Altın orta, altın orta yol veya itidal, biri aşırılık, diğeri eksiklik olan iki uç arasında arzu edilen ve uygun olan orta yoldur. Aristoteles, altın ortanın erdem ve doğru eylem için rehberlik ettiğini belirtmiştir.
Yunan düşüncesinde altın orta, en azından Platon'un Philebus'unda tartışılan Delfi düsturu "hiçbir şeyde aşırılık yoktur" kadar erken bir zamanda ortaya çıkmıştır.
Aristoteles, Nikomakhos'a Etik'in ikinci kitabında altın ortayı analiz etmiş; karakter erdemlerinin araç olarak tanımlanabileceğini söylemiştir. Aristoteles, etiğinde bunu şöyle tarif eder:
Erdem, seçim ile ilgili bir karakter hâlidir. Nedene atıf yaparken tanımlanan orta yolda kendini gösterir. İfrat (taşkınlık) ile tefrit (ciddiye almamak, eksik olmak) gibi iki aşırılığın tam ortası itidaldir (aşırı olmama, dengeli, ölçülü). Aynı şekilde, aşırılıklar arzu ve eylemler arasında neyin doğru olduğu hususunda ya fazla kaçar ya da eksik kalır ancak erdem neyin orta yol olduğunu hem bulur hem de tercih eder.
Altın orta daha sonra Aristotelesçi erdem etiğinde vurgulanmıştır.
Örneğin, Aristotelesçi görüşe göre cesaret bir erdemdir, ancak aşırıya kaçıldığında pervasızlık (delice atılganlık), eksikliğinde ise korkaklık olarak ortaya çıkar.
Tarihçe
Batı felsefesi
Girit
Bu fikrin kültürdeki en eski temsili muhtemelen Daedalus ve İkarus'un mitolojik Girit hikâyesidir. Zamanının ünlü bir sanatçısı olan Daedalus, Kral Minos'un pençelerinden kaçabilmek amacıyla kendisi ve oğlu için tüylü kanatlar yapmıştır. Daedalus çok sevdiği oğlunu, deniz serpintisi ile güneşin sıcağı arasında "orta rotadan uçması" konusunda uyarır. İkarus babasına kulak asmaz; güneş kanatlarındaki balmumunu eritene kadar uçar. Orta rotayı dikkate almadığı için denize düşer ve boğulur.
Delphi
Bir başka erken dönem detaylandırma ise Delphi'deki tapınağın ön tarafına oyulmuş Dorik deyişidir: "Hiçbir şey aşırı değildir" ("Μηδὲν ἄγαν").
Kleobulos
Kleobulos'a şu özdeyiş atfedilir: Μέτρον ἄριστον ("Ilımlılık en iyisidir")
Sokrates
Sokrates bir insanın "ortalamayı nasıl seçeceğini ve her iki taraftaki aşırı uçlardan mümkün olduğunca nasıl kaçınacağını bilmesi gerektiğini öğretir.
Sokrates eğitimde, ya sadece jimnastiğe ya da sadece müziğe adanmışlığın etkisinin düşünülmesini ister. Ya "sertlik ve vahşilik gibi bir huy üretir, (ya da) yumuşaklık ve efeminelik".[] Her iki niteliğe de sahip olmanın uyum, yani güzellik ve iyilik ürettiğine inanıyordu.[]
Platon
Orantının güzellik ve iyilikle ilişkisi Platon'un diyalogları boyunca, özellikle Devlet ve Philebus adlı eserlerinde vurgulanır. Şöyle yazar (Phlb. 64d-65a):
“ | Bir şekilde orantı niteliğine sahip olmayan her tür karışım, zorunlu olarak bileşenlerini ve en önemlisi kendisini bozacaktır. Çünkü böyle bir durumda gerçekten karışım diye bir şey olmaz, sadece içinde bulunan her şeyin mahvolmasına neden olan bağlantısız bir karışım olur. : | „ |
Yasalar adlı eserinde Platon bu ilkeyi ideal devletteki hükûmet seçimine uygular: "Bu şekilde yapılan seçim, monarşi ile demokrasi arasında bir orta yol bulacaktır..."
Aristoteles
Eudemian Ethics adlı eserinde Aristoteles erdemler üzerine yazmıştır. Aristoteles'in erdem etiği teorisi, bir kişinin eylemlerini etiklerinin bir yansıması olarak görmeyen, daha ziyade etiklerinin arkasındaki neden olarak bir kişinin karakterine bakan bir teoridir. Onun değişmez cümlesi "... ile ... arasındaki orta durumdur". Aristoteles'in ruh psikolojisi ve erdemleri aşırı uçlar arasındaki altın ortalamaya dayanır. "Politika" adlı eserinde Sparta yönetimini, anayasanın orantısız unsurlarını eleştirir; örneğin, erkekleri eğitirken kadınları eğitmiyorlardı ve savaş için eğitirken barış için eğitmiyorlardı. Bu uyumsuzluk, eserinde ayrıntılı olarak ele aldığı zorluklara yol açmıştır. Ayrıca "karakter erdemlerinin araçlar olarak tanımlanabileceği" tartışması altın ortalama ve genel olarak Aristoteles etiğini içermektedir. >
Her entelektüel erdem, zihnin hakikate ulaştığı, olanı onayladığı veya olmayanı reddettiği zihinsel bir beceri veya alışkanlıktır. Aristoteles, Nikomakhos'a Etik adlı eserinde yaklaşık 11 ahlaki erdemden bahseder:
EYLEM VEYA DUYGU ALANI | Aşırı | ANLAMI: AHLAK FAZİLETİ | EKSİKLİK |
---|---|---|---|
Korku ve güven | acelecilik | Cesaret korkunun karşında | Korkaklık |
Zevk ve acı | Şehvet düşkünlüğü/kendi zevkine düşkünlük | Ölçülü zevk ve acı karşısında | Duyarsızlık |
Almak ve harcamak (minör) | Savurganlık | Özgürlük zenginlik ve mal varlığıyla | Cömertlik/kötülük |
Alma ve harcama (majör) | Kabalık/tatsızlık | İhtişam büyük zenginlik ve mal varlığıyla | Küçüklük/cimrilik |
Onur ve onursuzluk (majör) | Gösteriş | Alicenaplık (cömertlik) büyük onurla | Korkaklık |
Onur ve onursuzluk (minör) | Hırs/boş gösteriş | Uygun hırs normal ödüllerle | Hırssızlık/aşırı tevazu |
Öfke | Öfkeli olma | Sabırlılık/iyi huy | Ruh eksikliği/tek yönlülük |
Kendini ifade etme | Övünme | Doğruluk kendini ifade etme ile | Abartılı/sahte alçakgönüllülük |
Sohbet | Soytarılık | Zeka konuşmada | Kabalık |
Sosyal davranış | itaatkarlık | Sosyal davranışta dostluk | İnatçılık |
Utanç | Utangaçlık | Alçakgönüllülük utanç veya utanmazlık karşısında | Utanmazlık |
Öfke | Kıskançlık | Haklı öfke yaralanma karşısında | Kötü niyetli zevk/kindarlık |
- Entelektüel erdemler
- Akıl, temel gerçekleri (tanımlar, apaçık ilkeler gibi) kavrayan
- Bilim, çıkarımsal akıl yürütme becerisi (kanıtlar, kıyaslar, burhanlar gibi)
- Teorik bilgelik, değişmeyen gerçekler hakkında iyi akıl yürütmek için temel gerçekleri geçerli, gerekli çıkarımlarla birleştirir.
Aristoteles ayrıca birkaç başka özellikten de bahseder:
- Sağduyu - yargıda bulunmak, "sempatik anlayış"
- Anlayış - başkalarının ne dediğini anlamak, emir vermemek
- Pratik bilgelik - ne yapılacağı bilgisi, değişen gerçeklerin bilgisi, emirler verir
- Sanat, zanaatkarlık
Ancak Aristoteles'in listesi tek liste değildir. Alasdair MacIntyre'ın adlı eserinde gözlemlediği üzere, Homeros, Yeni Ahit yazarları, Thomas Aquinas ve Benjamin Franklin gibi çok çeşitli düşünürler de listeler önermiştir.
Doğu felsefesi
Gautama Buddha (MÖ 6. yüzyıl) dini çilecilik ile dünyevi zevk düşkünlüğünün uç noktaları arasında bir yol olan Orta Yol'u öğretmiştir.
Konfüçyüs adlı eserinde,(Eski Çin)'in Savaşan Devletler Çağı (yaklaşık MÖ 479 - MÖ 221) boyunca yazılmış olan bu eserde, aşırılığın eksikliğe benzer olduğu öğretilmiştir. Ortalamada yaşamanın bir yolu da Zhongyong Yolu'dur.
Zhuangzi, Tao'nun en ünlü yorum kitabıdır (MÖ 369-286).
Şair Tiruvalluvar (MÖ 2. yüzyıl ve MS 8. yüzyıl; tarih tartışmalıdır) Tamilakam bölgesinin 'ne ait Tirukkural adlı eserinde orta devletin hakkaniyeti korumak olduğunu yazar. Bu ilkeyi vurgular ve hakkaniyeti korumanın iki yolunun tarafsız olmak ve aşırılıktan kaçınmak olduğunu öne sürer. Şair ve bilgin Parimelalagar Tirukkural'ın tarihsel yorumcusudur.
Yahudilik
Mişneh Torah'da Rambam, altın orta yöntemini ilk bilginlere (Chazal) ve Abraham'a atfeder. Aslında benzer bir kavram Rabbânî literatür, Tosefta ve 'de bile mevcuttur. İncil'de bile referanslar bulur.
Vaiz 7:15-16 örneğinde, vaiz dinleyicilerine "çok fazla doğru olmayın" ve "çok fazla kötü olmayın" diye öğüt verir. "çok fazla doğru" ifadesini çok fazla "kemer sıkma ve sıkı çalışma" anlamına alır, ve şu sonuca varır: "Tüm bu gözlemlere, oruç tutmaya, dua etmeye, kendini inkar etmeye vb. gerek yok, işleri aşırıya götürüyorsunuz. Neden tekil ve kesin olarak tanınmak isteyesiniz ki?" Dolayısıyla, altın orta ideali Aristoteles'ten altı yüz yıl kadar önce var olmuş olabilir. Ancak Albert Barnes gibi bazı akademisyenler Vaiz 7:16-17'yi biraz farklı yorumlamaktadır.
Hıristiyanlık
Orta Çağ Katolik düşünürü, filozof ve teolog olan Aquinalı Thonas "Summa Theologiae, Prima Secundæ Partis, Soru 64" adlı eserinde, Hristiyan ahlakının ortalama ile tutarlı olduğunu savunmuştur: "... Kötülük, kurallarına ya da ölçülerine uymamaktan ibarettir. Bu da ya ölçüyü aşmaları ya da ölçünün altında kalmalarıyla gerçekleşebilir ... Bu nedenle ahlaki erdemin ortalamayı gözeteceği açıktır."[]
İslam
İslam dini birçok durumda altın ortayı teşvik eder. Kur'an'da finans alanında bir örnek olarak, bir kişinin muhtaç duruma düşmemek için tüm kazancını harcamaması ve rahat bir yaşam sürmek için cimri olmaması gerektiği belirtilir. Muhammed'in bir sözü vardır "خير الأمور أوسطها" yani en iyi seçim orta yol/altın ortalamadır. Kur'an-ı Kerim'de (Bakara Suresi, 143. ayet) "Biz sizi dengeli, mutedil bir ümmet kıldık" denilmektedir.
Kur'an-ı Kerim iki grup insanı örnek göstererek bunlardan birini Bakara Suresi 96. ayette aşırı açgözlü (dünya malının peşinde koşan), diğerini ise Hadid Suresi 27. ayette manastırcılığın (dinde aşırı gayretkeşlik) mucitleri olarak adlandırır. İslam, takipçilerine bu iki aşırılık yolundan da uzak durmalarını ve hem dünyayı kovalarken hem de dini uygularken itidali benimsemelerini öğütler.
Kur'an, Müslüman toplumun (ümmetin) 'orta bir ümmet' / 'adil bir ümmet' / adil bir şekilde dengelenmiş bir ümmet / ılımlı bir ümmet / orta bir ümmet (ummeten wasaTan) olduğunu 2-143. ayetinde vurgular: aşırılık ve özensizlik arasında bir orta.
Hinduizm
Birçok Hindu metninde orta yol vurgulanmaktadır. Örneğin 'nın 6:16 ayetinde savaşçı Arjuna'ya tarafından "Yoga, çok yiyen veya çok az yiyen, çok uyuyan veya yeterince uyumayan biri için değildir" denmektedir.
Rajo guna (aşırı), satva guna (dengeli) ve tamas (aktif olmayan) maddenin 3 özelliğidir. Tüm yiyecekler, eşyalar, duygular, düşünceler ve daha birçok eylem bu üç özellik altında sınıflandırılır.
Modernite
Jacques Maritain, Felsefeye Giriş (1930) kitabı boyunca, Aristotelesçi-Thomist felsefeyi diğer filozofların ve sistemlerin eksiklikleri ve aşırılıkları arasına yerleştirmek için altın orta fikrini kullanır.
Alıntılar
- "Birçok şeyde ortadakiler en iyisine sahiptir/Benimki orta bir mevki olsun."
–Phocylides
- "Coleridge güzelliği tanımlamaya çalıştığında, her zaman derin bir düşünceye geri dönüyordu; güzellik, dedi, çeşitlilik içinde birliktir! Bilim, doğanın vahşi çeşitliliği içinde; ya da daha doğrusu, deneyimlerimizin çeşitliliği içinde – birliği keşfetme arayışından başka bir şey değildir. Şiir, resim sanat ve Coleridge'in deyişiyle çeşitlilik içinde birlik arayışıdır."
- "...düşünmesi güzel bir uyum olmasaydı, bilim takip etmeye değmezdi."
- "Eğer bir insan, doğasının bu aşırılıklardan birine eğilimli ya da eğilimli olduğunu görürse... geri dönmeli ve kendini geliştirerek iyi insanların yolunda yürümelidir ki bu da doğru yoldur. Doğru yol, "İnsanlığın ortak eğilimlerinin her bir grubundaki ortalama; yani kendi sınıfındaki iki uçtan eşit derecede uzak olan, birine diğerine olduğundan daha yakın olmayan fıtrat."
- "İsraf ile cimrilik arasında ölçülülük yoluyla, iki uç arasındaki mesafeyi korumak amacıyla denge kurulması lazımdır."
Kaynakça
- ^ "Ficha en Artehistoria". 13 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Aralık 2023.
- ^ a b Crofton, Ian (2023). Tuğçe İnceoğlu (Ed.). Dakikalar İçinde – Büyük Fikirler. M. Murtaza Özeren tarafından çevrildi. İstanbul: Kronik Kitap. s. 107. ISBN .
- ^ Aristoteles, II.1
- ^ Weeks, Marcus. "Etik ve Altın Oran". Dakikalar İçinde Felsefe. M. Murtaza Özeren tarafından çevrildi. Kronik Kitap. s. 90-91. ISBN .
- ^ "Diogenes Laertius, Lives of Eminent Philosophers, BOOK I, Chapter 6 CLEOBULUS (c 600 B.C.)". 18 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020.
- ^ Platon, Devlet 10.619a
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Aristoteles. Rodoslu Andronikos (Ed.). .
- ^ MacIntyre, Alasdair (1981). After Virtue. Chapter 14: University of Notre Dame Press. ISBN .
- ^ Konfüçyüs (2006). The Analects. Filiquarian Publishing, LLC. ISBN .[]
- ^ Watts, Alan (1975). Tao: The Watercourse Way. . ISBN .
- ^ Clarke, Adam. "Adam Clarke's Commentary on the Bible". J. Emory and B Waugh. 18 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mayıs 2018.
austerity and hard study
- ^ Clarke, Adam. "Adam Clarke's Commentary on the Bible". J. Emory and B Waugh. 18 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mayıs 2018.
Bütün bu gözetleme, oruç tutma, dua etme, kendini inkar etme vb. şeylere gerek yok, işleri aşırıya götürüyorsunuz. Neden tekil ve kesin olarak tanınmak isteyesiniz ki?
- ^ Barnes, Albert. "Albert Barnes' Notes on the Whole Bible". Estes and Lauriate; John Murray; Blackie & Son; Funk & Wagnalls. 18 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mayıs 2018.
- ^ "Bakara Suresi - 143 . Ayet Tefsiri". 18 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Şubat 2024.
- ^ "Bakara Suresi 96. Ayet Tefsiri". Diyanet İşleri Başkanlığı. 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Şubat 2024.
- ^ "Hadîd Suresi 26-27. Ayet Tefsiri". Diyanet İşleri BaşKanlığı. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Şubat 2024.
- ^ Jacques Maritain (2005) [1st ed. 1930]. Introduction to Philosophy. Continuum. ISBN .
Bibliyografya
- The Greek Way, Edith Hamilton, W. W. Norton & Co., NY, 1993.
- Sailing the Wine-Dark Sea, Why the Greeks Matter, Thomas Cahill, Nan A. Talese an imprint of Doubleday, NY, 2003.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Altin orta altin orta yol veya itidal biri asirilik digeri eksiklik olan iki uc arasinda arzu edilen ve uygun olan orta yoldur Aristoteles altin ortanin erdem ve dogru eylem icin rehberlik ettigini belirtmistir Ne fazla Ne az Juan de Valdes Leal tarafindan 1672 yilinda icin resmedilen bir olan Finis Gloriae Mundi de gunahlari ve erdemleri tartan teraziler bu sekilde etiketlenmistir Yunan dusuncesinde altin orta en azindan Platon un Philebus unda tartisilan Delfi dusturu hicbir seyde asirilik yoktur kadar erken bir zamanda ortaya cikmistir Aristoteles Nikomakhos a Etik in ikinci kitabinda altin ortayi analiz etmis karakter erdemlerinin arac olarak tanimlanabilecegini soylemistir Aristoteles etiginde bunu soyle tarif eder Erdem secim ile ilgili bir karakter halidir Nedene atif yaparken tanimlanan orta yolda kendini gosterir Ifrat taskinlik ile tefrit ciddiye almamak eksik olmak gibi iki asiriligin tam ortasi itidaldir asiri olmama dengeli olculu Ayni sekilde asiriliklar arzu ve eylemler arasinda neyin dogru oldugu hususunda ya fazla kacar ya da eksik kalir ancak erdem neyin orta yol oldugunu hem bulur hem de tercih eder Altin orta daha sonra Aristotelesci erdem etiginde vurgulanmistir Ornegin Aristotelesci goruse gore cesaret bir erdemdir ancak asiriya kacildiginda pervasizlik delice atilganlik eksikliginde ise korkaklik olarak ortaya cikar TarihceBati felsefesi Girit Bu fikrin kulturdeki en eski temsili muhtemelen Daedalus ve Ikarus un mitolojik Girit hikayesidir Zamaninin unlu bir sanatcisi olan Daedalus Kral Minos un pencelerinden kacabilmek amaciyla kendisi ve oglu icin tuylu kanatlar yapmistir Daedalus cok sevdigi oglunu deniz serpintisi ile gunesin sicagi arasinda orta rotadan ucmasi konusunda uyarir Ikarus babasina kulak asmaz gunes kanatlarindaki balmumunu eritene kadar ucar Orta rotayi dikkate almadigi icin denize duser ve bogulur Delphi Bir baska erken donem detaylandirma ise Delphi deki tapinagin on tarafina oyulmus Dorik deyisidir Hicbir sey asiri degildir Mhdὲn ἄgan Kleobulos Kleobulos a su ozdeyis atfedilir Metron ἄriston Ilimlilik en iyisidir Sokrates Sokrates bir insanin ortalamayi nasil sececegini ve her iki taraftaki asiri uclardan mumkun oldugunca nasil kacinacagini bilmesi gerektigini ogretir Sokrates egitimde ya sadece jimnastige ya da sadece muzige adanmisligin etkisinin dusunulmesini ister Ya sertlik ve vahsilik gibi bir huy uretir ya da yumusaklik ve efeminelik kaynak belirtilmeli Her iki nitelige de sahip olmanin uyum yani guzellik ve iyilik urettigine inaniyordu kaynak belirtilmeli Platon Orantinin guzellik ve iyilikle iliskisi Platon un diyaloglari boyunca ozellikle Devlet ve Philebus adli eserlerinde vurgulanir Soyle yazar Phlb 64d 65a Bir sekilde oranti niteligine sahip olmayan her tur karisim zorunlu olarak bilesenlerini ve en onemlisi kendisini bozacaktir Cunku boyle bir durumda gercekten karisim diye bir sey olmaz sadece icinde bulunan her seyin mahvolmasina neden olan baglantisiz bir karisim olur Cok dogru Ama simdi iyinin gucunun guzelin dogasiyla bir ittifaka sigindigini fark ediyoruz Cunku olcu ve oranti guzellik ve erdemin her alaninda kendini gosterir Inkar edilemez Ama karisimimizda hakikatin de onlarla birlikte egimli oldugunu soylemistik Elbette O halde iyiyi tek bir formda yakalayamiyorsak onu ucunun birlesiminde ele almamiz gerekecektir guzellik oranti ve hakikat Bunlarin hakli olarak bir birlik olarak ele alinmasi ve karisimda olanlardan sorumlu tutulmasi gerektigini onaylayalim cunku karisimi kendi icinde iyi yapan sey iyiliktir Yasalar adli eserinde Platon bu ilkeyi ideal devletteki hukumet secimine uygular Bu sekilde yapilan secim monarsi ile demokrasi arasinda bir orta yol bulacaktir Aristoteles Eudemian Ethics adli eserinde Aristoteles erdemler uzerine yazmistir Aristoteles in erdem etigi teorisi bir kisinin eylemlerini etiklerinin bir yansimasi olarak gormeyen daha ziyade etiklerinin arkasindaki neden olarak bir kisinin karakterine bakan bir teoridir Onun degismez cumlesi ile arasindaki orta durumdur Aristoteles in ruh psikolojisi ve erdemleri asiri uclar arasindaki altin ortalamaya dayanir Politika adli eserinde Sparta yonetimini anayasanin orantisiz unsurlarini elestirir ornegin erkekleri egitirken kadinlari egitmiyorlardi ve savas icin egitirken baris icin egitmiyorlardi Bu uyumsuzluk eserinde ayrintili olarak ele aldigi zorluklara yol acmistir Ayrica karakter erdemlerinin araclar olarak tanimlanabilecegi tartismasi altin ortalama ve genel olarak Aristoteles etigini icermektedir gt Her entelektuel erdem zihnin hakikate ulastigi olani onayladigi veya olmayani reddettigi zihinsel bir beceri veya aliskanliktir Aristoteles Nikomakhos a Etik adli eserinde yaklasik 11 ahlaki erdemden bahseder EYLEM VEYA DUYGU ALANI Asiri ANLAMI AHLAK FAZILETI EKSIKLIKKorku ve guven acelecilik Cesaret korkunun karsinda KorkaklikZevk ve aci Sehvet duskunlugu kendi zevkine duskunluk Olculu zevk ve aci karsisinda DuyarsizlikAlmak ve harcamak minor Savurganlik Ozgurluk zenginlik ve mal varligiyla Comertlik kotulukAlma ve harcama major Kabalik tatsizlik Ihtisam buyuk zenginlik ve mal varligiyla Kucukluk cimrilikOnur ve onursuzluk major Gosteris Alicenaplik comertlik buyuk onurla KorkaklikOnur ve onursuzluk minor Hirs bos gosteris Uygun hirs normal odullerle Hirssizlik asiri tevazuOfke Ofkeli olma Sabirlilik iyi huy Ruh eksikligi tek yonlulukKendini ifade etme Ovunme Dogruluk kendini ifade etme ile Abartili sahte alcakgonullulukSohbet Soytarilik Zeka konusmada KabalikSosyal davranis itaatkarlik Sosyal davranista dostluk InatcilikUtanc Utangaclik Alcakgonulluluk utanc veya utanmazlik karsisinda UtanmazlikOfke Kiskanclik Hakli ofke yaralanma karsisinda Kotu niyetli zevk kindarlikEntelektuel erdemlerAkil temel gercekleri tanimlar apacik ilkeler gibi kavrayan Bilim cikarimsal akil yurutme becerisi kanitlar kiyaslar burhanlar gibi Teorik bilgelik degismeyen gercekler hakkinda iyi akil yurutmek icin temel gercekleri gecerli gerekli cikarimlarla birlestirir Aristoteles ayrica birkac baska ozellikten de bahseder Sagduyu yargida bulunmak sempatik anlayis Anlayis baskalarinin ne dedigini anlamak emir vermemek Pratik bilgelik ne yapilacagi bilgisi degisen gerceklerin bilgisi emirler verir Sanat zanaatkarlik Ancak Aristoteles in listesi tek liste degildir Alasdair MacIntyre in adli eserinde gozlemledigi uzere Homeros Yeni Ahit yazarlari Thomas Aquinas ve Benjamin Franklin gibi cok cesitli dusunurler de listeler onermistir Dogu felsefesi Gautama Buddha MO 6 yuzyil dini cilecilik ile dunyevi zevk duskunlugunun uc noktalari arasinda bir yol olan Orta Yol u ogretmistir Konfucyus adli eserinde Eski Cin in Savasan Devletler Cagi yaklasik MO 479 MO 221 boyunca yazilmis olan bu eserde asiriligin eksiklige benzer oldugu ogretilmistir Ortalamada yasamanin bir yolu da Zhongyong Yolu dur Zhuangzi Tao nun en unlu yorum kitabidir MO 369 286 Sair Tiruvalluvar MO 2 yuzyil ve MS 8 yuzyil tarih tartismalidir Tamilakam bolgesinin ne ait Tirukkural adli eserinde orta devletin hakkaniyeti korumak oldugunu yazar Bu ilkeyi vurgular ve hakkaniyeti korumanin iki yolunun tarafsiz olmak ve asiriliktan kacinmak oldugunu one surer Sair ve bilgin Parimelalagar Tirukkural in tarihsel yorumcusudur Yahudilik Misneh Torah da Rambam altin orta yontemini ilk bilginlere Chazal ve Abraham a atfeder Aslinda benzer bir kavram Rabbani literatur Tosefta ve de bile mevcuttur Incil de bile referanslar bulur Vaiz 7 15 16 orneginde vaiz dinleyicilerine cok fazla dogru olmayin ve cok fazla kotu olmayin diye ogut verir cok fazla dogru ifadesini cok fazla kemer sikma ve siki calisma anlamina alir ve su sonuca varir Tum bu gozlemlere oruc tutmaya dua etmeye kendini inkar etmeye vb gerek yok isleri asiriya goturuyorsunuz Neden tekil ve kesin olarak taninmak isteyesiniz ki Dolayisiyla altin orta ideali Aristoteles ten alti yuz yil kadar once var olmus olabilir Ancak Albert Barnes gibi bazi akademisyenler Vaiz 7 16 17 yi biraz farkli yorumlamaktadir Hiristiyanlik Orta Cag Katolik dusunuru filozof ve teolog olan Aquinali Thonas Summa Theologiae Prima Secundae Partis Soru 64 adli eserinde Hristiyan ahlakinin ortalama ile tutarli oldugunu savunmustur Kotuluk kurallarina ya da olculerine uymamaktan ibarettir Bu da ya olcuyu asmalari ya da olcunun altinda kalmalariyla gerceklesebilir Bu nedenle ahlaki erdemin ortalamayi gozetecegi aciktir kaynak belirtilmeli Islam Islam dini bircok durumda altin ortayi tesvik eder Kur an da finans alaninda bir ornek olarak bir kisinin muhtac duruma dusmemek icin tum kazancini harcamamasi ve rahat bir yasam surmek icin cimri olmamasi gerektigi belirtilir Muhammed in bir sozu vardir خير الأمور أوسطها yani en iyi secim orta yol altin ortalamadir Kur an i Kerim de Bakara Suresi 143 ayet Biz sizi dengeli mutedil bir ummet kildik denilmektedir Kur an i Kerim iki grup insani ornek gostererek bunlardan birini Bakara Suresi 96 ayette asiri acgozlu dunya malinin pesinde kosan digerini ise Hadid Suresi 27 ayette manastirciligin dinde asiri gayretkeslik mucitleri olarak adlandirir Islam takipcilerine bu iki asirilik yolundan da uzak durmalarini ve hem dunyayi kovalarken hem de dini uygularken itidali benimsemelerini ogutler Kur an Musluman toplumun ummetin orta bir ummet adil bir ummet adil bir sekilde dengelenmis bir ummet ilimli bir ummet orta bir ummet ummeten wasaTan oldugunu 2 143 ayetinde vurgular asirilik ve ozensizlik arasinda bir orta Hinduizm Bircok Hindu metninde orta yol vurgulanmaktadir Ornegin nin 6 16 ayetinde savasci Arjuna ya tarafindan Yoga cok yiyen veya cok az yiyen cok uyuyan veya yeterince uyumayan biri icin degildir denmektedir Rajo guna asiri satva guna dengeli ve tamas aktif olmayan maddenin 3 ozelligidir Tum yiyecekler esyalar duygular dusunceler ve daha bircok eylem bu uc ozellik altinda siniflandirilir Modernite Jacques Maritain Felsefeye Giris 1930 kitabi boyunca Aristotelesci Thomist felsefeyi diger filozoflarin ve sistemlerin eksiklikleri ve asiriliklari arasina yerlestirmek icin altin orta fikrini kullanir Alintilar Bircok seyde ortadakiler en iyisine sahiptir Benimki orta bir mevki olsun Phocylides Coleridge guzelligi tanimlamaya calistiginda her zaman derin bir dusunceye geri donuyordu guzellik dedi cesitlilik icinde birliktir Bilim doganin vahsi cesitliligi icinde ya da daha dogrusu deneyimlerimizin cesitliligi icinde birligi kesfetme arayisindan baska bir sey degildir Siir resim sanat ve Coleridge in deyisiyle cesitlilik icinde birlik arayisidir Jacob Bronowski dusunmesi guzel bir uyum olmasaydi bilim takip etmeye degmezdi Poincare Eger bir insan dogasinin bu asiriliklardan birine egilimli ya da egilimli oldugunu gorurse geri donmeli ve kendini gelistirerek iyi insanlarin yolunda yurumelidir ki bu da dogru yoldur Dogru yol Insanligin ortak egilimlerinin her bir grubundaki ortalama yani kendi sinifindaki iki uctan esit derecede uzak olan birine digerine oldugundan daha yakin olmayan fitrat Maimonides Israf ile cimrilik arasinda olcululuk yoluyla iki uc arasindaki mesafeyi korumak amaciyla denge kurulmasi lazimdir GazaliKaynakca Ficha en Artehistoria 13 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Aralik 2023 a b Crofton Ian 2023 Tugce Inceoglu Ed Dakikalar Icinde Buyuk Fikirler M Murtaza Ozeren tarafindan cevrildi Istanbul Kronik Kitap s 107 ISBN 978 625 8431 55 1 Aristoteles II 1 Weeks Marcus Etik ve Altin Oran Dakikalar Icinde Felsefe M Murtaza Ozeren tarafindan cevrildi Kronik Kitap s 90 91 ISBN 978 625 8431 21 6 Diogenes Laertius Lives of Eminent Philosophers BOOK I Chapter 6 CLEOBULUS c 600 B C 18 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Agustos 2020 Platon Devlet 10 619a a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Aristoteles Rodoslu Andronikos Ed MacIntyre Alasdair 1981 After Virtue Chapter 14 University of Notre Dame Press ISBN 0 268 00594 X Konfucyus 2006 The Analects Filiquarian Publishing LLC ISBN 978 1 59986 974 2 olu kirik baglanti Watts Alan 1975 Tao The Watercourse Way ISBN 0 394 73311 8 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Clarke Adam Adam Clarke s Commentary on the Bible J Emory and B Waugh 18 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mayis 2018 austerity and hard study Clarke Adam Adam Clarke s Commentary on the Bible J Emory and B Waugh 18 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mayis 2018 Butun bu gozetleme oruc tutma dua etme kendini inkar etme vb seylere gerek yok isleri asiriya goturuyorsunuz Neden tekil ve kesin olarak taninmak isteyesiniz ki Barnes Albert Albert Barnes Notes on the Whole Bible Estes and Lauriate John Murray Blackie amp Son Funk amp Wagnalls 18 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mayis 2018 Bakara Suresi 143 Ayet Tefsiri 18 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Subat 2024 Bakara Suresi 96 Ayet Tefsiri Diyanet Isleri Baskanligi 18 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Subat 2024 Hadid Suresi 26 27 Ayet Tefsiri Diyanet Isleri BasKanligi 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Subat 2024 Jacques Maritain 2005 1st ed 1930 Introduction to Philosophy Continuum ISBN 0 8264 7717 8 BibliyografyaThe Greek Way Edith Hamilton W W Norton amp Co NY 1993 Sailing the Wine Dark Sea Why the Greeks Matter Thomas Cahill Nan A Talese an imprint of Doubleday NY 2003