunu Salim bin Sülayman, 722'den 724'e kadar Horasan valisi olan 'nin yardımcı komutanıydı.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b c d e f Humphreys 1990, pp. 36–37
- ^ a b c d Gibb 1960, p. 47.
- ^ Howard 1991, p. 186.
- ^ Bosworth, C. E. (1995). "Salm b. Ziyād b. Abīhi". Bosworth, C. E.; ; ; (Ed.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume VIII: Ned–Sam (İngilizce). Leiden: E. J. Brill. s. 997. ISBN .
- ^ Ja’fariyan, Rasul (2014). History of the Caliphs (İngilizce). Lulu Press, Inc. s. 1020. ISBN .[]
- ^ "CNG Coins". 30 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Aralık 2022.
- ^ a b c d e f g h i j Zakeri 1995, p. 230.
- ^ Fishbein 1990, p. 209.
- ^ a b c Kennedy 2007, pp. 240–241.
- ^ a b Beckwith 2009, s. 132.
- ^ a b Bosworth, C.E. "BĀḎḠĪS". Encyclopaedia Iranica. 29 Nisan 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Aralık 2022.
- ^ Kennedy 2007, ss. 243–254.
- ^ Fishbein 1990, pp. 210–211.
- ^ Kennedy 2007, p. 241.
- ^ Gibb 1960, p. 48.
- ^ Grenet, F. "NĒZAK". Encyclopaedia Iranica. 29 Nisan 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Aralık 2022. Citing Tangshu XLIII, B, pp. 6–9 and Chavannes, Documents, p. 69, n. 2
- ^ Gibb 1923, ss. 36–38.
- ^ Shaban 1970, ss. 66–67.
- ^ Esin, E. (1977). "Tarkhan Nīzak or Tarkhan Tirek? An Enquiry concerning the Prince of Badhghīs Who in A. H. 91/A. D. 709–710 Opposed the 'Omayyad Conquest of Central Asia". Journal of the American Oriental Society. 97 (3). s. 330. doi:10.2307/600737. ISSN 0003-0279. JSTOR 600737.
- ^ Blankinship 1989, p. 10.
- Genel
- Blankinship, Khalid Yahya, (Ed.) (1989). The History of al-Ṭabarī, Volume 25: The End of Expansion: The Caliphate of Hishām, A.D. 724–738/A.H. 105–120. SUNY series in Near Eastern studies. (İngilizce). Albany, New York: State University of New York Press. ISBN .
- Gibb, H. A. R. (1960). "ʿAbd Allāh ibn Khāzim". Gibb, H. A. R.; ; ; ; Lewis, B.; (Ed.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume I: A–B (İngilizce). Leiden: E. J. Brill. ss. 47–48. OCLC 495469456.
- Beckwith, Christopher (2009). Empires of the Silk Road. Princeton University Press.
- Shaban, M. A. (1979). The Abbasid Revolution. Cambridge University Press. ss. 160-161. ISBN .
- Fishbein, Michael, (Ed.) (1990). The History of al-Ṭabarī, Volume 21: The Victory of the Marwānids, A.D. 685–693/A.H. 66–73. SUNY series in Near Eastern studies. (İngilizce). Albany, New York: State University of New York Press. ISBN .
- Howard, I.K.A., (Ed.) (1991). The History of al-Ṭabarī, Volume 19: The Caliphate of Yazīd ibn Muʿāwiyah, A.D. 680–683/A.H. 60–64. SUNY series in Near Eastern studies. (İngilizce). Albany, New York: State University of New York Press. ISBN .
- , (Ed.) (1990). The History of al-Ṭabarī, Volume 15: The Crisis of the Early Caliphate: The Reign of ʿUthmān, A.D. 644–656/A.H. 24–35. SUNY series in Near Eastern studies. (İngilizce). Albany, New York: State University of New York Press. ISBN .
- Kennedy, Hugh (2007). The Great Arab Conquests: How the Spread of Islam Changed the World We Live In (İngilizce). Philadelphia, Pennsylvania: Da Capo Press. ISBN .
- Shaban, M. A. (1970). The ʿAbbāsid Revolution. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN .
- Zakeri, Mohsen (1995). Sasanid Soldiers in Early Muslim Society: The Origins of 'Ayyārān and Futuwwa. Otto Harrassowitz Verlag. ISBN .
- Gibb, H. A. R. (1923). The Arab Conquests in Central Asia (İngilizce). Londra: . OCLC 499987512.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Abdullah bin Hazim es Sulemi o 692 662 ile 665 yillari arasinda ve yine 683 un sonlarinda Horasan in Emevi valisiydi sonra 684 ile olumu arasinda ayni ilin sozde Zubeyr valisiydi Abdullah bin Hazim es Sulemi683 84 te Abdullah bin Hazim es Sulemi adina basilan Sasani tarzi gumus dirhemHorasan Emevi valisiGorev suresi 662 665Hukumdar I MuaviyeHorasan Emevi ve Zubeyr valisiGorev suresi 683 684 692Yerine geldigi Salim bin ZiyadYerine gelen Bukayr bin Visah el SadiKisisel bilgilerOlum 692 Shahmighad Merv in kuzeyiHayatiErken kariyeri Abdullah bin Hazim Banu Sulemi kabilesinden Hazim bin Zabyan ve esi Ajla nin ogluydu 651 52 de Horasan a ilk Musluman seferi sirasinda Abdullah bin Amir Ibn Hazim i Arap ordusunun ileri muhafizlarinin komutasina verdi ve ardindan Ibn Hazim Serahs kasabasini ele gecirdi Daha sonra Halife Osman h 644 656 tarafindan Ibn Hazim in baba tarafindan kuzeni Kays bin el Haytham es Sulemi ile birlikte Nisabur valisi olarak atandi Saltanatinin sonlarina dogru Osman Basra nin dogusundaki idari bolgeleri Kays valiligi altinda Basra ya bagli olarak kalmasina ragmen Horasan in tek vilayetinde birlestirdi Kays Ibn Hazim i Basra valisi Ibn Amir in elcisi yapti Tarihci Taberi ye gore Ibn Hazim Ibn Amir den Kays in eyaletten ayrilmasi durumunda Ibn Hazim i Horasan valisi ilan eden bir belge aldi Nitekim Ocak 656 da Osman olduruldugunde Kays Irak taki durumu arastirmak icin Horasan dan ayrildi ve o yil Halife Ali h 656 661 tarafindan gorevden alinana kadar Ibn Hazim e eyalet uzerinde yetki verildi Abdullah ibn Amir 656 da Basra valisi olarak yeniden gorevlendirildi Kays Horasan valisi yapilirken Ibn Hazim ve Abd al Rahman ibn Samura yi Musluman yonetimini yeniden tesis etmek icin Belh ve Sistan a gonderdi Kays vilayeti kontrol edemedigini kanitlayinca 662 de Karin de bir isyani bastiran Ibn Hazim onun yerine gecti 665 in ortalarinda Basra valisi olarak Ibn Amir in yerini alan Ziyad bin Ebih tarafindan 665 te gorevden alinana kadar vilayet valisi olarak kaldi Horasan Valiligi Ibn Hazim daha sonra Halife I Yezid h 680 683 tarafindan Horasan valisi olarak atandiginda 681 de Basra dan Salim bin Ziyad a Horasan a kadar eslik eden bir grup Arap asiret komutaninin parcasiydi Salim halife Yezid ve oglu II Muaviye nin 683 ve 684 te Emevi yonetiminin cokmesine neden olan art arda olumlerinin ardindan kactiktan sonra eyaletin basina Ibn Hazim i birakti Ibn Hazim Mekke merkezli halife Abdullah bin Zubeyr e biat etti Onceleri her ikisi de Banu Bekr kabilesinden gelen Rabi a kabilesinden birlikler ve Herat ve Merv al Rudh askeri valilerinin isyanlariyla mucadele etti Bastirilmasinda bircok Horasanli Arap askerinin selamladigi baska bir buyuk kabile fraksiyonu olan Banu Tamim den birlikler ona yardim etti Marw al Rudh ta karargahini alirken oglu Muhammed i Herat a yerlestirdi Daha sonra Tamim isyan cikardi Herat i ele gecirdi ve dikkatlerini Ibn Hazim e cevirmeden once Muhammed i oldurdu Ancak ona karsi harekete gecmeden once aralarinda anlasmazlik cikti ve asi ordulari dagildi Halife Abdulmelik komutasindaki Emeviler Mekke ve Irak ta Ibnu l Zubeyr ve kardesi Mus ab i yenip oldurduklerinde Ibn Hazim in Horasan daki konumu gucluydu Boylece 692 de yedi yil daha valilik teklif edilmesine ragmen Abdulmelik talep ettiginde ona biat etmeyi reddetti Cevap olarak Abdulmelik Horasan valiligi karsiliginda Ibn Hazim i ortadan kaldirmayi kabul eden Tamim in hizip lideri ile ittifaka girdi Ak Hun Ittifaki MS 689 AH 69 MS 688 tarihli Abdullah bin Hazim in bir Sasani Arap parasinin Ak Hun kopyasi Kenar boslugunda Basi tacli bakan bir Ak hun damgasi ve gec bir Ak Hun tamgha MS 700 dolaylarinda MS 689 civarinda Badgis in Akhun hukumdari ile Zubeyr Horasan valisi Abdullah bin Hazim es Sulemi nin oglu Arap asi Musa bin Abdullah bin Hazim Emevi Halifeliginin guclerine karsi bir ittifaka girdi Ak Hunlar ve muttefikleri 689 da Tirmiz i ele gecirdiler Araplari puskurttuler ve Araplar tarafindan Akhunlarin karargahi dar mamlakat el Hayaṭela olarak tanimlanan Tirmiz baskentleri olmak uzere kisa bir sure icin Horasan in tum bolgesini isgal ettiler Abdullah bin Hazim in olumu MS 692 692 nin sonundan bir sure once Ibn Hazim oglu Musa nin Tirmiz deki mustahkem kalesine giderken Bukayr ibn Abdallah in birlikleri tarafindan durduruldu ve olduruldu Taberi ye gore rakip Tamimi komutani Bahir bin Varka nin birlikleri Merv in kuzeyindeki Shahmighad koyunde Ibn Khazim i oldurdu ancak Bukayr Ibn Hazim in kopmus kafasini ele gecirdi ve cinayetin sorumlulugunu ustlenerek Abdulmelik e gonderdi Ibn Hazim in olmeden once kardesi Ibn Hazim in daha once infaz ettigi bir kabile uyesi olan katiline tukurdugu ve meydan okurcasina kendisinin Mudar asiret konfederasyonunun sefi oldugunu katilin erkek kardesinin ise sadece bir koylu oldugunu haykirdigi bildirildi Kabilesinden bir sair kaybinin yasini tuttu ve Artik sadece havlayan kopekler kaldi Senden sonra yeryuzunde aslan kukremesi yoktur Gercekten de Ibn Hazim in kariyeri tarihci H A R Gibb in bircok ayrintiyi kesin olarak belirlemeyi zorlastirdigini iddia ettigi askeri hunerini oven destanlarda olumunden sonra kroniklestirildi Araplar Horasan in kontrolunu yenilemesi MS 704 Yezid bin Muhelleb yonetimindeki Emevi Halifeligi Araplari 704 te Tirmiz i yeniden ele gecirdiler Badgis Ak Hun hukumdari Nezak Tarkan 709 da nominal hukumdari olarak Toharistan Yabgulugu yaninda diger beyliklerin de destegiyle yeni bir isyan baslatti 710 da Kuteybe bin Muslim Toharistan uzerinde Musluman kontrolunu yeniden kurmayi basardi ve af vaatlerine ragmen Haccac bin Yusuf es Sekafi nin emriyle idam edilen Nizak Tarkan i yakalarken Yabghu Sam a surgun edildi ve orada rehin olarak tutuldu Ibn Hazim in torunu Salim bin Sulayman 722 den 724 e kadar Horasan valisi olan nin yardimci komutaniydi KaynakcaOzel a b c d e f Humphreys 1990 pp 36 37 a b c d Gibb 1960 p 47 Howard 1991 p 186 Bosworth C E 1995 Salm b Ziyad b Abihi Bosworth C E Ed The Encyclopaedia of Islam New Edition Volume VIII Ned Sam Ingilizce Leiden E J Brill s 997 ISBN 978 90 04 09834 3 Ja fariyan Rasul 2014 History of the Caliphs Ingilizce Lulu Press Inc s 1020 ISBN 9781312541085 olu kirik baglanti CNG Coins 30 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Aralik 2022 a b c d e f g h i j Zakeri 1995 p 230 Fishbein 1990 p 209 a b c Kennedy 2007 pp 240 241 a b Beckwith 2009 s 132 a b Bosworth C E BAḎḠiS Encyclopaedia Iranica 29 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Aralik 2022 Kennedy 2007 ss 243 254 Fishbein 1990 pp 210 211 Kennedy 2007 p 241 Gibb 1960 p 48 Grenet F NEZAK Encyclopaedia Iranica 29 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Aralik 2022 Citing Tangshu XLIII B pp 6 9 and Chavannes Documents p 69 n 2 Gibb 1923 ss 36 38 Shaban 1970 ss 66 67 Esin E 1977 Tarkhan Nizak or Tarkhan Tirek An Enquiry concerning the Prince of Badhghis Who in A H 91 A D 709 710 Opposed the Omayyad Conquest of Central Asia Journal of the American Oriental Society 97 3 s 330 doi 10 2307 600737 ISSN 0003 0279 JSTOR 600737 Blankinship 1989 p 10 GenelBlankinship Khalid Yahya Ed 1989 The History of al Ṭabari Volume 25 The End of Expansion The Caliphate of Hisham A D 724 738 A H 105 120 SUNY series in Near Eastern studies Ingilizce Albany New York State University of New York Press ISBN 978 0 88706 569 9 Gibb H A R 1960 ʿAbd Allah ibn Khazim Gibb H A R Lewis B Ed The Encyclopaedia of Islam New Edition Volume I A B Ingilizce Leiden E J Brill ss 47 48 OCLC 495469456 Beckwith Christopher 2009 Empires of the Silk Road Princeton University Press Shaban M A 1979 The Abbasid Revolution Cambridge University Press ss 160 161 ISBN 0 521 29534 3 Fishbein Michael Ed 1990 The History of al Ṭabari Volume 21 The Victory of the Marwanids A D 685 693 A H 66 73 SUNY series in Near Eastern studies Ingilizce Albany New York State University of New York Press ISBN 978 0 7914 0221 4 Howard I K A Ed 1991 The History of al Ṭabari Volume 19 The Caliphate of Yazid ibn Muʿawiyah A D 680 683 A H 60 64 SUNY series in Near Eastern studies Ingilizce Albany New York State University of New York Press ISBN 978 0 7914 0040 1 Ed 1990 The History of al Ṭabari Volume 15 The Crisis of the Early Caliphate The Reign of ʿUthman A D 644 656 A H 24 35 SUNY series in Near Eastern studies Ingilizce Albany New York State University of New York Press ISBN 978 0 7914 0154 5 Kennedy Hugh 2007 The Great Arab Conquests How the Spread of Islam Changed the World We Live In Ingilizce Philadelphia Pennsylvania Da Capo Press ISBN 978 0 306 81740 3 Shaban M A 1970 The ʿAbbasid Revolution Cambridge Cambridge University Press ISBN 0 521 29534 3 Zakeri Mohsen 1995 Sasanid Soldiers in Early Muslim Society The Origins of Ayyaran and Futuwwa Otto Harrassowitz Verlag ISBN 9783447036528 Gibb H A R 1923 The Arab Conquests in Central Asia Ingilizce Londra OCLC 499987512