Hammurabi (y. MÖ 1810 – y. MÖ 1750), Amori kökenli Birinci Babil Hanedanlığı'nın altıncı kralıdır.Orta kronolojiye göre y. MÖ 1792'den y. MÖ 1750'ye kadar hüküm sürmüştür. Hammurabi'den önce, sağlığı bozulduğu için tahttan feragat eden babası hükümdarlık yapmıştır. Hammurabi, hükümdarlığı sırasında Elam bölgesiyle Larsa, Eşnunna ve Mari şehir devletlerini fethetmiştir. Asur Kralı 'ı devirip İşme-Dagan'ın oğlu 'u haraç ödemeye zorlayarak neredeyse Mezopotamya'nın tamamını Babil egemenliği altına almıştır.
Hammurabi 𒄩𒄠𒈬𒊏𒁉 | |
---|---|
Babil Kralı Sümer ve Akad Kralı | |
Hammurabi Kanunları stelinin üst kısmında yer alan bir kabartmada Hammurabi (ayaktaki), kraliyet sembolünü Şamaş'tan (veya muhtemelen Marduk'tan) alırken tasvir edilmiştir. Dua işareti olarak ellerini ağzının üzerinde tutmaktadır. | |
Eski Babil İmparatorluğu kralı | |
Önce gelen | |
Sonra gelen | |
Hüküm süresi | 42 yıl; y. MÖ 1792 – y. MÖ 1750 (orta kronoloji) |
Doğum | MÖ y. 1810 |
Ölüm | MÖ y. 1750 (orta kronoloji) (günümüzde Irak) (y. 60 yaşında) |
Çocuk(lar)ı |
Hammurabi daha çok, yayımladığı Hammurabi Kanunları ile bilinir ve bu kanunları, Babil'in adalet tanrısı Şamaş'tan aldığını iddia etmiştir. Suçun mağdurunu tazmin etmeye odaklanan Ur-Nammu Kanunları gibi daha önceki Sümer yasalarının aksine Hammurabi Kanunları, failin fiziksel cezasına daha fazla vurgu yapan ilk kanunlardan biridir. Her bir suç için belirli cezalar öngörmüştür ve masumiyet karinesini tesis eden ilk kanunlar arasındadır. Modern standartlara göre cezaları son derece sert olsa da haksızlığa uğrayan bir kişinin cezalandırmada ne yapılmasına izin vermesine ilişkin kısıtlamalar koymayı amaçlamıştır. Hammurabi Kanunları ile Tevrat'taki Musa Kanunları çok sayıda benzerlikler içerir.
Hammurabi, yaşadığı dönemde birçok kişi tarafından bir tanrı olarak anılmış ve ölümünden sonra ise uygarlığı yayan ve tüm halkları, Babillilerin ulusal tanrısı Marduk'a saygı göstermeye zorlayan büyük bir fatih olarak görülmüştür. Sonradan askeri başarılarının önemi azaltılmış ve ideal kanun koyucu rolü, mirasının birincil yönü olmuştur. Daha sonraki Mezopotamyalılar için Hammurabi'nin hükümdarlığı, uzak geçmişte meydana gelen tüm olayların referans çerçevesi haline gelmiştir. Kurduğu imparatorluk çöktükten sonra bile, örnek bir yönetici olarak hala saygı görmüş ve Yakın Doğu'daki birçok kral Hammurabi'nin kendi atası olduğunu iddia etmiştir. Hammurabi, on dokuzuncu yüzyılın sonlarında arkeologlar tarafından yeniden keşfedilmiştir ve o zamandan beri hukuk tarihinde önemli bir figür olarak görülmektedir.
Saltanatı ve fetihleri
Hammurabi, Babil şehir devleti Amori Birinci Hanedanı'nın kralıydı ve gücünü babası 'ten miras almıştır. Babil, Orta ve Güney Mezopotamya ovalarını çevreleyen ve bereketli tarım arazilerinin kontrolü için birbirleriyle savaşan, büyük ölçüde Amoriler tarafından yönetilen şehir devletlerinden biriydi. Mezopotamya'da birçok kültür bir arada bulunmasına rağmen Babil kültürü, Hammurabi yönetimindeki Orta Doğu'daki okuryazar sınıflar arasında bir dereceye kadar öne çıkmıştır. Hammurabi'den önce gelen krallar, MÖ 1894'te nispeten küçük bir şehir devleti kurmuşlardı ve bu, şehrin dışındaki küçük bölgeleri kontrol ediyordu. Babil, kuruluşundan yaklaşık bir asır sonra Elam, Asur, İsin, Eşnunna ve Larsa gibi daha eski, daha büyük ve daha güçlü krallıkların gölgesinde kalmıştır. Ancak babası Sin-Muballit, Babil hegemonyası altında merkezi Güney Mezopotamya'nın küçük bir bölgesinde yönetimini sağlamlaştırmaya başlamış ve hükümdarlığı sırasında , Kiş ve Sippar'ın küçük şehir devletlerini fethetmiştir.
Böylelikle Hammurabi, karmaşık bir jeopolitik durumun ortasında küçük bir krallığın kralı olarak tahta çıkmıştır. Güçlü Eshnunna Krallığı, Dicle Nehri'nin üst kısmını kontrol ederken Larsa nehir deltasını kontrol ediyordu. Mezopotamya'nın doğusunda, düzenli olarak saldırı yapan ve Güney Mezopotamya'nın küçük devletlerinden haraç alan güçlü Elam Krallığı vardı. Küçük Asya'daki asırlık Asur kolonilerini miras almış olan Asur kralı I. Şamşi-Ahad, Kuzey Mezopotamya'daki topraklarını Levant ve Orta Mezopotamya'ya kadar genişletmiş ancak zamansız ölümü, imparatorluğunun bir şekilde parçalanmasına sebep olmuştur.
Hammurabi'nin saltanatının ilk birkaç yılı oldukça huzurlu geçmiştir. Hammurabi, gücünü şehir surlarını savunma amacıyla yükseltmek ve tapınakları genişletmek de dahil olmak üzere bir dizi bayındırlık işi yapmak için kullanmıştır. Yaklaşık MÖ 1801'de, Zagros Dağları boyunca önemli ticaret yollarının üzerinde bulunan güçlü Elam Krallığı, Mezopotamya ovasını işgal etmiştir. Elam, ova devletler arasındaki müttefikleriyle Eşnunna Krallığı'na saldırmış ve krallıkla bir dizi şehri yok etmiş ve ilk kez ovanın bazı kısımlarına egemenliğini dayatmıştır.
Elam konumunu pekiştirmek için Hammurabi'nin Babil Krallığı ile Larsa Krallığı arasında bir savaş başlatmaya çalışmıştır. Hammurabi ile Larsa kralı, bu oyunu keşfettiklerinde bir ittifak kurmuş ve Larsa'nın askeri girişime büyük bir katkısı olmasa da Elamlıları yenmeyi başarmışlardır. Larsa'nın yardımına gelememesinden öfkelenen Hammurabi, güneydeki bu güce düşman olmasıyla y. MÖ 1763 yılına kadar Aşağı Mezopotamya ovasının tamamının kontrolünü ele geçirmiştir. Güneydeki savaş sırasında Hammurabi'ye kuzeydeki Yamhad ve Mari gibi müttefikleri tarafından yardım edildiğinden kuzeydeki askerlerin yokluğu karışıklığa yol açmıştır. Genişlemesine devam eden Hammurabi, karışıklığı bastırarak yönünü kuzeye çevirmiş ve kısa süre sonra Eşnunna'yı yok etmiştir. Daha sonra Babil orduları, Babil'in eski müttefiki Mari de dahil olmak üzere kalan kuzey eyaletlerini fethetmiş ancak Mari'nin fethinin herhangi bir gerçek çatışma olmaksızın teslim olma şeklinde gerçekleşme ihtimalim de mevcuttur.
Hammurabi, Mezopotamya'nın kontrolü için Asurlu I. İşme-Dagan ile uzun süreli bir savaşa girmiş ve her iki kral da üstünlük elde etmek için küçük devletlerle ittifaklar kurmuştur. Sonunda Hammurabi galip gelmiş ve İşme-Dagan'ı ölümünden hemen önce devirmiştir. Asur'un yeni kralı Mut-Aşkur, Hammurabi'ye haraç ödemek zorunda kalmıştır.
Hammurabi sadece birkaç yıl içinde tüm Mezopotamya'yı kendi yönetimi altında birleştirmeyi başarmıştır. Asur Krallığı yıkılmamış ancak hükümdarlığı sırasında haraç ödemek zorunda kalmış ve bölgedeki büyük şehir devletlerinden sadece Levant'ın batısındaki Halep ile bağımsızlıklarını korumuştur. Bununla birlikte Diyarbekir'in kuzeyinde Hammurabi'nin bir steli bulunmuş ve burada "Amorilerin Kralı" unvanını almıştır.
55 tanesi Hammurabi'ye ait mektup olmak üzere Hammurabi ve haleflerinin saltanatlarına tarihlenen çok sayıda sözleşme tableti bulunmuştur. Bu mektuplar, sellerle uğraşmaktan ve kusurlu bir takvimde değişiklik yapılmasını zorunlu kılmaktan Babil'in devasa hayvan sürülerinin bakımını yapmaya kadar, bir imparatorluğu yönetmeye dair günlük tecrübelere dair bir bakış sunmaktadır. Hammurabi ölünce imparatorluğun idaresi y. MÖ 1750'de oğlu 'ya geçmiş ve oğlunun yönetimi altında Babil İmparatorluğu hızla çözülmeye başlamıştır.
Kanunları
Hammurabi Kanunları, günümüze ulaşan en eski kanunlar değildir.Ur-Nammu Kanunları, ile daha önceden yazılmıştır. Bununla birlikte, Hammurabi Kanunları bu eski kanun kurallarından belirgin farklılıklar gösterir ve sonuç olarak daha etkili olduğunu kanıtlamıştır.
Hammurabi Kanunları, bir stel üzerine yazılmış ve çok az kişinin okuryazar olduğu düşünülse de herkesin görebilmesi için halka açık bir yere yerleştirilmiştir. Stel daha sonra Elamlar tarafından ganimet olarak ele geçirilmiş ve başkentleri Susa'ya götürülmüş, 1901'de İran'da yeniden keşfedilmiş ve günümüzde Paris'teki Louvre Müzesi'nde sergilenmektedir. Yazmanlar tarafından 12 tablete yazılmış olan Hammurabi Kanunları, 282 yasa içerir. Daha önceki yasaların aksine Babil'in günlük dili olan Akadca yazılmasıyla şehirdeki herhangi bir okur yazar kişi tarafından okunabilirdi. Daha önceki Sümer hukuk kuralları, suçun mağdurunu tazmin etmeye odaklanmışken Hammurabi Kanunları, bunun yerine faili fiziksel olarak cezalandırmaya odaklanmıştır. Hammurabi Kanunları, haksızlığa uğrayan bir kişinin cezalandırmada ne yapılmasına izin vermesine ilişkin kısıtlamalar koyan ilk yazılı hukuk krallarından biridir.
Kuralların yapısı çok özeldir ve her bir suç belirli bir ceza alır. Modern standartlara göre cezalar çok sert olma eğilimindedir ve birçok suç; ölüm, şekil bozukluğu veya "göze göz, dişe diş" (Lex Talionis "Kısas Yasası") âdetiyle sonuçlanmıştır. Kanun aynı zamanda masumiyet karinesi fikrinin en eski örneklerinden biridir ve ayrıca sanık ile davacının kanıt sunma fırsatına sahip olduğunu da belirtir. Ancak, öngörülen cezayı değiştirecek hafifletici koşullara ilişkin bir hüküm yoktur.
Stelin tepesindeki bir oymada Hammurabi'nin yasaları Babil'in adalet tanrısı Şamaş'tan aldığını tasvir eder ve ön sözde Hammurabi'nin, yasaları halka ulaştırmak için Şamaş tarafından seçildiği belirtilir. Bu anlatı ile Çıkış Kitabı'nda Yehova tarafından Sina Dağı'nın tepesinde Musa'ya verilen Ahit Kitabı arasında paralellikler ile iki kanunname arasındaki benzerlikler, ikisinin de Semitik bir arka planda ortak bir soydan geldiği fikrini oluşturur. Bununla birlikte, önceki kanun kodlarının parçaları bulunmuş ve buna göre Musa'ya ait kanunlarının doğrudan Hammurabi Kanunları'ndan esinlenmesi olası değildir. Bazı akademisyenler buna itiraz etmiştir: David P. Wright, Yahudi Ahit Kanunu'nun "doğrudan, öncelikle ve tamamen" Hammurabi Kanunları'na dayandığını savunur. 2010 yılında, İbrani Üniversitesi'nden bir arkeolog ekibi, İsrail'deki Hazor'da MÖ 18 veya 17. yüzyıla tarihlenen, açıkça Hammurabi Kanunları'ndan türetilen yasaları içeren bir çivi yazısı tablet keşfetmiştir.
Mirası
Ölümünden sonra anılması
Hammurabi'ye MÖ 2. binyılın diğer tüm krallarından daha çok saygı gösterilmiş ve yaşadığı dönemde bir tanrı olarak ilan edilmenin eşsiz onuruna sahip olmuştur. "Hammurabi, benim tanrımdır" anlamına gelen "Hammurabi-ili" kişi adı, hükümdarlığı sırasında ve sonrasında yaygınlaşmıştır. Ölümünden kısa bir süre sonra yazılan yazılarda Hammurabi, esas olarak üç başarı için anılır: savaşta zafer kazanmak, barış getirmek ve adalet getirmek. Hammurabi'nin fetihleri, medeniyeti tüm uluslara yaymak için kutsal bir misyonun parçası olarak görülmeye başlanmıştır.Ur'da bulunan bir stel, kötülüğü boyun eğmeye ve tüm insanları Marduk'a ibadet etmeye zorlayan güçlü bir hükümdar olarak onu kendi sesiyle yüceltir. Stelde şunlar yazar: "Dağları uzak ve dilleri belirsiz olan Elam, Guti, Subartu ve Tukriş halkını [Marduk'un] eline yerleştirdim. Ben kendim onların şaşkın zihinlerini düzeltmeye devam ettim." Hammurabi'nin kendi sesiyle de yazılan daha sonraki bir ilahi, onu Marduk için güçlü, doğaüstü bir güç olarak yüceltir:
Ben kötüleri yakalayan, halkı hemfikir yapan kralım,
Ben öğütlerini kargaşaya atan krallar arasında büyük ejderhayım,
Ben düşmanın üzerine gerilen ağım,
Ben korkunç gözlerini kaldıran itaatsizlere ölüm cezası veren korku vericiyim,
Ben kötü niyetleri örten büyük ağım,
Ben ağları ve asaları kıran genç aslanım,
Ben beni inciteni yakalayan savaş ağıyım.
Hammurabi'nin askeri başarılarını övdükten sonra ilahi, son olarak şunu açıklar: "Ben adaletin kralı Hammurabi'yim." Daha sonraki anma törenlerinde, Hammurabi'nin büyük bir kanun koyucu olarak rolü diğer tüm başarılarından daha çok vurgulanmaya başlanmış ve askeri başarıları önemsiz hale gelmiştir. Hammurabi'nin hükümdarlığı, uzak geçmişte yaşanan tüm olayların referans noktası olmuştur. Hammurabi'nin dördüncü halefi olan döneminde yazıldığı düşünülen ve Tanrıça İştar'a yönelik bir ilahide şöyle denir: "Bu şarkıyı ilk kahramanlık şarkısı olarak duyan kral Hammurabi'dir. Bu şarkı senin için onun hükümdarlığında bestelendi. Ona sonsuz hayat verilsin!" Ölümünden sonraki yüzyıllar boyunca, Hammurabi'nin yasaları yazı alıştırmalarının bir parçası olarak yazmanlar tarafından kopyalanmaya devam edilmiş ve hatta kısmen Sümerceye çevrilmiştir.
Siyasi mirası
Hammurabi döneminde Babil, Güney Mezopotamya'daki "en kutsal şehir" konumunu selefi Nippur'dan ele geçirmiştir. Hammurabi'nin halefi 'nın yönetimi altında, kısa ömürlü Babil İmparatorluğu çökmeye başlamıştır. Kuzey Mezopotamya'da hem Amorier hem de Babilliler, Akadca konuşan yerli bir hükümdar olan Puzur-Sin tarafından Asur'dan sürülmüştür. Yaklaşık aynı zamanlarda, yerli Akadca konuşanlar Mezopotamya'nın en güneyinde Amori Babil yönetimini terk ederek aşağı yukarı eski Sümer bölgesinde Sealand Hanedanlığı'nı yarattılar. Yaklaşık aynı zamanlarda yerli Akadca konuşanlar, Mezopotamya'nın en güneyindeki Amori Babil yönetimine son vererek aşağı yukarı eski Sümer bölgesinde Sealand Hanedanlığı'nı yaratmıştır. Hammurabi'nin başarısız halefleri, ve gibi Asur krallarının yanı sıra güneyde Sealand Hanedanlığı, doğuda Elam ve kuzeydoğudan Kassitlerin elinde daha fazla yenilgi ve toprak kaybıyla karşılamıştır. Böylelikle Babil, bir zamanlar kurulurken sahip olduğu ufak ve küçük devlet durumuna geri dönmüş oldu.
Hammurabi'nin Amorite Hanedanlığı için son darbe, MÖ 1595'te gerçekleşmiştir. Babil, güçlü Hitit İmparatorluğu tarafından yağmalanıp fethedilmesiyle Mezopotamya'daki tüm Amori siyasi varlığına son verilmiştir. Ancak Hint-Avrupa dili konuşan Hititler, Babil'i Zagros Dağları'nda yaşayan ve izole bir dil konuşan Kassit müttefiklerine devrederek buradan ayrılmıştır. Bu Kassit Hanedanı, Babil'i 400 yıldan uzun bir süredir yönetmiş ve Hammurabi'nin yasaları da dahil olmak üzere Babil kültürünün birçok yönünü benimsemiştir. Amori Hanedanı'nın düşüşünden sonra bile Hammurabi hâlâ hatırlanmış ve saygı görmüştür. Elam kralı I. Şutruk-Nahunte, MÖ 1158'de Babil'e baskın düzenlediğinde ve birçok taş anıtını alıp götürdüğünde bu anıtların üzerindeki yazıtların çoğunu sildirmiş ve üzerine yeni yazıtlar kazımıştır. Hammurabi Kanunları'nı içeren stelde ise sadece dört veya beş sütun silinmiş ve hiçbir yeni yazı eklenmemiştir. Hammurabi'nin ölümünden bin yıldan fazla bir süre sonra, Babil'in hemen kuzeybatısındaki Fırat Nehri kıyısındaki kralları, Hammurabi'nin kendi ataları olduğunu iddia etmiştir.
Modern yeniden keşfi
On dokuzuncu yüzyılın sonlarında, Hammurabi Kanunları, Kutsal Kitap ile antik Babil metinleri arasındaki ilişki üzerine Almanya'da hararetli Babel und Bibel ("Babil ve Kutsal Kitap") tartışmalarında önemli bir fikir çatışması merkezi haline gelmiştir. Ocak 1902'de Alman Asurolog Friedrich Delitzsch, Sing-Akademie zu Berlin'de Kaiser ve eşinin önünde bir konferans vermiş ve burada Eski Ahit'teki Musa Kanunları'nın Hammurabi Kanunları'ndan doğrudan kopyalandığını savunmuştur. Delitzsch'in konferansı o kadar tartışmalıydı ki Eylül 1903'e kadar gazete ve dergilerden bu konferansa yanıt olarak yazılan 1.350 kısa makale, 300'den fazla uzun makale ve yirmi sekiz broşür toplamayı başarmıştır. Bu makalelerin birkaçı haricinde çoğunlukla Delitzsch eleştirilmiştir. Kaiser, Delitzsch'ten ve onun radikal görüşlerinden uzak durmuş ve 1904 sonbaharında Delitzsch üçüncü konferansını Berlin yerine Köln ve Frankfurt'ta vermek zorunda kalmıştır. Musa Kanunları ile Hammurabi Kanunları arasındaki varsayılan ilişki, daha sonra Delitzsch'in 1920-21 tarihli Die große Täuschung (çev. 'Büyük Aldatma') adlı kitabında İbrani Kutsal Kitabı'nın Babil etkisiyle onarılamaz bir şekilde bozulduğu ve Hristiyanların en sonunda ancak beşeri Eski Ahit'i tamamen ortadan kaldırarak gerçeğe -Yeni Ahit'in Aryan mesajına- inanabileceği argümanının önemli bir parçası haline gelmiştir. Yirminci yüzyılın başlarında, birçok bilim insanı Hammurabi'nin Yaratılış Kitabı 14:1'deki kralı olduğuna inanmıştır. Bu görüş günümüzde büyük ölçüde reddedilmiş ve Amrafel'in varlığı Kutsal Kitap dışındaki hiçbir yazıda tasdik edilmemiştir.
Hammurabi'nin kanun koyucu ününden dolayı tasviri birçok Birleşik Devletler hükûmet binasında yer almaktadır. Hammurabi, Amerikan Kongre Binası'ndaki ABD Temsilciler Meclisi odasındaki mermer kabartmalarda tasvir edilen 23 kanun koyucudan biridir.ABD Yüksek Mahkeme binasının güney duvarında, Hammurabi de dahil olmak üzere "tarihin büyük hukukçuları"nı tasvir eden 'a ait bir friz mevcuttur.Saddam Hüseyin zamanında Irak Ordusu'nun 1. Hammurabi Zırhlı Tümeni, modern Irak ile Arap öncesi Mezopotamya kültürleri arasındaki bağlantıyı vurgulama çabasının bir parçası olarak eski kralın adını almıştır.
Dipnotlar
- ^ Akadca: 𒄩𒄠𒈬𒊏𒁉 Ḫa-am-mu-ra-bi, Amoricedeki ʻAmmurāpi ["erkek akraba bir şifacıdır"] sözcüğünden, bu da ʻAmmu ["baba tarafı erkek akraba"] ile Rāpi ["şifacı"] sözcüğünden türemiştir.
- ^ Pennsylvania Üniversitesi'nde (eskiden) Sami dilleri profesörü olan Barton, iki metin arasında benzerlikler olsa da her iki yasanın bütünlüğünün incelenmesi, "araştırıcıyı Eski Ahit yasalarının temelde Babil yasalarına bağlı olmadığına ikna eder." der. "Bu tür benzerliklerin" iki kültür arasındaki "öncüllerin benzerliğinden ve genel entelektüel bakış açılarından" kaynaklandığını ancak "çarpıcı farklılıkların doğrudan bir ödünç almanın olmadığını gösterdiğini" belirtir.
Kaynakça
Özel
- ^ (27 Ağustos 1992), "The Time of Confusion", Ancient Iraq, Penguin Books, s. 266, ISBN
- ^ . 27 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Beck, Roger B.; Black, Linda; Krieger, Larry S.; Naylor, Phillip C.; Shabaka, Dahia Ibo (1999). World History: Patterns of Interaction. Evanston, IL: . ISBN . OCLC 39762695.
- ^ Van De Mieroop 2005, s. 1
- ^ Van De Mieroop 2005, ss. 1–2
- ^ a b Van De Mieroop 2005, s. 3
- ^ Van De Mieroop 2005, ss. 3–4
- ^ Van De Mieroop 2005, s. 16
- ^ Arnold 2005, s. 43
- ^ Van De Mieroop 2005, ss. 15–16
- ^ Van De Mieroop 2005, s. 17
- ^ Claire, Iselin. . Musée du Louvre. 2 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Van De Mieroop 2005, s. 18
- ^ a b Van De Mieroop 2005, s. 31
- ^ Van De Mieroop 2005, ss. 40–41
- ^ Van De Mieroop 2005, ss. 54–55
- ^ Van De Mieroop 2005, ss. 64–65
- ^ a b c Arnold 2005, s. 45
- ^ (1919). The Empire of the Amorites. . s. 97.
- ^ Breasted 2003, s. 129
- ^ Breasted 2003, ss. 129–130
- ^ Arnold 2005, s. 42
- ^ a b c d Davies, W. W. (Ocak 2003). Codes of Hammurabi and Moses. Kessinger Publishing. ISBN . OCLC 227972329.
- ^ a b Breasted 2003, s. 141
- ^ a b c d Bertman, Stephen (2003). Handbook to Life in Ancient Mesopotamia. Oxford, İngiltere: Oxford University Press. s. 71. ISBN . 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2020.
- ^ Prince, J. Dyneley (1904). "The Code of Hammurabi". The American Journal of Theology. 8 (3). ss. 601-609. doi:10.1086/478479. JSTOR 3153895.
- ^ Victimology: Theories and Applications, Ann Wolbert Burgess, Albert R. Roberts, Cheryl Regehr, Jones & Bartlett Learning, 2009, s. 103
- ^ Kleiner, Fred S. (2010). Gardner's Art through the Ages: The Western Perspective. 13. 1. Boston, Massachusetts: Wadsworth Cengage Learning. s. 29. ISBN . 17 Haziran 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2020.
- ^ Smith, J. M. Powis (2005). The Origin and History of Hebrew Law. Clark, New Jersey: The Lawbook Exchange, Ltd. s. 13. ISBN . 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2020.
- ^ a b Douglas, J. D.; Tenney, Merrill C. (2011). Zondervan Illustrated Bible Dictionary. Grand Rapids, Michigan: Zondervan. s. 1323. ISBN .
- ^ a b c : Archaeology and the Bible. University of Michigan Library, 2009, s. 406.
- ^ a b Unger, M.F.: Archaeology and the Old Testament. Grand Rapids: Zondervan Publishing Co., 1954, s. 156, 157
- ^ a b Free, J.P.: Archaeology and Biblical History. Wheaton: Scripture Press, 1950, 1969, s. 121
- ^ Wright, David P. (2009). Inventing God's Law: How the Covenant Code of the Bible Used and Revised the Laws of Hammurabi. Oxford, İngiltere: Oxford University Press. ss. 3 ve birçok yerde.
- ^ "Tablet Discovered by Hebrew U Matches Code of Hammurabi". : HolyLand Holdings, Ltd. . 26 Haziran 2010. 2 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2020.
- ^ Cuneiform Tablets in the British Museum (PDF). British Museum. 1905. ss. Plates 44 and 45. 29 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Aralık 2020.
- ^ Budge, E. A. Wallis (Ernest Alfred Wallis); King, L. W. (Leonard William) (1908). A guide to the Babylonian and Assyrian antiquities. Londra: Mütevelli heyetinin emriyle basılmıştır. s. 147.
- ^ Tüm transkripsiyon için: . cdli.ucla.edu. 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Van De Mieroop 2005, s. 128.
- ^ a b c Van De Mieroop 2005, s. 127.
- ^ a b Van De Mieroop 2005, s. 126.
- ^ a b Van De Mieroop 2005, ss. 126–127.
- ^ a b c Van De Mieroop 2005, s. 129.
- ^ a b Van De Mieroop 2005, ss. 129–130.
- ^ Schneider, Tammi J. (2011), An Introduction to Ancient Mesopotamian Religion, Grand Rapids, Michigan: William B. Eerdman's Publishing Company, ss. 58-59, ISBN , 12 Kasım 2021 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 18 Aralık 2020
- ^ Georges Roux – Ancient Iraq
- ^ a b c DeBlois 1997, s. 19
- ^ Van De Mieroop 2005, s. 130.
- ^ a b Ziolkowski 2012, s. 25.
- ^ a b Ziolkowski 2012, ss. 23–25.
- ^ . 7 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 15 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ North, Robert (1993). "Abraham". Metzger, Bruce M.; Coogan, Michael D. (Ed.). The Oxford Companion to the Bible. Oxford: Oxford University Press. s. 5. ISBN .
- ^ a b Granerød, Gard (26 Mart 2010). Abraham and Melchizedek: Scribal Activity of Second Temple Times in Genesis 14 and Psalm 110. Berlin, Germany: Walter de Gruyter. s. 120. ISBN .
- ^ . . 15 Aralık 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2008.
- ^ (PDF). Supreme Court of the United States. 1 Haziran 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2008.
- ^ Biskupic, Joan (11 Mart 1998). "Lawgivers: From Two Friezes, Great Figures of Legal History Gaze Upon the Supreme Court Bench". WP Company LLC. The Washington Post. 18 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Kasım 2017.
Genel
- Arnold, Bill T. (2005). Who Were the Babylonians?. Brill Publishers. ISBN . OCLC 225281611.
- Breasted, James Henry (2003). Ancient Time or a History of the Early World, Part 1. Kessinger Publishing. ISBN . OCLC 69651827.
- DeBlois, Lukas (1997). An Introduction to the Ancient World. Routledge. ISBN . OCLC 231710353.
- Van De Mieroop, Marc (2005). King Hammurabi of Babylon: A Biography. . ISBN . OCLC 255676990.
- Ziolkowski, Theodore (2012), Gilgamesh among Us: Modern Encounters with the Ancient Epic, Ithaca, New York ve Londra, İngiltere: Cornell University Press, ISBN , 9 Ekim 2021 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 18 Aralık 2020
Konuyla ilgili yayınlar
- Finet, André (1973). Le trone et la rue en Mésopotamie: L'exaltation du roi et les techniques de l'opposition, in La voix de l'opposition en Mésopotamie. Bruxelles: Institut des Hautes Études de Belgique. OCLC 652257981.
- Jacobsen, Th. (1943). "Primitive democracy in Ancient Mesopotamia". Journal of Near Eastern Studies. 2 (3). ss. 159-172. doi:10.1086/370672.
- Finkelstein, J. J. (1966). "The Genealogy of the Hammurabi Dynasty". Journal of Cuneiform Studies. 20 (3). ss. 95-118. doi:10.2307/1359643. JSTOR 1359643.
- Hammurabi (1952). Driver, G.R.; Miles, John C. (Ed.). The Babylonian Laws. Oxford: Clarendon Press.
- Leemans, W. F. (1950). The Old Babylonian Merchant: His Business and His Social Position. Leiden: Brill.
- (1956). "Diplomacy in Western Asia in the Early Second Millennium BC". Iraq. 18 (1). ss. 68-110. doi:10.2307/4199599. JSTOR 4199599.
- Pallis, S. A. (1956). The Antiquity of Iraq: A Handbook of Assyriology. Kopenhag: Ejnar Munksgaard.
- Richardson, M.E.J. (2000). Hammurabi's laws : text, translation and glossary. Sheffield: Sheffield Acad. Press. ISBN .
- Saggs, H.W.F. (1988). The greatness that was Babylon : a survey of the ancient civilization of the Tigris-Euphrates Valley. Londra: Sidgwick & Jackson. ISBN .
- Yoffee, Norman (1977). The economic role of the crown in the old Babylonian period. Malibu, CA: Undena Publications. ISBN .
Dış bağlantılar
Vikisöz'de Hammurabi ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
Wikimedia Commons'ta Hammurabi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Hammurabi Kanunları'na Yakından Bakış (Louvre Müzesi) 22 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Hammurabi çalışmaları – Gutenberg Projesi
- Internet Archive'daki Hammurabi tarafından oluşturulan ya da hakkındaki eserler
Resmî unvanlar | ||
---|---|---|
Önce gelen | Babil Kralı | Sonra gelen |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hammurabi y MO 1810 y MO 1750 Amori kokenli Birinci Babil Hanedanligi nin altinci kralidir Orta kronolojiye gore y MO 1792 den y MO 1750 ye kadar hukum surmustur Hammurabi den once sagligi bozuldugu icin tahttan feragat eden babasi hukumdarlik yapmistir Hammurabi hukumdarligi sirasinda Elam bolgesiyle Larsa Esnunna ve Mari sehir devletlerini fethetmistir Asur Krali i devirip Isme Dagan in oglu u harac odemeye zorlayarak neredeyse Mezopotamya nin tamamini Babil egemenligi altina almistir Hammurabi 𒄩𒄠𒈬𒊏𒁉Babil Krali Sumer ve Akad KraliHammurabi Kanunlari stelinin ust kisminda yer alan bir kabartmada Hammurabi ayaktaki kraliyet sembolunu Samas tan veya muhtemelen Marduk tan alirken tasvir edilmistir Dua isareti olarak ellerini agzinin uzerinde tutmaktadir Eski Babil Imparatorlugu kraliOnce gelenSonra gelenHukum suresi42 yil y MO 1792 y MO 1750 orta kronoloji DogumMO y 1810OlumMO y 1750 orta kronoloji gunumuzde Irak y 60 yasinda Cocuk lar i Hammurabi daha cok yayimladigi Hammurabi Kanunlari ile bilinir ve bu kanunlari Babil in adalet tanrisi Samas tan aldigini iddia etmistir Sucun magdurunu tazmin etmeye odaklanan Ur Nammu Kanunlari gibi daha onceki Sumer yasalarinin aksine Hammurabi Kanunlari failin fiziksel cezasina daha fazla vurgu yapan ilk kanunlardan biridir Her bir suc icin belirli cezalar ongormustur ve masumiyet karinesini tesis eden ilk kanunlar arasindadir Modern standartlara gore cezalari son derece sert olsa da haksizliga ugrayan bir kisinin cezalandirmada ne yapilmasina izin vermesine iliskin kisitlamalar koymayi amaclamistir Hammurabi Kanunlari ile Tevrat taki Musa Kanunlari cok sayida benzerlikler icerir Hammurabi yasadigi donemde bircok kisi tarafindan bir tanri olarak anilmis ve olumunden sonra ise uygarligi yayan ve tum halklari Babillilerin ulusal tanrisi Marduk a saygi gostermeye zorlayan buyuk bir fatih olarak gorulmustur Sonradan askeri basarilarinin onemi azaltilmis ve ideal kanun koyucu rolu mirasinin birincil yonu olmustur Daha sonraki Mezopotamyalilar icin Hammurabi nin hukumdarligi uzak gecmiste meydana gelen tum olaylarin referans cercevesi haline gelmistir Kurdugu imparatorluk coktukten sonra bile ornek bir yonetici olarak hala saygi gormus ve Yakin Dogu daki bircok kral Hammurabi nin kendi atasi oldugunu iddia etmistir Hammurabi on dokuzuncu yuzyilin sonlarinda arkeologlar tarafindan yeniden kesfedilmistir ve o zamandan beri hukuk tarihinde onemli bir figur olarak gorulmektedir Saltanati ve fetihleriHammurabi nin y MO 1792 de yukselisi ve y MO 1750 de olumu uzerine Babil topraklarini gosteren harita Hammurabi Babil sehir devleti Amori Birinci Hanedani nin kraliydi ve gucunu babasi ten miras almistir Babil Orta ve Guney Mezopotamya ovalarini cevreleyen ve bereketli tarim arazilerinin kontrolu icin birbirleriyle savasan buyuk olcude Amoriler tarafindan yonetilen sehir devletlerinden biriydi Mezopotamya da bircok kultur bir arada bulunmasina ragmen Babil kulturu Hammurabi yonetimindeki Orta Dogu daki okuryazar siniflar arasinda bir dereceye kadar one cikmistir Hammurabi den once gelen krallar MO 1894 te nispeten kucuk bir sehir devleti kurmuslardi ve bu sehrin disindaki kucuk bolgeleri kontrol ediyordu Babil kurulusundan yaklasik bir asir sonra Elam Asur Isin Esnunna ve Larsa gibi daha eski daha buyuk ve daha guclu kralliklarin golgesinde kalmistir Ancak babasi Sin Muballit Babil hegemonyasi altinda merkezi Guney Mezopotamya nin kucuk bir bolgesinde yonetimini saglamlastirmaya baslamis ve hukumdarligi sirasinda Kis ve Sippar in kucuk sehir devletlerini fethetmistir Boylelikle Hammurabi karmasik bir jeopolitik durumun ortasinda kucuk bir kralligin krali olarak tahta cikmistir Guclu Eshnunna Kralligi Dicle Nehri nin ust kismini kontrol ederken Larsa nehir deltasini kontrol ediyordu Mezopotamya nin dogusunda duzenli olarak saldiri yapan ve Guney Mezopotamya nin kucuk devletlerinden harac alan guclu Elam Kralligi vardi Kucuk Asya daki asirlik Asur kolonilerini miras almis olan Asur krali I Samsi Ahad Kuzey Mezopotamya daki topraklarini Levant ve Orta Mezopotamya ya kadar genisletmis ancak zamansiz olumu imparatorlugunun bir sekilde parcalanmasina sebep olmustur Hammurabi nin saltanatinin ilk birkac yili oldukca huzurlu gecmistir Hammurabi gucunu sehir surlarini savunma amaciyla yukseltmek ve tapinaklari genisletmek de dahil olmak uzere bir dizi bayindirlik isi yapmak icin kullanmistir Yaklasik MO 1801 de Zagros Daglari boyunca onemli ticaret yollarinin uzerinde bulunan guclu Elam Kralligi Mezopotamya ovasini isgal etmistir Elam ova devletler arasindaki muttefikleriyle Esnunna Kralligi na saldirmis ve krallikla bir dizi sehri yok etmis ve ilk kez ovanin bazi kisimlarina egemenligini dayatmistir Irak in Sippar kentinde bulunan y MO 1792 y 1750 ye tarihlenen kirec tasitan yapilma adak aniti Kral Hammurabi nin ibadet sirasinda sag kolunu kaldirmasini gosterir British Museum Londra Hammurabi nin Basi olarak bilinen bu bust gunumuzde Hammurabi den birkac yuz yil oncesine ait oldugu dusunulmektedir Louvre Muzesi Paris Elam konumunu pekistirmek icin Hammurabi nin Babil Kralligi ile Larsa Kralligi arasinda bir savas baslatmaya calismistir Hammurabi ile Larsa krali bu oyunu kesfettiklerinde bir ittifak kurmus ve Larsa nin askeri girisime buyuk bir katkisi olmasa da Elamlilari yenmeyi basarmislardir Larsa nin yardimina gelememesinden ofkelenen Hammurabi guneydeki bu guce dusman olmasiyla y MO 1763 yilina kadar Asagi Mezopotamya ovasinin tamaminin kontrolunu ele gecirmistir Guneydeki savas sirasinda Hammurabi ye kuzeydeki Yamhad ve Mari gibi muttefikleri tarafindan yardim edildiginden kuzeydeki askerlerin yoklugu karisikliga yol acmistir Genislemesine devam eden Hammurabi karisikligi bastirarak yonunu kuzeye cevirmis ve kisa sure sonra Esnunna yi yok etmistir Daha sonra Babil ordulari Babil in eski muttefiki Mari de dahil olmak uzere kalan kuzey eyaletlerini fethetmis ancak Mari nin fethinin herhangi bir gercek catisma olmaksizin teslim olma seklinde gerceklesme ihtimalim de mevcuttur Hammurabi Mezopotamya nin kontrolu icin Asurlu I Isme Dagan ile uzun sureli bir savasa girmis ve her iki kral da ustunluk elde etmek icin kucuk devletlerle ittifaklar kurmustur Sonunda Hammurabi galip gelmis ve Isme Dagan i olumunden hemen once devirmistir Asur un yeni krali Mut Askur Hammurabi ye harac odemek zorunda kalmistir Hammurabi sadece birkac yil icinde tum Mezopotamya yi kendi yonetimi altinda birlestirmeyi basarmistir Asur Kralligi yikilmamis ancak hukumdarligi sirasinda harac odemek zorunda kalmis ve bolgedeki buyuk sehir devletlerinden sadece Levant in batisindaki Halep ile bagimsizliklarini korumustur Bununla birlikte Diyarbekir in kuzeyinde Hammurabi nin bir steli bulunmus ve burada Amorilerin Krali unvanini almistir 55 tanesi Hammurabi ye ait mektup olmak uzere Hammurabi ve haleflerinin saltanatlarina tarihlenen cok sayida sozlesme tableti bulunmustur Bu mektuplar sellerle ugrasmaktan ve kusurlu bir takvimde degisiklik yapilmasini zorunlu kilmaktan Babil in devasa hayvan surulerinin bakimini yapmaya kadar bir imparatorlugu yonetmeye dair gunluk tecrubelere dair bir bakis sunmaktadir Hammurabi olunce imparatorlugun idaresi y MO 1750 de oglu ya gecmis ve oglunun yonetimi altinda Babil Imparatorlugu hizla cozulmeye baslamistir KanunlariHammurabi Kanunlari steli Louvre Muzesi Paris Hammurabi Kanunlari gunumuze ulasan en eski kanunlar degildir Ur Nammu Kanunlari ile daha onceden yazilmistir Bununla birlikte Hammurabi Kanunlari bu eski kanun kurallarindan belirgin farkliliklar gosterir ve sonuc olarak daha etkili oldugunu kanitlamistir Hammurabi Kanunlari bir stel uzerine yazilmis ve cok az kisinin okuryazar oldugu dusunulse de herkesin gorebilmesi icin halka acik bir yere yerlestirilmistir Stel daha sonra Elamlar tarafindan ganimet olarak ele gecirilmis ve baskentleri Susa ya goturulmus 1901 de Iran da yeniden kesfedilmis ve gunumuzde Paris teki Louvre Muzesi nde sergilenmektedir Yazmanlar tarafindan 12 tablete yazilmis olan Hammurabi Kanunlari 282 yasa icerir Daha onceki yasalarin aksine Babil in gunluk dili olan Akadca yazilmasiyla sehirdeki herhangi bir okur yazar kisi tarafindan okunabilirdi Daha onceki Sumer hukuk kurallari sucun magdurunu tazmin etmeye odaklanmisken Hammurabi Kanunlari bunun yerine faili fiziksel olarak cezalandirmaya odaklanmistir Hammurabi Kanunlari haksizliga ugrayan bir kisinin cezalandirmada ne yapilmasina izin vermesine iliskin kisitlamalar koyan ilk yazili hukuk krallarindan biridir Kurallarin yapisi cok ozeldir ve her bir suc belirli bir ceza alir Modern standartlara gore cezalar cok sert olma egilimindedir ve bircok suc olum sekil bozuklugu veya goze goz dise dis Lex Talionis Kisas Yasasi adetiyle sonuclanmistir Kanun ayni zamanda masumiyet karinesi fikrinin en eski orneklerinden biridir ve ayrica sanik ile davacinin kanit sunma firsatina sahip oldugunu da belirtir Ancak ongorulen cezayi degistirecek hafifletici kosullara iliskin bir hukum yoktur Stelin tepesindeki bir oymada Hammurabi nin yasalari Babil in adalet tanrisi Samas tan aldigini tasvir eder ve on sozde Hammurabi nin yasalari halka ulastirmak icin Samas tarafindan secildigi belirtilir Bu anlati ile Cikis Kitabi nda Yehova tarafindan Sina Dagi nin tepesinde Musa ya verilen Ahit Kitabi arasinda paralellikler ile iki kanunname arasindaki benzerlikler ikisinin de Semitik bir arka planda ortak bir soydan geldigi fikrini olusturur Bununla birlikte onceki kanun kodlarinin parcalari bulunmus ve buna gore Musa ya ait kanunlarinin dogrudan Hammurabi Kanunlari ndan esinlenmesi olasi degildir Bazi akademisyenler buna itiraz etmistir David P Wright Yahudi Ahit Kanunu nun dogrudan oncelikle ve tamamen Hammurabi Kanunlari na dayandigini savunur 2010 yilinda Ibrani Universitesi nden bir arkeolog ekibi Israil deki Hazor da MO 18 veya 17 yuzyila tarihlenen acikca Hammurabi Kanunlari ndan turetilen yasalari iceren bir civi yazisi tablet kesfetmistir MirasiOlumunden sonra anilmasi Hammurabi tableti 𒄩𒄠𒈬𒊏𒁉 sagdan 4 sutun Babil Krali British Museum Londra Hammurabi ye MO 2 binyilin diger tum krallarindan daha cok saygi gosterilmis ve yasadigi donemde bir tanri olarak ilan edilmenin essiz onuruna sahip olmustur Hammurabi benim tanrimdir anlamina gelen Hammurabi ili kisi adi hukumdarligi sirasinda ve sonrasinda yayginlasmistir Olumunden kisa bir sure sonra yazilan yazilarda Hammurabi esas olarak uc basari icin anilir savasta zafer kazanmak baris getirmek ve adalet getirmek Hammurabi nin fetihleri medeniyeti tum uluslara yaymak icin kutsal bir misyonun parcasi olarak gorulmeye baslanmistir Ur da bulunan bir stel kotulugu boyun egmeye ve tum insanlari Marduk a ibadet etmeye zorlayan guclu bir hukumdar olarak onu kendi sesiyle yuceltir Stelde sunlar yazar Daglari uzak ve dilleri belirsiz olan Elam Guti Subartu ve Tukris halkini Marduk un eline yerlestirdim Ben kendim onlarin saskin zihinlerini duzeltmeye devam ettim Hammurabi nin kendi sesiyle de yazilan daha sonraki bir ilahi onu Marduk icin guclu dogaustu bir guc olarak yuceltir Ben kotuleri yakalayan halki hemfikir yapan kralim Ben ogutlerini kargasaya atan krallar arasinda buyuk ejderhayim Ben dusmanin uzerine gerilen agim Ben korkunc gozlerini kaldiran itaatsizlere olum cezasi veren korku vericiyim Ben kotu niyetleri orten buyuk agim Ben aglari ve asalari kiran genc aslanim Ben beni inciteni yakalayan savas agiyim Hammurabi nin askeri basarilarini ovdukten sonra ilahi son olarak sunu aciklar Ben adaletin krali Hammurabi yim Daha sonraki anma torenlerinde Hammurabi nin buyuk bir kanun koyucu olarak rolu diger tum basarilarindan daha cok vurgulanmaya baslanmis ve askeri basarilari onemsiz hale gelmistir Hammurabi nin hukumdarligi uzak gecmiste yasanan tum olaylarin referans noktasi olmustur Hammurabi nin dorduncu halefi olan doneminde yazildigi dusunulen ve Tanrica Istar a yonelik bir ilahide soyle denir Bu sarkiyi ilk kahramanlik sarkisi olarak duyan kral Hammurabi dir Bu sarki senin icin onun hukumdarliginda bestelendi Ona sonsuz hayat verilsin Olumunden sonraki yuzyillar boyunca Hammurabi nin yasalari yazi alistirmalarinin bir parcasi olarak yazmanlar tarafindan kopyalanmaya devam edilmis ve hatta kismen Sumerceye cevrilmistir Siyasi mirasi I Sutruk Nahunte tarafindan ele gecirilen Hammurabi nin stelinin bir kopyasi Stel sadece kismen silinmis ve asla yeniden yazilmamistir Hammurabi doneminde Babil Guney Mezopotamya daki en kutsal sehir konumunu selefi Nippur dan ele gecirmistir Hammurabi nin halefi nin yonetimi altinda kisa omurlu Babil Imparatorlugu cokmeye baslamistir Kuzey Mezopotamya da hem Amorier hem de Babilliler Akadca konusan yerli bir hukumdar olan Puzur Sin tarafindan Asur dan surulmustur Yaklasik ayni zamanlarda yerli Akadca konusanlar Mezopotamya nin en guneyinde Amori Babil yonetimini terk ederek asagi yukari eski Sumer bolgesinde Sealand Hanedanligi ni yarattilar Yaklasik ayni zamanlarda yerli Akadca konusanlar Mezopotamya nin en guneyindeki Amori Babil yonetimine son vererek asagi yukari eski Sumer bolgesinde Sealand Hanedanligi ni yaratmistir Hammurabi nin basarisiz halefleri ve gibi Asur krallarinin yani sira guneyde Sealand Hanedanligi doguda Elam ve kuzeydogudan Kassitlerin elinde daha fazla yenilgi ve toprak kaybiyla karsilamistir Boylelikle Babil bir zamanlar kurulurken sahip oldugu ufak ve kucuk devlet durumuna geri donmus oldu Hammurabi nin Amorite Hanedanligi icin son darbe MO 1595 te gerceklesmistir Babil guclu Hitit Imparatorlugu tarafindan yagmalanip fethedilmesiyle Mezopotamya daki tum Amori siyasi varligina son verilmistir Ancak Hint Avrupa dili konusan Hititler Babil i Zagros Daglari nda yasayan ve izole bir dil konusan Kassit muttefiklerine devrederek buradan ayrilmistir Bu Kassit Hanedani Babil i 400 yildan uzun bir suredir yonetmis ve Hammurabi nin yasalari da dahil olmak uzere Babil kulturunun bircok yonunu benimsemistir Amori Hanedani nin dususunden sonra bile Hammurabi hala hatirlanmis ve saygi gormustur Elam krali I Sutruk Nahunte MO 1158 de Babil e baskin duzenlediginde ve bircok tas anitini alip goturdugunde bu anitlarin uzerindeki yazitlarin cogunu sildirmis ve uzerine yeni yazitlar kazimistir Hammurabi Kanunlari ni iceren stelde ise sadece dort veya bes sutun silinmis ve hicbir yeni yazi eklenmemistir Hammurabi nin olumunden bin yildan fazla bir sure sonra Babil in hemen kuzeybatisindaki Firat Nehri kiyisindaki krallari Hammurabi nin kendi atalari oldugunu iddia etmistir Modern yeniden kesfi Amerika Birlesik Devletleri Kongresi nde yer alan Hammurabi nin yarim kabartmasi On dokuzuncu yuzyilin sonlarinda Hammurabi Kanunlari Kutsal Kitap ile antik Babil metinleri arasindaki iliski uzerine Almanya da hararetli Babel und Bibel Babil ve Kutsal Kitap tartismalarinda onemli bir fikir catismasi merkezi haline gelmistir Ocak 1902 de Alman Asurolog Friedrich Delitzsch Sing Akademie zu Berlin de Kaiser ve esinin onunde bir konferans vermis ve burada Eski Ahit teki Musa Kanunlari nin Hammurabi Kanunlari ndan dogrudan kopyalandigini savunmustur Delitzsch in konferansi o kadar tartismaliydi ki Eylul 1903 e kadar gazete ve dergilerden bu konferansa yanit olarak yazilan 1 350 kisa makale 300 den fazla uzun makale ve yirmi sekiz brosur toplamayi basarmistir Bu makalelerin birkaci haricinde cogunlukla Delitzsch elestirilmistir Kaiser Delitzsch ten ve onun radikal goruslerinden uzak durmus ve 1904 sonbaharinda Delitzsch ucuncu konferansini Berlin yerine Koln ve Frankfurt ta vermek zorunda kalmistir Musa Kanunlari ile Hammurabi Kanunlari arasindaki varsayilan iliski daha sonra Delitzsch in 1920 21 tarihli Die grosse Tauschung cev Buyuk Aldatma adli kitabinda Ibrani Kutsal Kitabi nin Babil etkisiyle onarilamaz bir sekilde bozuldugu ve Hristiyanlarin en sonunda ancak beseri Eski Ahit i tamamen ortadan kaldirarak gercege Yeni Ahit in Aryan mesajina inanabilecegi argumaninin onemli bir parcasi haline gelmistir Yirminci yuzyilin baslarinda bircok bilim insani Hammurabi nin Yaratilis Kitabi 14 1 deki krali olduguna inanmistir Bu gorus gunumuzde buyuk olcude reddedilmis ve Amrafel in varligi Kutsal Kitap disindaki hicbir yazida tasdik edilmemistir Hammurabi nin kanun koyucu ununden dolayi tasviri bircok Birlesik Devletler hukumet binasinda yer almaktadir Hammurabi Amerikan Kongre Binasi ndaki ABD Temsilciler Meclisi odasindaki mermer kabartmalarda tasvir edilen 23 kanun koyucudan biridir ABD Yuksek Mahkeme binasinin guney duvarinda Hammurabi de dahil olmak uzere tarihin buyuk hukukculari ni tasvir eden a ait bir friz mevcuttur Saddam Huseyin zamaninda Irak Ordusu nun 1 Hammurabi Zirhli Tumeni modern Irak ile Arap oncesi Mezopotamya kulturleri arasindaki baglantiyi vurgulama cabasinin bir parcasi olarak eski kralin adini almistir Dipnotlar Akadca 𒄩𒄠𒈬𒊏𒁉 Ḫa am mu ra bi Amoricedeki ʻAmmurapi erkek akraba bir sifacidir sozcugunden bu da ʻAmmu baba tarafi erkek akraba ile Rapi sifaci sozcugunden turemistir Pennsylvania Universitesi nde eskiden Sami dilleri profesoru olan Barton iki metin arasinda benzerlikler olsa da her iki yasanin butunlugunun incelenmesi arastiriciyi Eski Ahit yasalarinin temelde Babil yasalarina bagli olmadigina ikna eder der Bu tur benzerliklerin iki kultur arasindaki oncullerin benzerliginden ve genel entelektuel bakis acilarindan kaynaklandigini ancak carpici farkliliklarin dogrudan bir odunc almanin olmadigini gosterdigini belirtir KaynakcaOzel 27 Agustos 1992 The Time of Confusion Ancient Iraq Penguin Books s 266 ISBN 9780141938257 27 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Beck Roger B Black Linda Krieger Larry S Naylor Phillip C Shabaka Dahia Ibo 1999 World History Patterns of Interaction Evanston IL ISBN 978 0 395 87274 1 OCLC 39762695 Van De Mieroop 2005 s 1 Van De Mieroop 2005 ss 1 2 a b Van De Mieroop 2005 s 3 Van De Mieroop 2005 ss 3 4 Van De Mieroop 2005 s 16 Arnold 2005 s 43 Van De Mieroop 2005 ss 15 16 Van De Mieroop 2005 s 17 Claire Iselin Musee du Louvre 2 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b Van De Mieroop 2005 s 18 a b Van De Mieroop 2005 s 31 Van De Mieroop 2005 ss 40 41 Van De Mieroop 2005 ss 54 55 Van De Mieroop 2005 ss 64 65 a b c Arnold 2005 s 45 1919 The Empire of the Amorites s 97 Breasted 2003 s 129 Breasted 2003 ss 129 130 Arnold 2005 s 42 a b c d Davies W W Ocak 2003 Codes of Hammurabi and Moses Kessinger Publishing ISBN 978 0 7661 3124 8 OCLC 227972329 a b Breasted 2003 s 141 a b c d Bertman Stephen 2003 Handbook to Life in Ancient Mesopotamia Oxford Ingiltere Oxford University Press s 71 ISBN 978 019 518364 1 14 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Aralik 2020 Prince J Dyneley 1904 The Code of Hammurabi The American Journal of Theology 8 3 ss 601 609 doi 10 1086 478479 JSTOR 3153895 Victimology Theories and Applications Ann Wolbert Burgess Albert R Roberts Cheryl Regehr Jones amp Bartlett Learning 2009 s 103 Kleiner Fred S 2010 Gardner s Art through the Ages The Western Perspective 13 1 Boston Massachusetts Wadsworth Cengage Learning s 29 ISBN 978 0 495 57360 9 17 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Aralik 2020 Smith J M Powis 2005 The Origin and History of Hebrew Law Clark New Jersey The Lawbook Exchange Ltd s 13 ISBN 978 1 58477 489 1 15 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Aralik 2020 a b Douglas J D Tenney Merrill C 2011 Zondervan Illustrated Bible Dictionary Grand Rapids Michigan Zondervan s 1323 ISBN 978 0310229834 a b c Archaeology and the Bible University of Michigan Library 2009 s 406 a b Unger M F Archaeology and the Old Testament Grand Rapids Zondervan Publishing Co 1954 s 156 157 a b Free J P Archaeology and Biblical History Wheaton Scripture Press 1950 1969 s 121 Wright David P 2009 Inventing God s Law How the Covenant Code of the Bible Used and Revised the Laws of Hammurabi Oxford Ingiltere Oxford University Press ss 3 ve bircok yerde Tablet Discovered by Hebrew U Matches Code of Hammurabi HolyLand Holdings Ltd 26 Haziran 2010 2 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Aralik 2020 Cuneiform Tablets in the British Museum PDF British Museum 1905 ss Plates 44 and 45 29 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Aralik 2020 Budge E A Wallis Ernest Alfred Wallis King L W Leonard William 1908 A guide to the Babylonian and Assyrian antiquities Londra Mutevelli heyetinin emriyle basilmistir s 147 Tum transkripsiyon icin cdli ucla edu 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b Van De Mieroop 2005 s 128 a b c Van De Mieroop 2005 s 127 a b Van De Mieroop 2005 s 126 a b Van De Mieroop 2005 ss 126 127 a b c Van De Mieroop 2005 s 129 a b Van De Mieroop 2005 ss 129 130 Schneider Tammi J 2011 An Introduction to Ancient Mesopotamian Religion Grand Rapids Michigan William B Eerdman s Publishing Company ss 58 59 ISBN 978 0 8028 2959 7 12 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 18 Aralik 2020 Georges Roux Ancient Iraq a b c DeBlois 1997 s 19 Van De Mieroop 2005 s 130 a b Ziolkowski 2012 s 25 a b Ziolkowski 2012 ss 23 25 7 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi 15 Temmuz 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi North Robert 1993 Abraham Metzger Bruce M Coogan Michael D Ed The Oxford Companion to the Bible Oxford Oxford University Press s 5 ISBN 978 0 19 504645 8 a b Granerod Gard 26 Mart 2010 Abraham and Melchizedek Scribal Activity of Second Temple Times in Genesis 14 and Psalm 110 Berlin Germany Walter de Gruyter s 120 ISBN 978 3 11 022346 0 15 Aralik 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2008 PDF Supreme Court of the United States 1 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2008 Biskupic Joan 11 Mart 1998 Lawgivers From Two Friezes Great Figures of Legal History Gaze Upon the Supreme Court Bench WP Company LLC The Washington Post 18 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Kasim 2017 Genel Arnold Bill T 2005 Who Were the Babylonians Brill Publishers ISBN 978 90 04 13071 5 OCLC 225281611 Breasted James Henry 2003 Ancient Time or a History of the Early World Part 1 Kessinger Publishing ISBN 978 0 7661 4946 5 OCLC 69651827 DeBlois Lukas 1997 An Introduction to the Ancient World Routledge ISBN 978 0 415 12773 8 OCLC 231710353 Van De Mieroop Marc 2005 King Hammurabi of Babylon A Biography ISBN 978 1 4051 2660 1 OCLC 255676990 Ziolkowski Theodore 2012 Gilgamesh among Us Modern Encounters with the Ancient Epic Ithaca New York ve Londra Ingiltere Cornell University Press ISBN 978 0 8014 5035 8 9 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 18 Aralik 2020 Konuyla ilgili yayinlarFinet Andre 1973 Le trone et la rue en Mesopotamie L exaltation du roi et les techniques de l opposition in La voix de l opposition en Mesopotamie Bruxelles Institut des Hautes Etudes de Belgique OCLC 652257981 Jacobsen Th 1943 Primitive democracy in Ancient Mesopotamia Journal of Near Eastern Studies 2 3 ss 159 172 doi 10 1086 370672 Finkelstein J J 1966 The Genealogy of the Hammurabi Dynasty Journal of Cuneiform Studies 20 3 ss 95 118 doi 10 2307 1359643 JSTOR 1359643 Hammurabi 1952 Driver G R Miles John C Ed The Babylonian Laws Oxford Clarendon Press Leemans W F 1950 The Old Babylonian Merchant His Business and His Social Position Leiden Brill 1956 Diplomacy in Western Asia in the Early Second Millennium BC Iraq 18 1 ss 68 110 doi 10 2307 4199599 JSTOR 4199599 Pallis S A 1956 The Antiquity of Iraq A Handbook of Assyriology Kopenhag Ejnar Munksgaard Richardson M E J 2000 Hammurabi s laws text translation and glossary Sheffield Sheffield Acad Press ISBN 978 1 84127 030 2 Saggs H W F 1988 The greatness that was Babylon a survey of the ancient civilization of the Tigris Euphrates Valley Londra Sidgwick amp Jackson ISBN 978 0 283 99623 8 Yoffee Norman 1977 The economic role of the crown in the old Babylonian period Malibu CA Undena Publications ISBN 978 0 89003 021 9 Dis baglantilarVikisoz de Hammurabi ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Wikimedia Commons ta Hammurabi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Hammurabi Kanunlari na Yakindan Bakis Louvre Muzesi 22 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hammurabi calismalari Gutenberg Projesi Internet Archive daki Hammurabi tarafindan olusturulan ya da hakkindaki eserlerResmi unvanlarOnce gelen Babil Krali Sonra gelen