Ateşkes Devletleri (Umman Ateşkesi, Umman Kıyısı Ateşkes Devletleri, Ateşkes Kıyısı ve Ateşkes Şeyhlikleri olarak da bilinir.) Basra Körfezi'nde bulunan, 1971'de sona eren bir grup şeyhliğe verilen isimdir. 1820'den 1971'de Birleşik Arap Emirlikleri'nin kuruluşuna kadar Büyük Britanya himayesiydiler.
Trucial States Trucial States Ateşkes Devletleri | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1820-1971 | |||||||||||||||||
![]() Bayrak | |||||||||||||||||
Hükûmet | Birleşik Krallık himayeleri, Federal Mutlak Monarşi. British Raj Prenslik devletleri (1947'ye kadar) | ||||||||||||||||
Tarihçe | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
|
Genel bakış
Antlaşma kapsamında İngiliz himayesine giren şeyhlikler:
- Abu Dabi (1820–1971)
- Acman (1820–1971)
- Dubai (1820–1971)
- Şarika (1820–1971)
- Ümm el Kayveyn (1820–1971)
- Ras el Hayme (1822–1971)
- Dibba (1871–1951)
- (1875–1922)
- Füceyre (1902–1971)
- (1903–1952)
- (1915–1942)
1853 tarihli ile Basra Körfezi kıyısında bulunan şeyhlikler, 1880'de Bahreyn'in de katıldığı bir süreçte 1892 tarihli Münhasırlık Antlaşması (Exclusivity Agreements)'na kadar Birleşik Krallık ile daimi müttefik oldular ve Büyük Britanya himayesine girdiler. 1892 tarihli antlaşma ile emirlikler dış ilişkiler bakımından Britanya kontrolüne girdi. Paul Balfour'a göre bu antlaşma ile ortaya çıkan yeni durum; resmî himayeden daha eksik bir durum ancak emirliklerin Britanya çıkarları doğrultusunda dış saldırılardan korunmasına yönelik bir karşılıklı değişiklik hali doğuran bir antlaşmaydı.Hindistan para birimi Rupi, davalüe edildiği 1969'a kadar Katar, Bahreyn ve Umman gibi Basra Körfezi ülkelerinde olduğu gibi Ateşkes Devletleri'nin de facto para birimi olarak kaldı, 1969'da bu emirlikler kendi para birimlerini açıkladılar. 1952'de kalan yedi emirlik arasında işbirliğini teşvik etmek üzere kuruldu.
Basra Körfezinde Osmanlı İmparatorluğu Dönemi
16.yüzyılda paylaşılmış bir yeni dünya çıkmaya başladı. İspanya Amerika’ya Portekiz ise Hint Okyanusu’na, Hindistan’a, Arabistan Yarımadası’na, Basra Körfezi’ne ve Kızıldeniz’e yerleşme, buralara hakim olma çabası içine girdi. İspanya ve Portekiz, Osmanlı Devleti’nin doğuya yayılma politikasına hem batıya yayılarak hem de doğuya yayılarak cevap verdi. Bir anlamda 16. yüzyıla İspanya ve Portekiz’in terazileme (dengeleme) politikaları damgasını vurdu. Mekke Şerifi o sıralarda 13-14 yaşlarında olan oğlu Ebu Numey'i Kahire'ye göndererek I. Selim'e bağlılığını bildirdi.Osmanlı'nın Basra bölgesiyle ilgisi 1546'da Ayas Paşa komutasında sevk edilen kuvvetlerin Basra şehrini hâkimiyet altına almasıyla başlamıştır. Daha sonra burası bir beylerbeyilik haline getirildi. Osmanlılar'ın Bağdat'ı alması üzerine bölgedeki Arap şeyhleri sırasıyla bağlılıklarını arzettiler. ve Bahreyn de elçiler göndererek padişaha boyun eğdiklerini bildirdiler; daha sonra da Lahsâ aynı şekilde savaş yapmaksızın bağlılığını bildirdi.
Basra'nın 1538'de şeklen, 1546'da fiilen Osmanlı Devleti'nin egemenliğine girmesinin ardından, Türk ordusu 1551'de Katif ve çevresini de fethederek Katar yarımadasına kadar olan toprakları Osmanlı Devleti'ne kattı. 1552'de 'nın, 1559'da 'nın başarısızlığa uğramasıyla bölgedeki Osmanlı ilerleyişi de limitlerine ulaştı. 1869'da Süveyş Kanalı'nın açılmasıyla Osmanlı bölgeyle yeniden ilgilenmeye başladı. Mithat Paşa'nın Bağdat Valiliği sırasında bölgeye yapılan sefer sonucunda Lahsa tekrar Türk egemenliğine girdi. Balkan Savaşları sırasında 'nin Katif ve diğer yerleşim yerlerini ele geçirmesiyle bölgedeki Osmanlı egemenliği tamamen sona erdi. Osmanlı İmparatorluğu döneminde Basra Körfezi'nde Basra, , ve oluşturuldu.
İngiliz idaresinin başlangıcı
Bölge 16. yüzyıl boyunca Osmanlı İmparatorluğu'nun egemenliğinde bulundu. Ardından (İngilizlerin bakış açısı ve kaynaklarına göre) bölgede yerleşen Avrupa ve Umman devriye gemilerinin diğer gemilere yönelik yaptığı tacizler nedeniyle İngiltere tarafından Korsan Kıyısı olarak adlandırıldı. Hâlen Şarika emirliğini yürüten yerel bakış açısına göre (İngilizlerin öne sürdüğü) korsanlık konusu bir bahane idi. Gerçekte ise Britanya İmparatorluğu, Basra Körfezinde daha ileri bir teşkilatlanma kurmak ve yakın bölgeden gelen istilalara karşı değil ancak diğer Avrupa ülkeleri özellikle de Fransa ve Rusya'nın bölgedeki etkisini kırmak istiyordu. Bu bakış açısı Şarika emiri 'nin 1986 tarihli kitabı 'Körfezde Arap Korsanlığı Miti' 28 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . adlı kitabında etraflıca ele alınmıştır.
Britanya İmparatorluğu, Hürmüz Boğazı yakınlarındaki Ras el Hayme civarında Britanya Hindistanı ticaret yolları ve çıkarlarını korumak üzere 1819'da Körfez kıyısı boyunca bulunan diğer ülke karargâh ve limanlarına yönelik bir dizi sefer yaptı. Ertesi yıl, kıyıda bulunan tüm şeyhlerle birlikte 1820 tarihli Denizlerde Genel Barış Antlaşması adı verilen bir antlaşma imzalandı. Britanya Hindistanı İngiltere Kraliyeti tarafından istila girişimi olarak tanımlanan nedenlerden ötürü 1835'e kadar aralıklı olarak devam eden bir dizi çatışma yaşandı. 1853'te İngiltere ile Ateşkes Şeyhlikleri adı verilen şeyhler arasında adı verilen bir antlaşma imzalandı. Bu antlaşma İngiltere tarafından dayatılmıştı ve şeyhler tarafından bölgede İngiliz yerleşimi için dayatıldığı söylendi.
1892 Antlaşması
Başta Fransa ve Rusya'nın geldiği diğer Avrupalı ülkelerin emellerine yönelik olarak İngiltere 1892'de Ateşkes Şeyhlikleri ile daha önce yapmış olduğu antlaşmaların benzeri olarak daha yakın bağlar geliştirdi. 1892'de şeyhler, İngiltere dışında başka herhangi bir ülke ile İngiltere'nin rızası olmaksızın herhangi bir dış ilişki kurmamayı kabul ettiler. Buna karşılık olarak İngiltere de bu kıyıyı denizden veya karadan gelebilecek herhangi bir saldırıya karşı korumayı taahhüt etti.
Ateşkes devletlerinin sona ermesi
1968'de İngiltere Ateşkes Kıyısı adını verdiği bölgeden çekileceğini açıkladı. Bunun üzerine şeyhlikler Katar ve Bahreyn ile bir federasyon oluşturmayı denediler ancak bu uygulamaya geçirilemedi. İngiltere hükûmeti 1 Aralık 1971'de bölgedeki himayesini belirten antlaşmayı kaldırdığını açıkladı ve böylece bölgedeki yedi şeyhliğin bağımsızlığının önünü açtı. Ertesi gün Abu Dabi, Acman, Füceyre, Şarika ve Ümm el Kayveyn emirlikleri Birleşik Arap Emirliklerini kurdular. Ras el Hayme emirliği ise 11 Şubat 1972'de Birleşik Arap Emirliklerine katıldı.
Kaynakça
- ^ "UAE Timeline". 12 Eylül 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Aralık 2013.
- ^ . 11 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2013.
- ^ "Country Profile:UAE" (PDF). 26 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Aralık 2013.
- ^ Balfour-Paul, G. The end of empire in the Middle East
- ^ (PDF). 13 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2013.
- ^ "Turkish Studies, Basra Körfezinde Uluslararası Hakimiyet Mücadelesi, Oktay Kızılkaya, S.295" (PDF). 12 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Aralık 2013.
- ^ (PDF). 12 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2013.
- ^ . 11 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2013.
- ^ World Map Finder, Lahsa Eyaleti
- ^ "Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi, Osmanlı Vilayet Salnamelerinde Basra" (PDF). 11 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Aralık 2013.
- ^ "Ottoman Empire - History of Ottoman Empire | Encyclopedia.com: Dictionary of Contemporary World History". Encyclopedia.com. 29 Ekim 1923. 10 Şubat 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Temmuz 2009.
- ^ "November 3, 2008 - The UAE is the old Pirate Coast. Not much has changed". Wayne Madsen Report. 8 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2009.
- ^ . ukinuae.fco.gov.uk. 1 Mayıs 2008. 20 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2009.
- ^ Tore Kjeilen (4 Nisan 2007). "Trucial States". LookLex. 20 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Temmuz 2009.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ateskes Devletleri Umman Ateskesi Umman Kiyisi Ateskes Devletleri Ateskes Kiyisi ve Ateskes Seyhlikleri olarak da bilinir Basra Korfezi nde bulunan 1971 de sona eren bir grup seyhlige verilen isimdir 1820 den 1971 de Birlesik Arap Emirlikleri nin kurulusuna kadar Buyuk Britanya himayesiydiler Trucial StatesTrucial States Ateskes Devletleri1820 1971BayrakHukumetBirlesik Krallik himayeleri Federal Mutlak Monarsi British Raj Prenslik devletleri 1947 ye kadar Tarihce Kurulusu1820 Denizlerde Genel Baris Antlasmasi8 Ocak 1820 1853 1952 Himayenin bitisi BAE nin kurulusu 1 Aralik 19712 Aralik 1971 Dagilisi1971Onculler ArdillarAbu DabiAcmanDubaiSarikaResu l Hayme Birlesik Arap EmirlikleriGenel bakisAntlasma kapsaminda Ingiliz himayesine giren seyhlikler Abu Dabi 1820 1971 Acman 1820 1971 Dubai 1820 1971 Sarika 1820 1971 Umm el Kayveyn 1820 1971 Ras el Hayme 1822 1971 Dibba 1871 1951 1875 1922 Fuceyre 1902 1971 1903 1952 1915 1942 1853 tarihli ile Basra Korfezi kiyisinda bulunan seyhlikler 1880 de Bahreyn in de katildigi bir surecte 1892 tarihli Munhasirlik Antlasmasi Exclusivity Agreements na kadar Birlesik Krallik ile daimi muttefik oldular ve Buyuk Britanya himayesine girdiler 1892 tarihli antlasma ile emirlikler dis iliskiler bakimindan Britanya kontrolune girdi Paul Balfour a gore bu antlasma ile ortaya cikan yeni durum resmi himayeden daha eksik bir durum ancak emirliklerin Britanya cikarlari dogrultusunda dis saldirilardan korunmasina yonelik bir karsilikli degisiklik hali doguran bir antlasmaydi Hindistan para birimi Rupi davalue edildigi 1969 a kadar Katar Bahreyn ve Umman gibi Basra Korfezi ulkelerinde oldugu gibi Ateskes Devletleri nin de facto para birimi olarak kaldi 1969 da bu emirlikler kendi para birimlerini acikladilar 1952 de kalan yedi emirlik arasinda isbirligini tesvik etmek uzere kuruldu Basra Korfezinde Osmanli Imparatorlugu Donemi16 yuzyilda paylasilmis bir yeni dunya cikmaya basladi Ispanya Amerika ya Portekiz ise Hint Okyanusu na Hindistan a Arabistan Yarimadasi na Basra Korfezi ne ve Kizildeniz e yerlesme buralara hakim olma cabasi icine girdi Ispanya ve Portekiz Osmanli Devleti nin doguya yayilma politikasina hem batiya yayilarak hem de doguya yayilarak cevap verdi Bir anlamda 16 yuzyila Ispanya ve Portekiz in terazileme dengeleme politikalari damgasini vurdu Mekke Serifi o siralarda 13 14 yaslarinda olan oglu Ebu Numey i Kahire ye gondererek I Selim e bagliligini bildirdi Osmanli nin Basra bolgesiyle ilgisi 1546 da Ayas Pasa komutasinda sevk edilen kuvvetlerin Basra sehrini hakimiyet altina almasiyla baslamistir Daha sonra burasi bir beylerbeyilik haline getirildi Osmanlilar in Bagdat i almasi uzerine bolgedeki Arap seyhleri sirasiyla bagliliklarini arzettiler ve Bahreyn de elciler gondererek padisaha boyun egdiklerini bildirdiler daha sonra da Lahsa ayni sekilde savas yapmaksizin bagliligini bildirdi Basra nin 1538 de seklen 1546 da fiilen Osmanli Devleti nin egemenligine girmesinin ardindan Turk ordusu 1551 de Katif ve cevresini de fethederek Katar yarimadasina kadar olan topraklari Osmanli Devleti ne katti 1552 de nin 1559 da nin basarisizliga ugramasiyla bolgedeki Osmanli ilerleyisi de limitlerine ulasti 1869 da Suveys Kanali nin acilmasiyla Osmanli bolgeyle yeniden ilgilenmeye basladi Mithat Pasa nin Bagdat Valiligi sirasinda bolgeye yapilan sefer sonucunda Lahsa tekrar Turk egemenligine girdi Balkan Savaslari sirasinda nin Katif ve diger yerlesim yerlerini ele gecirmesiyle bolgedeki Osmanli egemenligi tamamen sona erdi Osmanli Imparatorlugu doneminde Basra Korfezi nde Basra ve olusturuldu Ingiliz idaresinin baslangiciBolge 16 yuzyil boyunca Osmanli Imparatorlugu nun egemenliginde bulundu Ardindan Ingilizlerin bakis acisi ve kaynaklarina gore bolgede yerlesen Avrupa ve Umman devriye gemilerinin diger gemilere yonelik yaptigi tacizler nedeniyle Ingiltere tarafindan Korsan Kiyisi olarak adlandirildi Halen Sarika emirligini yuruten yerel bakis acisina gore Ingilizlerin one surdugu korsanlik konusu bir bahane idi Gercekte ise Britanya Imparatorlugu Basra Korfezinde daha ileri bir teskilatlanma kurmak ve yakin bolgeden gelen istilalara karsi degil ancak diger Avrupa ulkeleri ozellikle de Fransa ve Rusya nin bolgedeki etkisini kirmak istiyordu Bu bakis acisi Sarika emiri nin 1986 tarihli kitabi Korfezde Arap Korsanligi Miti 28 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde adli kitabinda etraflica ele alinmistir Britanya Imparatorlugu Hurmuz Bogazi yakinlarindaki Ras el Hayme civarinda Britanya Hindistani ticaret yollari ve cikarlarini korumak uzere 1819 da Korfez kiyisi boyunca bulunan diger ulke karargah ve limanlarina yonelik bir dizi sefer yapti Ertesi yil kiyida bulunan tum seyhlerle birlikte 1820 tarihli Denizlerde Genel Baris Antlasmasi adi verilen bir antlasma imzalandi Britanya Hindistani Ingiltere Kraliyeti tarafindan istila girisimi olarak tanimlanan nedenlerden oturu 1835 e kadar aralikli olarak devam eden bir dizi catisma yasandi 1853 te Ingiltere ile Ateskes Seyhlikleri adi verilen seyhler arasinda adi verilen bir antlasma imzalandi Bu antlasma Ingiltere tarafindan dayatilmisti ve seyhler tarafindan bolgede Ingiliz yerlesimi icin dayatildigi soylendi 1892 AntlasmasiBasta Fransa ve Rusya nin geldigi diger Avrupali ulkelerin emellerine yonelik olarak Ingiltere 1892 de Ateskes Seyhlikleri ile daha once yapmis oldugu antlasmalarin benzeri olarak daha yakin baglar gelistirdi 1892 de seyhler Ingiltere disinda baska herhangi bir ulke ile Ingiltere nin rizasi olmaksizin herhangi bir dis iliski kurmamayi kabul ettiler Buna karsilik olarak Ingiltere de bu kiyiyi denizden veya karadan gelebilecek herhangi bir saldiriya karsi korumayi taahhut etti Ateskes devletlerinin sona ermesi1968 de Ingiltere Ateskes Kiyisi adini verdigi bolgeden cekilecegini acikladi Bunun uzerine seyhlikler Katar ve Bahreyn ile bir federasyon olusturmayi denediler ancak bu uygulamaya gecirilemedi Ingiltere hukumeti 1 Aralik 1971 de bolgedeki himayesini belirten antlasmayi kaldirdigini acikladi ve boylece bolgedeki yedi seyhligin bagimsizliginin onunu acti Ertesi gun Abu Dabi Acman Fuceyre Sarika ve Umm el Kayveyn emirlikleri Birlesik Arap Emirliklerini kurdular Ras el Hayme emirligi ise 11 Subat 1972 de Birlesik Arap Emirliklerine katildi Kaynakca UAE Timeline 12 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Aralik 2013 11 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Aralik 2013 Country Profile UAE PDF 26 Subat 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Aralik 2013 Balfour Paul G The end of empire in the Middle East PDF 13 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 7 Aralik 2013 Turkish Studies Basra Korfezinde Uluslararasi Hakimiyet Mucadelesi Oktay Kizilkaya S 295 PDF 12 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Aralik 2013 PDF 12 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 7 Aralik 2013 11 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Aralik 2013 World Map Finder Lahsa Eyaleti Ortadogu Stratejik Arastirmalar Merkezi Osmanli Vilayet Salnamelerinde Basra PDF 11 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Aralik 2013 Ottoman Empire History of Ottoman Empire Encyclopedia com Dictionary of Contemporary World History Encyclopedia com 29 Ekim 1923 10 Subat 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Temmuz 2009 November 3 2008 The UAE is the old Pirate Coast Not much has changed Wayne Madsen Report 8 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Temmuz 2009 ukinuae fco gov uk 1 Mayis 2008 20 Mart 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Temmuz 2009 Tore Kjeilen 4 Nisan 2007 Trucial States LookLex 20 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Temmuz 2009