Antiochia ya da Menderes üzerindeki Antiokheia (Yunanca: Ἀντιόχεια τοῦ Μαιάνδρου; Latince: Antiochia ad Maeandrum; Türkçe: Menderes Antakyası), alternatif ismiyle Pythopolis, Aydın İli, Kuyucak İlçesi, Başaran Köyü yakınlarında yer alan eski bir Karya kentidir.
Antiokheia Türkiye haritasındaki konumu. | |
Diğer adı | Pythopolis |
---|---|
Konum | Aydın, Türkiye |
Bölge | Ege Bölgesi |
Koordinatlar | 37°52′24″N 28°34′27″E / 37.873435°K 28.574239°D |
Tür | Yerleşim yeri |
Tarihçe | |
Kurucu | I. Antiohos |
Devir(ler) |
|
Olay(lar) | 1211 - Alaşehir Muharebesi |
Sit ayrıntıları | |
Durum | Toprak altında |
Antiochia antik kenti Azizabat ve Başaran arasında Asartepe adı verilen denilen bölgede Dandalaz Çayı (Morsynos) kenarında bulunmaktadır. Dandalaz çayı'nın Menderes Nehri’ne karıştığı noktaya yakın yerde kurulduğu için antik kent Antiochia ad Maeandrum yani Menderes Antiokheiası olarak da adlandırılır.
Türkiye'de bilinen üç Antiochia (Antiokehia) antik kentinden biridir. Bunlardan biri Hatay‘da bulunan Antakya (antik kent), biri Isparta Yalvaç’ta bulunan Antioheia (Pisidya), diğeri de buradaki Menderes Antiokheiası'dır.
Konumu ve adı
Ephesus'tan başlayıp Büyük İpek Yolu'nun güney kolunu oluşturan ve Maeander (Menderes) Nehri üzerinden geçen ticaret yolunun üzerinde kurulu olan Antiokheia, bu önemli ticaret yolunun Maeander Nehri üzerindeki köprüsünü kontrol ediyordu. Aynı zamanda, 'nı Aphrodisias üzerinden Tabae Ovası'na bağlayan yan yolun ana yola kavuştuğu noktada bulunmasıyla da önemli bir stratejik konuma sahipti.
Antik kent hiç kazılmamış, neredeyse tamamen toprak altındadır. Yüzeyde görünen kısımlar da yıkıntı durumdadır.
İS 2. yüzyılın ilk yarısında yaşamış ünlü coğrafyacı Batlamyus, dünya üzerindeki yerleşim yerlerini kapsayan büyük atlasında, söz konusu kente 'Maiandros nehrinin kıyısında' anlamına gelen 'Προς Μαιανδροω' şeklinde atıfta bulunmuştur. Kentin sikkeleri incelendiğinde ise, üzerinde 'Maiandros nehri üzerindeki Antiokheia' anlamına gelen Grekçe: ΑΝΤΙΟΧΕΩΝ ΤΩΝ ΠΡΟΣ ΤΩ ΜΑΙΑΝΔΡΟΩ ibaresi yer almaktadır. Bu coğrafi ve numizmatik veriler, kentin hem antik coğrafya metinlerinde hem de madeni paralar üzerinde belirgin bir şekilde Maiandros nehri ile ilişkilendirildiğini göstermektedir.
Kentin ismi, Latince kaynaklarda "Antiocheia ad Maeandrum" şeklinde ifade edilmiştir. Örneğin, MÖ 59 - MS 17 yılları arasında yaşamış olan ünlü Roma tarihçisi Titus Livius, "Roma'nın Kuruluşundan İtibaren" adlı eserinin 38. kitabının 13. bölümünde, kent için "Maeandros nehri üzerindeki Antiocheia" anlamına gelen "Antiochiam super Maeandrum" ifadesini kullanmıştır. Gençlik yıllarında Karya bölgesindeki Nysa (Sultanhisar) antik kentinde eğitim gören ünlü coğrafyacı Strabon ise, "Coğrafya" adlı eserinin Anadolu'ya dair 13. kitabında, Antiocheia ad Maeandrum'un coğrafi konumunu şöyle aktarır:
"Kutsal şehirden sonra, Maeander nehrinin ötesindeki bölgeleri inceleyelim. Laodikeia, Aphrodisias ve Karura çevresindeki yerler zaten anlatıldı. Sıradaki ise batıda, Maeander üzerindeki Antiokheia şehridir ki burası artık Karya toprakları içinde kalmaktadır." (XIII.4.15).
Tarihi
Şehir, Selevkos hükümdarı I. Antiochus tarafından muhtemelen bir synoikismos (şehir birleştirme) yoluyla kurulmuştu, ancak daha önce de bir yerleşim yeri olarak mevcuttu. Bir süre alternatif olarak Pythopolis adıyla da anıldı. Köprüsü ve Menderes boyunca uzanan önemli ticaret yolu üzerindeki konumu sayesinde, sofist Diotrephes'in memleketi olan şehir, özellikle Roma döneminde bölgesel önem kazandı. Bu önem, M.S. 3. yüzyılda şehrin bastığı paralarda anıtsal Menderes Köprüsü'nün defalarca tasvir edilmesinde kendini gösterir. Titus Livius'a göre, M.Ö. 189'da Konsül , Galatlar'a karşı savaşı sırasında şehirden geçti ve şehir imparatorluk döneminde bir kaleye dönüştürüldü. M.S. 113 kışında İmparator Trajan Antiochia'yı ziyaret etti. Şehir, özellikle Decius, Valerian ve Gallienus dönemlerinde Sasani istilalarıyla bağlantılı olarak merkezi bir stratejik rol üstlenmiş olmalıdır.
1148'de İkinci Haçlı Seferi ordusu, Menderes Savaşı'nda Türklerin kararlı direnişi karşısında bu bölgede Menderes nehrini geçmekte zorlanmıştır.
1197 başlarında, Lykos (Çürüksu) vadisindeki önemli Bizans şehirleri Laodikeia ve Khonai, Bizans İmparatorluğu'na karşı isyan eden tarafından ele geçirilince, kent askeri ve idari bir Bizans bölümü olan Maiandros Teması'nın yeni başkenti haline geldi.
Şehir, Anadolu Selçuklu Devleti ile İznik İmparatorluğu arasındaki Menderes'teki Antiochia Savaşı (1211) bağlamında Orta Çağ'da hala surlarla çevrili olarak tanımlanmaktadır; ne zaman terk edildiği belirsizdir.
Piskoposluk
Menderes'teki Antiokheia piskoposluğu, Roma eyaleti Karya'nın başkenti Stauropolis'in (Aphrodisias) metropol makamının seçmen piskoposlarından biriydi. Piskoposu Eusebius 325'te Birinci İznik Konsili'nde, Dionysius 451'de Kalkedon Konsili'nde, Georgius 692'de Trullo Konsili'nde ve Theophanes 879'da I. Fotios'un Konstantinopolis Konsili'nde bulunuyordu. Menophanes, Monofizitizm nedeniyle 518'de tahttan indirilmiştir.
Artık bir yerleşim piskoposluğu olmayan Menderes'teki Antiokheia (Latince: Antiochia ad Maeandrum), bugün Katolik Kilisesi tarafından 1933 yılından itbaren itibari (titular) bir yer olarak listelenmiştir.
Kalıntılar
Bölgeyi 1842 yılında ziyaret eden ve kentin yapıları hakkında sınırlı olsa da bilgi veren W. J. Hamilton, yüzeyde gördüğü yapı kalıntıları hakkında özellikle; Sur duvarlarıyla Stadyum hakkında inşa yönü ve planı gibi hususlarda önemli bilgiler vermiştir.
Aphrodisias kazı ekibinden Christopher Ratté ve bazı kişiler 1994 yılında bölgeyi ziyaret edip bir taslak plan hazırlamalarına rağmen harabelerde bir kazı yapılmadı. Yaklaşık 60 ila 70 hektarlık (150 ila 170 dönüm) bir alanı kaplayan, iyi tahkim edilmiş bir Bizans bölgesini gözlemlediler. 200 metre (660 ft) uzunluğundaki bir Roma stadyumunun kalıntıları da görülebilmektedir.
Kalıntıların yakınında Türk egemenliğinden olan görünürdeki tek yapı; şehrin güney doğudaki en uç noktasında yer alan Aydınoğlu Umur Bey'in kızı olan Hafsa Hatun'a ait türbedir.
Kaynakça
- ^ a b c "Antiokheia Ad Maendrum Antik Kenti". kuyucak.gov.tr. 17 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2024.
- ^ Söner, Rıza Haluk (1 Haziran 2017). "ANTİOKHEİA AD MAEANDRUM ANTİK KENTİ". HUMANITAS - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi. 5 (9): 139-153. doi:10.20304/humanitas.318518. ISSN 2147-088X. 17 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2024.
- ^ a b Livius, Ab urbe condita 38, 13
- ^ Gaius Plinius Secundus, Naturalis historia 5, 108; Bizanslı Stefanos, s. Antiocheia.
- ^ Quien (O.P.), Michel Le (1740). Oriens christianus: in quatuor patriarchatus digestus : quo exhibentur ecclesiae, patriarchae caeterique praesules totius orientis (Latince). ex Typographia Regia.
- ^ Ruggieri, Vincenzo (1996). "A historical Addendum to the episcopal Lists of Caria". Revue des études byzantines. 54 (1): 221-234. doi:10.3406/rebyz.1996.1924.
- ^ "Titular See of Antiochia ad Mæandrum, Turkiye 🇹🇷". GCatholic. 17 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2024.
- ^ Annuario Pontificio 2013 (Libreria Editrice Vaticana 2013 ISBN 978-88-209-9070-1), p. 834
- ^ Hamilton, William John (26 Ocak 2012). Researches in Asia Minor, Pontus, and Armenia. Cambridge University Press. ISBN .
- ^ Smith, R. R. R.; Ratté, Christopher (1 Ocak 1996). "Archaeological Research at Aphrodisias in Caria, 1994". American Journal of Archaeology. 100 (1): 5-33. doi:10.2307/506295. ISSN 0002-9114.
- ^ Barnes, Hugh; Whittow, Mark (1993). "The Oxford University/British Institute of Archaeology at Ankara Survey of Medieval Castles of Anatolia (1992) Mastaura Kalesi: a Preliminary Report". Anatolian Studies. 43: 117-135. doi:10.2307/3642969. ISSN 0066-1546.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Antiochia ya da Menderes uzerindeki Antiokheia Yunanca Ἀntioxeia toῦ Maiandroy Latince Antiochia ad Maeandrum Turkce Menderes Antakyasi alternatif ismiyle Pythopolis Aydin Ili Kuyucak Ilcesi Basaran Koyu yakinlarinda yer alan eski bir Karya kentidir Antiocheia Turkce Menderes AntiokyasiYunanca Ἀntioxeia toῦ Maiandroy Latince Antiochia ad MaeandrumAntiokheiaTurkiye haritasindaki konumu Diger adiPythopolisKonumAydin TurkiyeBolgeEge BolgesiKoordinatlar37 52 24 N 28 34 27 E 37 873435 K 28 574239 D 37 873435 28 574239TurYerlesim yeriTarihceKurucuI AntiohosDevir ler Roma donemi Bizans donemiOlay lar 1211 Alasehir MuharebesiSit ayrintilariDurumToprak altindaAntiochia ad Maeandrum antik kentinde darb edilmis Tetradrahmi kategorisinde olan antik sikke Sikke on yuzde defne celengi ile sakalli Zeus tasviri arka tip Zebu bogasi onunde kucuk kadin figuru ustte iki satirda antik kentin ismi ANTIOXEWN TWN PPOS TW boganin arkasinda Buyuk Menderes nehirin Yunanca ismi MAIANDPWS altta EVNIKOS lejanti Antiochia antik kenti Azizabat ve Basaran arasinda Asartepe adi verilen denilen bolgede Dandalaz Cayi Morsynos kenarinda bulunmaktadir Dandalaz cayi nin Menderes Nehri ne karistigi noktaya yakin yerde kuruldugu icin antik kent Antiochia ad Maeandrum yani Menderes Antiokheiasi olarak da adlandirilir Turkiye de bilinen uc Antiochia Antiokehia antik kentinden biridir Bunlardan biri Hatay da bulunan Antakya antik kent biri Isparta Yalvac ta bulunan Antioheia Pisidya digeri de buradaki Menderes Antiokheiasi dir Konumu ve adiEphesus tan baslayip Buyuk Ipek Yolu nun guney kolunu olusturan ve Maeander Menderes Nehri uzerinden gecen ticaret yolunun uzerinde kurulu olan Antiokheia bu onemli ticaret yolunun Maeander Nehri uzerindeki koprusunu kontrol ediyordu Ayni zamanda ni Aphrodisias uzerinden Tabae Ovasi na baglayan yan yolun ana yola kavustugu noktada bulunmasiyla da onemli bir stratejik konuma sahipti Antik kent hic kazilmamis neredeyse tamamen toprak altindadir Yuzeyde gorunen kisimlar da yikinti durumdadir IS 2 yuzyilin ilk yarisinda yasamis unlu cografyaci Batlamyus dunya uzerindeki yerlesim yerlerini kapsayan buyuk atlasinda soz konusu kente Maiandros nehrinin kiyisinda anlamina gelen Pros Maiandrow seklinde atifta bulunmustur Kentin sikkeleri incelendiginde ise uzerinde Maiandros nehri uzerindeki Antiokheia anlamina gelen Grekce ANTIOXEWN TWN PROS TW MAIANDROW ibaresi yer almaktadir Bu cografi ve numizmatik veriler kentin hem antik cografya metinlerinde hem de madeni paralar uzerinde belirgin bir sekilde Maiandros nehri ile iliskilendirildigini gostermektedir Kentin ismi Latince kaynaklarda Antiocheia ad Maeandrum seklinde ifade edilmistir Ornegin MO 59 MS 17 yillari arasinda yasamis olan unlu Roma tarihcisi Titus Livius Roma nin Kurulusundan Itibaren adli eserinin 38 kitabinin 13 bolumunde kent icin Maeandros nehri uzerindeki Antiocheia anlamina gelen Antiochiam super Maeandrum ifadesini kullanmistir Genclik yillarinda Karya bolgesindeki Nysa Sultanhisar antik kentinde egitim goren unlu cografyaci Strabon ise Cografya adli eserinin Anadolu ya dair 13 kitabinda Antiocheia ad Maeandrum un cografi konumunu soyle aktarir Kutsal sehirden sonra Maeander nehrinin otesindeki bolgeleri inceleyelim Laodikeia Aphrodisias ve Karura cevresindeki yerler zaten anlatildi Siradaki ise batida Maeander uzerindeki Antiokheia sehridir ki burasi artik Karya topraklari icinde kalmaktadir XIII 4 15 TarihiSehir Selevkos hukumdari I Antiochus tarafindan muhtemelen bir synoikismos sehir birlestirme yoluyla kurulmustu ancak daha once de bir yerlesim yeri olarak mevcuttu Bir sure alternatif olarak Pythopolis adiyla da anildi Koprusu ve Menderes boyunca uzanan onemli ticaret yolu uzerindeki konumu sayesinde sofist Diotrephes in memleketi olan sehir ozellikle Roma doneminde bolgesel onem kazandi Bu onem M S 3 yuzyilda sehrin bastigi paralarda anitsal Menderes Koprusu nun defalarca tasvir edilmesinde kendini gosterir Titus Livius a gore M O 189 da Konsul Galatlar a karsi savasi sirasinda sehirden gecti ve sehir imparatorluk doneminde bir kaleye donusturuldu M S 113 kisinda Imparator Trajan Antiochia yi ziyaret etti Sehir ozellikle Decius Valerian ve Gallienus donemlerinde Sasani istilalariyla baglantili olarak merkezi bir stratejik rol ustlenmis olmalidir 1148 de Ikinci Hacli Seferi ordusu Menderes Savasi nda Turklerin kararli direnisi karsisinda bu bolgede Menderes nehrini gecmekte zorlanmistir 1197 baslarinda Lykos Curuksu vadisindeki onemli Bizans sehirleri Laodikeia ve Khonai Bizans Imparatorlugu na karsi isyan eden tarafindan ele gecirilince kent askeri ve idari bir Bizans bolumu olan Maiandros Temasi nin yeni baskenti haline geldi Sehir Anadolu Selcuklu Devleti ile Iznik Imparatorlugu arasindaki Menderes teki Antiochia Savasi 1211 baglaminda Orta Cag da hala surlarla cevrili olarak tanimlanmaktadir ne zaman terk edildigi belirsizdir PiskoposlukMenderes teki Antiokheia piskoposlugu Roma eyaleti Karya nin baskenti Stauropolis in Aphrodisias metropol makaminin secmen piskoposlarindan biriydi Piskoposu Eusebius 325 te Birinci Iznik Konsili nde Dionysius 451 de Kalkedon Konsili nde Georgius 692 de Trullo Konsili nde ve Theophanes 879 da I Fotios un Konstantinopolis Konsili nde bulunuyordu Menophanes Monofizitizm nedeniyle 518 de tahttan indirilmistir Artik bir yerlesim piskoposlugu olmayan Menderes teki Antiokheia Latince Antiochia ad Maeandrum bugun Katolik Kilisesi tarafindan 1933 yilindan itbaren itibari titular bir yer olarak listelenmistir KalintilarBolgeyi 1842 yilinda ziyaret eden ve kentin yapilari hakkinda sinirli olsa da bilgi veren W J Hamilton yuzeyde gordugu yapi kalintilari hakkinda ozellikle Sur duvarlariyla Stadyum hakkinda insa yonu ve plani gibi hususlarda onemli bilgiler vermistir Aphrodisias kazi ekibinden Christopher Ratte ve bazi kisiler 1994 yilinda bolgeyi ziyaret edip bir taslak plan hazirlamalarina ragmen harabelerde bir kazi yapilmadi Yaklasik 60 ila 70 hektarlik 150 ila 170 donum bir alani kaplayan iyi tahkim edilmis bir Bizans bolgesini gozlemlediler 200 metre 660 ft uzunlugundaki bir Roma stadyumunun kalintilari da gorulebilmektedir Kalintilarin yakininda Turk egemenliginden olan gorunurdeki tek yapi sehrin guney dogudaki en uc noktasinda yer alan Aydinoglu Umur Bey in kizi olan Hafsa Hatun a ait turbedir Kaynakca a b c Antiokheia Ad Maendrum Antik Kenti kuyucak gov tr 17 Eylul 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Eylul 2024 Soner Riza Haluk 1 Haziran 2017 ANTIOKHEIA AD MAEANDRUM ANTIK KENTI HUMANITAS Uluslararasi Sosyal Bilimler Dergisi 5 9 139 153 doi 10 20304 humanitas 318518 ISSN 2147 088X 17 Eylul 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Eylul 2024 a b Livius Ab urbe condita 38 13 Gaius Plinius Secundus Naturalis historia 5 108 Bizansli Stefanos s Antiocheia Quien O P Michel Le 1740 Oriens christianus in quatuor patriarchatus digestus quo exhibentur ecclesiae patriarchae caeterique praesules totius orientis Latince ex Typographia Regia Ruggieri Vincenzo 1996 A historical Addendum to the episcopal Lists of Caria Revue des etudes byzantines 54 1 221 234 doi 10 3406 rebyz 1996 1924 Titular See of Antiochia ad Maeandrum Turkiye GCatholic 17 Eylul 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Eylul 2024 Annuario Pontificio 2013 Libreria Editrice Vaticana 2013 ISBN 978 88 209 9070 1 p 834 Hamilton William John 26 Ocak 2012 Researches in Asia Minor Pontus and Armenia Cambridge University Press ISBN 978 1 108 04225 3 Smith R R R Ratte Christopher 1 Ocak 1996 Archaeological Research at Aphrodisias in Caria 1994 American Journal of Archaeology 100 1 5 33 doi 10 2307 506295 ISSN 0002 9114 Barnes Hugh Whittow Mark 1993 The Oxford University British Institute of Archaeology at Ankara Survey of Medieval Castles of Anatolia 1992 Mastaura Kalesi a Preliminary Report Anatolian Studies 43 117 135 doi 10 2307 3642969 ISSN 0066 1546