Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Alaşya (Akadca ve Hititçe: 𒀀𒆷𒅆𒅀 Alaşiya ; Ugaritçe ẢLṮY), Alasiya/Alaşiya olarak da yazılır ve Alaşya Krallığı olarak da bilinir, Orta ve Geç Tunç Çağlarında var olan ve Doğu Akdeniz bölgesinde yer alan bir devletti. Eski Mısır ve Eski Yakın Doğu'daki diğer devletler için başta bakır olmak üzere önemli bir maden ihracatçısıydı . Günümüze ulaşan birçok metinde adı geçmektedir ve günümüzde Kıbrıs'ın eski adı veya bir bölgesi olduğu düşünülmektedir. Bu varsayım, Tel Aviv Üniversitesi'nde Alaşya'dan diğer hükümdarlara gönderilen kil tabletler üzerine yapılan bilimsel analizlerle doğrulanmıştır.
Metinler
Alaşiya olarak çevrilen ve İncil'deki Elishah'a karşılık gelen bu devletin adı Mısır, Hitit, Akad, Miken (Linear B) ve Ugarit dillerinde yazılmış metinlerde geçmektedir. Amarna mektuplarından bazıları kraldın veya Alaşya'nın bakanlarının ağzından yazılmıştır. Bu mektuplar genelde Alaşya'den gönderilen bakır miktarı ve karşılığında Alaşya'nın almak istediği gümüş veya fildişi talepleri ile ilgilidir. Bir mektup, 500 talent bakırdan (muhtemelen 12.5 ton) bahseder ve neden bu kadar az bakırın gönderildiğine dair bahaneler sunar. Firavun ayrıca Alaşya Kralı tarafından "kardeşi" olarak anılır, bu da muhtemelen krallığının ekonomik gücünden dolayı kralın kendisini Mısır firavunuyla eşit olarak gördüğünü gösterir. Birkaç yüzyıl sonra yazılan Papirüs Anastasi IV, Alaşya'dan Mısır'a gönderilen bakıra ve ineklere de atıfta bulunur.
Bu sebepten dolayı, Alaşiya olarak tanımlanan herhangi bir yer, Geç Tunç Çağı'nda oldukça fazla bakır üretimine sahip olmalıdır. Metinlerde Alaşiya'nın konumuna dair başka ipuçları da bulunuyor. Mesela Amarna mektuplarından bazıları, Alaşya Kralı'na ve Lukki halkına (muhtemelen Deniz Kavimleri'nin bir parçası) ait bir geminin Alaşya'daki köyleri ele geçirmesine atıfta bulunur.
Diğer yazışmalarda, Ugarit Kralı, Ugarit'i Deniz Kavimlerinden korumak için Alaşya Kralı'ndan yardım ister. Ugarit'ten gelen bir başka belgede iki prensin "Alaşya diyarına" sürgün edildiği kaydedilmektedir. Yine Ugarit'te bulunan başka bir metin, Alaşya'nın başkentinin bir dağın üzerinde konumlandığına dair bir ipucu içermektedir. Ancak bu kelime dağdan çok kıyı olarak çevrilmiştir. İsmi tarihte kayıtlı olan ilk Kıbrıs kralı, MÖ 13. yüzyılda Ugarit'e gönderilen mektuplarda adı geçen Kuşmeşuşa'dır.
Antik Mısır hikâyelerinden 'nün günümüze ulaşan sonu, bir Mısır rahibi olan Wenamun'un, Biblos'tan Mısır'a deniz yoluyla seyahat ettiği sırada rotasından saptığını ve Mısır yerine Alaşya'da karaya çıktığını anlatır. Bu hikâyede Wenamun, öfkeli bir kalabalık tarafından neredeyse öldürüecekken, "kasabanın prensesi" Hatbi tarafından kurtarıldığını kurtarılır.
Alaşya'ya atıfta bulunan son metinlerden bazıları günümüzde Türkiye toprakları üzerinde yer alan Hitit İmparatorluğu'ndan kalmadır. Hitit metinleri Hitit donanmasının Alaşya'yı deniz savaşlarında yendiğini yazarak övünür. Alaşya Muharebeleri tarihte kayıtlı ilk deniz savaşlarından biridir ve Hitit İmparatorluğu'nun zaferiyle sonuçlanmıştır.
Alaşya'dan gelen Amarna mektuplarının listesi
- EA33; Başlık: Oluşmakta olan Bir İttifak
- EA34; Başlık: Firavun'un sitemleri yanıtlandı
- EA35; Başlık: Nergal'in Eli
- EA 36; Başlık: Bakır hakkında daha fazla bilgi
- EA37; Başlık: Gümüş hakkında daha fazla bilgi
- EA38; Başlık: Bir kardeş kavgası
- EA39; Başlık: Gümrük Vergisiz
- EA40; Başlık: Gümrük Vergisiz, Validen Valiye
Alaşya'nın konumunun belirlenmesi
Alaşiya, Tunç Çağı'nda diğer Doğu Akdeniz ülkeleri için önemli bir bakır kaynağı olarak biliniyordu. Bakır madeni çıkartan Alaşya Krallığı aynı zamanda Doğu Akdeniz kıyısı boyunca bu madenin ticaretini de yapmıştır.
Bu nedenle Doğu Akdeniz'de, deniz kıyısında ve Tunç Çağı döneminde bakır üretiminin oldukça fazla olduğu bir yerde bulunmalıdır.
Bazı akademisyenler, Alaşiya'nın Suriye veya Türkiye'de olma olasılığına dikkat çektiler ancak günümüzde akademisyenler genellikle (her ne kadar aralarında evrensel bir fikir birliği olmasa da) Alaşya'nın Kıbrıs'ın tamamını veya en azından en azından bir kısmını ifade ettiği konusunda hemfikir. Spesifik olaraksa, günümüzde Gazimağusa'ya bağlı Tuzla'da yer alan Enkomi bölgesinin tüm Kıbrıs adasını kapsayan Alaşya krallığının başkenti olduğu da akademisyenlerin doğruluğunu kabul ettiği bir varsayımdır.
Kıbrıs'ın Alashiya ile özdeşliği, 2003 yılında Goren ve diğerleri tarafından Amerikan Arkeoloji Dergisi'nde (American Journal of Archaeology) yayımlanan ve Alaşya'dan gönderilen bir dizi Amarna ve Ugarit mektubunun petrografik ve kimyasal analizini detaylandıran bir makalede doğrulanmıştır. Tabletleri oluşturmak için kullanılan kilin kökenine ilişkin bu incelemeler, Alaşya'nın Suriye'de olamayacağını, Kıbrıs'taki kilin ise Alaşya kili ile eşleştiğini gösteriyor.
Bununla birlikte, bu analiz killerin Tuzla'daki Enkomi sahasında yer alan killerden gelmediğini ve ve (ki bu kelime muhtemelen Alaşya ile aynı kökten geliyor) sahalarındaki killerin Alaşya killerine daha yakın olduğunu göstermiştir. Bu alanlar, özellikle Kalavasos, aynı zamanda Geç Tunç Çağı'nda önemli yerleşim alanlarıydı ve bakır kaynaklarına yakın konumda bulunmaktaydı.
Ayrıca, Armstrong bu dönemde Kıbrıs'taki bölgesel farklılıklara dair kayda değer kanıtlar olduğunu ve Geç Tunç Çağı boyunca Kıbrıs üzerinde, bütün ada çapında hakimiyet sağlamış merkezi bir otoriteye dair hiçbir kanıt bulunmadığını ileri sürmektedir.
Bu nedenle, Alaşya krallığının başkentinin her zaman Kalavasos mu olduğu yoksa Enkomi'den Kalavasos'a mı taşındığı, ayrıca krallığın tüm Kıbrıs'ın mı adı olduğu yoksa Kıbrıs'ın yalnızca bir bölgesini mi kapsadığı yüzde yüz kesin değildir.
Dipnotlar
- ^ Knapp (1985). "J Article Alashiya, Caphtor/Keftiu, and Eastern Mediterranean Trade: Recent Studies in Cypriote Archaeology and History". Journal of Field Archaeology (İngilizce). 12 (2): 231-250. doi:10.2307/530294.
- ^ Goren et al. 2003
- ^ Knapp 1996
- ^ Armstrong 2003
- ^ Goren 2003
- ^ Eric H. Cline (22 Eylül 2015). 1177 B.C.: The Year Civilization Collapsed. Princeton University Press. ISBN . 13 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Eylül 2022.
- ^ Connolly, Peter; Gillingham, John; Lazenby, John (2016). The Hutchinson Dictionary of Ancient and Medieval Warfare. Routledge. s. 9.
- ^ Wachsmann 1986
- ^ Knapp 1997
- ^ Armstrong, 2003
- ^ Goren et al. 2003; Armstrong 2003
Kaynaklar
- Armstrong, KM 2003. Yerleşim Hiyerarşisi ve Alaşya'nın Kıbrıs'taki Yeri . Yüksek lisans tezi ön baskısı, Cincinnati Üniversitesi .
- Buttrick, GA ve CM Laymon. 1971. Yorumcunun İncil Üzerine Tek Cilt Yorumu, s. 13-14.ISBN'si .
- Goren, Y., Bunimovitz, S., Finkelstein, I. ve Na'aman, N. 1993. Alaşya'nın Konumu, Tabletlerin petrografik analizi 28 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . . Amerikan Arkeoloji Dergisi 107:233-255
- Knapp, A. Bernard. (1985). "Alaşya J Makalesi, Caphtor/Keftiu ve Doğu Akdeniz Ticareti: Kıbrıs Arkeolojisi ve Tarihinde Son Çalışmalar". Alan Arkeoloji Dergisi. 12 (2).
- Knapp, AB ed. 1996. MÖ Üçüncü Binyıldan Birinci Bin Yıla Yakın Doğu ve Ege Metinleri. ("Alaşya"ya atıfta bulunan 122 Tunç Çağı ve erken Demir Çağı metinlerinin tercümeleri).ISBN'si
- Knapp, AB 1997. Geç Tunç Çağı Kıbrıs Toplumunun Arkeolojisi .ISBN'si
- Schwemer, Ö. 2008. Eski Yakın Doğu'nun Fırtına Tanrıları: Özet, Sentez, Son Çalışmalar (Bölüm II) 12 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . . Koninklijke Brill NV, Leiden, 2008.
- Wachsmann, S. 1986. Kıbrıs Kadim Alaşya mı? Mısır Tabletinden Yeni Kanıt . İncil Arkeoloğu 49(1):37-40
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Alasya Akadca ve Hititce 𒀀𒆷𒅆𒅀 Alasiya Ugaritce ẢLṮY Alasiya Alasiya olarak da yazilir ve Alasya Kralligi olarak da bilinir Orta ve Gec Tunc Caglarinda var olan ve Dogu Akdeniz bolgesinde yer alan bir devletti Eski Misir ve Eski Yakin Dogu daki diger devletler icin basta bakir olmak uzere onemli bir maden ihracatcisiydi Gunumuze ulasan bircok metinde adi gecmektedir ve gunumuzde Kibris in eski adi veya bir bolgesi oldugu dusunulmektedir Bu varsayim Tel Aviv Universitesi nde Alasya dan diger hukumdarlara gonderilen kil tabletler uzerine yapilan bilimsel analizlerle dogrulanmistir Antik Yakin Dogu HaritasiMetinlerAlasya krali ile Antik Misir krali III Amenhotep arasindaki yazismalari anlatan bir Amarna mektubu Yaklasik M O 1380 yilindan kalmadir ve Tel el Amarna Misir da bulunmustur Bugun Berlin de Vorderasiatisches Muzesi nde sergilenmektedir Baska bir Amarna mektubu Kardesin Alasya kralindan Misir Firavunu na diye baslayan ve muhtemelen Akhenaten e M O 1350 yilinda gonderilen bir mesaj British Museum da sergilenmektedir Alasiya olarak cevrilen ve Incil deki Elishah a karsilik gelen bu devletin adi Misir Hitit Akad Miken Linear B ve Ugarit dillerinde yazilmis metinlerde gecmektedir Amarna mektuplarindan bazilari kraldin veya Alasya nin bakanlarinin agzindan yazilmistir Bu mektuplar genelde Alasya den gonderilen bakir miktari ve karsiliginda Alasya nin almak istedigi gumus veya fildisi talepleri ile ilgilidir Bir mektup 500 talent bakirdan muhtemelen 12 5 ton bahseder ve neden bu kadar az bakirin gonderildigine dair bahaneler sunar Firavun ayrica Alasya Krali tarafindan kardesi olarak anilir bu da muhtemelen kralliginin ekonomik gucunden dolayi kralin kendisini Misir firavunuyla esit olarak gordugunu gosterir Birkac yuzyil sonra yazilan Papirus Anastasi IV Alasya dan Misir a gonderilen bakira ve ineklere de atifta bulunur Bu sebepten dolayi Alasiya olarak tanimlanan herhangi bir yer Gec Tunc Cagi nda oldukca fazla bakir uretimine sahip olmalidir Metinlerde Alasiya nin konumuna dair baska ipuclari da bulunuyor Mesela Amarna mektuplarindan bazilari Alasya Krali na ve Lukki halkina muhtemelen Deniz Kavimleri nin bir parcasi ait bir geminin Alasya daki koyleri ele gecirmesine atifta bulunur Diger yazismalarda Ugarit Krali Ugarit i Deniz Kavimlerinden korumak icin Alasya Krali ndan yardim ister Ugarit ten gelen bir baska belgede iki prensin Alasya diyarina surgun edildigi kaydedilmektedir Yine Ugarit te bulunan baska bir metin Alasya nin baskentinin bir dagin uzerinde konumlandigina dair bir ipucu icermektedir Ancak bu kelime dagdan cok kiyi olarak cevrilmistir Ismi tarihte kayitli olan ilk Kibris krali MO 13 yuzyilda Ugarit e gonderilen mektuplarda adi gecen Kusmesusa dir Antik Misir hikayelerinden nun gunumuze ulasan sonu bir Misir rahibi olan Wenamun un Biblos tan Misir a deniz yoluyla seyahat ettigi sirada rotasindan saptigini ve Misir yerine Alasya da karaya ciktigini anlatir Bu hikayede Wenamun ofkeli bir kalabalik tarafindan neredeyse olduruecekken kasabanin prensesi Hatbi tarafindan kurtarildigini kurtarilir Alasya ya atifta bulunan son metinlerden bazilari gunumuzde Turkiye topraklari uzerinde yer alan Hitit Imparatorlugu ndan kalmadir Hitit metinleri Hitit donanmasinin Alasya yi deniz savaslarinda yendigini yazarak ovunur Alasya Muharebeleri tarihte kayitli ilk deniz savaslarindan biridir ve Hitit Imparatorlugu nun zaferiyle sonuclanmistir Alasya dan gelen Amarna mektuplarinin listesi EA33 Baslik Olusmakta olan Bir Ittifak EA34 Baslik Firavun un sitemleri yanitlandi EA35 Baslik Nergal in Eli EA 36 Baslik Bakir hakkinda daha fazla bilgi EA37 Baslik Gumus hakkinda daha fazla bilgi EA38 Baslik Bir kardes kavgasi EA39 Baslik Gumruk Vergisiz EA40 Baslik Gumruk Vergisiz Validen ValiyeAlasya nin konumunun belirlenmesiAlasiya Tunc Cagi nda diger Dogu Akdeniz ulkeleri icin onemli bir bakir kaynagi olarak biliniyordu Bakir madeni cikartan Alasya Kralligi ayni zamanda Dogu Akdeniz kiyisi boyunca bu madenin ticaretini de yapmistir Bu nedenle Dogu Akdeniz de deniz kiyisinda ve Tunc Cagi doneminde bakir uretiminin oldukca fazla oldugu bir yerde bulunmalidir Bazi akademisyenler Alasiya nin Suriye veya Turkiye de olma olasiligina dikkat cektiler ancak gunumuzde akademisyenler genellikle her ne kadar aralarinda evrensel bir fikir birligi olmasa da Alasya nin Kibris in tamamini veya en azindan en azindan bir kismini ifade ettigi konusunda hemfikir Spesifik olaraksa gunumuzde Gazimagusa ya bagli Tuzla da yer alan Enkomi bolgesinin tum Kibris adasini kapsayan Alasya kralliginin baskenti oldugu da akademisyenlerin dogrulugunu kabul ettigi bir varsayimdir Kibris in Alashiya ile ozdesligi 2003 yilinda Goren ve digerleri tarafindan Amerikan Arkeoloji Dergisi nde American Journal of Archaeology yayimlanan ve Alasya dan gonderilen bir dizi Amarna ve Ugarit mektubunun petrografik ve kimyasal analizini detaylandiran bir makalede dogrulanmistir Tabletleri olusturmak icin kullanilan kilin kokenine iliskin bu incelemeler Alasya nin Suriye de olamayacagini Kibris taki kilin ise Alasya kili ile eslestigini gosteriyor Bununla birlikte bu analiz killerin Tuzla daki Enkomi sahasinda yer alan killerden gelmedigini ve ve ki bu kelime muhtemelen Alasya ile ayni kokten geliyor sahalarindaki killerin Alasya killerine daha yakin oldugunu gostermistir Bu alanlar ozellikle Kalavasos ayni zamanda Gec Tunc Cagi nda onemli yerlesim alanlariydi ve bakir kaynaklarina yakin konumda bulunmaktaydi Ayrica Armstrong bu donemde Kibris taki bolgesel farkliliklara dair kayda deger kanitlar oldugunu ve Gec Tunc Cagi boyunca Kibris uzerinde butun ada capinda hakimiyet saglamis merkezi bir otoriteye dair hicbir kanit bulunmadigini ileri surmektedir Bu nedenle Alasya kralliginin baskentinin her zaman Kalavasos mu oldugu yoksa Enkomi den Kalavasos a mi tasindigi ayrica kralligin tum Kibris in mi adi oldugu yoksa Kibris in yalnizca bir bolgesini mi kapsadigi yuzde yuz kesin degildir Dipnotlar Knapp 1985 J Article Alashiya Caphtor Keftiu and Eastern Mediterranean Trade Recent Studies in Cypriote Archaeology and History Journal of Field Archaeology Ingilizce 12 2 231 250 doi 10 2307 530294 Goren et al 2003 Knapp 1996 Armstrong 2003 Goren 2003 Eric H Cline 22 Eylul 2015 1177 B C The Year Civilization Collapsed Princeton University Press ISBN 978 1 4008 7449 1 13 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Eylul 2022 Connolly Peter Gillingham John Lazenby John 2016 The Hutchinson Dictionary of Ancient and Medieval Warfare Routledge s 9 Wachsmann 1986 Knapp 1997 Armstrong 2003 Goren et al 2003 Armstrong 2003KaynaklarArmstrong KM 2003 Yerlesim Hiyerarsisi ve Alasya nin Kibris taki Yeri Yuksek lisans tezi on baskisi Cincinnati Universitesi Buttrick GA ve CM Laymon 1971 Yorumcunun Incil Uzerine Tek Cilt Yorumu s 13 14 0 687 19299 4ISBN si 0 687 19299 4 Goren Y Bunimovitz S Finkelstein I ve Na aman N 1993 Alasya nin Konumu Tabletlerin petrografik analizi 28 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Amerikan Arkeoloji Dergisi 107 233 255 Knapp A Bernard 1985 Alasya J Makalesi Caphtor Keftiu ve Dogu Akdeniz Ticareti Kibris Arkeolojisi ve Tarihinde Son Calismalar Alan Arkeoloji Dergisi 12 2 Knapp AB ed 1996 MO Ucuncu Binyildan Birinci Bin Yila Yakin Dogu ve Ege Metinleri Alasya ya atifta bulunan 122 Tunc Cagi ve erken Demir Cagi metinlerinin tercumeleri 0 9651704 2 XISBN si 0 9651704 2 X Knapp AB 1997 Gec Tunc Cagi Kibris Toplumunun Arkeolojisi 0 85261 573 6ISBN si 0 85261 573 6 Schwemer O 2008 Eski Yakin Dogu nun Firtina Tanrilari Ozet Sentez Son Calismalar Bolum II 12 Eylul 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Koninklijke Brill NV Leiden 2008 Wachsmann S 1986 Kibris Kadim Alasya mi Misir Tabletinden Yeni Kanit Incil Arkeologu 49 1 37 40Dis baglantilar