Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Nisan 2022) () |
Alan Mathison Turing (23 Haziran 1912 – 7 Haziran 1954), İngiliz matematikçi, bilgisayar bilimcisi ve kriptolog. Bilgisayar biliminin kurucusu sayılır. Geliştirmiş olduğu Turing testi ile makinelerin ve bilgisayarların düşünme yetisine sahip olup olamayacakları konusunda bir kriter öne sürmüştür.
Alan Turing | |
|---|---|
 Alan Turing 1928 yılında ve 16 yaşında | |
| Doğum | Alan Mathison Turing 23 Haziran 1912 Londra, İngiltere |
| Ölüm | 7 Haziran 1954 (41 yaşında) Cheshire, İngiltere |
| Ölüm sebebi | İntihar (tartışmalı) siyanür zehirlenmesi |
| Milliyet | İngiliz |
| Vatandaşlık | İngiltere |
| Eğitim | |
| Meslek | Bilim insanı |
| Tanınma nedeni | |
| Partner(ler) | Joan Clarke (1941’de nişanlandılar ama evlenmediler) |
| İmza | |
 | |
II. Dünya Savaşı sırasında Alman şifrelerinin kırılmasında çok önemli bir rol oynadığı için savaş kahramanı sayılmıştır. Ayrıca Manchester Üniversitesi'nde çalıştığı yıllarda, Turing makinesi denilen algoritma tanımı ile modern bilgisayarların kavramsal temelini atmıştır.
Adı ayrıca Princeton'da beraber çalıştığı tez hocası Alonzo Church ile geliştirdiği Church-Turing Hipotezi ile de matematik tarihine geçmiştir. Bu tez, bir algoritmayla tarif edilebilecek tüm hesaplamaların dört işlem, projeksiyon, eklemleme ve tarama operasyonları ile tarif edilebilecek hesaplamalardan ibaret olduğunu ifade eder. Bir olmaktan ziyade matematik felsefesi hakkında çürütülememiş bir hipotezdir.
1952 yılında şantaja maruz kaldığı şikayetiyle polise başvurup eşcinsel olduğunu açıklayan Turing, eşcinsellik suçlamasından yargılanıp 1 sene boyunca kimyasal olarak hadım etme yöntemi olarak kullanılan östrojen iğnesi vurulmaya mahkûm edilmiştir. 1954 yılında zehirlenmesinden ölmüştür. Polis araştırmasında Turing'in yediği elma ile siyanür zehiri alarak intihar sonucu öldüğüne karar verilmiştir. Buna rağmen, Turing'in zehirlenmesinin kendisi tarafından intihar nedeniyle olmadığı ve başkalarının bu şüpheli ölümde bir parmağı olduğu iddiası öne sürülmüştür.
Adı anısına verilen ve bilgisayar biliminin Nobel'i sayılan Turing Ödülü ile de akademik bilişim dünyasının bir parçası olmuştur.
Gelişim biyolojisi alanındaki en önemli matematiksel modellerden biri olan de Turing tarafından formüle edilmiştir.
Çocukluğu ve gençliği
Annesi Sara, Hindistan'ın Orissa şehrinin Chatrapur kasabasında hamile kalmıştır. Babası Julius Mathison Turing, Britanya Hindistan koloni idaresinde Hindistan devlet memuru idi. Julius ve annesi Sara Alan'ı İngiltere'de dünyaya getirmek istediler ve böylece Londra'ya gelerek Alan Turing'in 23 Haziran 1912'de doğduğu (şimdi Colonnade Hotel olan) Maide Vale'de bir eve yerleştiler. John adlı bir abisi vardı. Babası Hindistan Devlet Memurluğu işine devam etmekteydi ve Turing'in çocukluk yılları boyunca ailesi iki oğlunun kalması için İngiltere Hastings'teki arkadaşlarına bırakarak Guildford, İngiltere ve Hindistan arasında seyahat etti. Turing yaşamının erken dönemlerinde deha belirtileri gösterdi ve bunları sürekli olarak sergiledi.
Ailesi onu 6 yaşında iken bir gündüz okulu olan St Michaels'a kaydettirdi. Diğer eğitmenleri ve sonra da okulun başöğretmeni çabucak onun zekâsının farkına varmıştır. 1926'da 14 yaşındayken Dorset'te ünlü çok pahalı bir özel okul olan Sherborne Okuluna girdi. Okul sömestrinin birinci günü İngiltere'deki Genel Greve denk geldi; ancak Turing okuluna o kadar hevesliydi ki, trenlerin ülkede işlemediği o günü Southhampton'dan okula 60 milden fazla süren yolu tek başına bisikletle gitti ve yarıyolda geceyi bir otelde geçirdi.
Turing'in matematik ve bilim üzerine doğal eğilimi, Sherborne'daki eğitim tanımı daha çok klasik Antik Yunanca ve Latince üzerinde odaklanan, öğretmenlerinin saygısını kazandırmadı. Okul Müdürü ailesine şöyle yazmıştır: "Umarım iki okul arasında bilgisiz kalmaz. Eğer özel okulda kalacaksa özel okulun özel eğitimini almayı kabul etmeli; eğer sadece bir kendini bilime adamış bir bilim adamı olacaksa, vaktini bu özel okulda boşuna harcıyor."
Buna rağmen Turing sevdiği çalışmalarda göze çarpan yeteneğini göstermeye devam ediyordu, derslerinde daha türev ve entegrasyon konularını öğrenmeden bile ileri yüksek matematik konulu problemleri çözümlemeye başlamıştı. 1928'de 16 yaşına geldiğinde Albert Einstein'ın çalışmasıyla karşılaştı; onu kavramakla kalmadı; bunu Einstein'ın Newton hareket savlarını tenkitlerini (bunların açıklamasını yapmayan ders kitabı metinleri kullanmadan) kendi kendine çalışarak ortaya çıkardı.
Turing okulda kendinden yaşça biraz daha büyük akademik öğrenci 'la yakın arkadaşlık ve aşk ilişkisi kurdu. Morcom, çocukken veremli inek sütü içmesi dolayısıyla kaptığı tüberküloz hastalığı nedeniyle, Sherborne'daki son sömestirinin bitmesinden sadece birkaç hafta sonra öldü. Turing'in dini inancı yıkıldı ve ateist oldu. İnsan beyninin çalışması da dâhil, tüm dünya fenomenlerinin materiyalistik olduğu inancını benimsedi.
Üniversite ve hesaplanabilirlilik üzerinde çalışmaları
Turing'in klasik eski Yunanca ve Latince çalışmalara istekli olmaması ve matematik ve bilimi daima tercih etmesi onun Koleji'ne bir burs kazanmasına engel oldu. İkinci tercihi olan Cambridge Kings Kolej'e gitti. 1931'den 1934'e kadar orada öğrenciydi, seçkin bir dereceyle diploma aldı ve merkezi limit teoremi üzerinde hazırladığı bir tez yazısı dolayısıyla 1935'te Kings Kolej'e akademik üye seçildi.
28 Mayıs 1936'da sunduğu Hesaplanabilir Sayılar: Karar Verme Probleminin bir Uygulaması adlı çok önemli bir makalesinde, Kurt Gödel'in 1931'de evrensel aritmetik-tabanlı biçimsel diliyle hazırladığı hesaplama ve kanıtın sınırları ispat sonuçlarını yeniden formüle ederek, onun yerine şimdi Turing makineleri diye andığımız, daha basit ve formel usullere dayanan ispatı ortaya attı. Eğer bir algoritma ile temsil edilmesi mümkün ise düşünülmesi mümkün olan her türlü matematiksel problemin böyle bir çeşit makine kullanılarak çözülebileceğini ispat etmiş oldu.
Turing makineleri günümüzün hesaplama teorilerinin ana araştırma öğesidir. Turing makineleri için Sonlanma Problemi'nin kararverilemez olduğunu göstererek Karar Verme Probleminin bir sonucu olmadığını ispatlamaya devam etti: genel anlamda, algoritmik olarak sunulan bir Turing makinesi her zaman sonlanıyor olsa bile, karar vermek mümkün değildir. Kanıtının, Alonzo Church'ün lambda hesaplama teorisine dayandırdığı Turing sonucuna eşit olan kanıttan daha sonra yayınlanmasına rağmen, Turing'in çalışması çok daha kabul edilebilir ve sezgiseldi. Teorisinin yeni bir tarafı da "Evrensel (Turing) Makinesi" kavramı idi ve bu herhangi bir diğer makinenin görevlerini yerine getirecek bir makine fikri idi. Makale ayrıca tanımlanabilen sayılar kavramını da tanıtıyordu.
Eylül 1936'dan Temmuz 1938'a kadar Princeton Üniversitesi, İleri Etüdler Enstitüsü'nde, Alonzo Church yanında hemen hemen devamlı çalışarak geçirdi. Soyut matematik çalışmaları yanında kriptoloji üzerinde de çalışmalar yaptı ve ayrıca dört aşamalı elektro-mekanik ikili çarpma makinesinin üç aşamasını tamamlayıp bitirdi. Haziran 1938'de tezini verip Princeton’dan Felsefe Doktoru unvanını kazandı. Bilimsel tezinde bir Turing makinesinin çözemeyeceği problemler araştırmasına olanak sağlayarak, kehanet makineleri ile bağlantılı Turing makineleri ile hesaplama kavramını inceledi.
İngiltere'de Cambridge’e geri dönerek, Ludwig Wittgenstein’in matematik temelleriyle ilgili derslerine katıldı. İkisi aralarında tartışmalar yapıp birbiriyle uyuşamadılar. Turing biçimciliği savunmaktaydı ve Wittgenstein ise matematiğin mevcut olan gerçekleri yeniden keşfetmek yerine onları yeni olarak icat ettiğini iddia etmekteydi. Ayrıca Hükümet Kod ve Şifre Okulunda () yarı-zamanlı çalışmaktaydı.
Kriptanaliz
II. Dünya Savaşı sırasında, Turing Bletchley Park’ta Alman şifrelerini kırma girişimlerinde baş katılımcılardan biriydi. Savaştan önce Marian Rejewski, ve Henryk Zygalski tarafından Polonya Şifre Bürosunda geliştirilen kriptanaliz üzerine eklemeler yaptı.
Hem Enigma makinesi hem de bu makineye eklenen (İngilizler tarafından ‘Tunny’ kodadı verilen teletip makinesi olan) Lorenz SZ 40/42 makinesinin şifrelerinin kırılmasına birçok anlayışla katkıda bulundu. Bir süre de, 8 Numaralı Kulübede bulunan Alman Deniz Kuvvetleri şifreli iletişimi okumadan sorumlu bölüme başkanlık yapmıştır.
Turing makinesinin şematik gösterimi (solda)
ve Enigma kodunu deşifre eden
"Bombe" adlı elektro-mekanik cihaz (sağda)
Turing, Eylül 1938 itibarıyla Hükûmet Kod ve Şifre Okulu adındaki, İngiliz şifre kod kırma organizasyonunda yarı-zamanlı çalışmıştır. Alman Enigma makinesi problemi üzerinde çalışmış ve ’de kıdemli kod kırıcı ’la işbirliği yapmıştır. 4 Eylül 1939’da, Birleşmiş Krallık’ın Almanya’ya karşı savaş ilan etmesinin ertesi günü, Turing askeri hizmet görmek için GCCS’nin savaş zamanı üssü Bletchley Park’a katıldı.
Turing-Welchman "bombe" makinesi
Bletchley Park’a katılışından birkaç hafta sonra, Turing Enigma’yı hızlı kırmaya yardımcı olacak elektromekanik bir makine tasarladı; bu makineye Bombe adı daha önce 1932'de Polonya tasarımlı makinelerinden geliştirilmiş olan cihaza verilen Bomba adına atıfla verildi. Matematikçi Gordon Welchman’ın önerileriyle eklemelerle, Bombe Enigma, korumalı mesaj trafiğine saldırmada en önemli ve tek tam otomatikleştirilmiş kod kırma makinesi olarak kullanıldı.
Turing ile aynı dönemde Bletchley Park’ta kriptanaliz üzerine çalışan Profesör Jack Good daha sonra Turing'i şu sözlerle onurlandırmıştır: "Turing'in en önemli katkısı, bence, kriptanalitik makine Bombe’nin tasarımıdır. Bunun esası eğitilmemiş bir kulak için çok saçma gelen bir mantık teoremine, hatta her şeyi anlayabileceğimizin muhtemel olduğuna dair çelişkili bir fikre dayanmaktaydı."
Bombe bir Enigma makinesi mesajında kullanılacak muhtemel doğru ayarlamaları (örn. çark komutları, çark ayarları vs.) araştırdı ve uygun ve makul bir şifresiz metin parçasını bulunan test için kullandı. Çarklar için, üç çarklı genel Enigma makineleri için 1019 olası durum ve 4 çarklı denizaltı Enigma makineleri için 1022 olası durum mevcuttu. Bombe elektriksel olarak tamamlanan, crib’i esas alan bir dizi mantıksal sonuç sergiledi. Bombe bir çelişki belirdiğinde tespit etti ve bir sonrakine taşıyarak düzenlemeleri eledi. Muhtemel düzenlemelerin çoğu çelişkilere sebep oluyor ve detayların araştırılması için birkaç tane bırakarak kalanı bir kenara atılıyordu. Turing’in Bombe’si ilk kez 18 Mart 1940'ta kuruldu. Savaş sonunda operasyonda iki yüzün üzerinde Bombe vardı.
Kulübe 8 Bölümü ve Alman Deniz Kuvvetleri Enigma makinesi
Aralık 1940'ta Turing, diğer servislerin kullandığı göster geç sistemlerinden daha karmaşık olan, deniz kuvvetleri Enigma göster geç sistemini çözdü. Turing ayrıca Deniz Kuvvetleri Enigmasını kırmaya yardımcı olması için ‘Banburismus’ adı verilen tekniği keşfetti. Banburismus Bombe’lerin düzenlemelerini test etmek için gerekli zamanı kısaltarak, Enigma çarklarından çıkan kesin komutları eliyordu.
1941 baharında, Turing Hut-8’deki iş arkadaşı Joan Clarke’a evlilik teklifinde bulundu, ancak yazın her iki tarafın anlaşmasıyla bu nişan bozuldu.
Temmuz 1942 yılında, Turing, Almanların ‘Fish’ kodadlılardan biri olan yeni Geheimschreiber (gizli yazıcı) makinesinde kullanılan Lorenz şifrecisine karşı kullanılmak üzere Turingismus ya da Turingery adı verilen bir teknik icat etti. Ayrıca, günlük-değişken şifrelere faydalı bir şekilde uygulanan kaba-kuvvet zoru ile kod çözme tekniklerine üstün hız sağlayan, öncelikle basit makinelerin yerine geçen, dünyanın ilk programlanabilen dijital elektronik bilgisayarı Collossus’un oluşturulmasına devam etmiş Max Newman’ın koruması altındaki Tommy Flowers’ın Fish takımıyla da tanıştırılmıştır. Sık rastlanılan yanlış bir kanı ise, Turing’in Colossus’un dizaynında anahtar şahıs olduğuydu ki bu doğru değildi.
Bletchley’da çalışırken, Turing, ara ara üst-seviye karşılamalarda ona ihtiyaç duyulduğunda Londra’ya 40 km koşmuş, başarılı bir uzun-mesafe koşucusudur.
Turing, Kasım 1942 yılında Birleşik Devletler’e (USA) seyahat etti ve ABD Deniz kuvvetleri kriptanalistleriyle Deniz Kuvvetleri Enigması ve Washington’da Bombe yapımı üzerinde çalıştı ve Bell laboratuvarlarında korumalı konuşma cihazlarının geliştirilmesine yardımcı oldu. Mart 1943’te Bletchley Park’a geri döndü. Hugh Alexander, Turing bazen bölümün koşturmacısında günlük ufak işlerini hallederken geçici lider olduğundan, yokluğunda resmi olarak Hut-8’in liderlik pozisyonunu üstlenmişti. Turing ise Bletchley Park’taki kriptanalistlerin genel danışmanı oldu. Savaşın ileriki kısmında, işini, mühendis Donald Bailey’in yardımıyla elektronik bilgisini daha ileri seviyede geliştirdiği Hanslope Park’a taşıdı. Birlikte Delilah kod adlı portatif, korumalı ses iletişimleri makinesinin tasarımı ve yapımına giriştiler. Farklı uygulamalara ayrılmıştı, uzun-mesafe radya yayınlarının kullanımı için eksik kapasite ve her halükarda Delilah savaş sırasında kullanabilmek için çok geç tamamlanmıştı. Turing’in onu memurlar için bir Winston Churchill’in konuşma kaydının şifreleme/deşifreleşmesi için memurlara ispat etmesine rağmen Delilah kullanıma kabul edilmedi.
1945’te, Turing savaş zamanındaki hizmetleri için OBE ile ödüllendirildi, ancak çalışması yıllarca bir sır olarak kaldı. Royal Society tarafından ölümünden kısa bir süre sonra basılan bir biyografide şöyle kayıtlara geçmiştir:
Savaştan hemen önce, o kritik zamanda bazı büyük problemler üzerine çalışmalara kendini verseydi sunulabilecek çalışmasının kalitesini gösteren, çeşitli matematiksel konuda üç kayda değer makale yazıldı. Yabancı Bürodaki çalışmasına istinaden OBE ile ödüllendirildi.
İlk bilgisayarlar ve Turing testi
1945'ten 1947’ye kadar ACE (Otomatik Bilgisayar Motoru) tasarımında çalıştığı Ulusal Fizik Laboratuvarı'ndaydı. 19 Şubat 1946’da ilk program-hafızalı bilgisayarın detaylı dizaynının makalesini sundu. ACE uygulanabilir bir dizayn olmasına rağmen, Bletchley Park’taki savaş zamanı çalışmalarını saran esrarengizlik proje başlangıcının ertelenmelerine öncülük etti ve onu hayal aleminden çıkardı. 1947’nin sonlarında altı yıllık devamlı çalışmadan sonra kendi istediği bir alanda istediği gibi çalışmak üzere Cambridge’e döndü. O Cambridge’deyken yokluğunda Pilot ACE yapıldı. İlk programı 10 Mayıs 1950’de gerçekleştirildi.
1948’de Manchester’da Matematik Departmanına Okutman tayin edildi. 1949’da Manchester Üniversitesi'ndeki bilgisayar laboratuvarında vekil yönetici oldu ve ilk gerçek bilgisayarlardan biri için Manchester Mark 1 yazılımı üzerinde çalıştı. Bu süre zarfında daha soyut işler yapmaya devam etti ve ‘Bilgisayar Mekanizması ve Zeka’ da (Mind, Ekim 1950) Turing yapay zekaya işaret etti ve şu anda Turing testi olarak bilinen, bir makine için ‘zeki’ denilebilme standardını saptama girişimi olan bir deney ileri sürdü. İddiası eğer soru soran kişiyi, diyalog içerisinde olduğunun bir insan olduğu konusunda kandırabilirse, bir bilgisayar için düşünmenin söz konusu olabileceğiydi.
1948'de Turing aynı sınıftan mezun olduğu meslektaşı D.G. Champernowne ile çalışırken henüz var olmayan bir bilgisayar için satranç programı yazmaya başladı. 1952’de programı gerçekleştirmeye yetecek kadar bir bilgisayarı güçlendirerek, Turing bilgisayarını taklit ettiği, her bir hamlesi yaklaşık yarım saat alan bir oyun oynadı. Oyun kaydedildi, Champernowne’nın karısına karşı oyunu kazandığı söylense bile, program Turing’in meslektaşı Alick Glennie’ye karşı kaybetmiştir.
Örnek biçimleme ve matematiksel biyoloji
Turing 1952’den 1954’teki ölümüne kadar matematiksel biyoloji, özellikle morfogenez üzerine çalışmıştır. 1952’de Turing örnek biçimlendirme hipotezini öne sürerek, ‘ Morfogenezin Kimyasal Temeli ‘ adlı bir makale yazmıştır. Bu alandaki ilgi odağı canlıların yapısındaki Fibonacci numaralarının varlığını, Fibonacci filotaksisini anlamaktır. Örnek biçimlendirme alanının şu an merkezi olan reaksiyon-difüzyon denklemini kullanmıştır. Son makaleleri 1992’de A.M. Turing’in Derleme Çalışmaları eserinin basımına kadar yayınlanmamıştır.
Müstehcen uygunsuzluktan hüküm giymesi
Homoseksüellik İngiltere’de yasa dışıydı ve bir akıl hastalığı olarak dikkate alınmakla birlikte cezai yaptırımı olan suç sınıfına girmekteydi. Ocak 1952’de Turing 19 yaşında bir genç olan Alan Murray ile bir sinemada tanıştı ve Alan Murray birkaç defa Turing'in evine giderek onunla birlikte kaldı. Birkaç hafta sonra Alan Murray bir tanıdığı ile birlikte Turing'in evini soymaya gitti. Turing bu hırsızlığı polise bildirdi. Polis hırsızları yakaladı ve soruşturma sırasında Alan Murray'in Turing ile eşcinsel ilişkisi olduğu gerçeği ortaya çıktı. Turing de bunun gerçek olduğunu itiraf etti. Turing ve Murray 1885 Ceza Kanunu'na ek yasanın 11. kısmı gereğince müstehcen uygunsuzluktan suçlanıp mahkemeye verildiler. Turing pişman değildi ve 50 yıl önce Oscar Wilde'ın başına geldiği gibi aynı suçtan mahkûm edildi.
Turing’e mahkûmiyet ve durumuna bağlı olarak libidosunu azaltmak için devam eden hormonal tedavisinde göz hapsi arasında bir tercih sunuldu. Hapisten kaçmak için, bir yıl içinde kendini hadım edecek östrojen hormonu iğnelerini kabul etti. Suçlu bulunması dolayısıyla devletin gizli işleri için güvenilirlik izni kaldırıldı ve o zamanlar çok gizli olan GCHQ’daki kriptografik konular üzerine devam eden danışmanlığı da sona erdirildi. O dönemde İngiltere hükûmeti Cambridge Beş adlı çoğu akademik eğitimleri sırasında Oxford-Cambridge'de tahsil yaparken Sovyetler Birliği hesabına casusluk yapmayı kabul etmiş ve sonradan İngiliz entelejans kurumunda en yüksek rütbeleri almış olan (Guy Burgesss ve Donald Maclean) bir grup ajanlar sorunu ile uğraşmaktaydı. Casuslar ve Sovyet ajanlarının önemli mevkilerde bulunan eşcinselleri tuzağa düşürmelerinden endişe edilmekteydi. Turing o kadar yıl sonra bile çok gizli olan Bletchley Park'ta çok önemli mevkilerde çalışmıştı ve eşcinsel olma suçundan mahkeme tarafından hüküm giymişti.
8 Haziran 1954’te temizlikçisi onu Manchester'deki evinde ölü buldu. Bir gün evvel, yatağının kenarında bıraktığı yarı-yenmiş siyanür-zehirli elmayı yemek suretiyle siyanür zehirlenmesinden öldüğü açıklandı. Elmanın kendisi nedense hiçbir siyanür zehri testine tabi tutulmadı. Ölüm sebebinin siyanür zehirlenmesi olması iddiasına rağmen naaşına otopsi yapılmadı.
Bu şartlarda devletin çok gizli işleri için çok önemli görevlerde bulunan ve şüpheli bir tarzda ölen bir kişi olan Turing'in ölümünün kasıtlı, hatta İngiliz MI5 (gizli istihbarat) servisi tarafından bir suikast olduğuna ve intihar süsü verildiğine inanılmasına yol açmıştır. Annesi ise oğlunun laboratuvar ecza maddelerini dikkatsizce depolanıp kullanılmasına bağlı olarak zehirin yemeğe başladığı elmaya kazara bulaştığını iddia etmiştir. Bazı kişiler Turing'in Pamuk Prenses peri masalı rolü yaparak intihar ettiğine inanırlar. Diğer kişiler Turing'in resmi güvenilirli izini kaybetmesine rağmen pasaportunun alınmadığına ve bu hükümden sonra (ABD tarafından kabul edilmemekle beraber) birkaç defa akademik nedenlerle Avrupa'ya gitmesine izin verildiğine işaret etmektedirler. Bu ziyaretler sırasında Turing'e bir suikast yapılma olasılığının çok yüksek bulunduğu bilinmektedir. Buna rağmen İngiliz resmi makamları bu ziyaretleri ve yüksek suikast olasılığına göz yummalarını kasıtlı bulmaktadırlar. Turing'in biyografisini yazan Andrew Hodges, Turing’in bu şekilde intiharının annesine biraz makul bir inkâr etme imkânı verebilmek için olduğunu öne sürmektedir.
Ölüm sonrasında takdirle anılma
1966’dan beri, Bilgisayar Mekanizmaları Birliği tarafından her yıl, bilgisayar camiasına teknik makaleler yazan bir kişiye Turing Ödülü verilmektedir. Bu ödül, günümüzde bilgisayar dünyasının Nobel Ödülü olarak kabul edilmektedir.
Turing'in Londra'da doğum yeri olan (şimdi Colonnade Hotel olan) bina önüne ve Manchester'de yaşayıp öldüğü evinin önüne, İngiltere'deki önemli tarihsel kişilerin orada yaşadığına işaret etmek için binalara birer mavi plaka konulmuştur.
23 Haziran 2001'de Manchester'de Whitworth Sokağı'ndaki üniversite binaları arasında bulunan Sackville Park'ta Turing'in bir bronz heykeli için açış töreni yapıldı. Güney İngiltere'de Guildford'da yerleşik "Surrey Üniversitesi" kampüsünde heykeltıraş "John W. Mills" tarafından yapılan bir bronz heykel için 28 Ekim 2004'te açılış töreni yapılmıştır. Turing'in çalışmış olduğu Beltchley Park'ta ise Galler'den gelen ince kayrak taşlardan heykeltıraş Stephen Kettle tarafından yapılmış 1,5 ton ağırlıkta bir diğer Turing heykeli 19 Haziran 2007'de törenle açılmıştır.
İngiltere'de ve dünyanın çeşitli yerlerinde, özellikle üniversitelerde, Turing'in anısını devam ettirmek hedefiyle çeşitli etkinlikler yapılmakta ve fakültelerde ve kampüslerde özel salon, bina ve meydanlara Turing adı verilmektedir. Örneğin İstanbul Bilgi Üniversitesinde her yıl 'Turing Günleri' adlı uluslararası katılımlı bilimsel bir sempozyum organize edilegelmektedir. Toplantının amacı 'Hesaplama Teorisinde ve Bilgisayar Bilimlerinde' uluslararası çevrelerdeki yeni eğilimlerin ve gelişmelerin tartışıldığı tanıtıldığı bir zemin yaratmaktır.
10 Eylül 2009 tarihinde yani Alan Turing'in ölümünden 50 yıl sonra İngiliz başbakanı Gordon Brown ünlü matematikçiye yapılanların korkunç olduğunu kabul etti. Ve 2013'te Kraliçe 2. Elizabeth, ölümünün ardından Turing'e kraliyet affı bahşedip, eşsiz başarılarını onurlandırdı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ [1] 25 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . İstanbul Bilgi Üniversitesi'nde 'Turing Günleri'(Erişme tarihi:23.8.2009)
- ^ [2] 12 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Alan Turing'den özür. (Erişme tarihi:11.09.2009)
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Alan Turing ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- [3]13 Nisan 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Alan Turing sayfası (İngilizce)(Erişme tarihi:23.06.2012).
- [4] Turing Arşivi (İngilizce) (Erişme tarihi:23.06.2012).
- [5]4 Ağustos 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Alan Turing Biyografisi. (Erişme tarihi:23.06.2012).
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Alan Turing haber gazete kitap akademik JSTOR Nisan 2022 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Alan Mathison Turing 23 Haziran 1912 7 Haziran 1954 Ingiliz matematikci bilgisayar bilimcisi ve kriptolog Bilgisayar biliminin kurucusu sayilir Gelistirmis oldugu Turing testi ile makinelerin ve bilgisayarlarin dusunme yetisine sahip olup olamayacaklari konusunda bir kriter one surmustur Alan TuringAlan Turing 1928 yilinda ve 16 yasindaDogumAlan Mathison Turing 23 Haziran 1912 1912 06 23 Londra IngiltereOlum7 Haziran 1954 41 yasinda Cheshire IngiltereOlum sebebiIntihar tartismali siyanur zehirlenmesiMilliyetIngilizVatandaslikIngiltereEgitimMeslekBilim insaniTaninma nedeniTuring makinesi Turing testiPartner ler Joan Clarke 1941 de nisanlandilar ama evlenmediler Imza II Dunya Savasi sirasinda Alman sifrelerinin kirilmasinda cok onemli bir rol oynadigi icin savas kahramani sayilmistir Ayrica Manchester Universitesi nde calistigi yillarda Turing makinesi denilen algoritma tanimi ile modern bilgisayarlarin kavramsal temelini atmistir Adi ayrica Princeton da beraber calistigi tez hocasi Alonzo Church ile gelistirdigi Church Turing Hipotezi ile de matematik tarihine gecmistir Bu tez bir algoritmayla tarif edilebilecek tum hesaplamalarin dort islem projeksiyon eklemleme ve tarama operasyonlari ile tarif edilebilecek hesaplamalardan ibaret oldugunu ifade eder Bir olmaktan ziyade matematik felsefesi hakkinda curutulememis bir hipotezdir 1952 yilinda santaja maruz kaldigi sikayetiyle polise basvurup escinsel oldugunu aciklayan Turing escinsellik suclamasindan yargilanip 1 sene boyunca kimyasal olarak hadim etme yontemi olarak kullanilan ostrojen ignesi vurulmaya mahkum edilmistir 1954 yilinda zehirlenmesinden olmustur Polis arastirmasinda Turing in yedigi elma ile siyanur zehiri alarak intihar sonucu oldugune karar verilmistir Buna ragmen Turing in zehirlenmesinin kendisi tarafindan intihar nedeniyle olmadigi ve baskalarinin bu supheli olumde bir parmagi oldugu iddiasi one surulmustur Adi anisina verilen ve bilgisayar biliminin Nobel i sayilan Turing Odulu ile de akademik bilisim dunyasinin bir parcasi olmustur Gelisim biyolojisi alanindaki en onemli matematiksel modellerden biri olan de Turing tarafindan formule edilmistir Cocuklugu ve gencligiAlan Turing in 1912 de dogdugu yer olan Londra Ingiltere deki Colonnade Hotel e 1998 de yerlestirilen mavi plaketi Annesi Sara Hindistan in Orissa sehrinin Chatrapur kasabasinda hamile kalmistir Babasi Julius Mathison Turing Britanya Hindistan koloni idaresinde Hindistan devlet memuru idi Julius ve annesi Sara Alan i Ingiltere de dunyaya getirmek istediler ve boylece Londra ya gelerek Alan Turing in 23 Haziran 1912 de dogdugu simdi Colonnade Hotel olan Maide Vale de bir eve yerlestiler John adli bir abisi vardi Babasi Hindistan Devlet Memurlugu isine devam etmekteydi ve Turing in cocukluk yillari boyunca ailesi iki oglunun kalmasi icin Ingiltere Hastings teki arkadaslarina birakarak Guildford Ingiltere ve Hindistan arasinda seyahat etti Turing yasaminin erken donemlerinde deha belirtileri gosterdi ve bunlari surekli olarak sergiledi Ailesi onu 6 yasinda iken bir gunduz okulu olan St Michaels a kaydettirdi Diger egitmenleri ve sonra da okulun basogretmeni cabucak onun zekasinin farkina varmistir 1926 da 14 yasindayken Dorset te unlu cok pahali bir ozel okul olan Sherborne Okuluna girdi Okul somestrinin birinci gunu Ingiltere deki Genel Greve denk geldi ancak Turing okuluna o kadar hevesliydi ki trenlerin ulkede islemedigi o gunu Southhampton dan okula 60 milden fazla suren yolu tek basina bisikletle gitti ve yariyolda geceyi bir otelde gecirdi Turing in matematik ve bilim uzerine dogal egilimi Sherborne daki egitim tanimi daha cok klasik Antik Yunanca ve Latince uzerinde odaklanan ogretmenlerinin saygisini kazandirmadi Okul Muduru ailesine soyle yazmistir Umarim iki okul arasinda bilgisiz kalmaz Eger ozel okulda kalacaksa ozel okulun ozel egitimini almayi kabul etmeli eger sadece bir kendini bilime adamis bir bilim adami olacaksa vaktini bu ozel okulda bosuna harciyor Buna ragmen Turing sevdigi calismalarda goze carpan yetenegini gostermeye devam ediyordu derslerinde daha turev ve entegrasyon konularini ogrenmeden bile ileri yuksek matematik konulu problemleri cozumlemeye baslamisti 1928 de 16 yasina geldiginde Albert Einstein in calismasiyla karsilasti onu kavramakla kalmadi bunu Einstein in Newton hareket savlarini tenkitlerini bunlarin aciklamasini yapmayan ders kitabi metinleri kullanmadan kendi kendine calisarak ortaya cikardi Turing okulda kendinden yasca biraz daha buyuk akademik ogrenci la yakin arkadaslik ve ask iliskisi kurdu Morcom cocukken veremli inek sutu icmesi dolayisiyla kaptigi tuberkuloz hastaligi nedeniyle Sherborne daki son somestirinin bitmesinden sadece birkac hafta sonra oldu Turing in dini inanci yikildi ve ateist oldu Insan beyninin calismasi da dahil tum dunya fenomenlerinin materiyalistik oldugu inancini benimsedi Universite ve hesaplanabilirlilik uzerinde calismalariTuring in 1931 1934 ders yillarinda diploma derecesi icin bulundugu ve 1935 te okutman oldugu Cambridge Kings Kolej Turing in klasik eski Yunanca ve Latince calismalara istekli olmamasi ve matematik ve bilimi daima tercih etmesi onun Koleji ne bir burs kazanmasina engel oldu Ikinci tercihi olan Cambridge Kings Kolej e gitti 1931 den 1934 e kadar orada ogrenciydi seckin bir dereceyle diploma aldi ve merkezi limit teoremi uzerinde hazirladigi bir tez yazisi dolayisiyla 1935 te Kings Kolej e akademik uye secildi 28 Mayis 1936 da sundugu Hesaplanabilir Sayilar Karar Verme Probleminin bir Uygulamasi adli cok onemli bir makalesinde Kurt Godel in 1931 de evrensel aritmetik tabanli bicimsel diliyle hazirladigi hesaplama ve kanitin sinirlari ispat sonuclarini yeniden formule ederek onun yerine simdi Turing makineleri diye andigimiz daha basit ve formel usullere dayanan ispati ortaya atti Eger bir algoritma ile temsil edilmesi mumkun ise dusunulmesi mumkun olan her turlu matematiksel problemin boyle bir cesit makine kullanilarak cozulebilecegini ispat etmis oldu Turing makineleri gunumuzun hesaplama teorilerinin ana arastirma ogesidir Turing makineleri icin Sonlanma Problemi nin kararverilemez oldugunu gostererek Karar Verme Probleminin bir sonucu olmadigini ispatlamaya devam etti genel anlamda algoritmik olarak sunulan bir Turing makinesi her zaman sonlaniyor olsa bile karar vermek mumkun degildir Kanitinin Alonzo Church un lambda hesaplama teorisine dayandirdigi Turing sonucuna esit olan kanittan daha sonra yayinlanmasina ragmen Turing in calismasi cok daha kabul edilebilir ve sezgiseldi Teorisinin yeni bir tarafi da Evrensel Turing Makinesi kavrami idi ve bu herhangi bir diger makinenin gorevlerini yerine getirecek bir makine fikri idi Makale ayrica tanimlanabilen sayilar kavramini da tanitiyordu Eylul 1936 dan Temmuz 1938 a kadar Princeton Universitesi Ileri Etudler Enstitusu nde Alonzo Church yaninda hemen hemen devamli calisarak gecirdi Soyut matematik calismalari yaninda kriptoloji uzerinde de calismalar yapti ve ayrica dort asamali elektro mekanik ikili carpma makinesinin uc asamasini tamamlayip bitirdi Haziran 1938 de tezini verip Princeton dan Felsefe Doktoru unvanini kazandi Bilimsel tezinde bir Turing makinesinin cozemeyecegi problemler arastirmasina olanak saglayarak kehanet makineleri ile baglantili Turing makineleri ile hesaplama kavramini inceledi Ingiltere de Cambridge e geri donerek Ludwig Wittgenstein in matematik temelleriyle ilgili derslerine katildi Ikisi aralarinda tartismalar yapip birbiriyle uyusamadilar Turing bicimciligi savunmaktaydi ve Wittgenstein ise matematigin mevcut olan gercekleri yeniden kesfetmek yerine onlari yeni olarak icat ettigini iddia etmekteydi Ayrica Hukumet Kod ve Sifre Okulunda yari zamanli calismaktaydi KriptanalizAlan Turing Sackville Park Manchester II Dunya Savasi sirasinda Turing Bletchley Park ta Alman sifrelerini kirma girisimlerinde bas katilimcilardan biriydi Savastan once Marian Rejewski ve Henryk Zygalski tarafindan Polonya Sifre Burosunda gelistirilen kriptanaliz uzerine eklemeler yapti Hem Enigma makinesi hem de bu makineye eklenen Ingilizler tarafindan Tunny kodadi verilen teletip makinesi olan Lorenz SZ 40 42 makinesinin sifrelerinin kirilmasina bircok anlayisla katkida bulundu Bir sure de 8 Numarali Kulubede bulunan Alman Deniz Kuvvetleri sifreli iletisimi okumadan sorumlu bolume baskanlik yapmistir Turing makinesinin sematik gosterimi solda ve Enigma kodunu desifre eden Bombe adli elektro mekanik cihaz sagda Turing Eylul 1938 itibariyla Hukumet Kod ve Sifre Okulu adindaki Ingiliz sifre kod kirma organizasyonunda yari zamanli calismistir Alman Enigma makinesi problemi uzerinde calismis ve de kidemli kod kirici la isbirligi yapmistir 4 Eylul 1939 da Birlesmis Krallik in Almanya ya karsi savas ilan etmesinin ertesi gunu Turing askeri hizmet gormek icin GCCS nin savas zamani ussu Bletchley Park a katildi Turing Welchman bombe makinesiBombe makinesinin sonradan yapilan bir kopyasi Bletchley Park a katilisindan birkac hafta sonra Turing Enigma yi hizli kirmaya yardimci olacak elektromekanik bir makine tasarladi bu makineye Bombe adi daha once 1932 de Polonya tasarimli makinelerinden gelistirilmis olan cihaza verilen Bomba adina atifla verildi Matematikci Gordon Welchman in onerileriyle eklemelerle Bombe Enigma korumali mesaj trafigine saldirmada en onemli ve tek tam otomatiklestirilmis kod kirma makinesi olarak kullanildi Turing ile ayni donemde Bletchley Park ta kriptanaliz uzerine calisan Profesor Jack Good daha sonra Turing i su sozlerle onurlandirmistir Turing in en onemli katkisi bence kriptanalitik makine Bombe nin tasarimidir Bunun esasi egitilmemis bir kulak icin cok sacma gelen bir mantik teoremine hatta her seyi anlayabilecegimizin muhtemel olduguna dair celiskili bir fikre dayanmaktaydi Bombe bir Enigma makinesi mesajinda kullanilacak muhtemel dogru ayarlamalari orn cark komutlari cark ayarlari vs arastirdi ve uygun ve makul bir sifresiz metin parcasini bulunan test icin kullandi Carklar icin uc carkli genel Enigma makineleri icin 1019 olasi durum ve 4 carkli denizalti Enigma makineleri icin 1022 olasi durum mevcuttu Bombe elektriksel olarak tamamlanan crib i esas alan bir dizi mantiksal sonuc sergiledi Bombe bir celiski belirdiginde tespit etti ve bir sonrakine tasiyarak duzenlemeleri eledi Muhtemel duzenlemelerin cogu celiskilere sebep oluyor ve detaylarin arastirilmasi icin birkac tane birakarak kalani bir kenara atiliyordu Turing in Bombe si ilk kez 18 Mart 1940 ta kuruldu Savas sonunda operasyonda iki yuzun uzerinde Bombe vardi Kulube 8 Bolumu ve Alman Deniz Kuvvetleri Enigma makinesiBletchley Park ana binasi Aralik 1940 ta Turing diger servislerin kullandigi goster gec sistemlerinden daha karmasik olan deniz kuvvetleri Enigma goster gec sistemini cozdu Turing ayrica Deniz Kuvvetleri Enigmasini kirmaya yardimci olmasi icin Banburismus adi verilen teknigi kesfetti Banburismus Bombe lerin duzenlemelerini test etmek icin gerekli zamani kisaltarak Enigma carklarindan cikan kesin komutlari eliyordu 1941 baharinda Turing Hut 8 deki is arkadasi Joan Clarke a evlilik teklifinde bulundu ancak yazin her iki tarafin anlasmasiyla bu nisan bozuldu Alan Turing in Bletchley Park taki odasi Temmuz 1942 yilinda Turing Almanlarin Fish kodadlilardan biri olan yeni Geheimschreiber gizli yazici makinesinde kullanilan Lorenz sifrecisine karsi kullanilmak uzere Turingismus ya da Turingery adi verilen bir teknik icat etti Ayrica gunluk degisken sifrelere faydali bir sekilde uygulanan kaba kuvvet zoru ile kod cozme tekniklerine ustun hiz saglayan oncelikle basit makinelerin yerine gecen dunyanin ilk programlanabilen dijital elektronik bilgisayari Collossus un olusturulmasina devam etmis Max Newman in korumasi altindaki Tommy Flowers in Fish takimiyla da tanistirilmistir Sik rastlanilan yanlis bir kani ise Turing in Colossus un dizayninda anahtar sahis olduguydu ki bu dogru degildi Bletchley da calisirken Turing ara ara ust seviye karsilamalarda ona ihtiyac duyuldugunda Londra ya 40 km kosmus basarili bir uzun mesafe kosucusudur Turing Kasim 1942 yilinda Birlesik Devletler e USA seyahat etti ve ABD Deniz kuvvetleri kriptanalistleriyle Deniz Kuvvetleri Enigmasi ve Washington da Bombe yapimi uzerinde calisti ve Bell laboratuvarlarinda korumali konusma cihazlarinin gelistirilmesine yardimci oldu Mart 1943 te Bletchley Park a geri dondu Hugh Alexander Turing bazen bolumun kosturmacisinda gunluk ufak islerini hallederken gecici lider oldugundan yoklugunda resmi olarak Hut 8 in liderlik pozisyonunu ustlenmisti Turing ise Bletchley Park taki kriptanalistlerin genel danismani oldu Savasin ileriki kisminda isini muhendis Donald Bailey in yardimiyla elektronik bilgisini daha ileri seviyede gelistirdigi Hanslope Park a tasidi Birlikte Delilah kod adli portatif korumali ses iletisimleri makinesinin tasarimi ve yapimina giristiler Farkli uygulamalara ayrilmisti uzun mesafe radya yayinlarinin kullanimi icin eksik kapasite ve her halukarda Delilah savas sirasinda kullanabilmek icin cok gec tamamlanmisti Turing in onu memurlar icin bir Winston Churchill in konusma kaydinin sifreleme desifrelesmesi icin memurlara ispat etmesine ragmen Delilah kullanima kabul edilmedi 1945 te Turing savas zamanindaki hizmetleri icin OBE ile odullendirildi ancak calismasi yillarca bir sir olarak kaldi Royal Society tarafindan olumunden kisa bir sure sonra basilan bir biyografide soyle kayitlara gecmistir Savastan hemen once o kritik zamanda bazi buyuk problemler uzerine calismalara kendini verseydi sunulabilecek calismasinin kalitesini gosteren cesitli matematiksel konuda uc kayda deger makale yazildi Yabanci Burodaki calismasina istinaden OBE ile odullendirildi Ilk bilgisayarlar ve Turing testi1945 ten 1947 ye kadar ACE Otomatik Bilgisayar Motoru tasariminda calistigi Ulusal Fizik Laboratuvari ndaydi 19 Subat 1946 da ilk program hafizali bilgisayarin detayli dizayninin makalesini sundu ACE uygulanabilir bir dizayn olmasina ragmen Bletchley Park taki savas zamani calismalarini saran esrarengizlik proje baslangicinin ertelenmelerine onculuk etti ve onu hayal aleminden cikardi 1947 nin sonlarinda alti yillik devamli calismadan sonra kendi istedigi bir alanda istedigi gibi calismak uzere Cambridge e dondu O Cambridge deyken yoklugunda Pilot ACE yapildi Ilk programi 10 Mayis 1950 de gerceklestirildi 1948 de Manchester da Matematik Departmanina Okutman tayin edildi 1949 da Manchester Universitesi ndeki bilgisayar laboratuvarinda vekil yonetici oldu ve ilk gercek bilgisayarlardan biri icin Manchester Mark 1 yazilimi uzerinde calisti Bu sure zarfinda daha soyut isler yapmaya devam etti ve Bilgisayar Mekanizmasi ve Zeka da Mind Ekim 1950 Turing yapay zekaya isaret etti ve su anda Turing testi olarak bilinen bir makine icin zeki denilebilme standardini saptama girisimi olan bir deney ileri surdu Iddiasi eger soru soran kisiyi diyalog icerisinde oldugunun bir insan oldugu konusunda kandirabilirse bir bilgisayar icin dusunmenin soz konusu olabilecegiydi 1948 de Turing ayni siniftan mezun oldugu meslektasi D G Champernowne ile calisirken henuz var olmayan bir bilgisayar icin satranc programi yazmaya basladi 1952 de programi gerceklestirmeye yetecek kadar bir bilgisayari guclendirerek Turing bilgisayarini taklit ettigi her bir hamlesi yaklasik yarim saat alan bir oyun oynadi Oyun kaydedildi Champernowne nin karisina karsi oyunu kazandigi soylense bile program Turing in meslektasi Alick Glennie ye karsi kaybetmistir Ornek bicimleme ve matematiksel biyolojiTuring 1952 den 1954 teki olumune kadar matematiksel biyoloji ozellikle morfogenez uzerine calismistir 1952 de Turing ornek bicimlendirme hipotezini one surerek Morfogenezin Kimyasal Temeli adli bir makale yazmistir Bu alandaki ilgi odagi canlilarin yapisindaki Fibonacci numaralarinin varligini Fibonacci filotaksisini anlamaktir Ornek bicimlendirme alaninin su an merkezi olan reaksiyon difuzyon denklemini kullanmistir Son makaleleri 1992 de A M Turing in Derleme Calismalari eserinin basimina kadar yayinlanmamistir Mustehcen uygunsuzluktan hukum giymesiTuring in evini gosteren plaka Homoseksuellik Ingiltere de yasa disiydi ve bir akil hastaligi olarak dikkate alinmakla birlikte cezai yaptirimi olan suc sinifina girmekteydi Ocak 1952 de Turing 19 yasinda bir genc olan Alan Murray ile bir sinemada tanisti ve Alan Murray birkac defa Turing in evine giderek onunla birlikte kaldi Birkac hafta sonra Alan Murray bir tanidigi ile birlikte Turing in evini soymaya gitti Turing bu hirsizligi polise bildirdi Polis hirsizlari yakaladi ve sorusturma sirasinda Alan Murray in Turing ile escinsel iliskisi oldugu gercegi ortaya cikti Turing de bunun gercek oldugunu itiraf etti Turing ve Murray 1885 Ceza Kanunu na ek yasanin 11 kismi geregince mustehcen uygunsuzluktan suclanip mahkemeye verildiler Turing pisman degildi ve 50 yil once Oscar Wilde in basina geldigi gibi ayni suctan mahkum edildi Turing e mahkumiyet ve durumuna bagli olarak libidosunu azaltmak icin devam eden hormonal tedavisinde goz hapsi arasinda bir tercih sunuldu Hapisten kacmak icin bir yil icinde kendini hadim edecek ostrojen hormonu ignelerini kabul etti Suclu bulunmasi dolayisiyla devletin gizli isleri icin guvenilirlik izni kaldirildi ve o zamanlar cok gizli olan GCHQ daki kriptografik konular uzerine devam eden danismanligi da sona erdirildi O donemde Ingiltere hukumeti Cambridge Bes adli cogu akademik egitimleri sirasinda Oxford Cambridge de tahsil yaparken Sovyetler Birligi hesabina casusluk yapmayi kabul etmis ve sonradan Ingiliz entelejans kurumunda en yuksek rutbeleri almis olan Guy Burgesss ve Donald Maclean bir grup ajanlar sorunu ile ugrasmaktaydi Casuslar ve Sovyet ajanlarinin onemli mevkilerde bulunan escinselleri tuzaga dusurmelerinden endise edilmekteydi Turing o kadar yil sonra bile cok gizli olan Bletchley Park ta cok onemli mevkilerde calismisti ve escinsel olma sucundan mahkeme tarafindan hukum giymisti 8 Haziran 1954 te temizlikcisi onu Manchester deki evinde olu buldu Bir gun evvel yataginin kenarinda biraktigi yari yenmis siyanur zehirli elmayi yemek suretiyle siyanur zehirlenmesinden oldugu aciklandi Elmanin kendisi nedense hicbir siyanur zehri testine tabi tutulmadi Olum sebebinin siyanur zehirlenmesi olmasi iddiasina ragmen naasina otopsi yapilmadi Bu sartlarda devletin cok gizli isleri icin cok onemli gorevlerde bulunan ve supheli bir tarzda olen bir kisi olan Turing in olumunun kasitli hatta Ingiliz MI5 gizli istihbarat servisi tarafindan bir suikast olduguna ve intihar susu verildigine inanilmasina yol acmistir Annesi ise oglunun laboratuvar ecza maddelerini dikkatsizce depolanip kullanilmasina bagli olarak zehirin yemege basladigi elmaya kazara bulastigini iddia etmistir Bazi kisiler Turing in Pamuk Prenses peri masali rolu yaparak intihar ettigine inanirlar Diger kisiler Turing in resmi guvenilirli izini kaybetmesine ragmen pasaportunun alinmadigina ve bu hukumden sonra ABD tarafindan kabul edilmemekle beraber birkac defa akademik nedenlerle Avrupa ya gitmesine izin verildigine isaret etmektedirler Bu ziyaretler sirasinda Turing e bir suikast yapilma olasiliginin cok yuksek bulundugu bilinmektedir Buna ragmen Ingiliz resmi makamlari bu ziyaretleri ve yuksek suikast olasiligina goz yummalarini kasitli bulmaktadirlar Turing in biyografisini yazan Andrew Hodges Turing in bu sekilde intiharinin annesine biraz makul bir inkar etme imkani verebilmek icin oldugunu one surmektedir Olum sonrasinda takdirle anilma1966 dan beri Bilgisayar Mekanizmalari Birligi tarafindan her yil bilgisayar camiasina teknik makaleler yazan bir kisiye Turing Odulu verilmektedir Bu odul gunumuzde bilgisayar dunyasinin Nobel Odulu olarak kabul edilmektedir Turing in Londra da dogum yeri olan simdi Colonnade Hotel olan bina onune ve Manchester de yasayip oldugu evinin onune Ingiltere deki onemli tarihsel kisilerin orada yasadigina isaret etmek icin binalara birer mavi plaka konulmustur 23 Haziran 2001 de Manchester de Whitworth Sokagi ndaki universite binalari arasinda bulunan Sackville Park ta Turing in bir bronz heykeli icin acis toreni yapildi Guney Ingiltere de Guildford da yerlesik Surrey Universitesi kampusunde heykeltiras John W Mills tarafindan yapilan bir bronz heykel icin 28 Ekim 2004 te acilis toreni yapilmistir Turing in calismis oldugu Beltchley Park ta ise Galler den gelen ince kayrak taslardan heykeltiras Stephen Kettle tarafindan yapilmis 1 5 ton agirlikta bir diger Turing heykeli 19 Haziran 2007 de torenle acilmistir Ingiltere de ve dunyanin cesitli yerlerinde ozellikle universitelerde Turing in anisini devam ettirmek hedefiyle cesitli etkinlikler yapilmakta ve fakultelerde ve kampuslerde ozel salon bina ve meydanlara Turing adi verilmektedir Ornegin Istanbul Bilgi Universitesinde her yil Turing Gunleri adli uluslararasi katilimli bilimsel bir sempozyum organize edilegelmektedir Toplantinin amaci Hesaplama Teorisinde ve Bilgisayar Bilimlerinde uluslararasi cevrelerdeki yeni egilimlerin ve gelismelerin tartisildigi tanitildigi bir zemin yaratmaktir 10 Eylul 2009 tarihinde yani Alan Turing in olumunden 50 yil sonra Ingiliz basbakani Gordon Brown unlu matematikciye yapilanlarin korkunc oldugunu kabul etti Ve 2013 te Kralice 2 Elizabeth olumunun ardindan Turing e kraliyet affi bahsedip essiz basarilarini onurlandirdi Ayrica bakinizAlan Turing Yili Enigma film Enigma makinesi Matematik Kriptoloji Yapay zekaKaynakca 1 25 Agustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Istanbul Bilgi Universitesi nde Turing Gunleri Erisme tarihi 23 8 2009 2 12 Eylul 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Alan Turing den ozur Erisme tarihi 11 09 2009 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Alan Turing ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir 3 13 Nisan 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Alan Turing sayfasi Ingilizce Erisme tarihi 23 06 2012 4 Turing Arsivi Ingilizce Erisme tarihi 23 06 2012 5 4 Agustos 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Alan Turing Biyografisi Erisme tarihi 23 06 2012