Addaks (Addax nasomaculatus), ayrıca bilinen adıyla beyaz antilop, Sahra Çölüne özgü bir antiloptur. Addaks cinsinin tek üyesidir. İlk kez 1816 yılında Henri de Blainville tarafından bilimsel olarak tanımlanmıştır. Açık renkli antilobun uzun, bükülmüş bonuzları bulunmaktadır. Boynuzlar tipik olarak dişilerde 55 ila 80 cm (22 ila 31 in), erkeklerde 70 ila 85 cm (28 ila 33 in) uzunluğundadır. Erkeklerin omuzları 105 ila 115 cm (41 ila 45 in), dişilerin omuzları ise 95 ila 110 cm (37 ila 43 in) uzunluğundadır. Dişiler erkeklerden daha küçük olduğu için eşeysel dimorfiktir. Tüylerin rengi mevsimine göre değişmektedir. Kışın gövdedeki tüyler grimsi kahverengi, antilobun arka kısımları ve bacakları beyazdır. Baş, boyun ve omuzlarda uzun kahverengi saçlar bulunmaktadır. Yaz aylarında tüyler neredeyse tamamen beyaz veya kum sarısına döner.
Addaks | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Korunma durumu | |||||||||||||||||
Kritik tehlikede (IUCN 2.3) | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
İkili adlandırma | |||||||||||||||||
Addax nasomaculatus (Blainville, 1816) | |||||||||||||||||
Dağılımı |
Addakslar esas olarak mevcut çalıların, baklagillerin otlarını ve yapraklarını yer. Uzun süre susuz yaşayabildiklerinden, çöl ortamlarında var olmaya iyi adapte olmuştur. Addakslar hem erkek hem de dişilerden oluşan beş ila 20 üyeli sürüler oluşturur. En yaşlı dişi bu sürülere liderlik etmektedir. Addalar, yavaş hareketleri nedeniyle insanlar, aslanlar, leoparlar, çitalar ve Afrika yaban köpekleri için kolay bir hedeftir. Üreme mevsimi kış aylarında ve ilkbaharın ilk aylarında zirvededir. Addaksların doğal yaşam alanı kurak bölgeler, yarı çöller, kumlu ve taşlı çöllerdir.
Addakslar Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından sınıflandırıldığı gibi nesli kritik tehlikedeki antilop türüdür. Düzensiz avlanma nedeniyle doğal habitatında son derece nadir olmasına rağmen, esaret altında oldukça yaygındır. Bir zamanlar Kuzey Afrika'da bol miktarda bulunan addakslar, şu anda yalnızca Çad, Moritanya ve Nijer'de bulunmaktadır. Cezayir, Mısır, Libya, Sudan ve Batı Sahra'dan çıkarılmış, ancak Fas ve Tunus'a yeniden tanıtılmıştır.
Taksonomi ve adlandırması
Addaksın bilimsel adı Addax nasomaculatus'tur. Bu antilop ilk kez 1816 yılında Fransız zoolog ve anatomist Henri Blainville tarafından . Monotipik Addaks cinsine ve Boynuzlugiller familyasına yerleştirilmiştir. Henri Blainville, 'unda ve Museum of the Royal College of Surgeons'ta sentipleri gözlemlemiştir. İngiliz doğabilimci , iddiasını destekleyecek hiçbir şeyi olmamasına rağmen, tip yerlerinin muhtemelen olduğunu belirtmiştir. Son olarak, 1898 yılındaki bir tartışmada, İngiliz avcıların veya koleksiyoncuların addaksları Tunus'taki Sahra bölümünden elde etmeleri daha olası hale gelmiştir.
Addax cins adının, eğri boynuzlu vahşi bir hayvan anlamına gelen Arapça bir sözcükten geldiği düşünülmektedir.Latinceden de geldiği düşünülen ad, ilk kez 1963 yılında kullanılmıştır.Nasomaculatus , türün lekelerine ve yüz işaretlerine atıfta bulunan, burun anlamına gelen nasus (ya da naso- ön eki) ve benekli anlamına gelen maculatus sözcüklerinden gelmektedir. Bedeviler addaks için başka bir ad kullanmaktadırlar. Arapça bakr (veya bagr) el vahş, kelimenin tam anlamıyla "vahşi inek" anlamına gelmektedir. Bu ad, diğer toynaklılara da atıfta bulunmak için kullanılabilir. Addaks için kullanılan diğer yaygın ad ise "beyaz antilop"tur.
Genetiği
Bir addaksta 29 çift kromozom bulunmaktadır. Submetasentrik olan ilk otozom çifti dışında tüm kromozomlar akrosentriktir. X kromozomu akrosentrik kromozomların en büyüğüdür ve Y kromozomu orta büyüklüktedir. Submetasentrik otozom çiftinin kısa ve uzun kolları sığır ve keçilerde sırasıyla 27 ve 1. kromozomlara karşılık gelir. Bir çalışmada, addakslardaki kromozomların bantlama paternlerinin, alt familyasının diğer dört türündekilere benzer olduğu bulunmuştur.
Tarihi ve fosil kayıtları
Antik çağda addakslar Afrika'nın kuzeyinden Arabistan ve Levant'ta meydana gelmiştir. 2500 yılına kadar uzanan bir mezardaki resimler, en azından eski Mısırlılar tarafından addaksların kısmen evcilleştirildiğini göstermektedir. Bu resimler addaksları ve diğer bazı antilopları kazıklara iplerle bağlarken göstermektedir. Bir kişinin yakaladığı addaks sayısı, toplumdaki yüksek sosyal ve ekonomik konumunun bir göstergesi olarak kabul edilmiştir.Tesniye Kitabı 14:5'te bahsedilen ("beyaz kalçalı") canavarın addaks olduğuna inanılmıştır.[] Ancak yapılan kaçak avlanmalar, 1960'lardan bu yana Mısır'da bu türün neslinin tükenmesine neden olmuştur.
Mısır'ın dört bölgesinde addaks fosilleri bulunmuştur. 'nden 7000 BCE fosili, Djara'dan 5000-6000 BCE fosili, Abu Ballas Stufenmland'dan 4000-7000 BCE fosili ve Gilf Kebir'den 5000 BCE fosili çıkmıştır. Bunların dışında Mittleres Wadi Howar'dan (6300 BCE fosili) fosiller ve Grotte Neandertaliens, Jebel Irhoud ve Parc d'Hydra'dan Pleistosen fosilleri de çıkarılmıştır.
Fiziksel tanımı
Addaks spiral boynuzlu bir antiloptur. Erkek addaksların omuz uzunluğu 105 ila 115 cm (41 ila 45 in), dişi addaksların omuz uzunluğu 95 ila 110 cm (37 ila 43 in) arasındadır. Dişiler erkeklerden daha küçük olduğu için addakslar eşeysel dimorfiktir. Her iki cinsiyette de baş ve vücut uzunluğu 120 ila 130 cm (47 ila 51 in), kuyruk uzunluğu 25 ila 35 cm (9,8 ila 13,8 in). Erkeklerin ağırlığı 100 ila 125 kg (220 ila 276 lb), dişilerin ağırlığı 60 ila 90 kg (130 ila 200 lb) arasında değişmektedir.
Addaksların tüylerinin rengi mevsime göre değişmektedir. Kışın arkası ve bacakları beyaz; baş, boyun ve omuzlardan uzanan uzun kahverengi saçlara sahip olan antilop grimsi kahverengidir. Yaz aylarında tüyler neredeyse tamamen beyaz veya kum sarısına dönmektedir. Başları, burunlarının üzerinde bir 'X' oluşturan kahverengi veya siyah leke ile işaretlidir. Yıpranmış sakalları ve belirgin kırmızı burun delikleri vardır. Uzun, siyah tüyler, kıvrık ve sarmal boynuzlarının arasından çıkar ve boyunda kısa bir yele ile biter.
Hem erkeklerde hem de dişilerde bulunan iki ila üç kıvrımı vardır ve en fazla 109,2 cm (43,0 in) uzunluğunda boynuzlu addakslar bulunmasına rağmen, tipik olarak boynuz uzunluğu dişilerde 55 ila 80 cm (22 ila 31 in) ve erkeklerde 70 ila 85 cm (28 ila 33 in) arasındadır. Boynuzların alt ve orta kısımları, 30 ila 35 halka şeklinde bir dizi sırt ile öne çıkmaktadır. Kısa ve ince olan kuyruk, bir tutam siyah saçla bitemektedir. Toynakları geniştir ve düz tabanlar ile yumuşak kum üzerinde yürümelerine yardımcı olmak için güçlü çiy pençeleri vardır. Dört ayak da koku bezlerine sahiptir. Addaksların ömrü vahşi doğada 19 yıla kadar, esaret altında ise 25 yıla kadar sürebilmektedir.
Addakslar kıvrık boynuzlu orikslere çok benzer, ancak boynuzları ve yüzündeki lekeleriyle ayırt edilebilir. Addakslar spiral boynuzlu iken, kıvrık boynuzlu orikslerin eğri boynuzları 127 cm (50 in) uzunluğundadır. Addakslar boynuzlarının tabanından gözlerinin arasına uzanan kahverengi bir saç tutamına sahiptir. Kahverengi saçtan devam eden beyaz bir leke yanağın ortasına kadar uzanır. Öte yandan, oriksin beyaz bir alnı vardır ve sadece gözlerinin üzerinde belirgin bir kahverengi leke bulunmaktadır. Sığır gibi büyük, kare dişlere sahip olması ve tipik yüz bezlerinden yoksun olmasıyla diğer antiloplardan farklıdır.
Souss-Massa Ulusal Parkı, Fas'taki Addakslar
- Yetişkin bir erkek ve yavru
- Bir dişi
- Bir yavru
- Genç yetişkin bir addaksın başı
Parazitler
Addakslar, nemli iklim koşullarında parazitlere en yatkın olanıdır. Addakslar, (Trichostrongyloidea) ve (Strongyloidea) süperfamilyalarında daima nematodalarla enfekte olmuştur. Teksas'taki egzotik bir çiftlikte, bunlardan birincisi baskın olan şırdanında ve nematodlarına ev sahipliği yapan bir addaks bulunmuştur.
Yaşam şekli
Addakslar suyu, yedikleri bitkilerden alırlar. Bulduklarında ise hiç içmezler. Öbür antiloplar kadar hızlı koşamadıklarından, aşırı avlanma sonucunda soyları tükenmeye yüz tutmuştur.
Kaynakça
- ^ a b c ; Reeder, D.M., (Ed.) (2005). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (3ncü bas.). Johns Hopkins University Press. ISBN . OCLC 62265494.
- ^ a b c Huffman, B. . Ultimate Ungulate. 10 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ "Entry Addax". Encyclopædia Britannica. Merriam-Webster. 1 Şubat 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ a b c d e f g h i j k l Krausman, P.R.; Casey, A.L. (2012). "Addax nasomaculatus". Mammalian Species (807): Number 807: ss. 1-4. doi:10.1644/807.1 .
- ^ a b Burton, M. (2002). International Wildlife Encyclopedia (3.3yazar2=Burton, R. bas.). New York: Marshall Cavendish. ss. 24-5. ISBN .
- ^ Claro, F.; Hayes, H.; Cribiu, E.P. (1996). "The karyotype of the addax and its comparison with karyotypes of other species of Hippotraginae antelopes". Hereditas. 124 (3): 223-7. doi:10.1111/j.1601-5223.1996.00223.x . (PMID) 8931355.
- ^ Manilus, N. (2000). "Historical ecology and biogeography of the addax in Egypt". Israel Journal of Zoology. 46 (4): 261-71. doi:10.1560/H4XC-Y7PP-T1D9-014B.
- ^ a b Atlan, B. "Addax nasomaculatus". University of Michigan Museum of Zoology. Animal Diversity Web. 2 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2012.
- ^ a b Burton, M.; Burton, R. (1974). The Funk & Wagnalls Wildlife Encyclopedia. 1. New York, N.Y.: Funk and Wagnalls. OCLC 20316938.
- ^ {{Kitap kaynağı|soyadı=Mungall|ad=E. C.|başlık=Exotic Animal Field Guide : Nonnative Hoofed Mammals in the United States|url=https://archive.org/details/exoticanimalfiel0000mung%7Cyıl=2007%7Cyayıncı=Texas A&M University Press|yer=College Station|isbn=978-1-58544-555-4|basım=1.1
- ^ AAZPA Regional Conference Proceedings. American Association of Zoological Parks and Aquariums. 1993. s. 553.
- ^ Craig, T.M. (1993). "Longistrongylus curvispiculum (Nematoda: Trichostrongyloidea) in free-ranging exotic antelope in Texas". Journal of Wildlife Diseases. 29 (3): 516-7. doi:10.7589/0090-3558-29.3.516. (PMID) 8355363.
Dış bağlantılar
- ARKive addaks (Addax nasomaculatus) fotografları[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Addaks Addax nasomaculatus ayrica bilinen adiyla beyaz antilop Sahra Colune ozgu bir antiloptur Addaks cinsinin tek uyesidir Ilk kez 1816 yilinda Henri de Blainville tarafindan bilimsel olarak tanimlanmistir Acik renkli antilobun uzun bukulmus bonuzlari bulunmaktadir Boynuzlar tipik olarak disilerde 55 ila 80 cm 22 ila 31 in erkeklerde 70 ila 85 cm 28 ila 33 in uzunlugundadir Erkeklerin omuzlari 105 ila 115 cm 41 ila 45 in disilerin omuzlari ise 95 ila 110 cm 37 ila 43 in uzunlugundadir Disiler erkeklerden daha kucuk oldugu icin eseysel dimorfiktir Tuylerin rengi mevsimine gore degismektedir Kisin govdedeki tuyler grimsi kahverengi antilobun arka kisimlari ve bacaklari beyazdir Bas boyun ve omuzlarda uzun kahverengi saclar bulunmaktadir Yaz aylarinda tuyler neredeyse tamamen beyaz veya kum sarisina doner AddaksKorunma durumuKritik tehlikede IUCN 2 3 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif MammaliaTakim ArtiodactylaFamilya BovidaeAlt familya Cins Rafinesque 1815Tur A nasomaculatusIkili adlandirmaAddax nasomaculatus Blainville 1816 Dagilimi Addakslar esas olarak mevcut calilarin baklagillerin otlarini ve yapraklarini yer Uzun sure susuz yasayabildiklerinden col ortamlarinda var olmaya iyi adapte olmustur Addakslar hem erkek hem de disilerden olusan bes ila 20 uyeli suruler olusturur En yasli disi bu surulere liderlik etmektedir Addalar yavas hareketleri nedeniyle insanlar aslanlar leoparlar citalar ve Afrika yaban kopekleri icin kolay bir hedeftir Ureme mevsimi kis aylarinda ve ilkbaharin ilk aylarinda zirvededir Addakslarin dogal yasam alani kurak bolgeler yari coller kumlu ve tasli collerdir Addakslar Dunya Doga ve Dogal Kaynaklari Koruma Birligi tarafindan siniflandirildigi gibi nesli kritik tehlikedeki antilop turudur Duzensiz avlanma nedeniyle dogal habitatinda son derece nadir olmasina ragmen esaret altinda oldukca yaygindir Bir zamanlar Kuzey Afrika da bol miktarda bulunan addakslar su anda yalnizca Cad Moritanya ve Nijer de bulunmaktadir Cezayir Misir Libya Sudan ve Bati Sahra dan cikarilmis ancak Fas ve Tunus a yeniden tanitilmistir Taksonomi ve adlandirmasiAddaksin bilimsel adi Addax nasomaculatus tur Bu antilop ilk kez 1816 yilinda Fransiz zoolog ve anatomist Henri Blainville tarafindan Monotipik Addaks cinsine ve Boynuzlugiller familyasina yerlestirilmistir Henri Blainville unda ve Museum of the Royal College of Surgeons ta sentipleri gozlemlemistir Ingiliz dogabilimci iddiasini destekleyecek hicbir seyi olmamasina ragmen tip yerlerinin muhtemelen oldugunu belirtmistir Son olarak 1898 yilindaki bir tartismada Ingiliz avcilarin veya koleksiyoncularin addakslari Tunus taki Sahra bolumunden elde etmeleri daha olasi hale gelmistir Addax cins adinin egri boynuzlu vahsi bir hayvan anlamina gelen Arapca bir sozcukten geldigi dusunulmektedir Latinceden de geldigi dusunulen ad ilk kez 1963 yilinda kullanilmistir Nasomaculatus turun lekelerine ve yuz isaretlerine atifta bulunan burun anlamina gelen nasus ya da naso on eki ve benekli anlamina gelen maculatus sozcuklerinden gelmektedir Bedeviler addaks icin baska bir ad kullanmaktadirlar Arapca bakr veya bagr el vahs kelimenin tam anlamiyla vahsi inek anlamina gelmektedir Bu ad diger toynaklilara da atifta bulunmak icin kullanilabilir Addaks icin kullanilan diger yaygin ad ise beyaz antilop tur GenetigiBir addaksta 29 cift kromozom bulunmaktadir Submetasentrik olan ilk otozom cifti disinda tum kromozomlar akrosentriktir X kromozomu akrosentrik kromozomlarin en buyugudur ve Y kromozomu orta buyukluktedir Submetasentrik otozom ciftinin kisa ve uzun kollari sigir ve kecilerde sirasiyla 27 ve 1 kromozomlara karsilik gelir Bir calismada addakslardaki kromozomlarin bantlama paternlerinin alt familyasinin diger dort turundekilere benzer oldugu bulunmustur Tarihi ve fosil kayitlariAntik cagda addakslar Afrika nin kuzeyinden Arabistan ve Levant ta meydana gelmistir 2500 yilina kadar uzanan bir mezardaki resimler en azindan eski Misirlilar tarafindan addakslarin kismen evcillestirildigini gostermektedir Bu resimler addakslari ve diger bazi antiloplari kaziklara iplerle baglarken gostermektedir Bir kisinin yakaladigi addaks sayisi toplumdaki yuksek sosyal ve ekonomik konumunun bir gostergesi olarak kabul edilmistir Tesniye Kitabi 14 5 te bahsedilen beyaz kalcali canavarin addaks olduguna inanilmistir kimin tarafindan Ancak yapilan kacak avlanmalar 1960 lardan bu yana Misir da bu turun neslinin tukenmesine neden olmustur Misir in dort bolgesinde addaks fosilleri bulunmustur nden 7000 BCE fosili Djara dan 5000 6000 BCE fosili Abu Ballas Stufenmland dan 4000 7000 BCE fosili ve Gilf Kebir den 5000 BCE fosili cikmistir Bunlarin disinda Mittleres Wadi Howar dan 6300 BCE fosili fosiller ve Grotte Neandertaliens Jebel Irhoud ve Parc d Hydra dan Pleistosen fosilleri de cikarilmistir Fiziksel tanimiYazin tuylerin rengiKisin tuylerin rengi Addaks spiral boynuzlu bir antiloptur Erkek addakslarin omuz uzunlugu 105 ila 115 cm 41 ila 45 in disi addakslarin omuz uzunlugu 95 ila 110 cm 37 ila 43 in arasindadir Disiler erkeklerden daha kucuk oldugu icin addakslar eseysel dimorfiktir Her iki cinsiyette de bas ve vucut uzunlugu 120 ila 130 cm 47 ila 51 in kuyruk uzunlugu 25 ila 35 cm 9 8 ila 13 8 in Erkeklerin agirligi 100 ila 125 kg 220 ila 276 lb disilerin agirligi 60 ila 90 kg 130 ila 200 lb arasinda degismektedir Addakslarin tuylerinin rengi mevsime gore degismektedir Kisin arkasi ve bacaklari beyaz bas boyun ve omuzlardan uzanan uzun kahverengi saclara sahip olan antilop grimsi kahverengidir Yaz aylarinda tuyler neredeyse tamamen beyaz veya kum sarisina donmektedir Baslari burunlarinin uzerinde bir X olusturan kahverengi veya siyah leke ile isaretlidir Yipranmis sakallari ve belirgin kirmizi burun delikleri vardir Uzun siyah tuyler kivrik ve sarmal boynuzlarinin arasindan cikar ve boyunda kisa bir yele ile biter Uzun boynuzlu bir erkek Hem erkeklerde hem de disilerde bulunan iki ila uc kivrimi vardir ve en fazla 109 2 cm 43 0 in uzunlugunda boynuzlu addakslar bulunmasina ragmen tipik olarak boynuz uzunlugu disilerde 55 ila 80 cm 22 ila 31 in ve erkeklerde 70 ila 85 cm 28 ila 33 in arasindadir Boynuzlarin alt ve orta kisimlari 30 ila 35 halka seklinde bir dizi sirt ile one cikmaktadir Kisa ve ince olan kuyruk bir tutam siyah sacla bitemektedir Toynaklari genistir ve duz tabanlar ile yumusak kum uzerinde yurumelerine yardimci olmak icin guclu ciy penceleri vardir Dort ayak da koku bezlerine sahiptir Addakslarin omru vahsi dogada 19 yila kadar esaret altinda ise 25 yila kadar surebilmektedir Addakslar kivrik boynuzlu orikslere cok benzer ancak boynuzlari ve yuzundeki lekeleriyle ayirt edilebilir Addakslar spiral boynuzlu iken kivrik boynuzlu orikslerin egri boynuzlari 127 cm 50 in uzunlugundadir Addakslar boynuzlarinin tabanindan gozlerinin arasina uzanan kahverengi bir sac tutamina sahiptir Kahverengi sactan devam eden beyaz bir leke yanagin ortasina kadar uzanir Ote yandan oriksin beyaz bir alni vardir ve sadece gozlerinin uzerinde belirgin bir kahverengi leke bulunmaktadir Sigir gibi buyuk kare dislere sahip olmasi ve tipik yuz bezlerinden yoksun olmasiyla diger antiloplardan farklidir Souss Massa Ulusal Parki Fas taki Addakslar Yetiskin bir erkek ve yavru Bir disi Bir yavru Genc yetiskin bir addaksin basiParazitler Addakslar nemli iklim kosullarinda parazitlere en yatkin olanidir Addakslar Trichostrongyloidea ve Strongyloidea superfamilyalarinda daima nematodalarla enfekte olmustur Teksas taki egzotik bir ciftlikte bunlardan birincisi baskin olan sirdaninda ve nematodlarina ev sahipligi yapan bir addaks bulunmustur Yasam sekliAddakslar suyu yedikleri bitkilerden alirlar Bulduklarinda ise hic icmezler Obur antiloplar kadar hizli kosamadiklarindan asiri avlanma sonucunda soylari tukenmeye yuz tutmustur Kaynakca a b c Reeder D M Ed 2005 Mammal Species of the World A Taxonomic and Geographic Reference 3ncu bas Johns Hopkins University Press ISBN 978 0 8018 8221 0 OCLC 62265494 a b c Huffman B Ultimate Ungulate 10 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Ocak 2013 Entry Addax Encyclopaedia Britannica Merriam Webster 1 Subat 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Ocak 2013 a b c d e f g h i j k l Krausman P R Casey A L 2012 Addax nasomaculatus Mammalian Species 807 Number 807 ss 1 4 doi 10 1644 807 1 a b Burton M 2002 International Wildlife Encyclopedia 3 3yazar2 Burton R bas New York Marshall Cavendish ss 24 5 ISBN 978 0 7614 7266 7 Claro F Hayes H Cribiu E P 1996 The karyotype of the addax and its comparison with karyotypes of other species of Hippotraginae antelopes Hereditas 124 3 223 7 doi 10 1111 j 1601 5223 1996 00223 x PMID 8931355 Manilus N 2000 Historical ecology and biogeography of the addax in Egypt Israel Journal of Zoology 46 4 261 71 doi 10 1560 H4XC Y7PP T1D9 014B a b Atlan B Addax nasomaculatus University of Michigan Museum of Zoology Animal Diversity Web 2 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Haziran 2012 a b Burton M Burton R 1974 The Funk amp Wagnalls Wildlife Encyclopedia 1 New York N Y Funk and Wagnalls OCLC 20316938 Kitap kaynagi soyadi Mungall ad E C baslik Exotic Animal Field Guide Nonnative Hoofed Mammals in the United States url https archive org details exoticanimalfiel0000mung 7Cyil 2007 7Cyayinci Texas A amp M University Press yer College Station isbn 978 1 58544 555 4 basim 1 1 AAZPA Regional Conference Proceedings American Association of Zoological Parks and Aquariums 1993 s 553 Craig T M 1993 Longistrongylus curvispiculum Nematoda Trichostrongyloidea in free ranging exotic antelope in Texas Journal of Wildlife Diseases 29 3 516 7 doi 10 7589 0090 3558 29 3 516 PMID 8355363 Dis baglantilarARKive addaks Addax nasomaculatus fotograflari olu kirik baglanti