Osmanlı İmparatorluğu–Amerika Birleşik Devletleri ilişkileri 1780'te başlamıştır.
Osmanlı İmparatorluğu | ABD |
---|---|
Diplomatik Misyon | |
Osmanlı İmparatorluğu Büyükelçiliği, Washington | Amerika Birleşik Devletleri Büyükelçiliği, Konstantiniye (bugünkü İstanbul) |
İlişkilerin tarihi
4 Mayıs 1802'de Başkan Thomas Jefferson İzmir'de görev yapması için William Stewart adında bir Pensilvanyalıyı görevlendirdi. Syed Tanvir Wasti wrote in "Ahmed Rüstem Bey ve Bir Devrin Sonu ("Ahmed Rüstem Bey and the End of an Era") makalesinde "Bâb-ı Âli bu mevkiye resmen onay vermemiş ve o da asla resmiyet kazanmamış gibi duruyor" diye yazmıştı.
1800'lerin başlarında ABD, Berberi Savaşları'nda Osmanlı himayesi altındaki Berberi devleterine karşı savaşmıştı.
1831'de ABD, Osmanlı'ya ilk resmen onaylanmış elçisi David Porter'ı göndermiştir. Osmanlı ve ABD'nin birbirlerine temsilcileri bir dönem "orta elçi" (İngilizce: Envoy Extraordinary and Minister Plenipotentiary) seviyesindeydi. Sinan Kuneralp, Osmanlı'nın başta ülkeler arası mesafe sebebiyle bir elçilik açmak için "herhangi bir mantıklı gerekçesi" olmadığını yazdı. Wasti de "Osmanlı tarafında Washington, DC'ye diplomatik elçiler göndermek için gerçekten acele edilmiyordu" diye yazmıştı.
ABD'yi ziyaret eden ilk Osmanlı hükûmet yetkilisi, 1850'de altı ay boyunca oradaki tersaneleri gezen Emin Bey'di. İki Osmanlı yetkilisi, ki bunlardan birisi Edouard Blak Bey'di, ABD'nin yükselişini hissetmiş ve 1850'lerde başarısız bir şekilde ABD'yle misyon açılmasını savunmuştu. ABD'deki ilk fahri Osmanlı konsolosluğu Mayıs 1858'de açıldı.
1866'da Osmanlı hariciye nâzırı Mehmed Emin Âli Paşa, o yıl Osmanlı'nın Fransa Büyükelçisi Safvet Paşa'nın bir teklifini inceledikten sonra ABD'de sefarethane açılması teklifini reddetti. Ancak nezâret, ABD konsolosu W.J. Stillman'ın ve diğer Amerikalıların Girit İsyanı (1866-1869) hakkındaki raporlarını yanıltıcı bularak fikrini değiştirdi ve bir karşı görüş bildirmeleri gerektiğine karar verdi. İmparatorluk, ilk daimi ABD elçisini 1867'de göndererek Washington, DC'deki Osmanlı Sefaretini açtı. Osmanlı, kendi diplomatik misyonlarını 1830'larda, ABD'ninkilerden yaklaşık 30 yıl sonra açtığı için Kuneralp'e göre Osmanlı, ABD'ye elçilik açmada "görece geç" kalmıştır.
Blak ilk Washington elçisiydi. Kuneralp'e göre Washington ataması Osmanlı hükûmeti için önemli sayılmıyordu, bu yüzden de bazı yetkililer atamaları reddediyor ve önemli sayılanlar bundan vazgeçiriliyordu. Örnek olarak bu teklifi sırasıyla 1867 ve 1912'de reddeden dönemin Floransa elçisi Rüstem Bey ile Osman Nizami Paşa'yı gösteriyordu. 1877'den ve tam büyükelçilik statüsünün öncesinden başlayarak 9 elçi sefâretin başına geçti ve bu pozisyona toplamda 13 elçi/büyükelçi getirildi.
1904'te Mustafa Şekib Bey Osmanlı'nın ilk ticare ataşe olarak Levanten Armand Guys'yi atanmasıyla ticari ilişkilerin arttırılmasını teklif etti.
1906'da ABD İstanbul'daki temsilini büyükelçilik seviyesine çıkardı.
19. yy sonlarından 1914'e dek Amerikan diplomasisinin en önemli özelliği Osmanlı İmparatorluğu'ndaki yüzlerce Protestan misyoneri korumasıydı.
Ermeni meseleleri
II. Abdülhamid Amerikanların Ermenilere yardım rica etmesinden hoşlanmadı ve sonuç olarak elçi Mustafa Şekib'in ehliyetini sonlandırdı ve misyonu büyükelçilik statüsüne çıkarmamaya karar verdi. Bu yüzden Şekib Bey ehliyetini Başkan'a sunamamıştı. Şekib gündüz vakti uyuyor, personeli ABD yetkilileriyle ilgileniyordu. Kuneralp böylece "işlere yol verildiğini" belirtti.
Filipinler'deki Moro isyanı
1899'da Amerikan Dışişleri Bakanı John Hay, Osmanlı'daki Amerikan Yahudisi elçi Oscar Straus'a II. Abdülhamid'den Filipinler'deki Sulu Sultanlığı'nda yaşayan Müslüman Morolara bir mektup yazmasını rica etme görevi verdi.
Sultan, mektubunda onlardan Amerikan himayesine ve askeri yönetimine tabi olmalarını isteyecekti. Sultan kabul etti, ki Mekke aracılığıyla Sulu'ya gönderilecek olan mektubunu da iki Sulu şefinin Sulu'ya teslim etmesinden sonra Sulu müslümanları isyancılara katılmayı reddederek Amerikan egemenliği altına girmeyi kabul ettiler.
Abdülhamid, hilâfet makamını Sulu Sultanına işgalci Amerikanlara direnmemeyi ve onlarla savaşmamayı emretmek için kullanmıştı. Başkan McKinley, 1899 Aralık'ında 56. Kongre'nin ilk oturumunda yaptığı konuşmasında Sulu Morolarının yatıştırılmasındaki Osmanlı rolünden hiç bahsetmemişti, çünkü Sulu Sultanı'yla yapılan anlaşma 18 Aralık'a kadar Senato'ya sulumayacaktı. Sulu'nun ümmetçi ideolojisine rağmen Straus'un Batı ve Müslümanlar arasındaki düşmanlıklardan kaçınma isteğini hemen kabul etmişti. Sulu Sultanı'nı iknâ eden Osmanlı Sultanı olmuştu.
John P. Finley şöyle yazmıştır;
"Bu gerçeklere gereken önemi verdikten sonra Sultan, Halife sıfatıyla Filipin Adaları'ndaki Müslümanlara Amerikalılarla herhangi bir düşmalığa girmeyi yasaklayan ve bu vesileyle Amerika yönetimi altında dinlerine hiçbir şekilde karışılmasına müsaade edilmeyeceğini söyleyen bir mesaj yaymıştır. Morolar bundan başka bir şey istemedikleri için Filipin isyanı sırasında Aguinaldo'nun ajanları tarafından yapılan tüm önermeleri reddetmişlerdir. Başkan McKinley yaptığı muazzam iş sebebiyle Mr. Straus'a şahsi bir teşekkür mektubu yollamış ve onun başarısı sayesinde Birleşik Devletler'in sahada en az yirmi bin taburu kurtardığını söylemiştir. Eğer okur, bunun adamlar ve milyon dolarlar bazında ne anlama geldiğini göz önüne almak için duraklarsa, kutsal savaşı engelleyen bu harika diplomasi eserine hayranlık duyacaktır."
Müslümanlar emre itaat etti.
1904'te Amerikalılarla Moro Müslümanları arasında Moro İsyanı patlak verdi. ABD, Moro kadın ve çocuklarına karşı Moro Krateri Katliamı gibi mezalimlerde bulundu.
Jön Türk Devrimi
Jön Türk Devrimi 1908'de II. Abdülhamid'i tahttan indirerek ABD'ye daha yakın yetkilileri onun yerine getirdi. Washington'daki Osmanlı Sefaret 1909'da büyükelçilik tayin edildi ve ona ikinci sınıf kıdem verildi; o zamanlar Osmanlı İmparatorluğu büyükelçiliklerine önemine göre kıdem veriyordu.
William Howard Taft'ın başkanlığı sırasındaki Amerikan stratejisi askeri mücadelelerden ziyade ticari işlere girmekti ki bu politikaya Dolar Diplomasisi deniyordu. Bu, ABD büyükelçisi Oscar Straus'un muhalefeti ve Amerikan rekabeti görmek istemeyen yerleşik Avrupalı güçlerin baskıları karşısında Türklerin gösterdiği kararsızlık yüzünden Osmanlı İmparatorluğu'nda başarısız oldu. Amerikan ticareti küçük bir etmen kaldı.
1916'ya dek, I. Dünya Savaşı boyunca Henry Morgenthau, Sr. Osmanlı'daki ABD büyükelçisiydi. Morgenthau, iktidardaki Üç Paşalar'ı Ermeni Kırımı sebebiyle eleştiriyor ve Ermeniler için yardım almaya çalışıyordu. Halep konsolosu Jesse B. Jackson da Ermenilere yardım etti. Morgenthau'nun yerine Abram Isaac Elkus geldi ve 1916-17'de hizmet verdi.
4 Nisan 1917'de ABD, Almanya'ya savaş ilan etti. 20 Nisan 1917'de de Osmanlı ABD'yle diplomatik ilişkilerini kesti. ABD asla Osmanlı'ya savaş ilân etmedi. 1927'de Osmanlı İmparatorluğu'nun mirasçısı olan Türkiye'yle normal diplomatik ilişkiler yeniden kuruldu.
Diplomatik misyonlar
Osmanlı'daki ABD diplomatik misyonları:
- İstanbul – Sefarethane/Büyükelçilik
- Halep
- Konsolos: Jesse B. Jackson
- Beyrut
- Bursa
- Harput (bugünkü Elazığ)
- 1 Ocak 1901'de konsolosluk görevinde Dr. Thomas H. Norton ile başladı; ABD diplomatik ağını yeni yeni geliştirdiği için uluslararası ilişkilerde daha önce hiç deneyimi olmayan bu kişi atanmıştı. Konsolosluk, misyonerlere yardım için kurulmuştu. Osmanlı Dahili Emniyet Nezâreti ona bir teskire (seyahat izni) vermişti, ama Hariciye Nezâreti başta konsolosluğu tanımayı reddetti. Bina üç katlıydı, bir duvarı ve dut ağaçlarıyla dolu bir bahçesi vardı. Leslie A. Davis 1914'te Harput konsolosu oldu; Davis bu görevi "dünyadaki en ücra ve erişilmezlerinden biri" olarak tanımladı. Davis, Ermeni Kırımı'na şahit oldu. Davis, konsolosluk binasında 20 kadar Ermeniyi sakladı. Görevi, 1917'de Osmanlı-ABD ilişkilerinin kesilmesiyle sonlandı.
- Kudüs
- Mersin
- Samsun
- Smirni (bugünkü İzmir)
Osmanlı'nın ABD'ye misyonları:
- Washington (Büyükelçilik) – "İkinci sınıf büyükelçilik" olarak sınıflandırılmıştı.
- New York (Başkonsolosluk)
- 1880'lerden sonra Osmanlı karşıtı eylemleri izlemek amacıyla kuruldu. Eskiden sadece fahri konsolosluğu olan New York, Osmanlı'dan giderek daha fazla göç alıyordu. Omsnalı sefiri Aleksander Mavroyeni tam bir başkonsolosluk açılmasını savunmaktaydı ve daha sonra Omsnalı için New York'un Washington, DC'den daha büyük diplomatik önemi olduğunu savunarak Osmanlı hükûmetinden New York'ta bir viskonsül açılmasını istedi. New York'taki konsolosluklar Washington'dakilerle güç mücadelesine girmeye başladı. Kuneralp, New York başkonsolosu Refet Bey ve şahsi Washington elçisi Yusuf Ziya Paşa arasındaki mücadelenın "neredeyse epik boyutlar aldığını" yazmıştır.
- Boston (Başkonsolosluk)
- 1910'larda, Osmanlı'nın Amerikalı Ermenileri izleyebilmesi amacıyla kuruldu.
ABD'deki fahri Osmanlı konsoloslukları:
- Baltimore
- William Grange fahri konsolosluk yaptı, (Blak tarafından seçilmişti).
- Boston (sonra yerine bir büyükelçilik geldi)
- Joseph Yazidiji, bir Osmanlı vatandaşı, fahri konsolostu.
- Chicago
- New Orleans
- J. O. Nixon fahri konsolostu, (Blak tarafından seçilmişti)
- New York (sonra yerine bir büyükelçilik geldi)
- Philadelphia
- San Francisco
- Washington DC/Baltimore (sonra yerine bir sefarethane/büyükelçilik geldi)
- George Porter, Mayıs 1858'de Washington, DC ve Baltimore'da fahri konsolos oldu.
ABD'ye gönderilen Osmanlı elçi ve büyükelçileri
- Edouard Blak Bey - 1867
- Grigori Aristarhi Bey
- Hüseyin Tevfik Paşa
- Aleksander Mavroyeni Bey
- Mustafa Tahsin Bey – Görevine başladıktan kısa bir süre sonra veremden hayatını kaybetti
- Ali Ferruh Bey
- Mustafa Shekib Bey
- Muhammed Ali el-Abid nâm-ı diğer Mehmed Ali Bey
- Hüseyin Kazım Bey - İlk büyükelçi olarak atandı
- Yusuf Ziya Paşa
- Ahmet Rüstem Bey nâm-ı diğer Alfred de Bilinsky – ABD'ye gönderilen son Osmanlı Büyükelçisi.
Osmanlı hükûmeti, I. Dünya Savaşı başladıktan sonra misyona Hüseyin Bey adlı bir maslahatgüzarla devam etmeyi seçti. Bu atama da 1917'de diplomatik ilişkilerin kesilmesiyle sona erdi.
Kuneralp'a göre bu yetkililer "ilginç kişiliklerdi" ama aralarında "bir Wellington Koo" yoktu ve Osmanlı hükûmeti bu elçiliği önemli görmediği için "diplomatik kariyerlerinde sivrilmediler. Başkatip Sıtkı Bey'in karısı Madame Bey'in de Amerikan sosyal hayatına katılması sebebiyle aslında ABD'deki Osmanlı diplomasi camiasındaki en bilindik kişi olduğunu da ayrıca söylemiştir.
Osmanlı İmparatorluğu'na Amerkalı büyükelçiler
Maslahatgüzar:
- George W. Erving (1831 öncesi)
- David Porter (13 Eylül 1831 - 23 Mayıs 1840)
Mukim Elçi:
- David Porter (23 Mayıs 1840 - 3 Mart 1843)
- Dabney Smith Carr (29 Şubat 1844 - 20 Ekim 1849)
- George Perkins Marsh (11 Mart 1850 - 19 Aralık 1853)
- Carroll Spence (9 Şubat 1854 - 12 Aralık 1857)
- James Williams (27 Mayıs 1858 - 25 Mayıs 1861)
- Edward Joy Morris (22 Ekim 1861 - 25 Ekim 1870)
- Wayne MacVeagh (25 Ekim 1870 - 10 Haziran 1871)
- George H. Boker (25 Mart 1872 - 1 Mayıs 1875)
- Horace Maynard (12 Haziran 1875 - 15 Temmuz 1880)
- James Longstreet (14 Aralık 1880 - 29 Nisan 1881)
- Lewis Wallace (6 Eylül 1881 - 4 Eylül 1882)
Orta Elçi:
- Lewis Wallace (4 Eylül 1882 - 15 Mayıs 1885)
- Samuel S.Cox (25 Ağustos 1885 - 14 Eylül 1886)
- Oscar S. Straus (1 Temmuz 1887 - 16 Haziran 1889)
- Solomon Hirsch (28 Aralık 1889 - 16 Haziran 1892)
- David P. Thompson (11 Ocak 1893 - 1 Mayıs 1893)
- Alexander W. Terrell (7 Temmuz 1893 - 15 Haziran 1897)
- James Burrill Angell (3 Eylül 1897 - 13 Ağustos 1898)
- Oscar S. Straus (15 Ekim 1898 - 20 Aralık 1899)
- John GA Leishman (29 Mart 1901 - 5 Ekim 1906)
Olağanüstü ve Tam Yetkili Büyükelçi:
- John GA Leishman (5 Ekim 1906 - 10 Haziran 1909)
- Oscar S. Straus (4 Ekim 1909 - 3 Eylül 1910)
- William Woodville Rockhill (28 Ağustos 1911 - 20 Kasım 1913)
- Henry Morgenthau, Sr (11 Aralık 1913 - 1 Şubat 1916)
- Avram I.Elkus (2 Ekim 1916 - 20 Nisan 1917)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Andrew C. A. Jampoler, Embassy to the Eastern Courts: America's Secret First Pivot Toward Asia, 1832-37 (Annapolis: Naval Institute, 2015. xvi, 236 pp.
- ^ a b c d e f Syed Tanvir Wasti (2012). "Ahmed Rüstem Bey and the End of an Era". . 48 (5): 781-796.
- ^ Syed Tanvir Wasti (2012). "Ahmed Rüstem Bey and the End of an Era". . 48 (5): 781-796. - Published online August 14, 2012 - Notes section (available for free online)
- ^ Sinan Kuneralp, "Ottoman Diplomatic and Consular Personnel in the United States of America, 1867–1917." (2001) p. 100 online.
- ^ a b c Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;kuneralp1
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Kuneralp, sf. 100 15 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .-101 15 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ a b c d Kuneralp, p. 101 15 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. "During the half-century that followed Blacque's appointment till 1917[...]12 heads of missions succeeded one another in Washington."
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;kuneralp2
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ a b c d e f g h i j "Ottoman Diplomatic and Consular Personnel in the United States of America, 1867–1917". American Turkish Encounters: Politics and Culture, 1830-1989 (İngilizce). Cambridge Scholars Publishing. 2011. s. 102. ISBN .
- ^ The Politicization of Islam: Reconstructing Identity, State, Faith, and Community in the Late Ottoman State. Oxford University Press. 2001. ss. 235-. ISBN .
- ^ Between Integration and Secession: The Muslim Communities of the Southern Philippines, Southern Thailand, and Western Burma/Myanmar. Lexington Books. 1 Ocak 2002. ss. 397-. ISBN .
- ^ Political Science Quarterly. Academy of Political Science. 1904. ss. 22-.
- ^ Islam without Extremes: A Muslim Case for Liberty. W. W. Norton. 18 Temmuz 2011. ss. 159-. ISBN .
- ^ American Statecraft: The Story of the U.S. Foreign Service. St. Martin's Press. 19 Kasım 2013. ss. 204-. ISBN . 26 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Haziran 2020.
- ^ The Journal of International Relations. Clark University. 1915. ss. 358-.
- ^ The Journal of Race Development. Clark University. 1915. ss. 358-.
- ^ Turkish Foreign Policy in Post Cold War Era. Universal-Publishers. 2004. ss. 405-. ISBN . 8 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Haziran 2020.
- ^ Turkish Foreign Policy in Post Cold War Era. Universal-Publishers. 2004. ss. 406-. ISBN . 14 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Haziran 2020.
- ^ a b İhsanoğlu, Ekmeleddin. History of the Ottoman State, society & civilisation: Vol. 1. IRCICA, Research Centre for Islamic History, Art and Culture, 2001. , 9789290630531. p. 343. "Changes which were initiated in 1886 divided Ottoman embassies into four categories." - View #2: "second class embassies in Washington and Montenegro[...]"
- ^ Naomi W. Cohen, "Ambassador Straus in Turkey, 1909-1910: A Note on Dollar Diplomacy." Mississippi Valley Historical Review 45.4 (1959) JSTOR 6 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Spencer Tucker, ed. Encyclopedia of World War I (2005) p 1080
- ^ a b c d e f g Hurewitz, J.C. (editor). "Ottoman-American Severance of Relations." The Middle East and North Africa in World Politics: A Documentary Record - British-French Supremacy, 1914-1945. Yale University Press, 1979. , 9780300022032. sf. 99 4 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Armenian Perspectives: 10th Anniversary Conference of the Association Internationale Des Études Arméniennes, School of Oriental and African Studies, London. , 1997. , 9780700706105. p. 293 8 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Armenian Perspectives: 10th Anniversary Conference of the Association Internationale Des Études Arméniennes, School of Oriental and African Studies, London. , 1997. , 9780700706105. p. 2937 7 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ . . 3 Şubat 2017. 14 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2020.
- ^ "Starving Armenians": America and the Armenian Genocide, 1915-1930 and After. s. 35.
- ^ a b c d e f g h i Kuneralp, sf. 106 15 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ a b Kuneralp, sf. 107 15 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ a b Kuneralp, p. 103 15 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Kuneralp, s. 101. "During the half-century that followed Blacque's appointment till 1917[...]12 heads of missions succeeded one another in Washington." (İngilizce)
- ^ "President Benjamin Harrison Names Solomon Hirsch Minister to Turkey". Shapell Manuscript Collection. Shapell Manuscript Foundation. 17 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Haziran 2020.
Konuyla ilgili yayınlar
- Cohen, Naomi W. "Ambassador Straus in Turkey, 1909-1910: A Note on Dollar Diplomacy." Mississippi Valley Historical Review 45.4 (1959) online6 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- DeNovo, John A. American Interests and Policies in the Middle East, 1900-1939 (1963), pp. 3–26.
- Field, James A. America and the Mediterranean World, 1776-1882 (Princeton, 1969)
- Fisher, Sydney N. "Two Centuries of American Interest in Turkey," in David H. Pinkney and Theodore Ropp, eds., A Festschrift for Frederick B. Artz (Duke UP, 1964), pp. 113–138. online free to borrow
- Gordon, Leland James. American Relations with Turkey, 1830-1930: An Economic Interpretation (Philadelphia, 1932)
- Kuneralp, Sinan. "Ottoman Diplomatic and Consular Personnel in the United States of America, 1867–1917." In: Criss, Nur Bilge, Selçuk Esenbel, Tony Greenwood, and Louis Mazzari (editors). American Turkish Encounters: Politics and Culture, 1830–1989 (Cambridge Scholars Publishing, 2011). ISBN , 9781443832601. pp. 100 4 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .-108 4 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- Trask, Roger R. The United States Response to Turkish Nationalism and Reform, 1914-1939 (1971) pp 3–36 on Ottoman years. online
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Osmanli Imparatorlugu Amerika Birlesik Devletleri iliskileri 1780 te baslamistir Osmanli ABD iliskileriOsmanli Imparatorlugu ABDDiplomatik MisyonOsmanli Imparatorlugu Buyukelciligi WashingtonAmerika Birlesik Devletleri Buyukelciligi Konstantiniye bugunku Istanbul Iliskilerin tarihi4 Mayis 1802 de Baskan Thomas Jefferson Izmir de gorev yapmasi icin William Stewart adinda bir Pensilvanyaliyi gorevlendirdi Syed Tanvir Wasti wrote in Ahmed Rustem Bey ve Bir Devrin Sonu Ahmed Rustem Bey and the End of an Era makalesinde Bab i Ali bu mevkiye resmen onay vermemis ve o da asla resmiyet kazanmamis gibi duruyor diye yazmisti 1800 lerin baslarinda ABD Berberi Savaslari nda Osmanli himayesi altindaki Berberi devleterine karsi savasmisti 1831 de ABD Osmanli ya ilk resmen onaylanmis elcisi David Porter i gondermistir Osmanli ve ABD nin birbirlerine temsilcileri bir donem orta elci Ingilizce Envoy Extraordinary and Minister Plenipotentiary seviyesindeydi Sinan Kuneralp Osmanli nin basta ulkeler arasi mesafe sebebiyle bir elcilik acmak icin herhangi bir mantikli gerekcesi olmadigini yazdi Wasti de Osmanli tarafinda Washington DC ye diplomatik elciler gondermek icin gercekten acele edilmiyordu diye yazmisti ABD yi ziyaret eden ilk Osmanli hukumet yetkilisi 1850 de alti ay boyunca oradaki tersaneleri gezen Emin Bey di Iki Osmanli yetkilisi ki bunlardan birisi Edouard Blak Bey di ABD nin yukselisini hissetmis ve 1850 lerde basarisiz bir sekilde ABD yle misyon acilmasini savunmustu ABD deki ilk fahri Osmanli konsoloslugu Mayis 1858 de acildi 1866 da Osmanli hariciye naziri Mehmed Emin Ali Pasa o yil Osmanli nin Fransa Buyukelcisi Safvet Pasa nin bir teklifini inceledikten sonra ABD de sefarethane acilmasi teklifini reddetti Ancak nezaret ABD konsolosu W J Stillman in ve diger Amerikalilarin Girit Isyani 1866 1869 hakkindaki raporlarini yaniltici bularak fikrini degistirdi ve bir karsi gorus bildirmeleri gerektigine karar verdi Imparatorluk ilk daimi ABD elcisini 1867 de gondererek Washington DC deki Osmanli Sefaretini acti Osmanli kendi diplomatik misyonlarini 1830 larda ABD ninkilerden yaklasik 30 yil sonra actigi icin Kuneralp e gore Osmanli ABD ye elcilik acmada gorece gec kalmistir Blak ilk Washington elcisiydi Kuneralp e gore Washington atamasi Osmanli hukumeti icin onemli sayilmiyordu bu yuzden de bazi yetkililer atamalari reddediyor ve onemli sayilanlar bundan vazgeciriliyordu Ornek olarak bu teklifi sirasiyla 1867 ve 1912 de reddeden donemin Floransa elcisi Rustem Bey ile Osman Nizami Pasa yi gosteriyordu 1877 den ve tam buyukelcilik statusunun oncesinden baslayarak 9 elci sefaretin basina gecti ve bu pozisyona toplamda 13 elci buyukelci getirildi 1904 te Mustafa Sekib Bey Osmanli nin ilk ticare atase olarak Levanten Armand Guys yi atanmasiyla ticari iliskilerin arttirilmasini teklif etti 1906 da ABD Istanbul daki temsilini buyukelcilik seviyesine cikardi 19 yy sonlarindan 1914 e dek Amerikan diplomasisinin en onemli ozelligi Osmanli Imparatorlugu ndaki yuzlerce Protestan misyoneri korumasiydi Ermeni meseleleri II Abdulhamid Amerikanlarin Ermenilere yardim rica etmesinden hoslanmadi ve sonuc olarak elci Mustafa Sekib in ehliyetini sonlandirdi ve misyonu buyukelcilik statusune cikarmamaya karar verdi Bu yuzden Sekib Bey ehliyetini Baskan a sunamamisti Sekib gunduz vakti uyuyor personeli ABD yetkilileriyle ilgileniyordu Kuneralp boylece islere yol verildigini belirtti Filipinler deki Moro isyani 1899 da Amerikan Disisleri Bakani John Hay Osmanli daki Amerikan Yahudisi elci Oscar Straus a II Abdulhamid den Filipinler deki Sulu Sultanligi nda yasayan Musluman Morolara bir mektup yazmasini rica etme gorevi verdi Sultan mektubunda onlardan Amerikan himayesine ve askeri yonetimine tabi olmalarini isteyecekti Sultan kabul etti ki Mekke araciligiyla Sulu ya gonderilecek olan mektubunu da iki Sulu sefinin Sulu ya teslim etmesinden sonra Sulu muslumanlari isyancilara katilmayi reddederek Amerikan egemenligi altina girmeyi kabul ettiler Abdulhamid hilafet makamini Sulu Sultanina isgalci Amerikanlara direnmemeyi ve onlarla savasmamayi emretmek icin kullanmisti Baskan McKinley 1899 Aralik inda 56 Kongre nin ilk oturumunda yaptigi konusmasinda Sulu Morolarinin yatistirilmasindaki Osmanli rolunden hic bahsetmemisti cunku Sulu Sultani yla yapilan anlasma 18 Aralik a kadar Senato ya sulumayacakti Sulu nun ummetci ideolojisine ragmen Straus un Bati ve Muslumanlar arasindaki dusmanliklardan kacinma istegini hemen kabul etmisti Sulu Sultani ni ikna eden Osmanli Sultani olmustu John P Finley soyle yazmistir Bu gerceklere gereken onemi verdikten sonra Sultan Halife sifatiyla Filipin Adalari ndaki Muslumanlara Amerikalilarla herhangi bir dusmaliga girmeyi yasaklayan ve bu vesileyle Amerika yonetimi altinda dinlerine hicbir sekilde karisilmasina musaade edilmeyecegini soyleyen bir mesaj yaymistir Morolar bundan baska bir sey istemedikleri icin Filipin isyani sirasinda Aguinaldo nun ajanlari tarafindan yapilan tum onermeleri reddetmislerdir Baskan McKinley yaptigi muazzam is sebebiyle Mr Straus a sahsi bir tesekkur mektubu yollamis ve onun basarisi sayesinde Birlesik Devletler in sahada en az yirmi bin taburu kurtardigini soylemistir Eger okur bunun adamlar ve milyon dolarlar bazinda ne anlama geldigini goz onune almak icin duraklarsa kutsal savasi engelleyen bu harika diplomasi eserine hayranlik duyacaktir Muslumanlar emre itaat etti 1904 te Amerikalilarla Moro Muslumanlari arasinda Moro Isyani patlak verdi ABD Moro kadin ve cocuklarina karsi Moro Krateri Katliami gibi mezalimlerde bulundu Jon Turk Devrimi Jon Turk Devrimi 1908 de II Abdulhamid i tahttan indirerek ABD ye daha yakin yetkilileri onun yerine getirdi Washington daki Osmanli Sefaret 1909 da buyukelcilik tayin edildi ve ona ikinci sinif kidem verildi o zamanlar Osmanli Imparatorlugu buyukelciliklerine onemine gore kidem veriyordu William Howard Taft in baskanligi sirasindaki Amerikan stratejisi askeri mucadelelerden ziyade ticari islere girmekti ki bu politikaya Dolar Diplomasisi deniyordu Bu ABD buyukelcisi Oscar Straus un muhalefeti ve Amerikan rekabeti gormek istemeyen yerlesik Avrupali guclerin baskilari karsisinda Turklerin gosterdigi kararsizlik yuzunden Osmanli Imparatorlugu nda basarisiz oldu Amerikan ticareti kucuk bir etmen kaldi I Dunya Savasi ve Ermeni Kirimi 1916 ya dek I Dunya Savasi boyunca Henry Morgenthau Sr Osmanli daki ABD buyukelcisiydi Morgenthau iktidardaki Uc Pasalar i Ermeni Kirimi sebebiyle elestiriyor ve Ermeniler icin yardim almaya calisiyordu Halep konsolosu Jesse B Jackson da Ermenilere yardim etti Morgenthau nun yerine Abram Isaac Elkus geldi ve 1916 17 de hizmet verdi 4 Nisan 1917 de ABD Almanya ya savas ilan etti 20 Nisan 1917 de de Osmanli ABD yle diplomatik iliskilerini kesti ABD asla Osmanli ya savas ilan etmedi 1927 de Osmanli Imparatorlugu nun mirascisi olan Turkiye yle normal diplomatik iliskiler yeniden kuruldu Diplomatik misyonlarOsmanli daki ABD diplomatik misyonlari Istanbul Sefarethane Buyukelcilik HalepKonsolos Jesse B Jackson Beyrut Bursa Harput bugunku Elazig 1 Ocak 1901 de konsolosluk gorevinde Dr Thomas H Norton ile basladi ABD diplomatik agini yeni yeni gelistirdigi icin uluslararasi iliskilerde daha once hic deneyimi olmayan bu kisi atanmisti Konsolosluk misyonerlere yardim icin kurulmustu Osmanli Dahili Emniyet Nezareti ona bir teskire seyahat izni vermisti ama Hariciye Nezareti basta konsoloslugu tanimayi reddetti Bina uc katliydi bir duvari ve dut agaclariyla dolu bir bahcesi vardi Leslie A Davis 1914 te Harput konsolosu oldu Davis bu gorevi dunyadaki en ucra ve erisilmezlerinden biri olarak tanimladi Davis Ermeni Kirimi na sahit oldu Davis konsolosluk binasinda 20 kadar Ermeniyi sakladi Gorevi 1917 de Osmanli ABD iliskilerinin kesilmesiyle sonlandi Kudus Mersin Samsun Smirni bugunku Izmir Osmanli nin ABD ye misyonlari Washington Buyukelcilik Ikinci sinif buyukelcilik olarak siniflandirilmisti New York Baskonsolosluk 1880 lerden sonra Osmanli karsiti eylemleri izlemek amaciyla kuruldu Eskiden sadece fahri konsoloslugu olan New York Osmanli dan giderek daha fazla goc aliyordu Omsnali sefiri Aleksander Mavroyeni tam bir baskonsolosluk acilmasini savunmaktaydi ve daha sonra Omsnali icin New York un Washington DC den daha buyuk diplomatik onemi oldugunu savunarak Osmanli hukumetinden New York ta bir viskonsul acilmasini istedi New York taki konsolosluklar Washington dakilerle guc mucadelesine girmeye basladi Kuneralp New York baskonsolosu Refet Bey ve sahsi Washington elcisi Yusuf Ziya Pasa arasindaki mucadelenin neredeyse epik boyutlar aldigini yazmistir Boston Baskonsolosluk 1910 larda Osmanli nin Amerikali Ermenileri izleyebilmesi amaciyla kuruldu ABD deki fahri Osmanli konsolosluklari Baltimore William Grange fahri konsolosluk yapti Blak tarafindan secilmisti Boston sonra yerine bir buyukelcilik geldi Joseph Yazidiji bir Osmanli vatandasi fahri konsolostu Chicago New Orleans J O Nixon fahri konsolostu Blak tarafindan secilmisti New York sonra yerine bir buyukelcilik geldi Philadelphia San Francisco Washington DC Baltimore sonra yerine bir sefarethane buyukelcilik geldi George Porter Mayis 1858 de Washington DC ve Baltimore da fahri konsolos oldu ABD ye gonderilen Osmanli elci ve buyukelcileri Edouard Blak Bey 1867 Grigori Aristarhi Bey Huseyin Tevfik Pasa Aleksander Mavroyeni Bey Mustafa Tahsin Bey Gorevine basladiktan kisa bir sure sonra veremden hayatini kaybetti Ali Ferruh Bey Mustafa Shekib Bey Muhammed Ali el Abid nam i diger Mehmed Ali Bey Huseyin Kazim Bey Ilk buyukelci olarak atandi Yusuf Ziya Pasa Ahmet Rustem Bey nam i diger Alfred de Bilinsky ABD ye gonderilen son Osmanli Buyukelcisi Osmanli hukumeti I Dunya Savasi basladiktan sonra misyona Huseyin Bey adli bir maslahatguzarla devam etmeyi secti Bu atama da 1917 de diplomatik iliskilerin kesilmesiyle sona erdi Kuneralp a gore bu yetkililer ilginc kisiliklerdi ama aralarinda bir Wellington Koo yoktu ve Osmanli hukumeti bu elciligi onemli gormedigi icin diplomatik kariyerlerinde sivrilmediler Baskatip Sitki Bey in karisi Madame Bey in de Amerikan sosyal hayatina katilmasi sebebiyle aslinda ABD deki Osmanli diplomasi camiasindaki en bilindik kisi oldugunu da ayrica soylemistir Osmanli Imparatorlugu na Amerkali buyukelciler Maslahatguzar George W Erving 1831 oncesi David Porter 13 Eylul 1831 23 Mayis 1840 Mukim Elci David Porter 23 Mayis 1840 3 Mart 1843 Dabney Smith Carr 29 Subat 1844 20 Ekim 1849 George Perkins Marsh 11 Mart 1850 19 Aralik 1853 Carroll Spence 9 Subat 1854 12 Aralik 1857 James Williams 27 Mayis 1858 25 Mayis 1861 Edward Joy Morris 22 Ekim 1861 25 Ekim 1870 Wayne MacVeagh 25 Ekim 1870 10 Haziran 1871 George H Boker 25 Mart 1872 1 Mayis 1875 Horace Maynard 12 Haziran 1875 15 Temmuz 1880 James Longstreet 14 Aralik 1880 29 Nisan 1881 Lewis Wallace 6 Eylul 1881 4 Eylul 1882 Orta Elci Lewis Wallace 4 Eylul 1882 15 Mayis 1885 Samuel S Cox 25 Agustos 1885 14 Eylul 1886 Oscar S Straus 1 Temmuz 1887 16 Haziran 1889 Solomon Hirsch 28 Aralik 1889 16 Haziran 1892 David P Thompson 11 Ocak 1893 1 Mayis 1893 Alexander W Terrell 7 Temmuz 1893 15 Haziran 1897 James Burrill Angell 3 Eylul 1897 13 Agustos 1898 Oscar S Straus 15 Ekim 1898 20 Aralik 1899 John GA Leishman 29 Mart 1901 5 Ekim 1906 Olaganustu ve Tam Yetkili Buyukelci John GA Leishman 5 Ekim 1906 10 Haziran 1909 Oscar S Straus 4 Ekim 1909 3 Eylul 1910 William Woodville Rockhill 28 Agustos 1911 20 Kasim 1913 Henry Morgenthau Sr 11 Aralik 1913 1 Subat 1916 Avram I Elkus 2 Ekim 1916 20 Nisan 1917 Ayrica bakinizOsmanli Imparatorlugu nun dis iliskileri Amerika Birlesik Devletleri Turkiye iliskileriKaynakca Andrew C A Jampoler Embassy to the Eastern Courts America s Secret First Pivot Toward Asia 1832 37 Annapolis Naval Institute 2015 xvi 236 pp a b c d e f Syed Tanvir Wasti 2012 Ahmed Rustem Bey and the End of an Era 48 5 781 796 Syed Tanvir Wasti 2012 Ahmed Rustem Bey and the End of an Era 48 5 781 796 Published online August 14 2012 Notes section available for free online Sinan Kuneralp Ottoman Diplomatic and Consular Personnel in the United States of America 1867 1917 2001 p 100 online a b c Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi kuneralp1 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Kuneralp sf 100 15 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde 101 15 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c d Kuneralp p 101 15 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde During the half century that followed Blacque s appointment till 1917 12 heads of missions succeeded one another in Washington Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi kuneralp2 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme a b c d e f g h i j Ottoman Diplomatic and Consular Personnel in the United States of America 1867 1917 American Turkish Encounters Politics and Culture 1830 1989 Ingilizce Cambridge Scholars Publishing 2011 s 102 ISBN 978 1 4438 3260 1 The Politicization of Islam Reconstructing Identity State Faith and Community in the Late Ottoman State Oxford University Press 2001 ss 235 ISBN 978 0 19 513618 0 Between Integration and Secession The Muslim Communities of the Southern Philippines Southern Thailand and Western Burma Myanmar Lexington Books 1 Ocak 2002 ss 397 ISBN 978 0 7391 0356 2 Political Science Quarterly Academy of Political Science 1904 ss 22 Islam without Extremes A Muslim Case for Liberty W W Norton 18 Temmuz 2011 ss 159 ISBN 978 0 393 07086 6 American Statecraft The Story of the U S Foreign Service St Martin s Press 19 Kasim 2013 ss 204 ISBN 978 1 250 03745 9 26 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Haziran 2020 The Journal of International Relations Clark University 1915 ss 358 The Journal of Race Development Clark University 1915 ss 358 Turkish Foreign Policy in Post Cold War Era Universal Publishers 2004 ss 405 ISBN 978 1 58112 423 1 8 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Haziran 2020 Turkish Foreign Policy in Post Cold War Era Universal Publishers 2004 ss 406 ISBN 978 1 58112 423 1 14 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Haziran 2020 a b Ihsanoglu Ekmeleddin History of the Ottoman State society amp civilisation Vol 1 IRCICA Research Centre for Islamic History Art and Culture 2001 9290630531 9789290630531 p 343 Changes which were initiated in 1886 divided Ottoman embassies into four categories View 2 second class embassies in Washington and Montenegro Naomi W Cohen Ambassador Straus in Turkey 1909 1910 A Note on Dollar Diplomacy Mississippi Valley Historical Review 45 4 1959 JSTOR 6 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Spencer Tucker ed Encyclopedia of World War I 2005 p 1080 a b c d e f g Hurewitz J C editor Ottoman American Severance of Relations The Middle East and North Africa in World Politics A Documentary Record British French Supremacy 1914 1945 Yale University Press 1979 ISBN 0300022034 9780300022032 sf 99 4 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Armenian Perspectives 10th Anniversary Conference of the Association Internationale Des Etudes Armeniennes School of Oriental and African Studies London Psychology Press 1997 0700706100 9780700706105 p 293 8 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Armenian Perspectives 10th Anniversary Conference of the Association Internationale Des Etudes Armeniennes School of Oriental and African Studies London Psychology Press 1997 0700706100 9780700706105 p 2937 7 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde 3 Subat 2017 14 Subat 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Nisan 2020 Starving Armenians America and the Armenian Genocide 1915 1930 and After s 35 a b c d e f g h i Kuneralp sf 106 15 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Kuneralp sf 107 15 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Kuneralp p 103 15 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kuneralp s 101 During the half century that followed Blacque s appointment till 1917 12 heads of missions succeeded one another in Washington Ingilizce President Benjamin Harrison Names Solomon Hirsch Minister to Turkey Shapell Manuscript Collection Shapell Manuscript Foundation 17 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Haziran 2020 Konuyla ilgili yayinlarCohen Naomi W Ambassador Straus in Turkey 1909 1910 A Note on Dollar Diplomacy Mississippi Valley Historical Review 45 4 1959 online6 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde DeNovo John A American Interests and Policies in the Middle East 1900 1939 1963 pp 3 26 Field James A America and the Mediterranean World 1776 1882 Princeton 1969 Fisher Sydney N Two Centuries of American Interest in Turkey in David H Pinkney and Theodore Ropp eds A Festschrift for Frederick B Artz Duke UP 1964 pp 113 138 online free to borrow Gordon Leland James American Relations with Turkey 1830 1930 An Economic Interpretation Philadelphia 1932 Kuneralp Sinan Ottoman Diplomatic and Consular Personnel in the United States of America 1867 1917 In Criss Nur Bilge Selcuk Esenbel Tony Greenwood and Louis Mazzari editors American Turkish Encounters Politics and Culture 1830 1989 Cambridge Scholars Publishing 2011 144383260XISBN 144383260X 9781443832601 pp 100 4 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde 108 4 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Trask Roger R The United States Response to Turkish Nationalism and Reform 1914 1939 1971 pp 3 36 on Ottoman years online