Ada devleşmesi, adalarda izole olmuş türlerin boylarının anakarada bulunan benzerlerine nazaran önemli derecede artması olan biyolojik bir fenomen. Ada devleşmesi, anakarada yaşayan hayvanların adaları kolonize etmesi durumunda küçük cüsseli türlerin büyümesi ve büyük cüsseli türlerin de küçülmesi yönünde evrimleştiğini söyleyen bir yönüdür. Adalara insanoğlunun ve onunla bağlantılı köpek, kedi, sıçan ve domuz gibi hayvanların gelmesiyle birlikte, adalara endemik dev türlerin soyu tükenmiştir.
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTh5THpKa0wwZHBZVzUwWDBoaFlYTjBjMTlsWVdkc1pWOWhkSFJoWTJ0cGJtZGZUbVYzWDFwbFlXeGhibVJmYlc5aExtcHdaeTh5TlRCd2VDMUhhV0Z1ZEY5SVlXRnpkSE5mWldGbmJHVmZZWFIwWVdOcmFXNW5YMDVsZDE5YVpXRnNZVzVrWDIxdllTNXFjR2M9LmpwZw==.jpg)
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTloTDJGa0wwTmhibUZ5YVc5dGVYTmZZbkpoZG05cExtcHdaeTh5TlRCd2VDMURZVzVoY21sdmJYbHpYMkp5WVhadmFTNXFjR2M9LmpwZw==.jpg)
Muhtemel nedenler
Genellikle adalarda büyük etçil memelilere rastlanmaz. Bunun nedenleri yetersiz alan ve (su üzerinden dağılmanın) zorluklarıdır. Bu hayvanların yokluğunda, büyük yırtıcıların ekolojik nişi normalden büyük boyutlara erişen kuşlar ve sürüngenler tarafından doldurulabilir. Örneğin, Akdeniz'de Miyosen-Pliyosen Devirlerinde bulunan tarihöncesi Gargano Adası'nda, Karayiplerde bulunan Küba gibi adalarda ve Madagaskar ile (Yeni Zelanda)'da süper avcıların bazıları ya da tamamı kartallar, doğanlar ya da baykuşlar gibi kuşlardı ve bunların arasında kendi türlerinin bilinen en büyük örnekleri bulunmaktaydı. Ancak, kuşlar ve sürüngenler, daha ilerlemiş olan etçillerden daha az etkili avcılardır.
Dolayısıyla otçullar için avcılardan kaçma imkânı sağlayan küçük cüsseye adalarda yırtıcıların baskısı azaldığı için gerek kalmamış ve boyları büyüme yönünde gelişmiştir. Küçük otçullar, aynı zamanda büyük otçulların olmaması sayesinde rekâbet içine de girmemişlerdir.
Yani, ada devleşmesi, küçük cüsseli hayvanların üzerinden yırtıcılara av olma ve rekâbet sınırlamalarının kalkmasından ileri gelen evrimsel bir yönelimdir. Bu sınırlamalar hayvanlar üzerinde farklı şekillerde tezahür edebilir. Örneğin küçük cüsseli otçullar yırtıcılardan saklanarak kaçarken, büyük cüsseli otçullar da cüsselerini kullanarak yırtıcıları korkutabilirler. Bunun sonucunda tamamlayıcı fenomen olarak (ada cüceleşmesi) de bu tarz sınırlamaların ortadan kalkması sonucu büyük cüsseli otçullar için oluşmaktadır. Buna karşın, yırtıcılar arasında görülen ada cüceleşmesinin nedeni de adalarda yeterli av olanaklarının olmamasıdır. Ada cüceleşmesinin aksine, ada devleşmesine önemli omurgalı gruplarında ve omurgasızlarda rastlanır.
Ada devleşmesine maruz kalmanın başka bir yolu da anakara popülasyonunun büyük üyelerinin adaları kolonize etmede daha başarılı olmalarından gelen (kurucu etkisidir).
Örnekler
Ada devleşmesine maruz kalmış hayvanlara şöyle örnekler verilebilir:
Memeliler
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTlpTDJJMUwwRnlZMmhoWlc5cGJtUnlhWE5mWm05dWRHOTVibTl1ZEdrdWFuQm5Mekl5TUhCNExVRnlZMmhoWlc5cGJtUnlhWE5mWm05dWRHOTVibTl1ZEdrdWFuQm4uanBn.jpg)
Adalarda kemiricilerden çoğu devleşirken, etçiller, hortumlular ve çift toynaklılar cüceleşir.
-
- †,
- Kemiriciler
- Lagomorpha
- Primatlar
- Dev lemurlar †, † ve †, Madagaskar
Kuşlar
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgyTHpaa0wxTjBjbWxuYjNCelgyaGhZbkp2Y0hScGJIVnpYekV1YW5Cbkx6SXlNSEI0TFZOMGNtbG5iM0J6WDJoaFluSnZjSFJwYkhWelh6RXVhbkJuLmpwZw==.jpg)
- (Struthioniformes)
- †, en büyük kuşlar, Madagaskar
- †Moa, (Yeni Zelanda)
- Ördekler, kazlar ve kuğular
- Megapodiidae
- †, Yeni Kaledonya
- Bazı soyu tükenmiş Polinezya megapodları.
- Yelvegiller
- Deniz kuşları
- Güvercinler
- Yırtıcı kuşlar
- Papağanlar
- †(Lophopsittacus mauritianus) Mauritius; soyu tükenmiş tanımlanmamış dev papağan Paskalya Adası; (kakapo) (Yeni Zelanda).
- Baykuşlar
- Leylekler
Sürüngenler
Notlar
- ^ a b Raia, P.; Meiri, S. (Ağustos 2006). "The island rule in large mammals: paleontology meets ecology". Evolution. 60 (8). ss. 1731-1742. doi:10.1111/j.0014-3820.2006.tb00516.x. 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2013.
- ^ Lomolino, M. V. (5 Eylül 2005). "Body size evolution in insular vertebrates: generality of the island rule". (Journal of Biogeography). 32 (10). ss. 1683-1699. doi:10.1111/j.1365-2699.2005.01314.x. 11 Aralık 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2013.
- ^ a b (28 Ocak 2008). . scienceblogs.com/tetrapodzoology. ScienceBlogs LLC. 8 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2013.
- ^ Meijer H. J. M.; Due, R. A. (4 Kasım 2010). "A new species of giant marabou stork (Aves: Ciconiiformes) from the Pleistocene of Liang Bua, Flores (Indonesia)". Zoological Journal of the Linnean Society. 160 (4). ss. 707-724. doi:10.1111/j.1096-3642.2010.00616.x.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar