Ahmed eş-Şerîf es-Senûssî | |||||
---|---|---|---|---|---|
Senusi Lideri | |||||
Hüküm süresi | 1902-1933 | ||||
Önce gelen | |||||
Sonra gelen | I. İdris | ||||
Doğum | 1873 , Trablusgarp, Osmanlı İmparatorluğu | ||||
Ölüm | 10 Mart 1933 Medine, Arabistan | ||||
Çocuk(lar)ı | |||||
| |||||
Hanedan | Senusi | ||||
Babası | |||||
Dini | Sünni İslam |
İlk Yılları ve İşgale Direnişi
Senusiyenin kurucusu 'nin torunudur. 1873 yılında Senusi zaviyesinde dünyaya geldi. 1902 yılında hareketin başına gelip Afrika'da sömürgeci İngiliz, Fransız ve İtalyan güçlerine karşı direnen dinsel hareket Senusiye tarikatının lideri oldu.
Trablusgarp Savaşı esnasında İtalya'nın Osmanlı Devleti'ne bağlı olan Libya topraklarını işgale başlaması üzerine bölgeye gelen Ahmed eş-Şerif, Enver Bey, Mustafa Kemal Bey gibi Osmanlı subayları ile birlikte İtalyanlara karşı direnişi örgütledi. 1. Dünya Savaşının başlangıcıyla birlikte Teşkilat-ı Mahsusa'yla koordineli bir şekilde Mısır'ın batısındaki İngiliz güçlerine saldırılar düzenledi.
Türkiye Ziyareti
Kuzey Afrika'da gerek İtalyan gerek de Fransız ve İngiliz güçleriyle mücadele eden Ahmed Şerif'in bu itibarı başta Enver Paşa olmak üzere Osmanlı Hükûmetince kullanılmak istendi. Teşkilatı Mahsusa aracılığıyla İstanbul'a davet edilen Şerif 21 Ağustos 1918'de bir Alman denizaltısıyla Avusturya-Macaristan'ın Pula Limanına oradan da Balkan treniyle 30 Ağustos 1918'de İstanbul'a geldi. Varışının 2. günü Vahdeddin'in kılıç kuşanma merasimine denk geldiğininden yeni padişaha kılıç kuşattı. Osmanlı'nın Hükûmetinin Şerif'in itibarını çeşitli yolculuklarla kullanma planları olsa da Mondros Mütarekesi sonucu bu gerçekleşmedi. Mütareke sonrası Vahdeddin'in İngiliz yanlısı politikaları sonucu arası açılan Şerif 5 Kasım 1918'de Bursa'ya geçti ve burada 2 yıl ikamet etti. Ahaliden de büyük ilgi gören ve baştan Ali Fuat Paşa olmak üzere Milli Mücadele'nin önemli isimleriyle temas kuran Şerif şehrin 8 Temmuz 1920'de Yunan işgaline uğraması üzerine Bursa'dan ayrılarak Konya üzerinden 15 Kasım 1920'de Ankara'ya ulaşan Şerif burada yetkililerce özel olarak karşılandı.Atatürkle de özel bir muhabbeti ve hediyeleşmesi olan Şerif Kurtuluş Savaşı yıllarında hükûmetinin İslam dünyasındaki propaganda aracı olarak gerek doğu illerinde gerek de İslam dünyasının kalanında Milli Mücadelenin haklılığını kongreleri, hutbeleri, vaazları ve yazılarıyla anlatmaya çalıştı. Musul meselesinde de aktif olarak çalışan Şerif için Irak'ta Türkiye yanlısı bir hükûmet kurma planı olduysa da bu gerçekleşmedi. Musul'a geçmek için Ocak 1923'te Diyarbakır'a gitmesine rağmen İngiliz müdahalesi sonucu faaliyetleri güneydoğu ve doğu illerinde Türk hükûmetinin haklılığını anlatmakla sınırlı kaldı. Cumhuriyet'in ilanının ardından Mersin, Tarsus ve Adana yörelerinde pasif bir yaşama çekilen Şerif azalmış da olsa hükûmetle ve de Atatürkle iletişimi sürdü. Memleketine dönmek istediyse de bu İtalyan baskısı yüzünden gerçekleşmedi. Atatürk tarafından ikameti Türkiye dışında olmak şartıyla hilafet teklifi aldıysa da teklifi hilafetin Osmanoğullarında kalması gerektiği düşüncesiyle reddetti. Çeşitli ikamet ve sosyal sorunlar yaşayan Şerif hükûmet tarafından yarı rica yarı emir bir şekilde yurt dışındaki Osmanlı Hanedan mensuplarıyla temas halinde olduğu gerekçesiyle Türkiye'den ayrılması istendi, 30 Ekim 1924'te Suriye'ye geçti.
Vefatı
Gerek Şam'da gerek de Filistin'de antiemperyalist politikalarına devam eden Şerif'in ikameti İngiliz ve Fransızlarca tehlikeli görüldü. Son olarak Arabistan'a geçen Şerif Asir bölgesindeki ikametinin ardından 10 Mart 1933'te Medine'de öldü.
Kaynakça
- ^ Philip H. Stoddard, Teşkilat-ı Mahsusa, Arma Yayınları, İstanbul, 2003.
- ^ a b "SENÛSÎ, Ahmed Şerif". TDV İslam Ansiklopedisi. 29 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Şubat 2024.
- ^ "Şeyh Ahmed Şerif Es-Senûsî". Atatürk Ansiklopedisi. 17 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Haziran 2021.
- ^ (PDF). 15 Şubat 2024 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
Bir Libyalının biyografisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ahmed es Serif es SenussiSenusi LideriHukum suresi1902 1933Once gelenSonra gelenI IdrisDogum1873 Trablusgarp Osmanli ImparatorluguOlum10 Mart 1933 Medine ArabistanCocuk lar iTam adiSeyyid Ahmed es Serif b Muhammed es Serif b Muhammed b Ali es SenusiHanedanSenusiBabasiDiniSunni IslamIlk Yillari ve Isgale DirenisiSenusiyenin kurucusu nin torunudur 1873 yilinda Senusi zaviyesinde dunyaya geldi 1902 yilinda hareketin basina gelip Afrika da somurgeci Ingiliz Fransiz ve Italyan guclerine karsi direnen dinsel hareket Senusiye tarikatinin lideri oldu Trablusgarp Savasi esnasinda Italya nin Osmanli Devleti ne bagli olan Libya topraklarini isgale baslamasi uzerine bolgeye gelen Ahmed es Serif Enver Bey Mustafa Kemal Bey gibi Osmanli subaylari ile birlikte Italyanlara karsi direnisi orgutledi 1 Dunya Savasinin baslangiciyla birlikte Teskilat i Mahsusa yla koordineli bir sekilde Misir in batisindaki Ingiliz guclerine saldirilar duzenledi Turkiye ZiyaretiKuzey Afrika da gerek Italyan gerek de Fransiz ve Ingiliz gucleriyle mucadele eden Ahmed Serif in bu itibari basta Enver Pasa olmak uzere Osmanli Hukumetince kullanilmak istendi Teskilati Mahsusa araciligiyla Istanbul a davet edilen Serif 21 Agustos 1918 de bir Alman denizaltisiyla Avusturya Macaristan in Pula Limanina oradan da Balkan treniyle 30 Agustos 1918 de Istanbul a geldi Varisinin 2 gunu Vahdeddin in kilic kusanma merasimine denk geldigininden yeni padisaha kilic kusatti Osmanli nin Hukumetinin Serif in itibarini cesitli yolculuklarla kullanma planlari olsa da Mondros Mutarekesi sonucu bu gerceklesmedi Mutareke sonrasi Vahdeddin in Ingiliz yanlisi politikalari sonucu arasi acilan Serif 5 Kasim 1918 de Bursa ya gecti ve burada 2 yil ikamet etti Ahaliden de buyuk ilgi goren ve bastan Ali Fuat Pasa olmak uzere Milli Mucadele nin onemli isimleriyle temas kuran Serif sehrin 8 Temmuz 1920 de Yunan isgaline ugramasi uzerine Bursa dan ayrilarak Konya uzerinden 15 Kasim 1920 de Ankara ya ulasan Serif burada yetkililerce ozel olarak karsilandi Ataturkle de ozel bir muhabbeti ve hediyelesmesi olan Serif Kurtulus Savasi yillarinda hukumetinin Islam dunyasindaki propaganda araci olarak gerek dogu illerinde gerek de Islam dunyasinin kalaninda Milli Mucadelenin hakliligini kongreleri hutbeleri vaazlari ve yazilariyla anlatmaya calisti Musul meselesinde de aktif olarak calisan Serif icin Irak ta Turkiye yanlisi bir hukumet kurma plani olduysa da bu gerceklesmedi Musul a gecmek icin Ocak 1923 te Diyarbakir a gitmesine ragmen Ingiliz mudahalesi sonucu faaliyetleri guneydogu ve dogu illerinde Turk hukumetinin hakliligini anlatmakla sinirli kaldi Cumhuriyet in ilaninin ardindan Mersin Tarsus ve Adana yorelerinde pasif bir yasama cekilen Serif azalmis da olsa hukumetle ve de Ataturkle iletisimi surdu Memleketine donmek istediyse de bu Italyan baskisi yuzunden gerceklesmedi Ataturk tarafindan ikameti Turkiye disinda olmak sartiyla hilafet teklifi aldiysa da teklifi hilafetin Osmanogullarinda kalmasi gerektigi dusuncesiyle reddetti Cesitli ikamet ve sosyal sorunlar yasayan Serif hukumet tarafindan yari rica yari emir bir sekilde yurt disindaki Osmanli Hanedan mensuplariyla temas halinde oldugu gerekcesiyle Turkiye den ayrilmasi istendi 30 Ekim 1924 te Suriye ye gecti VefatiGerek Sam da gerek de Filistin de antiemperyalist politikalarina devam eden Serif in ikameti Ingiliz ve Fransizlarca tehlikeli goruldu Son olarak Arabistan a gecen Serif Asir bolgesindeki ikametinin ardindan 10 Mart 1933 te Medine de oldu Kaynakca Philip H Stoddard Teskilat i Mahsusa Arma Yayinlari Istanbul 2003 a b SENUSI Ahmed Serif TDV Islam Ansiklopedisi 29 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Subat 2024 Seyh Ahmed Serif Es Senusi Ataturk Ansiklopedisi 17 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Haziran 2021 PDF 15 Subat 2024 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Bir Libyalinin biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz