Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Akhenaton ya da IV. Amenhotep olarak da bilinir. Mısır yeni dönem 18. hanedanının bir firavunudur. Kraliçe Tiye ve III. Amenhotep'in genç olan çocuğudur. Büyük kardeşi Thutmosis babasından önce ölünce tahta önce ortak oldu, sonra da MÖ 1353-1336 ya da MÖ 1352-1334 yılları arasında 17 yıl (Mısır kronolojisinde değişir) firavunluk yaptı. Eşi Nefertiti'ydi.
Amenhotep Neferjeperura olarak bilinen Akhenaten (Akhenaton veya Akhenaten), saltanatının beşinci yılına gelindiğinde adını değiştirdi.
İsimleri
- Amenhotep, doğum ismi. Anlamı "Amon hoşnuttur". Amenophis, ismin Yunan kaynaklarında geçen, Yunancaya uyarlanmış hâlidir.
- Nefer-kheperu-Ré, unvanı. Anlamı "Ra'nın şekilleri güzeldir".
- Akhenaton, kendisi için kendi belirlediği isimdir. Krallığının beşinci senesinden itibaren, Atenciliği resmi din ilan etmesinden sonra ölene dek bu ismi kullandı. Anlamı "Aten'in hizmetkarı". Bu ismin kaynaklarda alternatif yazılışları çoktur: Akhenaton, Akhnaten, Akhnaton, Ikhnaton...
Yaşamı
MÖ 15. yüzyıl sonlarında veya MÖ 14. yüzyıl hemen başlarında dünyaya geldi. Babası III. Amenhotep öldükten sonra tahta geçti. Tahta geçtiği ilk yıllarda aile adı olan Amenhotep'i (Amon'un hoşnut olduğu) kullandı. Beşinci senesinde adını değiştirerek Akhenaton (Aten'in hizmetkârı) ismini kullanmaya başladı ve aynı yılında geleneksel çok tanrılı Mısır dinini yasaklayarak tek tanrılı Aten dinini kurdu.
Krallığının 6. yılında yüz yıllardır Mısır'ın başkenti olan Teb'i terk ederek bugün Tel el Amarna olarak bilinen el değmemiş topraklara yeni bir başkent kurmaya karar verdi. Akhenaton, diğer tanrılara olan inancı yok etmek için tapınaklardan diğer tanrıların isimlerini sildirdi.
Akhenaton yaklaşık 15 yıl tahtta kaldı. Ölümünün ardından kurduğu din çöktü. Akhenaton'un şehri yerle bir edildi ve Horemheb döneminden itibaren "düşman" olarak kayıtlarda anıldı, daha sonraları ise onunla ilgili her şey yok edilmeye çalışıldı. 19. yüzyılda keşfedilene dek yaklaşık 3000 yıl Akhenaton'un ismi unutuldu.
(Antik Mısır'da yere uzanmış insan başlı aslan heykeli) şeklindeki tasviri.
Akhenaton'un hiç erkek çocuğu olmadığından öldüğünde yerine kızlarından biriyle evlenmiş olan Akhenaton'un isimsiz üvey kardeşi Smenkh-Ka-Re (Smenkhkare) adındaki damadı çok kısa süreliğine firavun oldu. Onun da ani ölümü üzerine Akhenaton'un oğlu Tutankhamon firavun oldu. Tutankhamon'un baba-bir kızkardeşi olan Ankhesenamen ile olan çocukları ya doğum öncesi ya da doğum sonrası öldü. Tutankhamon da 18 yaşında ölünce tahta Ay ya da Akhenaton'la hiçbir kan bağı ve akrabalığı bulunmayan fakat ordu komutanı olarak sahip olduğu güce dayanarak firavun olduğu zannedilen Horemheb geçti.
Amarna Dönemi
Burası yeni dinin yaşanacağı ve Teb'deki düşmanlardan uzak bir sığınak olarak tasarlanmıştı. Bu şehir, tarihteki ilk planlı yerleşimlerden biridir. Binalar, tapınaklar ve yollarıyla tamamen tanrı Aton'a tapmak için tasarlanmıştır. Amarna'nın tamamlanmasına yakın Kral ve eşi Nefertiti şehre yerleştiler.
Bu arada Mısır büyük bir istikrarsızlığa düşmüştü. Bu dönemde sanatta da yenilikler olmuştur: Firavun resimleri eskisi gibi tanrısal bir durağanlıkla değil, daha çok gerçekçi şekilde çiziliyordu. Bir bakıma sanatın dinden ayrılmasını Akhenaton başlatmıştır. Firavun geleneksel sahneler dışında, yemek yerken, karısını öperken, bir törene başkanlık ederken de çizilebiliyordu. Uzun boyunlu, göbekli resmedilen Firavunun resimleri oldukça ilginçtir. Uzun boyunlu beden yapısı, bu dönemdeki diğer eserlerde de sık sık kullanılmıştır.
Akhenaten'e isim değişikliği
İktidara gelişinin 5. yılının 8. ayının 13. günü günümüzde Amarna olarak bilinen, kendisinin ise Akhetaten adını verdiği yeni şehre taşındı. Bir ay öncesinden de IV. Amenhotep olan eski eski isminde taşıdığı 5 katlı unvanlarından çoğunu terk ederek sadece prenomen olarak kullandığı ilk ismini alıkoymak suretiyle kendi adını resmen Akhenaten olarak değiştirdi.
Veziri, ölümü, Tutankhamun ve tek ilâh
Akhenaton tahta geçişinin birinci yılında din alanında bir devrim yaparak Atenizm (bazen Atonizm) dinini kabul ettiğini ve tüm diğer Mısır tanrılarını reddederek (Ra, Maat, Hathor, İsis, Nephthys, Set, ...) tek tanrı Aton'a ibadet edilmesini bir kanunla halka duyurdu. Başlangıçta eski Mısır diniyle benzer gibi gözükse de, Atenizm tek tanrılı bir dine geçiş teşkil etmektedir. Akhenaton'un yaşadığı dönemde Amon Rahipleri oldukça güçlüydüler. Firavun herhangi bir iş yapmadan rahiplere danışmak ve kehanetlerine başvurmak zorundaydı.
Akhenaton bu etkiden kurtulmak ve kendi inançlarının da doğrultusunda eski Mısır dinini, sihir ve büyüyü yasaklamış, Karnak tapınaklarını kapatıp Amon rahiplerinin görevine son vermiştir. Bu durum ülkede büyük bir kargaşaya sebep olmuştur.
| Amenhotep IV | Akhenaten | ||||||||||||||||||||
| Horus adı |
Kanakht-qai-Shuti |
Meryaten | |||||||||||||||||||
| Nebty adı |
Wer-nesut-em-Ipet-swt |
Wer-nesut-em-Akhetaten | |||||||||||||||||||
| Altın Horus adı |
Wetjes-khau-em-Iunu-Shemay |
Wetjes-ren-en-Aten | |||||||||||||||||||
| Prenomen (Ön adı) |
Neferkheperure-waenre |
Neferkheperure-waenre | |||||||||||||||||||
| Nomen (Adı) |
Amenhotep Netjer-Heqa-Waset |
Akhenaten |
Aten ve tek tanrılı dinlerle olan bağlantısı
Akhenaten'in annesinin babası olan Yuya'nın Eski Ahit ve Kur'an'da adı geçen Yusuf Peygamber ( Joseph ) olduğu Mısırlı tarihçi Ahmed Osman tarafından iddia edilmiştir.
Akhenaton öldüğünde, tahta Akhenaton'un yerine 10 yaşında olan Tutankhaton geçti. Tutankhaton ismini Tuthankhamon olarak değiştirerek Amon ve diğer pagan ilahlara tekrar tapınılmasının yolunu açmış oldu. Genç firavun 18 yaşında öldüğünde, Amon rahipleri eski sömürge ve pagan düzenin tekrar getirilmesi sebebiyle Tutankhamun'a unutulmaz bir tören yaptılar. Firavun çoktan hazırlanmış olan mezarına, yüzyıllar sonra Howard Carter tarafından bulunmak üzere yerleştirilmiş, Akhenaton ve soyundan birçok kimsenin isimleri ise tapınak duvarlarından silinmiştir.
Akhenaten'in tek tanrılı dinlerin öncülüğünü yapan bir firavun olduğu iddiası ve bu dinin daha sonra Yahudilik şekline dönüşmüş olabileceği birçok bilim insanı tarafından kabul gören bir görüştür. Bu görüşün en önemli savunucularından birisi Moses and Monotheism (Musa ve tek tanrıcılık) isimli kitabında açıkladığı görüşleriyle Psikanaliz biliminin kurucusu olan Sigmund Freud'dur. Freud Musa'nın kendisine iman edenlerle birlikte Akhenaten'in ölümünden sonra Mısır'ı terk etmek zorunda kalan Atenist bir din adamı olduğunu iddia etmiştir.
Sigmund Freud, Dinin Kökenleri adlı eserinde; Yahudilerin sünnet geleneğini nereden aldıkları sorusunu Mısır olarak yanıtlamaktadır. Burada Freud, Herodot' un, Tarih II. Kitap 104. bölümde, sünnetin Mısır'da uzun süreden beri devam eden bir uygulama olduğunu söylediğini ve bilindiği kadarı ile sadece Antik Mısır'da bulunan bir uygulama olduğunu, Doğu Akdeniz' de başka hiçbir halkın bu geleneği uygulamadığını, Samilerin, Babillilerin ve Sümerlerin sünnetsiz olduklarının kesin bir şekilde varsayılabileceğini belirtmektedir. Bundan sonra Freud şu sözleri ile anlattığı sonuca ulaşmaktadır:
| “ | Eğer Musa, Yahudilere yalnızca bir din değil aynı zamanda sünnet emri de verdiyse bir Yahudi değil bir Mısırlıydı ve o durumda Musa dini olasılıkla bir Mısır dini ve yaygın dinle zıtlığı göze alındığında daha sonraki Yahudi dininin bazı önemli açılardan uyuştuğu Aten (Aton) diniydi. | „ |
Diğer Mısır Bilimciler ise Yahudilik ve diğer Semitik dinî âdetler arasında doğrudan yakın alâkaların mevcudiyetine dikkat çekmektedir.
Bibliyografya
- , Chronologie des Pharaonischen Ägypten. Philipp von Zabern, Mainz, (1997)
- Berman, Lawrence. 'Overview of Amenhotep III and His Reign,' and Raymond Johnson, 'Monuments and Monumental Art under Amenhotep III' in 'Amenhotep III: Perspectives on his Reign' 1998, ed: David O'Connor & Eric Cline, University of Michigan Press,
- Rosalie David, Handbook to Life in Ancient Egypt, Facts on File Inc., 1998
- Peter Clayton, Chronicle of the Pharaohs, Thames and Hudson, 2006
- , The Amarna Letters, Johns Hopkins University Press, 1992
- Trevor Bryce, The Kingdom of the Hittites, Clarendon Press, 1998.
- A.R. Schulman, "The Nubian War of Akhenaten" in L'Egyptologie en 1979: Axes prioritaires de recherchs II (Paris: 1982)
- Nicholas Reeves, Akhenaten: Egypt's False Prophet, Thames & Hudson, 2000
- Orhan Hançerlioğlu, Düşünce Tarihi, Remzi Kitabevi, 1999
Kaynakça
- ^ Dodson, Aidan, Amarna Sunset: Nefertiti, Tutankhamun, Ay, Horemheb, and the Egyptian Counter-Reformation. The American University in Cairo Press. 2009, p 8, 170
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Mart 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mart 2017.
- ^ Yuya's titles included "Overseer of the Cattle of Amun and Min (Lord of Akhmin)", "Bearer of the Ring of the King of Lower Egypt", "Mouth of the King of Upper Egypt", and "The Holy Father of the Lord of the Two Lands", among others. For more see: Osman, A. (1987). Stranger in the Valley of the Kings: solving the mystery of an ancient Egyptian mummy. San Francisco: Harper & Row. pp.29-30
- ^ Freud, S. (1939). Moses and Monotheism: Three Essays.
- ^ Gunther Siegmund Stent, Paradoxes of Free Will. American Philosophical Society, DIANE, 2002. 284 pages. Pages 34 - 38.
- ^ Jan Assmann, Moses the Egyptian: The Memory of Egypt in Western Monotheism. Harvard University Press, 1997. 288 pages.
- ^ N. Shupak, The Monotheism of Moses and the Monotheism of Akhenaten. Sevivot, 1995.
- ^ Montserrat, (2000)
- ^ William F. Albright, From the Patriarchs to Moses II. Moses out of Egypt. The Biblical Archaeologist, Vol. 36, No. 2 (May, 1973), pp. 48-76. doi 10.2307/3211050
- ^ S. Freud, The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud, Volume XXIII (1937-1939), "Moses and monotheism". London: , 1964.
- ^ Freud, S. (1939). Moses and Monotheism: Three Essays...
- ^ Dinin Kökenleri, Sigmund Freud, Payel Yayınevi, 2002, S.252-253
- ^ Curtis, Samuel (2005), "Primitive Semitic Religion Today" (Kessinger Publications)
Dış bağlantılar
| Vikisöz'de Akhenaton ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
| Wikimedia Commons'ta Akhenaton ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- The City of Akhetaten7 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- The Great Hymn to the Aten7 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Grim secrets of Pharaoh's city28 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . BBC
- Ancestry and Pathology in King Tutankhamun's Family10 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Hawass
- Belief Of Akhenaten - The introduction of a New Note into the Religious Thought of the World26 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- The Long Coregency Revisited: the Tomb of Kheruef13 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . by Peter Dorman, University of Chicago
- Royal Relations, Tut’s father is very likely Akhenaten. National Geographic 09. 20109 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Antik Mısır  Mısır Mitolojisi |
|---|
| Heliopolisli Sekiz tanrı/Ogdoad |
| Amon/Amunet | Huh/Hauhet | Kuk/Kauket | Nu/Naunet |
| Heliopolisli Dokuz tanrı/Ennead |
| Atum | Şu/Shu | Tefnut | Geb | Nuit/Nut | Ausare/Osiris | İsis/Aset | Set | Nebet Het/Neftis |
| Diğer Büyük Tanrı ve Tanrıçalar |
| Anubis | Apis | Aton | Bast | | Hathor | Horus | Khepri | Khons | Ma'at | Min | Neith | Ptah | Ra | Sekhmet | Sobek | Wepwawet | Heryşaf |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Akhenaton ya da IV Amenhotep olarak da bilinir Misir yeni donem 18 hanedaninin bir firavunudur Kralice Tiye ve III Amenhotep in genc olan cocugudur Buyuk kardesi Thutmosis babasindan once olunce tahta once ortak oldu sonra da MO 1353 1336 ya da MO 1352 1334 yillari arasinda 17 yil Misir kronolojisinde degisir firavunluk yapti Esi Nefertiti ydi Devasa Akhenaten Heykeli Iskenderiye Ulusal Muzesi Akhenaton Amenhotep Neferjeperura olarak bilinen Akhenaten Akhenaton veya Akhenaten saltanatinin besinci yilina gelindiginde adini degistirdi IsimleriAmenhotep dogum ismi Anlami Amon hosnuttur Amenophis ismin Yunan kaynaklarinda gecen Yunancaya uyarlanmis halidir Nefer kheperu Re unvani Anlami Ra nin sekilleri guzeldir Akhenaton kendisi icin kendi belirledigi isimdir Kralliginin besinci senesinden itibaren Atenciligi resmi din ilan etmesinden sonra olene dek bu ismi kullandi Anlami Aten in hizmetkari Bu ismin kaynaklarda alternatif yazilislari coktur Akhenaton Akhnaten Akhnaton Ikhnaton Mavi Savas Taci giyen Akhenaton un kucuk heykeliAkhenaton Nefertiti ve cocuklari YasamiMO 15 yuzyil sonlarinda veya MO 14 yuzyil hemen baslarinda dunyaya geldi Babasi III Amenhotep oldukten sonra tahta gecti Tahta gectigi ilk yillarda aile adi olan Amenhotep i Amon un hosnut oldugu kullandi Besinci senesinde adini degistirerek Akhenaton Aten in hizmetkari ismini kullanmaya basladi ve ayni yilinda geleneksel cok tanrili Misir dinini yasaklayarak tek tanrili Aten dinini kurdu Kralliginin 6 yilinda yuz yillardir Misir in baskenti olan Teb i terk ederek bugun Tel el Amarna olarak bilinen el degmemis topraklara yeni bir baskent kurmaya karar verdi Akhenaton diger tanrilara olan inanci yok etmek icin tapinaklardan diger tanrilarin isimlerini sildirdi Akhenaton yaklasik 15 yil tahtta kaldi Olumunun ardindan kurdugu din coktu Akhenaton un sehri yerle bir edildi ve Horemheb doneminden itibaren dusman olarak kayitlarda anildi daha sonralari ise onunla ilgili her sey yok edilmeye calisildi 19 yuzyilda kesfedilene dek yaklasik 3000 yil Akhenaton un ismi unutuldu Stilize kafataslari uzun boyunlu olarak resmedilen Amarna donemi Prensesleri solda ile ablasi sagda kral evindeki bir duvar boyamasi Akhenaten in Amarna da sfenks Antik Misir da yere uzanmis insan basli aslan heykeli seklindeki tasviri Akhenaton un hic erkek cocugu olmadigindan oldugunde yerine kizlarindan biriyle evlenmis olan Akhenaton un isimsiz uvey kardesi Smenkh Ka Re Smenkhkare adindaki damadi cok kisa sureligine firavun oldu Onun da ani olumu uzerine Akhenaton un oglu Tutankhamon firavun oldu Tutankhamon un baba bir kizkardesi olan Ankhesenamen ile olan cocuklari ya dogum oncesi ya da dogum sonrasi oldu Tutankhamon da 18 yasinda olunce tahta Ay ya da Akhenaton la hicbir kan bagi ve akrabaligi bulunmayan fakat ordu komutani olarak sahip oldugu guce dayanarak firavun oldugu zannedilen Horemheb gecti Karnak taki Akhenaten in Aten tapinagindaki tuglalari Amarna DonemiBurasi yeni dinin yasanacagi ve Teb deki dusmanlardan uzak bir siginak olarak tasarlanmisti Bu sehir tarihteki ilk planli yerlesimlerden biridir Binalar tapinaklar ve yollariyla tamamen tanri Aton a tapmak icin tasarlanmistir Amarna nin tamamlanmasina yakin Kral ve esi Nefertiti sehre yerlestiler Amarna da bir mezarda bulunan Ilah Aten icin yazilan metin Bu arada Misir buyuk bir istikrarsizliga dusmustu Bu donemde sanatta da yenilikler olmustur Firavun resimleri eskisi gibi tanrisal bir duraganlikla degil daha cok gercekci sekilde ciziliyordu Bir bakima sanatin dinden ayrilmasini Akhenaton baslatmistir Firavun geleneksel sahneler disinda yemek yerken karisini operken bir torene baskanlik ederken de cizilebiliyordu Uzun boyunlu gobekli resmedilen Firavunun resimleri oldukca ilginctir Uzun boyunlu beden yapisi bu donemdeki diger eserlerde de sik sik kullanilmistir Akhenaten e isim degisikligiNefertiti Altes Museum Akhenaten ve Nefertiti nin hayatta kalan kizi ve daha sonra da Misir Firavunu Tutankamon un Buyuk Kraliyet Esi olan Ankhesenamen ile Tutankhamun arasindaki samimi alcak kabartma sahnesi Goruntu ve sanatsal motif acisindan Amarna doneminin tipik ozelliklerini yansitmakta olan bu alcak kabartma sahnesinde Tutankhamun un toren tahti da geri detayda gozukmektedir Iktidara gelisinin 5 yilinin 8 ayinin 13 gunu gunumuzde Amarna olarak bilinen kendisinin ise Akhetaten adini verdigi yeni sehre tasindi Bir ay oncesinden de IV Amenhotep olan eski eski isminde tasidigi 5 katli unvanlarindan cogunu terk ederek sadece prenomen olarak kullandigi ilk ismini alikoymak suretiyle kendi adini resmen Akhenaten olarak degistirdi Veziri olumu Tutankhamun ve tek ilahAkhenaton tahta gecisinin birinci yilinda din alaninda bir devrim yaparak Atenizm bazen Atonizm dinini kabul ettigini ve tum diger Misir tanrilarini reddederek Ra Maat Hathor Isis Nephthys Set tek tanri Aton a ibadet edilmesini bir kanunla halka duyurdu Baslangicta eski Misir diniyle benzer gibi gozukse de Atenizm tek tanrili bir dine gecis teskil etmektedir Akhenaton un yasadigi donemde Amon Rahipleri oldukca gucluyduler Firavun herhangi bir is yapmadan rahiplere danismak ve kehanetlerine basvurmak zorundaydi Akhenaton bu etkiden kurtulmak ve kendi inanclarinin da dogrultusunda eski Misir dinini sihir ve buyuyu yasaklamis Karnak tapinaklarini kapatip Amon rahiplerinin gorevine son vermistir Bu durum ulkede buyuk bir kargasaya sebep olmustur Amenhotep IV AkhenatenHorus adi Kanakht qai Shuti MeryatenNebty adi Wer nesut em Ipet swt Wer nesut em AkhetatenAltin Horus adi Wetjes khau em Iunu Shemay Wetjes ren en AtenPrenomen On adi Neferkheperure waenre Neferkheperure waenreNomen Adi Amenhotep Netjer Heqa Waset Akhenaten Akhetaten devrinde Aten Tapinagi Akhenaten Nefertiti ve kizlari Akhetaton Aten tapinaginin en yuksek rutbeli dini rahibi olan Meryre nin mezarinin uzerinde yapilan kabartmadan alinan cizim Amarna Akhenaten in muttefik ve vasal devletlerin hediye ve haraclarinin toplamasi esnasinda yapilan buyuk kutlama merasimi Akhenaten saltanatinin onikinci yilinda doruk noktasina eristiginde yapilmis Amarna nin mezarindan alinan cizimler Kraliyet ailesi ya da bireysel ibadet icin yapilmis Aten ve Altar Hayat veren bir tanrinin isinlari altinda kraliyet ailesinin alcak kabartmasi Kahire Misir Muzesi III Amenhotep ve Kralice Tiye Henuttaneb ile Buyuk Aten tapinaginda bulunan dikili anittasi Aten ve tek tanrili dinlerle olan baglantisi Akhenaten in annesinin babasi olan Yuya nin Eski Ahit ve Kur an da adi gecen Yusuf Peygamber Joseph oldugu Misirli tarihci Ahmed Osman tarafindan iddia edilmistir Akhenaton oldugunde tahta Akhenaton un yerine 10 yasinda olan Tutankhaton gecti Tutankhaton ismini Tuthankhamon olarak degistirerek Amon ve diger pagan ilahlara tekrar tapinilmasinin yolunu acmis oldu Genc firavun 18 yasinda oldugunde Amon rahipleri eski somurge ve pagan duzenin tekrar getirilmesi sebebiyle Tutankhamun a unutulmaz bir toren yaptilar Firavun coktan hazirlanmis olan mezarina yuzyillar sonra Howard Carter tarafindan bulunmak uzere yerlestirilmis Akhenaton ve soyundan bircok kimsenin isimleri ise tapinak duvarlarindan silinmistir Akhenaten in tek tanrili dinlerin onculugunu yapan bir firavun oldugu iddiasi ve bu dinin daha sonra Yahudilik sekline donusmus olabilecegi bircok bilim insani tarafindan kabul goren bir gorustur Bu gorusun en onemli savunucularindan birisi Moses and Monotheism Musa ve tek tanricilik isimli kitabinda acikladigi gorusleriyle Psikanaliz biliminin kurucusu olan Sigmund Freud dur Freud Musa nin kendisine iman edenlerle birlikte Akhenaten in olumunden sonra Misir i terk etmek zorunda kalan Atenist bir din adami oldugunu iddia etmistir Sigmund Freud Dinin Kokenleri adli eserinde Yahudilerin sunnet gelenegini nereden aldiklari sorusunu Misir olarak yanitlamaktadir Burada Freud Herodot un Tarih II Kitap 104 bolumde sunnetin Misir da uzun sureden beri devam eden bir uygulama oldugunu soyledigini ve bilindigi kadari ile sadece Antik Misir da bulunan bir uygulama oldugunu Dogu Akdeniz de baska hicbir halkin bu gelenegi uygulamadigini Samilerin Babillilerin ve Sumerlerin sunnetsiz olduklarinin kesin bir sekilde varsayilabilecegini belirtmektedir Bundan sonra Freud su sozleri ile anlattigi sonuca ulasmaktadir Eger Musa Yahudilere yalnizca bir din degil ayni zamanda sunnet emri de verdiyse bir Yahudi degil bir Misirliydi ve o durumda Musa dini olasilikla bir Misir dini ve yaygin dinle zitligi goze alindiginda daha sonraki Yahudi dininin bazi onemli acilardan uyustugu Aten Aton diniydi Diger Misir Bilimciler ise Yahudilik ve diger Semitik dini adetler arasinda dogrudan yakin alakalarin mevcudiyetine dikkat cekmektedir Dokuzuncu yilinda Nefertiti ve Akhenaten in cok renkli heykel goruntuleri Louvre Muzesi Bibliyografya Chronologie des Pharaonischen Agypten Philipp von Zabern Mainz 1997 Berman Lawrence Overview of Amenhotep III and His Reign and Raymond Johnson Monuments and Monumental Art under Amenhotep III in Amenhotep III Perspectives on his Reign 1998 ed David O Connor amp Eric Cline University of Michigan Press ISBN 0 472 10742 9 Rosalie David Handbook to Life in Ancient Egypt Facts on File Inc 1998 Peter Clayton Chronicle of the Pharaohs Thames and Hudson 2006 The Amarna Letters Johns Hopkins University Press 1992 Trevor Bryce The Kingdom of the Hittites Clarendon Press 1998 A R Schulman The Nubian War of Akhenaten in L Egyptologie en 1979 Axes prioritaires de recherchs II Paris 1982 Nicholas Reeves Akhenaten Egypt s False Prophet Thames amp Hudson 2000 Orhan Hancerlioglu Dusunce Tarihi Remzi Kitabevi 1999Lahit KV55 Nubian tarzi peruk oncelikle kraliyet ailesinden bir kadin icin tasarlanmis oldugunu gostermektedir Kahire Misir Muzesi Tell el Amarna daki Aton Tapinaginin planiKraliyet vadisi Buyuk Aton Tapinagi Kraliyet turbesi Kraliyet vadisi ve turbeler Altarlar Amarna asillerinin turbeleri Amarna asillerinin turbeleri Amarna asillerinin turbeleri AmarnaKaynakca Dodson Aidan Amarna Sunset Nefertiti Tutankhamun Ay Horemheb and the Egyptian Counter Reformation The American University in Cairo Press 2009 ISBN 978977416304 3 p 8 170 Arsivlenmis kopya 3 Mart 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mart 2017 Yuya s titles included Overseer of the Cattle of Amun and Min Lord of Akhmin Bearer of the Ring of the King of Lower Egypt Mouth of the King of Upper Egypt and The Holy Father of the Lord of the Two Lands among others For more see Osman A 1987 Stranger in the Valley of the Kings solving the mystery of an ancient Egyptian mummy San Francisco Harper amp Row pp 29 30 Freud S 1939 Moses and Monotheism Three Essays Gunther Siegmund Stent Paradoxes of Free Will American Philosophical Society DIANE 2002 284 pages Pages 34 38 ISBN 0 87169 926 5 Jan Assmann Moses the Egyptian The Memory of Egypt in Western Monotheism Harvard University Press 1997 288 pages ISBN 0 674 58739 1 N Shupak The Monotheism of Moses and the Monotheism of Akhenaten Sevivot 1995 Montserrat 2000 William F Albright From the Patriarchs to Moses II Moses out of Egypt The Biblical Archaeologist Vol 36 No 2 May 1973 pp 48 76 doi 10 2307 3211050 S Freud The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud Volume XXIII 1937 1939 Moses and monotheism London 1964 Freud S 1939 Moses and Monotheism Three Essays Dinin Kokenleri Sigmund Freud Payel Yayinevi 2002 S 252 253 Curtis Samuel 2005 Primitive Semitic Religion Today Kessinger Publications Dis baglantilarVikisoz de Akhenaton ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Wikimedia Commons ta Akhenaton ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir The City of Akhetaten7 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Great Hymn to the Aten7 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Grim secrets of Pharaoh s city28 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC Ancestry and Pathology in King Tutankhamun s Family10 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hawass Belief Of Akhenaten The introduction of a New Note into the Religious Thought of the World26 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Long Coregency Revisited the Tomb of Kheruef13 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde by Peter Dorman University of Chicago Royal Relations Tut s father is very likely Akhenaten National Geographic 09 20109 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Antik Misir Misir MitolojisiHeliopolisli Sekiz tanri OgdoadAmon Amunet Huh Hauhet Kuk Kauket Nu NaunetHeliopolisli Dokuz tanri EnneadAtum Su Shu Tefnut Geb Nuit Nut Ausare Osiris Isis Aset Set Nebet Het NeftisDiger Buyuk Tanri ve TanricalarAnubis Apis Aton Bast Hathor Horus Khepri Khons Ma at Min Neith Ptah Ra Sekhmet Sobek Wepwawet Herysaf