Alfréd Haar (Macarca: Haar Alfréd; 11 Ekim 1885, Budapeşte - 16 Mart 1933, Szeged) Macar matematikçi. 1904'te Göttingen Üniversitesi'nde okumaya başladı. Doktora tezi, David Hilbert tarafından denetlendi. , ve onun onuruna verilmiştir. 1912-1919 yılları arasında Kaloşvar'daki 'nde öğretmenlik yaptı. ile birlikte Szeged Üniversitesi'ni matematik merkezi haline getirdi. Ayrıca Riesz ile birlikte dergisini kurdu.
Alfréd Haar | |
---|---|
Kendi dilinde adı | Haar Alfréd |
Doğum | 11 Ekim 1885 Budapeşte |
Ölüm | 16 Mart 1933 (47 yaşında) Szeged |
Ölüm sebebi | Mide kanseri |
Defin yeri | Kozma Street Yahudi Mezarlığı (1B-23-4) 47°28′22.25″K 19°10′46.04″D / 47.4728472°K 19.1794556°D |
Milliyet | Macar |
Eğitim | Göttingen Üniversitesi (1904–1909) |
Tanınma nedeni | |
Memleket | Macaristan |
Kariyeri | |
Dalı | Matematik |
Çalıştığı kurum | (1912–1921) Göttingen Üniversitesi (1909–1912) Szeged Üniversitesi (1921–1933) |
Tez | Zur Theorie der orthogonalen Funktionensysteme (1909) |
Doktora danışmanı | David Hilbert |
Doktora öğrencileri | (1921) (1936) |
Hayatı
Haar, 11 Ekim 1885'te Budapeşte'de bir ailesinde Ignác Haar ve Emma Fuchs'un oğlu olarak dünyaya geldi. 1903 yılında 'ın öğrencisi olduğu ortaokulundan mezun oldu. Üniversite eğitimine Budapeşte'de başladı, daha sonra Matematik ve fen bilimleri okuyarak Göttingen'e geçti. Kendisine eğitim verdiği birçok ünlü profesör arasında Loránd Eötvös, , Constantin Carathéodory, David Hilbert, Felix Christian Klein ve Ernst Zermelo sayılabilir.
Orta dereceli okul yıllarında okulun öğrencileri için matematik dergisi ile işbirliği yaptı ve ulusal Eötvös Loránd Matematik Yarışması'nı kazandı. Kimya Mühendisliği öğrencisi olarak Budapeşte Teknik Üniversitesi'ne kaydoldu, ancak aynı yıl Budapeşte Üniversitesi'ne ve bir yıl sonra Göttingen Üniversitesi'ne geçti. Doktora araştırması, Haziran 1909'da mezun olan Hilbert tarafından denetlendi. 49 sayfalık tezi, şu anda yaygın olarak kullanılan Haar ortogonal sistemlerini tanıtarak, Sturm-Liouville fonksiyonlarının sistemlerini ve küresel fonksiyonları incelemektedir. Aynı yıl üniversitede özel profesör olmaya hak kazandı.
1912'de, Avusturya-Macaristan Kolozsvár'daki (şimdi Romanya'da Cluj-Napoca) onu ve ile birlikte öğretim üyesi olarak katılmaya davet etti ve o 'Quatitics' profesörü oldu. O zamandan kalma ders notlarından bazıları daha sonra kitap haline geldi. Transylvania'yı Romanya'ya devreden Trianon Antlaşması sonrası, üniversite yeni sınırlar içinde en yakın şehir olan Szeged'e taşınmak zorunda kaldı, burada Riesz ile birlikte Matematik Merkezini ve ilk uluslararası kabul görmüş Macar matematiksel dergisi olan Acta scientiarum Mathematicarum’u kurdu.
Szeged Üniversitesi'ndeki doktora öğrencilerinden biri idi.
Haar, 16 Mart 1933'te mide kanserinden öldü.
Araştırma alanları
Elde ettiği sonuçlar matematiksel analiz ve topolojik gruplar alanlarından gelmektedir; özellikle ortogonal fonksiyon sistemleri, , analitik fonksiyonlar, diferansiyel denklemler, küme teorisi, ve araştırmıştır.
Yayınları
- Haar, A. (Ekim 1910), "Zur Theorie der ortogonalen Funktionensysteme Erste Mitteilung", Math. Ann. (Almanca), cilt 69, ss. 331-371, 28 Mart 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 11 Aralık 2020,
Bu, David Hilbert'in gözetiminde yazılan Haar'ın tezidir.
- Haar, A. (1918), "Die Minkowskische Geometrie und die Annäherung an stetige Funktionen", Math. Ann. (Almanca), cilt 78, ss. 294-311, 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 11 Aralık 2020
Kaynakça
- ^ Transcending Tradition: Jewish Mathematicians in German Speaking Academic Culture, Birgit Bergmann, (Springer 2012), page 63
Dış bağlantılar
- O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Alfréd Haar", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
- Mathematics Genealogy Project'te Alfréd Haar
- . catalogue. 8 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Alfred Haar Macarca Haar Alfred 11 Ekim 1885 Budapeste 16 Mart 1933 Szeged Macar matematikci 1904 te Gottingen Universitesi nde okumaya basladi Doktora tezi David Hilbert tarafindan denetlendi ve onun onuruna verilmistir 1912 1919 yillari arasinda Kalosvar daki nde ogretmenlik yapti ile birlikte Szeged Universitesi ni matematik merkezi haline getirdi Ayrica Riesz ile birlikte dergisini kurdu Alfred HaarKendi dilinde adiHaar AlfredDogum11 Ekim 1885 1885 10 11 BudapesteOlum16 Mart 1933 47 yasinda SzegedOlum sebebiMide kanseriDefin yeriKozma Street Yahudi Mezarligi 1B 23 4 47 28 22 25 K 19 10 46 04 D 47 4728472 K 19 1794556 D 47 4728472 19 1794556MilliyetMacarEgitimGottingen Universitesi 1904 1909 Taninma nedeniMemleketMacaristanKariyeriDaliMatematikCalistigi kurum 1912 1921 Gottingen Universitesi 1909 1912 Szeged Universitesi 1921 1933 TezZur Theorie der orthogonalen Funktionensysteme 1909 Doktora danismaniDavid HilbertDoktora ogrencileri 1921 1936 HayatiSzeged Universitesi nde bir konferans 1928 Soldan saga ayakta Alfred Haar hu sandalyelerde George David Birkhoff O D Kellog Leopold Fejer yerde oturan hu hu Haar 11 Ekim 1885 te Budapeste de bir ailesinde Ignac Haar ve Emma Fuchs un oglu olarak dunyaya geldi 1903 yilinda in ogrencisi oldugu ortaokulundan mezun oldu Universite egitimine Budapeste de basladi daha sonra Matematik ve fen bilimleri okuyarak Gottingen e gecti Kendisine egitim verdigi bircok unlu profesor arasinda Lorand Eotvos Constantin Caratheodory David Hilbert Felix Christian Klein ve Ernst Zermelo sayilabilir Orta dereceli okul yillarinda okulun ogrencileri icin matematik dergisi ile isbirligi yapti ve ulusal Eotvos Lorand Matematik Yarismasi ni kazandi Kimya Muhendisligi ogrencisi olarak Budapeste Teknik Universitesi ne kaydoldu ancak ayni yil Budapeste Universitesi ne ve bir yil sonra Gottingen Universitesi ne gecti Doktora arastirmasi Haziran 1909 da mezun olan Hilbert tarafindan denetlendi 49 sayfalik tezi su anda yaygin olarak kullanilan Haar ortogonal sistemlerini tanitarak Sturm Liouville fonksiyonlarinin sistemlerini ve kuresel fonksiyonlari incelemektedir Ayni yil universitede ozel profesor olmaya hak kazandi 1912 de Avusturya Macaristan Kolozsvar daki simdi Romanya da Cluj Napoca onu ve ile birlikte ogretim uyesi olarak katilmaya davet etti ve o Quatitics profesoru oldu O zamandan kalma ders notlarindan bazilari daha sonra kitap haline geldi Transylvania yi Romanya ya devreden Trianon Antlasmasi sonrasi universite yeni sinirlar icinde en yakin sehir olan Szeged e tasinmak zorunda kaldi burada Riesz ile birlikte Matematik Merkezini ve ilk uluslararasi kabul gormus Macar matematiksel dergisi olan Acta scientiarum Mathematicarum u kurdu Szeged Universitesi ndeki doktora ogrencilerinden biri idi Haar 16 Mart 1933 te mide kanserinden oldu Arastirma alanlariElde ettigi sonuclar matematiksel analiz ve topolojik gruplar alanlarindan gelmektedir ozellikle ortogonal fonksiyon sistemleri analitik fonksiyonlar diferansiyel denklemler kume teorisi ve arastirmistir YayinlariHaar A Ekim 1910 Zur Theorie der ortogonalen Funktionensysteme Erste Mitteilung Math Ann Almanca cilt 69 ss 331 371 28 Mart 2020 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 11 Aralik 2020 Bu David Hilbert in gozetiminde yazilan Haar in tezidir Haar A 1918 Die Minkowskische Geometrie und die Annaherung an stetige Funktionen Math Ann Almanca cilt 78 ss 294 311 7 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 11 Aralik 2020 Kaynakca Transcending Tradition Jewish Mathematicians in German Speaking Academic Culture Birgit Bergmann Springer 2012 page 63Dis baglantilarO Connor John J Robertson Edmund F Alfred Haar MacTutor Matematik Tarihi arsivi Mathematics Genealogy Project te Alfred Haar catalogue 8 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Subat 2021