Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Afet risk azaltma ya da kısaca ARA kaza riskini azaltma, değerlendirme ve tanımlamanın sistematik yaklaşımıdır. Afet risk azaltma kazayı tetikleyen çevre ve diğer tehlikelerin yanı sıra kazanın sosyo-ekonomik zayıflıklarını (güvenlik açığı, eksiklik vs.) azaltmayı amaçlar. Afet risk azaltma, kalkınma ve geliştirme kuruluşlarının sorumluluğundadır. Bu kuruluşların ayrılmaz bir parçası olmalı, bir eklenti ya da bir kereye mahsus olmamalıdır. Afet risk azaltmanın alanı geleneksel acil durum yönetiminden çok daha derin ve çok daha geniştir. Afet yönetiminde tarihsel değişim;
- Sivil Savunma
- Sivil Koruma
- Acil Durum Yönetimi
- Afet Yönetimi
- Afet ve Risk Yönetimi
- Afet Risk Yönetimi
- Afet Risk Azaltma
Afet riskinin azaltılması için en kapsamlı kuruluş Birleşmiş Milletler Uluslararası Stratejik Afet Azaltma kuruluşudur. (United Nations International Strategy for Disaster Reduction - UNISDR) Ayrıca BM Kalkınma Programı (United Nations Development Programme - UNDP) sürdürülebilir kalkınma kapsamında, tehlikelerin istenmeyen etkilerini sınırlamak ya da engellemek için, toplum genelinde kaza risklerini ve zayıflıkları en aza indirebilmenin mümkünlüğünü kabul etmektedir.
Tahmini 10 milyar dolarlık yıllık insani yardımın sadece %4’ü kazaları engellemeye ayrılmıştır. Her bir afetin yol açtığı ekonomik kayıplarda 5-10 $ arasındaki tasarruflar riski azaltmada harcanmıştır.
Kavramın Gelişimi ve Yaklaşımı
Toplum üzerindeki etkilerini azaltmak için daha entegre ve daha bütüncül yaklaşımlar eşliğinde 1970'ten beri afet yönetimi düşüncesinin gelişimi ve uygulanması, kazanın niçin meydana geldiğini aşamalı bir şekilde daha geniş ve daha derin görmüştür. Kaza yönetimindeki bu modern yaklaşım, yani afet riskini azaltma, bu yolda atılan en son adımı temsil eder. Afet risk azaltma, nispeten resmi açıdan yeni bir kavramdır ancak kavram daha erken düşünme ve müdahaleyi benimser. Afet risk azaltma yaygın bir şekilde sivil toplum kuruluşları ve afet planları, devlet kurumları, uluslararası kuruluşlar tarafından benimsenmiştir. Birçoğu, iklim değişikliğini, gelecekte çok daha fazla etkilemesinin yanı sıra, afetin yaygınlığı ve ciddiyetinde direkt bir etki olarak görür. Hem politik açıdan hem de uygulama açısından, afet risk azaltma ile iklim değişikliğinin yakından bağlantılı olduğunun benimsenmesi çabaları giderek artmaktadır.
Afet risk azaltma, detayları açıklamanın ya da tanımlamanın zor olduğunu kanıtlayan geniş bir kavramdır. Bu yaygın fikir yeteri kadar açık olmasına rağmen, kaçınılmaz olarak teknik literatürde farklı tanımları vardır ancak genel olarak, toplum genelindeki afet riskleri ve savunmasızlıkları en aza indirmek için uygulama ve stratejiler, politik uygulamalar ve bunların yaygın gelişimi anlamına gelir.
2004'te Hint Okyanusu'ndaki tsunamiden sonra kavramın esnekliğine doğru gelişimin göstergeleri ve ögeleri hakkında çok daha açık olmak için çağrılar yapılmaya başlandı. 2005'te Japonya'nın Kobe şehrinde, BM’in afet riskini azaltma konferansında uluslararası toplumların konuya itirazı görüşüldü. Konferans, Afet risk azaltma için uygun adımların yerleşmesi ve net hedeflere doğru, çoğu politik söylemlerdeki belirsiz ifadelerin ötesinde, ulusal devletler ve uluslararası kuruluşların çabalama sürecini başlattı.
Bu süreçte ilk adım eylem için 'nin resmi onayıydı. Bu Afet risk Azaltma için ilk uluslararası kabuldü. Hedef dizini sıralamakla işe başlandı.(stratejik amaçlar, öncelikler vb.) Müdahalenin temel alanında “yakalama” girişimi hareketi için 5 öncelik ile BM’in iki yıl süren Küresel Afet risk Azaltma Platformu için bir fırsat sağladı ve üye devletler HYOGO Çerçevesi'ne karşı gelişimi gözden geçirmeyi ifade ettiler. Bu, UNISDR kuruluşuna dayanan İsviçre'nin Cenevre şehrinde 5-7 Haziran 2007’de düzenlenen ilk toplantıydı. Platformun tümü Cenevre’de Haziran 2009, Mayıs 2011 ve Mayıs 2013’te düzenlendi. devam anlaşması Japonya’nın Sendai şehrinde 14-18 Mart’ta düzenlenen Dünya Afet Riski Azaltma Konferansı'nda kabul edildi. Bu Afet Riski Azaltılması için olarak bilinir (2015-2030).
HYOGO çerçeve eylem planı
2005 yılında Japonya’nın Kobe şehrinde düzenlenen 2. Afetlerin Azaltılması Dünya Konferansı'nda 2005-2015 yılları arasında afetlerin neden olduğu zararların azaltılmasını amaçlayan HYOGO Çerçeve Eylem Planı (HÇEP) hazırlanmış ve Birleşmiş Milletlere üye 168 ülke tarafından benimsenmiştir. HÇEP yukarıda belirtilen dönemde afet risklerinin azaltılması için bir eylem planı niteliğindedir. Eylem planı 3 stratejik hedef ve 5 öncelikli eylem planından oluşmaktadır.
HÇEP stratejik hedefleri
- Afet risklerinin azaltılmasının sürdürülebilir kalkınma plan ve politikalarına bütünleştirilmesi,
- Afetlere karşı bilincin ve duyarlılığın oluşturulması için kurumların, mekanizmaların ve kapasitelerin geliştirilmesi ve mevcutların güçlendirilmesi,
- Afet risklerinin azaltılması yaklaşımlarının acil duruma hazırlık, müdahale ve iyileştirme programlarına sistematik olarak katılımı
şeklindedir.
HÇEP 5 öncelikli eylem planı ve bazı önemli eylemleri detaylı olarak aşağıdaki tabloda verilmiştir.
HÇEP 5 eylem planı ve bunlarla ilgili faaliyetlerden bazıları (UNISDR, 2005)
| Öncelikli Eylem Planı | Eylem İle İlgili Bazı Faaliyetler ve Göstergeler |
|---|---|
| 1. Afet risklerinin azaltılmasının kuvvetli bir kurumsal temelde ulusal ve yerel öncelik olarak belirlenmesinin sağlanması. |
|
| 2. Afet risklerinin tanımlanması, değerlendirmesi, izlenmesi ve erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesi. |
|
| 3. Bilginin, yeniliğin ve eğitimin her seviyede afetlere karşı güvenli ve duyarlı bir toplum oluşturmada kullanımı. |
|
| 4. Temel risk faktörlerinin azaltılması. |
|
| 5. Afetlere karşı her seviyede etkin bir müdahale için afetlere karşığı hazırlığın güçlendirilmesi. |
|
Bazı Konular ve Zorluklar
Öncelikler
Her yönden Afet risk azaltmanın gelişimini beklemek gerçekçi değildir: kapasite ve kaynaklar yetersizdir. Hükûmetler ve diğer kuruluşlar Afet risk azaltma yönünde yatırımın sırasını ve zamanını seçen, “yatırım kararlarını” etkileyen şeyleri yapmak zorundadır. Bu aslında afet yönetimi ile doğrudan alakalı olmaktan ziyade savunulan müdahalenin çoğunun gelişimsel olduğu çok daha karmaşık bir hal alır. Odaklanmanın yolu, özellikle afet riskini azaltmayı amaçlayan tek bir eylemi ele almaktır. Bu çerçevede, dayanıklı gelişim, hassasiyetini ve riskini azaltmak için bilinçli olarak dizayn edilen, uygulanan kararları ve eylemleri içeren, ayrıca afetin esnekliğini ve direncini arttıran afet güvenlik açığını azaltmaya doğru gelişimin yönlendirilmesidir.
Ortaklıklar ve kurumlararası koordinasyon
Hiçbir yalnız grup ya da kuruluş Afet risk azaltmayı her yönden ele alamayabilir. Afet risk azaltmanın düşüncesi; afetleri, ortaklaşa bir cevabı talep eden karmaşık problemler olarak görür. Geleneksel acil durum yönetiminde bile koordinasyon zordur. Afet risk azaltma ile sektörler (devlet, özel ve kâr amacı gütmeyen toplulukların yanı sıra) ve kuruluşlar arasındaki ilişkiler çok daha karmaşık ve kapsamlı hale gelmiş, merkez ve yerel bağlantıların önemi artmıştır. Sivil toplum örgütlerinin dâhil edilmesi gereken organizasyon türleri hakkında geniş bir şekilde düşünülmelidir. (Örnek: üniversite ve araştırma kurumları, amatör radyo operatörleri (ABD ve Hindistan’da olduğu gibi), , gibi organizasyonlar, yerli sivil toplum kuruluşları gibi.)
Topluluklar ve onların organizasyonları
Geleneksel Acil Afet Yönetimi/sivil savunma düşüncesi topluluklar hakkında 2 yanıltıcı varsayım oluşturur. İlki, diğer sosyal organizasyon oluşumlarını (aileler ve resmi olmayan sosyal gruplar, gönüllü ve toplum tabanlı organizasyonlar) acil müdahale ile alakasız görür. Etkilenen gruplar ya da topluluklar tarafından gelişigüzel eylemler alakasız ya da tahrip edici olarak görülür, çünkü onlar yetkililer tarafından kontrol edilmezler. İkinci varsayım, afetlerin kriz ya da işlevsiz davranışlar (panik, yağma, çıkarcı aktiviteler gibi) tarafından mağdur olan pasif kurbanlar ürettiğidir. Bu nedenle, sıkıyönetim yükümlülüğü aracılığı ile acil durumlarda, onların davranışları kontrol altına alınmalı ve ne yapmaları gerektiği söylenmelidir.
Araştırmanın önemli bir birimi tarafından öne sürülen alternatif bir bakış açısı ise, afet risk yönetiminde yerel organizasyonların ve toplulukların önemini vurgular. Yerel sorunlara ve ihtiyaçlara cevap veren, yerel bilgi ve uzmanlıklardan yararlanan, mantığa uygun topluma dayalı afet risk yönetimi uygun maliyetlidir. Projelerin gerçek “mülkiyet, sahipliği üzerinden” sürdürülebilirlik olasılığını artırır, toplumun teknik ve örgütsel kapasitelerini güçlendirir, zorluklarla mücadeleyi sağlayarak insanları güçlendirir. İnsanlar ve organizasyonlar herhangi bir durumda afete karşılık verme ve riski azaltmada temel aktörlerdir.
Kolombiya
2010 ve 2012 yılları arasında Kolombiya’nın 32 bölgesinde 3,6 milyon insan yaygın sellerden etkilendi. 24 Nisan 2012’de Başkan Juan Manuel Santos uluslararası hem de yerel seviyede doğal bir afeti önleme ve engellemeyi geliştirmeyi amaçlayan bir yasa yürürlüğe koydu. Baranquilla merkezli , gelecekte meydana gelebilecek benzer olaylarda Kolombiya halkını çok daha esnek yapma ve deneme çabalarında, sellerin yol açtığı yıkım karşısında toplumun nasıl direnç göstereceğini araştırmıştır. Proje ekibi İklim&Gelişim Bilgi Ağının Fonu ile Atlantico departmanında, Manati belediyesinin kadın çalışanları ile 18 ayını geçirdi.
Orada, 5733 kadın sellerden etkilendi. Proje ekibi, toplumda gelişen dayanışma ve karşılıklı ilişki ağını ifade etmek ve selin etkileri ile nasıl başa çıkmalarını öğrenmeleri için bu kadınlar ile çalıştı. Araştırmacılar, afetlerde risk yönetimi ve riskin azaltılması için hükûmet eylemlerinin bilgilendirmede kullanılabilir olduğunu öne sürdü. Ortalamada erkeklerden çok daha fazla kadınların afetlerde ölmesi nedeniyle araştırmacılar, ayrıca cinsiyetin öneminin göz önünde bulundurulması gerektiği sonucuna vardılar.
Denetim
Afet risk azaltma yaklaşımı hükûmetin afet riskini azaltma rolünü yeniden tanımlamayı gerektirir. Genel olarak ulusal hükûmetlerin Afet risk azaltmanın temel aktörleri olması gerektiği konusunda görüş birliği vardır. Hükûmetlerin; büyük ölçekli afet risk azaltma uygulamaları için kapasite ve kaynak, diğerlerinin çalışmalarını koordine etmek için bir vekil, yasaların çatısını ve gerekli politikayı yaratma ve vatandaşlarının güvenliğini sağlama görevi vardır. Bu politikalar ve programlar uyumlu olmak zorundadır. Çoğu araştırma, bazı hükûmetlerin afet yönetiminde diğerlerinden niçin çok daha başarılı olduğunu cevaplamaya ihtiyaç duymuş olmakla birlikte hala genel bir fikir birliği yoktur. Merkez hükûmetler ve diğer aktörler arasındaki değişen ilişkiyi araştırmak için başka bir alan gerekli olabilir.
Hesap verilebilirlik ve haklar
Hesap verilebilirlik ilkesi, Afet risk azaltmada katılım ve gerçek ortaklıkların merkezine uzanır. Bu durum, demokratik bir denetime tabi olmayan, özel sektör ve kâr amacı gütmeyen organizasyonların, demokratik süreç boyunca sorumlu olması beklenen devlet kurumları için geçerlidir. Hesap verilebilirlik, öncelikli olarak afet durumlarından etkilenen ve tehlikelere karşı savunmasız olan kişilere yönelik olmalıdır.
Uluslararası yardım ve kalkınma için çalışan pek çok kurum, şimdi “hak temelli” yaklaşıma kendilerini adamıştır. Bu, insan hakları olarak kabul edilmesi gerektiğine inanan bir kurumun, insan haklarını ve diğer hakları kapsama eğilimidir. Afetlere karşı güvenlik, bazı uluslararası kodları ele almasına rağmen, genellikle genel bir hak olarak görülmez. “Güvenlik Hakkı” fikri bazı çevrelerde tartışılmaktadır.
Politika ve yatırım
2012 Haziran çalışmasında, araştırmacıları 2015'te kararlaştırılacak olan uluslararası politik çatıda afet risk yönetimine daha fazla odaklanma ihtiyacını vurgulamıştır. Afetlerin ekonomik maliyetleri yükseliyor, ancak şu an en insancıl yatırımlar gelecek riskleri yönetmekten ziyade afetleri karşılamaya harcanıyor. Araştırmacılar devam eden bu örnekleri tartışmak isterlerse eğer, o zaman yeniden yapılanma ve yardım harcamaları sürdürülemez bir hal alacaktır. Daha gelişmiş bir kanıta dayalı, gelişmiş siyasi bağlılık ve politik alanlardaki iletişimin oluşması afet risk yönetimini bu kaynaştırma için gerekli kılacaktır.
Ek görüşler, ayrıca, afet riskini azaltma politikasında güçlü bir cinsiyet algısına ihtiyaç duyulduğunu vurgular. Çalışmalar, kadınların doğal afetlerden orantısız olarak etkilendiğini göstermiştir. Hint Okyanusu'nda 2004 tsunami sonrasında, Endonezya’nın ve illerinde ölümlerin %77 ve %72’si kadınlardan oluşuyordu ve Hindistan’da ölen insanların %62’si kadındı. Cinsiyete duyarlı bir yaklaşım; kadınların erkeklerin, kız çocuklarının ve erkek çocuklarının farklı bir şekilde nasıl etkilendiğini ve insanların belirli endişelerinin, ihtiyaçlarının, güvenlik açıklarının politik şeklini belirlerdi.
Sendai Çerçevesi (2015-2030)
Mart 2015'te, 10 yaşındaki sona erdi ve ile yer değiştirdi. Bu çerçevede 4 öncelik öne çıktı: afet riskini anlama, afet riskini yönetmek için afet risk yönetimini güçlendirme, esneklik için afet riskini azaltmada yatırım, etkili bir karşılık için afet hazırlıklarını artırma ve rehabilitasyon, yeniden yapılandırma ve geri kazanımda ise eskiyi daha iyi inşa etme. Sendai Çerçevesi'nin amacını ve sonucun elde edilmesinde küresel gelişim değerlendirmesini desteklemek için 7 küresel hedef kabul edilmiştir:
- 2030’a kadar küresel afet ölümlerini önemli bir şekilde azaltma,
- 2005-2015'le karşılaştırmak için 2020-2030 arasında 100.000 küresel ölüm başına daha düşük bir yüzdeyi amaçlama,
- 2030’a kadar küresel gayri safi yurt içi hâsıla ile ilgili afet ekonomik kaybı direkt olarak azaltma
- 2030’a kadar, esnekliklerini geliştirmek dâhil, aralarında eğitim ve sağlık kurumlarının da bulunduğu, temel hizmetleri bozan ve önemli alt yapıya zarar veren afetleri önemli bir şekilde azaltma,
- 2020’ye kadar yerel ve ulusal afet risk azaltma stratejileri ile ülkelerin sayısını önemli bir şekilde artırma.
- 2030’a kadar ulusal eylemlerin uygulanma çerçevesini tamamlamak için yeterli ve sürdürülebilir destek aracılığı ile gelişen ülkelerle uluslararası işbirliğini önemli bir şekilde geliştirme
- 2030’a kadar insanlar tarafından çoklu afet erken uyarı sistemlerine, afet risk bilgilendirme ve değerlendirmeye erişim ve kullanılabilirliği önemli bir şekilde artırma
Sendai belgeleri ortak standartlar ve ulaşılabilir hedefler ile kapsamlı bir çerçeve ve afet riskinin azaltılması için yasal dayanaklı bir yapı ortaya çıkarmıştır.
Acil durum hazırlığı
İnsancıl sistemin artan ağır yükünü hafifletecek ve uzun süreli uğraşın maliyetini azaltacak olan, mevcut olarak işleyen ve sürdürülebilir bir ulusal sistemde dönüştürülebilir bir potansiyele sahiptir. Ancak, finansın nereden olacağı karmaşıktır. raporları Acil durum hazırlığı için mevcut finansı geliştirmenin bir avantaj olduğunu öne sürse de, tamamen mevcut sistemi güçlendirmek için yeterli değildir. Artan değişimler yine de boşluklar bırakacaktır. Uzun süreli afet risk azaltmayı geliştirmek için küresel çözümler düşünülmelidir.
Türkiye'de Afet Risk Azaltma Çalışmaları
Özellikle 1999 Gölcük depreminden sonra ilgili alanda çalışmalar yapan tüm kurum ve kuruluşlar, afet eğitimi konusuna büyük önem vererek, bu yönde çalışmalar gerçekleştirmeye başlamışlardır.
(AFEM), Sivil Savunma Genel Müdürlüğü, Türk Kızılayı, belediye ve valilikler, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşları toplumun bilinçlendirilmesi kapsamında oldukça önemli eğitim programları ortaya koymuşlardır.
Afet risklerini azaltma ulusal stratejisi
Türkiye’de Afet Risklerini Azaltma Ulusal Stratejisi için yapılması planlanan aşamalar şunlardır;
- Eğitim
- Tahmin ve erken uyarı sistemleri
- Yapısal ve yapısal olmayan önlemler
- Modelleme
- Ölçüm ve değerlendirme
- Kentsel dönüşüm, güvenli yapı
- Bina ve tesisler için yer seçimi
- Afet ve acil durum eylem planlarının hazırlanması
- Afet bilgi sistemi alt yapısı
Türkiye’deki kurum ve kuruluşlar
- Türkiye Afet Risklerinin Azaltılması Platformu
- Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi Başkanlığı
- Eğitim Hizmetleri ve AR-GE Çalışma Grubu
Temel Uluslararası Konferans ve Seminerler
Afetler ve afet yönetiminde büyüyen bir ilgi ile yerelden küresel seviyeye kadar, konu ile ilgili pek çok konferans ve seminer düzenlenmiştir. Düzenlenen uluslararası konferanslar şunlardır:
- TIEMS yıllık konferansı, Uluslararası acil durum yönetim topluluğu
- Uluslararası Afet ve Risk Konferansı (IDRC) ve Semineri,
- Uluslararası Sosyoloji Birliğinin Dünya Sosyoloji Kongresinin bir bölümü olarak düzenlenen Uluslararası Afetleri Araştırma Komite Toplantısı (IRCD)
Değerlendirme
Afetlerin neden olduğu ekonomik sonuçlar çok yüksek olup birçok ülkenin mali düzenini olumsuz yönde etkilemektedir. Afetler on yıllarca süren bir dönemde edinilen kazanımları bazen birkaç saniyede silip süpürmektedir. Bu nedenle afet risklerini azaltma faaliyetlerine daha fazla kaynak aktarılması gerekmektedir.
Kaynakça
Disaster Risk Reduction (From Wikipedia)
- ^ Disaster Risk Reduction (From Wikipedia)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Afet risk azaltma ya da kisaca ARA kaza riskini azaltma degerlendirme ve tanimlamanin sistematik yaklasimidir Afet risk azaltma kazayi tetikleyen cevre ve diger tehlikelerin yani sira kazanin sosyo ekonomik zayifliklarini guvenlik acigi eksiklik vs azaltmayi amaclar Afet risk azaltma kalkinma ve gelistirme kuruluslarinin sorumlulugundadir Bu kuruluslarin ayrilmaz bir parcasi olmali bir eklenti ya da bir kereye mahsus olmamalidir Afet risk azaltmanin alani geleneksel acil durum yonetiminden cok daha derin ve cok daha genistir Afet yonetiminde tarihsel degisim Sivil Savunma Sivil Koruma Acil Durum Yonetimi Afet Yonetimi Afet ve Risk Yonetimi Afet Risk Yonetimi Afet Risk AzaltmaKoyler insanlari yukselen sel sularindan korumak icin evlerin tasarimini uyarladi ve gecim kaynaklarini surdurmek icin insanlari ve yiyecekleri tasimak icin kucuk tekneler kullaniliyor Afet riskinin azaltilmasi icin en kapsamli kurulus Birlesmis Milletler Uluslararasi Stratejik Afet Azaltma kurulusudur United Nations International Strategy for Disaster Reduction UNISDR Ayrica BM Kalkinma Programi United Nations Development Programme UNDP surdurulebilir kalkinma kapsaminda tehlikelerin istenmeyen etkilerini sinirlamak ya da engellemek icin toplum genelinde kaza risklerini ve zayifliklari en aza indirebilmenin mumkunlugunu kabul etmektedir Tahmini 10 milyar dolarlik yillik insani yardimin sadece 4 u kazalari engellemeye ayrilmistir Her bir afetin yol actigi ekonomik kayiplarda 5 10 arasindaki tasarruflar riski azaltmada harcanmistir Kavramin Gelisimi ve YaklasimiToplum uzerindeki etkilerini azaltmak icin daha entegre ve daha butuncul yaklasimlar esliginde 1970 ten beri afet yonetimi dusuncesinin gelisimi ve uygulanmasi kazanin nicin meydana geldigini asamali bir sekilde daha genis ve daha derin gormustur Kaza yonetimindeki bu modern yaklasim yani afet riskini azaltma bu yolda atilan en son adimi temsil eder Afet risk azaltma nispeten resmi acidan yeni bir kavramdir ancak kavram daha erken dusunme ve mudahaleyi benimser Afet risk azaltma yaygin bir sekilde sivil toplum kuruluslari ve afet planlari devlet kurumlari uluslararasi kuruluslar tarafindan benimsenmistir Bircogu iklim degisikligini gelecekte cok daha fazla etkilemesinin yani sira afetin yayginligi ve ciddiyetinde direkt bir etki olarak gorur Hem politik acidan hem de uygulama acisindan afet risk azaltma ile iklim degisikliginin yakindan baglantili oldugunun benimsenmesi cabalari giderek artmaktadir Afet risk azaltma detaylari aciklamanin ya da tanimlamanin zor oldugunu kanitlayan genis bir kavramdir Bu yaygin fikir yeteri kadar acik olmasina ragmen kacinilmaz olarak teknik literaturde farkli tanimlari vardir ancak genel olarak toplum genelindeki afet riskleri ve savunmasizliklari en aza indirmek icin uygulama ve stratejiler politik uygulamalar ve bunlarin yaygin gelisimi anlamina gelir 2004 te Hint Okyanusu ndaki tsunamiden sonra kavramin esnekligine dogru gelisimin gostergeleri ve ogeleri hakkinda cok daha acik olmak icin cagrilar yapilmaya baslandi 2005 te Japonya nin Kobe sehrinde BM in afet riskini azaltma konferansinda uluslararasi toplumlarin konuya itirazi gorusuldu Konferans Afet risk azaltma icin uygun adimlarin yerlesmesi ve net hedeflere dogru cogu politik soylemlerdeki belirsiz ifadelerin otesinde ulusal devletler ve uluslararasi kuruluslarin cabalama surecini baslatti Bu surecte ilk adim eylem icin nin resmi onayiydi Bu Afet risk Azaltma icin ilk uluslararasi kabuldu Hedef dizini siralamakla ise baslandi stratejik amaclar oncelikler vb Mudahalenin temel alaninda yakalama girisimi hareketi icin 5 oncelik ile BM in iki yil suren Kuresel Afet risk Azaltma Platformu icin bir firsat sagladi ve uye devletler HYOGO Cercevesi ne karsi gelisimi gozden gecirmeyi ifade ettiler Bu UNISDR kurulusuna dayanan Isvicre nin Cenevre sehrinde 5 7 Haziran 2007 de duzenlenen ilk toplantiydi Platformun tumu Cenevre de Haziran 2009 Mayis 2011 ve Mayis 2013 te duzenlendi devam anlasmasi Japonya nin Sendai sehrinde 14 18 Mart ta duzenlenen Dunya Afet Riski Azaltma Konferansi nda kabul edildi Bu Afet Riski Azaltilmasi icin olarak bilinir 2015 2030 HYOGO cerceve eylem plani 2005 yilinda Japonya nin Kobe sehrinde duzenlenen 2 Afetlerin Azaltilmasi Dunya Konferansi nda 2005 2015 yillari arasinda afetlerin neden oldugu zararlarin azaltilmasini amaclayan HYOGO Cerceve Eylem Plani HCEP hazirlanmis ve Birlesmis Milletlere uye 168 ulke tarafindan benimsenmistir HCEP yukarida belirtilen donemde afet risklerinin azaltilmasi icin bir eylem plani niteligindedir Eylem plani 3 stratejik hedef ve 5 oncelikli eylem planindan olusmaktadir HCEP stratejik hedefleri Afet risklerinin azaltilmasinin surdurulebilir kalkinma plan ve politikalarina butunlestirilmesi Afetlere karsi bilincin ve duyarliligin olusturulmasi icin kurumlarin mekanizmalarin ve kapasitelerin gelistirilmesi ve mevcutlarin guclendirilmesi Afet risklerinin azaltilmasi yaklasimlarinin acil duruma hazirlik mudahale ve iyilestirme programlarina sistematik olarak katilimi seklindedir HCEP 5 oncelikli eylem plani ve bazi onemli eylemleri detayli olarak asagidaki tabloda verilmistir HCEP 5 eylem plani ve bunlarla ilgili faaliyetlerden bazilari UNISDR 2005 Oncelikli Eylem Plani Eylem Ile Ilgili Bazi Faaliyetler ve Gostergeler1 Afet risklerinin azaltilmasinin kuvvetli bir kurumsal temelde ulusal ve yerel oncelik olarak belirlenmesinin saglanmasi Afet zararlarinin azaltilmasi icin ulusal olcekte kurumsal ve yasal cerceve Afet risklerini azaltma planlarini uygulamada icin yeterli kaynaklar Toplumsal katilim ve yerel birimlerin kuvvetlendirilmesi Afet zararlarinin azaltilmasi icin ulusal cok paydasli bir platformun kurulmasi mevcut olanin guclendirilmesi 2 Afet risklerinin tanimlanmasi degerlendirmesi izlenmesi ve erken uyari sistemlerinin gelistirilmesi Ulusal ve yerel risk degerlendirmeleri tehlike verisi ve zarar gorebilirlik bilgisi Tehlike verilerinin izlenmesi arsivlenmesi ve dagitimi Erken uyari sistemleri Bolgesel ve sinir asan riskleri de dikkate alan ulusal ve yerel olcekteki risk degerlendirmeleri 3 Bilginin yeniligin ve egitimin her seviyede afetlere karsi guvenli ve duyarli bir toplum olusturmada kullanimi Afetlerle ilgili her turlu bilgi bunlara her seviyede ulasim bilgi aglari ve bilgi paylasim sistemleri Okul mufredatlari ve egitim malzemelerinde afet risk azaltma ve iyilestirme kavram ve uygulamalari Gelistirilmis butunlesik risk degerlendirmesi ve fayda zarar analizleri icin arastirma yontemleri Afetlere karsi duyarlilik kulturunun tesvik edilmesi icin ulke genelinde halkin bilinclendirilmesi stratejisi 4 Temel risk faktorlerinin azaltilmasi Afet risk azaltmasi kentsel planlama dogal kaynak yonetimi ve iklim degisikligi uyumu gibi cevreyle iliskili politika ve planlar Sosyal kalkinma politikalari ve planlarinin risk altindaki nufusun zarar gorebilirligini azaltmada uygulanmasi Ekonomik aktivitelerin kirilganligini azaltmada hayata gecirilen ekonomik ve uretim sektoru politika ve planlari Insan yerleskelerinin planlamasi ve yonetimi ile insaat standartlarinin ve yapim yontemlerinin guclendirilmesi Afet sonrasi iyilestirme ve rehabilitasyon sureclerine entegre edilmis afet risk azaltma olcutleri Ozellikle altyapi basta olmak uzere onemli kalkinma projelerinde afet risk etkilerinin degerlendirilmesi 5 Afetlere karsi her seviyede etkin bir mudahale icin afetlere karsigi hazirligin guclendirilmesi Afet risk azaltma perspektifi dahilinde afet yonetimi icin kuvvetli politik teknik ve kurumsal kapasiteler ve mekanizmalar Her olcekte afet hazirlik planlari ve sakinim planlari ile afete mudahale programlarini denemek ve gelistirmek icin duzenli egitim programlari ve tatbikatlarin yapilmasi Ihtiyac duyuldugunda etkin mudahale ve iyilestirme saglamak icin finansal rezervler ve sakinim planlarinin mevcudiyeti Afet sirasinda bilgi degisimini gerceklestirmek ve afet sonrasi gozden gecirmeleri degerlendirmek icin farkli surecler Bazi Konular ve ZorluklarOncelikler Her yonden Afet risk azaltmanin gelisimini beklemek gercekci degildir kapasite ve kaynaklar yetersizdir Hukumetler ve diger kuruluslar Afet risk azaltma yonunde yatirimin sirasini ve zamanini secen yatirim kararlarini etkileyen seyleri yapmak zorundadir Bu aslinda afet yonetimi ile dogrudan alakali olmaktan ziyade savunulan mudahalenin cogunun gelisimsel oldugu cok daha karmasik bir hal alir Odaklanmanin yolu ozellikle afet riskini azaltmayi amaclayan tek bir eylemi ele almaktir Bu cercevede dayanikli gelisim hassasiyetini ve riskini azaltmak icin bilincli olarak dizayn edilen uygulanan kararlari ve eylemleri iceren ayrica afetin esnekligini ve direncini arttiran afet guvenlik acigini azaltmaya dogru gelisimin yonlendirilmesidir Ortakliklar ve kurumlararasi koordinasyon Hicbir yalniz grup ya da kurulus Afet risk azaltmayi her yonden ele alamayabilir Afet risk azaltmanin dusuncesi afetleri ortaklasa bir cevabi talep eden karmasik problemler olarak gorur Geleneksel acil durum yonetiminde bile koordinasyon zordur Afet risk azaltma ile sektorler devlet ozel ve kar amaci gutmeyen topluluklarin yani sira ve kuruluslar arasindaki iliskiler cok daha karmasik ve kapsamli hale gelmis merkez ve yerel baglantilarin onemi artmistir Sivil toplum orgutlerinin dahil edilmesi gereken organizasyon turleri hakkinda genis bir sekilde dusunulmelidir Ornek universite ve arastirma kurumlari amator radyo operatorleri ABD ve Hindistan da oldugu gibi gibi organizasyonlar yerli sivil toplum kuruluslari gibi Topluluklar ve onlarin organizasyonlari Geleneksel Acil Afet Yonetimi sivil savunma dusuncesi topluluklar hakkinda 2 yaniltici varsayim olusturur Ilki diger sosyal organizasyon olusumlarini aileler ve resmi olmayan sosyal gruplar gonullu ve toplum tabanli organizasyonlar acil mudahale ile alakasiz gorur Etkilenen gruplar ya da topluluklar tarafindan gelisiguzel eylemler alakasiz ya da tahrip edici olarak gorulur cunku onlar yetkililer tarafindan kontrol edilmezler Ikinci varsayim afetlerin kriz ya da islevsiz davranislar panik yagma cikarci aktiviteler gibi tarafindan magdur olan pasif kurbanlar urettigidir Bu nedenle sikiyonetim yukumlulugu araciligi ile acil durumlarda onlarin davranislari kontrol altina alinmali ve ne yapmalari gerektigi soylenmelidir Arastirmanin onemli bir birimi tarafindan one surulen alternatif bir bakis acisi ise afet risk yonetiminde yerel organizasyonlarin ve topluluklarin onemini vurgular Yerel sorunlara ve ihtiyaclara cevap veren yerel bilgi ve uzmanliklardan yararlanan mantiga uygun topluma dayali afet risk yonetimi uygun maliyetlidir Projelerin gercek mulkiyet sahipligi uzerinden surdurulebilirlik olasiligini artirir toplumun teknik ve orgutsel kapasitelerini guclendirir zorluklarla mucadeleyi saglayarak insanlari guclendirir Insanlar ve organizasyonlar herhangi bir durumda afete karsilik verme ve riski azaltmada temel aktorlerdir Kolombiya 2010 ve 2012 yillari arasinda Kolombiya nin 32 bolgesinde 3 6 milyon insan yaygin sellerden etkilendi 24 Nisan 2012 de Baskan Juan Manuel Santos uluslararasi hem de yerel seviyede dogal bir afeti onleme ve engellemeyi gelistirmeyi amaclayan bir yasa yururluge koydu Baranquilla merkezli gelecekte meydana gelebilecek benzer olaylarda Kolombiya halkini cok daha esnek yapma ve deneme cabalarinda sellerin yol actigi yikim karsisinda toplumun nasil direnc gosterecegini arastirmistir Proje ekibi Iklim amp Gelisim Bilgi Aginin Fonu ile Atlantico departmaninda Manati belediyesinin kadin calisanlari ile 18 ayini gecirdi Orada 5733 kadin sellerden etkilendi Proje ekibi toplumda gelisen dayanisma ve karsilikli iliski agini ifade etmek ve selin etkileri ile nasil basa cikmalarini ogrenmeleri icin bu kadinlar ile calisti Arastirmacilar afetlerde risk yonetimi ve riskin azaltilmasi icin hukumet eylemlerinin bilgilendirmede kullanilabilir oldugunu one surdu Ortalamada erkeklerden cok daha fazla kadinlarin afetlerde olmesi nedeniyle arastirmacilar ayrica cinsiyetin oneminin goz onunde bulundurulmasi gerektigi sonucuna vardilar Denetim Afet risk azaltma yaklasimi hukumetin afet riskini azaltma rolunu yeniden tanimlamayi gerektirir Genel olarak ulusal hukumetlerin Afet risk azaltmanin temel aktorleri olmasi gerektigi konusunda gorus birligi vardir Hukumetlerin buyuk olcekli afet risk azaltma uygulamalari icin kapasite ve kaynak digerlerinin calismalarini koordine etmek icin bir vekil yasalarin catisini ve gerekli politikayi yaratma ve vatandaslarinin guvenligini saglama gorevi vardir Bu politikalar ve programlar uyumlu olmak zorundadir Cogu arastirma bazi hukumetlerin afet yonetiminde digerlerinden nicin cok daha basarili oldugunu cevaplamaya ihtiyac duymus olmakla birlikte hala genel bir fikir birligi yoktur Merkez hukumetler ve diger aktorler arasindaki degisen iliskiyi arastirmak icin baska bir alan gerekli olabilir Hesap verilebilirlik ve haklar Hesap verilebilirlik ilkesi Afet risk azaltmada katilim ve gercek ortakliklarin merkezine uzanir Bu durum demokratik bir denetime tabi olmayan ozel sektor ve kar amaci gutmeyen organizasyonlarin demokratik surec boyunca sorumlu olmasi beklenen devlet kurumlari icin gecerlidir Hesap verilebilirlik oncelikli olarak afet durumlarindan etkilenen ve tehlikelere karsi savunmasiz olan kisilere yonelik olmalidir Uluslararasi yardim ve kalkinma icin calisan pek cok kurum simdi hak temelli yaklasima kendilerini adamistir Bu insan haklari olarak kabul edilmesi gerektigine inanan bir kurumun insan haklarini ve diger haklari kapsama egilimidir Afetlere karsi guvenlik bazi uluslararasi kodlari ele almasina ragmen genellikle genel bir hak olarak gorulmez Guvenlik Hakki fikri bazi cevrelerde tartisilmaktadir Politika ve yatirim 2012 Haziran calismasinda arastirmacilari 2015 te kararlastirilacak olan uluslararasi politik catida afet risk yonetimine daha fazla odaklanma ihtiyacini vurgulamistir Afetlerin ekonomik maliyetleri yukseliyor ancak su an en insancil yatirimlar gelecek riskleri yonetmekten ziyade afetleri karsilamaya harcaniyor Arastirmacilar devam eden bu ornekleri tartismak isterlerse eger o zaman yeniden yapilanma ve yardim harcamalari surdurulemez bir hal alacaktir Daha gelismis bir kanita dayali gelismis siyasi baglilik ve politik alanlardaki iletisimin olusmasi afet risk yonetimini bu kaynastirma icin gerekli kilacaktir Ek gorusler ayrica afet riskini azaltma politikasinda guclu bir cinsiyet algisina ihtiyac duyuldugunu vurgular Calismalar kadinlarin dogal afetlerden orantisiz olarak etkilendigini gostermistir Hint Okyanusu nda 2004 tsunami sonrasinda Endonezya nin ve illerinde olumlerin 77 ve 72 si kadinlardan olusuyordu ve Hindistan da olen insanlarin 62 si kadindi Cinsiyete duyarli bir yaklasim kadinlarin erkeklerin kiz cocuklarinin ve erkek cocuklarinin farkli bir sekilde nasil etkilendigini ve insanlarin belirli endiselerinin ihtiyaclarinin guvenlik aciklarinin politik seklini belirlerdi Sendai Cercevesi 2015 2030 Mart 2015 te 10 yasindaki sona erdi ve ile yer degistirdi Bu cercevede 4 oncelik one cikti afet riskini anlama afet riskini yonetmek icin afet risk yonetimini guclendirme esneklik icin afet riskini azaltmada yatirim etkili bir karsilik icin afet hazirliklarini artirma ve rehabilitasyon yeniden yapilandirma ve geri kazanimda ise eskiyi daha iyi insa etme Sendai Cercevesi nin amacini ve sonucun elde edilmesinde kuresel gelisim degerlendirmesini desteklemek icin 7 kuresel hedef kabul edilmistir 2030 a kadar kuresel afet olumlerini onemli bir sekilde azaltma 2005 2015 le karsilastirmak icin 2020 2030 arasinda 100 000 kuresel olum basina daha dusuk bir yuzdeyi amaclama 2030 a kadar kuresel gayri safi yurt ici hasila ile ilgili afet ekonomik kaybi direkt olarak azaltma 2030 a kadar esnekliklerini gelistirmek dahil aralarinda egitim ve saglik kurumlarinin da bulundugu temel hizmetleri bozan ve onemli alt yapiya zarar veren afetleri onemli bir sekilde azaltma 2020 ye kadar yerel ve ulusal afet risk azaltma stratejileri ile ulkelerin sayisini onemli bir sekilde artirma 2030 a kadar ulusal eylemlerin uygulanma cercevesini tamamlamak icin yeterli ve surdurulebilir destek araciligi ile gelisen ulkelerle uluslararasi isbirligini onemli bir sekilde gelistirme 2030 a kadar insanlar tarafindan coklu afet erken uyari sistemlerine afet risk bilgilendirme ve degerlendirmeye erisim ve kullanilabilirligi onemli bir sekilde artirma Sendai belgeleri ortak standartlar ve ulasilabilir hedefler ile kapsamli bir cerceve ve afet riskinin azaltilmasi icin yasal dayanakli bir yapi ortaya cikarmistir Acil durum hazirligi Insancil sistemin artan agir yukunu hafifletecek ve uzun sureli ugrasin maliyetini azaltacak olan mevcut olarak isleyen ve surdurulebilir bir ulusal sistemde donusturulebilir bir potansiyele sahiptir Ancak finansin nereden olacagi karmasiktir raporlari Acil durum hazirligi icin mevcut finansi gelistirmenin bir avantaj oldugunu one surse de tamamen mevcut sistemi guclendirmek icin yeterli degildir Artan degisimler yine de bosluklar birakacaktir Uzun sureli afet risk azaltmayi gelistirmek icin kuresel cozumler dusunulmelidir Turkiye de Afet Risk Azaltma CalismalariOzellikle 1999 Golcuk depreminden sonra ilgili alanda calismalar yapan tum kurum ve kuruluslar afet egitimi konusuna buyuk onem vererek bu yonde calismalar gerceklestirmeye baslamislardir AFEM Sivil Savunma Genel Mudurlugu Turk Kizilayi belediye ve valilikler universiteler ve sivil toplum kuruluslari toplumun bilinclendirilmesi kapsaminda oldukca onemli egitim programlari ortaya koymuslardir Afet risklerini azaltma ulusal stratejisi Turkiye de Afet Risklerini Azaltma Ulusal Stratejisi icin yapilmasi planlanan asamalar sunlardir Egitim Tahmin ve erken uyari sistemleri Yapisal ve yapisal olmayan onlemler Modelleme Olcum ve degerlendirme Kentsel donusum guvenli yapi Bina ve tesisler icin yer secimi Afet ve acil durum eylem planlarinin hazirlanmasi Afet bilgi sistemi alt yapisiTurkiye deki kurum ve kuruluslar Turkiye Afet Risklerinin Azaltilmasi Platformu Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi Baskanligi Egitim Hizmetleri ve AR GE Calisma GrubuTemel Uluslararasi Konferans ve SeminerlerAfetler ve afet yonetiminde buyuyen bir ilgi ile yerelden kuresel seviyeye kadar konu ile ilgili pek cok konferans ve seminer duzenlenmistir Duzenlenen uluslararasi konferanslar sunlardir TIEMS yillik konferansi Uluslararasi acil durum yonetim toplulugu Uluslararasi Afet ve Risk Konferansi IDRC ve Semineri Uluslararasi Sosyoloji Birliginin Dunya Sosyoloji Kongresinin bir bolumu olarak duzenlenen Uluslararasi Afetleri Arastirma Komite Toplantisi IRCD DegerlendirmeAfetlerin neden oldugu ekonomik sonuclar cok yuksek olup bircok ulkenin mali duzenini olumsuz yonde etkilemektedir Afetler on yillarca suren bir donemde edinilen kazanimlari bazen birkac saniyede silip supurmektedir Bu nedenle afet risklerini azaltma faaliyetlerine daha fazla kaynak aktarilmasi gerekmektedir KaynakcaDisaster Risk Reduction From Wikipedia Disaster Risk Reduction From Wikipedia