Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Amoriler (Sümerce: 𒈥𒌅 MAR.TU; Akadca: Amurrūm veya Tidnum; Mısırca: Amar; İbranice: אמורי ʼĔmōrī; Antik Yunanca: Ἀμορραῖοι), Sami dilleri konuşmuşSuriye ve Güney Mezopotamya kökenli eski bir halktır. MÖ 21. yüzyıldan MÖ 17. yüzyıla kadar bölgenin büyük bir kısmına hükmetmiş halk içinde Babil'in de dahil olduğu pek çok şehir devlet kurmuşlardır. Akad ve Sümer metinlerinde geçen kelimesi hem halkı hem de halkın ana tanrısını tanımlamak için kullanılmıştır.
Amorilerden ayrıca Kitâb-ı Mukaddes'te Kenan'ın Yuşa fethi öncesi ve sonrasındaki sakinleri olarak bahsedilir.
Tarihçe
Üçüncü Ur Hanedanı'nın son dönemleri boyunca, göçebe Amorilerden korunmak amacıyla Shu-Sin gibi kralların Dicle'den Fırat'a giden 270 km uzunluğunda duvarlar inşa etmek zorunda kaldıkları bilinmektedir. Amorilerin kökensel olarak sürü güden ve şefliklerde yaşayan göçebe kabileler olduğu düşünülmektedir. Bu dönemin Akad edebiyatının bir kısmı, Amorilerden aşağı bir şekilde bahsederek, Mezopotamya'nın Akad ve Sümer sakinlerinin Amorilerin göçebe ve ilkel yaşam tarzlarına iğrenme duyduklarını ima etmekedir.
Aslen M.Ö. 1894'te kuruluşunda küçük bir devlet olan Babil, kısa bir süre için de olsa M.Ö. 18. yüzyıl Hammurabi döneminde, antik dünyadaki en büyük güç haline geldi ve o zamandan beri Güney Mezopotamya Babil olarak tanınmaya başlandı. Bölgenin kuzeyi ise çok daha sonra Asurya'ya dönüşmüştür.
Kuzey Mezopotamya'da Amori hakimiyeti, Amorilerin ve Amori egemenliğindeki Babillilerin Puzur-Sin ve Kral Adasi'ye karşı M.Ö. 1740 ve 1735 yılları arasında yenilmesi ve Asurya'dan kovulması ile sona erdi. Amoriler, bir kez daha küçük ve zayıf bir Babil kurmuş olmalarına rağmen, Hititler tarafından MÖ 1595 dolaylarında ele geçirildiler. İlerleyen zamanlarda tarihten kaybolan halkın yerini Kassitler ve Aramiler gibi yeni halklar aldı.
Kaynakça
- ^ The Semitic Languages 28 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., by Stefan Weninger, Walter de Gruyter, 23 Dec 2011, p.361
- ^ "Amorite (people)". Encyclopædia Britannica online. Encyclopædia Britannica Inc. 18 Kasım 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Kasım 2012.
- ^ William H. Stiebing Jr. Ancient Near Eastern History And Culture Longman: New York, 2003: 79
- ^ Önceki cümlelerden bir veya daha fazlası artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Amorites". Encyclopædia Britannica. 1 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 876.
Dış bağlantılar
- Yahudi Ansiklopedisinde Amoriler 7 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Amoriler Sumerce 𒈥𒌅 MAR TU Akadca Amurrum veya Tidnum Misirca Amar Ibranice אמורי ʼĔmōri Antik Yunanca Ἀmorraῖoi Sami dilleri konusmusSuriye ve Guney Mezopotamya kokenli eski bir halktir MO 21 yuzyildan MO 17 yuzyila kadar bolgenin buyuk bir kismina hukmetmis halk icinde Babil in de dahil oldugu pek cok sehir devlet kurmuslardir Akad ve Sumer metinlerinde gecen kelimesi hem halki hem de halkin ana tanrisini tanimlamak icin kullanilmistir III Ramses doneminden Amori adam tasviri y MO 1182 1151 Amorilerden ayrica Kitab i Mukaddes te Kenan in Yusa fethi oncesi ve sonrasindaki sakinleri olarak bahsedilir TarihceUcuncu Ur Hanedani nin son donemleri boyunca gocebe Amorilerden korunmak amaciyla Shu Sin gibi krallarin Dicle den Firat a giden 270 km uzunlugunda duvarlar insa etmek zorunda kaldiklari bilinmektedir Amorilerin kokensel olarak suru guden ve sefliklerde yasayan gocebe kabileler oldugu dusunulmektedir Bu donemin Akad edebiyatinin bir kismi Amorilerden asagi bir sekilde bahsederek Mezopotamya nin Akad ve Sumer sakinlerinin Amorilerin gocebe ve ilkel yasam tarzlarina igrenme duyduklarini ima etmekedir Aslen M O 1894 te kurulusunda kucuk bir devlet olan Babil kisa bir sure icin de olsa M O 18 yuzyil Hammurabi doneminde antik dunyadaki en buyuk guc haline geldi ve o zamandan beri Guney Mezopotamya Babil olarak taninmaya baslandi Bolgenin kuzeyi ise cok daha sonra Asurya ya donusmustur Kuzey Mezopotamya da Amori hakimiyeti Amorilerin ve Amori egemenligindeki Babillilerin Puzur Sin ve Kral Adasi ye karsi M O 1740 ve 1735 yillari arasinda yenilmesi ve Asurya dan kovulmasi ile sona erdi Amoriler bir kez daha kucuk ve zayif bir Babil kurmus olmalarina ragmen Hititler tarafindan MO 1595 dolaylarinda ele gecirildiler Ilerleyen zamanlarda tarihten kaybolan halkin yerini Kassitler ve Aramiler gibi yeni halklar aldi Kaynakca The Semitic Languages 28 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde by Stefan Weninger Walter de Gruyter 23 Dec 2011 p 361 Amorite people Encyclopaedia Britannica online Encyclopaedia Britannica Inc 18 Kasim 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Kasim 2012 William H Stiebing Jr Ancient Near Eastern History And Culture Longman New York 2003 79 Onceki cumlelerden bir veya daha fazlasi artik kamu mali olan bir yayindan alinan metni iceriyor Chisholm Hugh Ed 1911 Amorites Encyclopaedia Britannica 1 11 bas Cambridge University Press s 876 Dis baglantilarYahudi Ansiklopedisinde Amoriler 7 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Antik Suriye ve MezopotamyaSuriye Kuzey Mezopotamya Guney MezopotamyaMO y 3500 2350 Martu Subartu Sumer sehir devletleriMO y 2350 2200 Akad ImparatorluguMO y 2200 2100 GutilerMO y 2100 2000 Ucuncu Ur Hanedani Sumer Ronesansi MO y 2000 1800 Mari ve diger Amori sehir devletleri Asur Imparatorlugu Kuzey Asurlular Larsa ve diger Amori sehir devletleriMO y 1800 1600 Eski Hitit Kralligi Babil Imparatorlugu Guney Akadlilar MO y 1600 1400 Mitanni Hurriler Kassitler MO y 1400 1200 Yeni Hitit Kralligi Orta Asur ImparatorluguMO y 1200 1150 Bronz Cagi Cokusu Deniz Kavimleri AramilerMO y 1150 911 Fenike Gec Hititler Aramiler Orta Babil II Isin Kel da nilerMO 911 729 Yeni Asur ImparatorluguMO 729 609MO 626 539 Yeni Babil Imparatorlugu Keldaniler MO 539 331 Ahamenis Imparatorlugu Farslar MO 336 301 Makedon Imparatorlugu Antik Yunanistan ve Makedonlar MO 311 129 Seleukos ImparatorluguMO 129 63 Seleukos Imparatorlugu Part ImparatorluguMO 63 MS 243 Roma Imparatorlugu Bizans Imparatorlugu Suriye MS 243 636 Sasani Imparatorlugu