Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Azerbaycan güzel sanatlar — Azerbaycan halkının temsilcileri tarafından yaratılmış güzel sanatlar örnekleridir.
Tarih
Eski dönem
Azerbaycan'da güzel sanatlarının en eski örnekleri arasında MÖ 8.-5. yüzyıllardan kalma Kobustan kaya Güzelleri, Kelbecer bölgesinin Zalha gölü çevresinde Ayıçınqılı ve Periçınqıl dağlarındaki Tunç Çağı'nın başlangıcına (MÖ 3. binyıl) ait Güzeller, Ordubad şehrinin kuzeyindeki Gemigaya dağlarındaki kayaüstü tasvirler istisnai öneme sahiptir. Kobustan'ın "Böyükdaş", "Kiçikdaş", "Cingirdağ", "Şongardağ" ve diğer kayalarında kazınmış Güzellerde, orada yaşamış eski insanların yaşam tarzı, günlük yaşamı ve çalışmalarıyla ilgili tasvirler özel ilgi uyandırmaktadır. Burada avcılık, hayvancılık, tarım ve günlük yaşamın diğer alanlarıyla ilgili çeşitli konular, sahneler, insan ve hayvan tasvirleri dinamik tarzda kazınmıştır. Kobustan kaya Güzelleri — piktogramlar, ilkel toplum yapısından feodalizm aşamasına kadar uzun tarihi dönemi kapsayan çok yüzyıllık bir dönemi kapsamaktadır.
Güzel sanatlarının eski örnekleri arasında çömlekçilik, taş ve metal eşyaları süsleyen dekoratif desenler, Güzeller, kabartmalar (rölyef tasvirler), heykeller önemli yer tutar. Bunlardan küre şeklinde kap (Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nin Şahtaxtı köyü), çift başlı geyik figürü (Hocavend bölgesinin Dolanlar köyü), üzerinde 5 fantastik hayvan tasviri kazınmış tunç kap (Gedebey), hilal şeklinde altın kolye (Ziviye), altın kase (Urmiya gölü yakınlarındaki Hesenlu tepesi), Karabağ düzlüklerinden bulunmuş seramik kaplar zarafeti ve sanatsal mükemmelliği ile dikkat çeker (MÖ 8.-7. yüzyıllar). Mingeçevir'den, Şamahı'dan bulunmuş çeşitli tip ve biçimde sanatsal cam eşyaları örnekleri — dekoratif kaplar, kadehler, kadın süsleri Azerbaycan'da cam üretiminin de mevcut olduğunu göstermektedir.
Antik dönem
Oymacılık ve heykeltıraşlık örnekleri Kafkasya Almanları Devleti dönemi sanatlarında geniş yayılmıştır. Mingeçevir mabedinin (5.-6. yüzyıllar) taş kapitelinin yüzeyinde kutsal yaşam ağacının sol ve sağında karşı karşıya duran iki tavus kuşunun kabartma tasviri, Kafkasya Alban Devleti dönemi heykeltıraşlığının en mükemmel örneklerindendir. Sanatsal metal eşyalarının (torevtika) tasarımında da plastik formlara sıkça rastlanır. Mingeçevir, Topraklı Kale ve diğer yerlerden bulunmuş gümüş kaselerin, tunçtan yapılmış su kaplarının üzerinde geyik, aslan, tavus kuşu ve buta tasvirleri verilmiştir. Bu dönemin yuvarlak ve kabartma heykeltıraşlık örneklerinden (tunçtan ve taştan) insan ve hayvan tasvirleri, günlük yaşam, avcılık ve dini ayinlerle ilgili sahneler üstün yer tutar.
VII. yüzyıldan itibaren İslam dininin yayılmasıyla birlikte Azerbaycan'ın eski tarihi şehirlerinde — Kebele, Nahçıvan, Şemahı, Bakü, Berde, Gence, Beylagan, Tebriz, Maraga ve Erdebil'de mimari kompleksler, saraylar, kaleler, camiler ve türbeler inşa ediliyordu. Bu binaların dekoratif düzenlemelerinde hat sanatları — kitabe, süsleme, çini ve kabartma unsurları genişçe kullanılmıştır. Şirvan-Apşeron mimarlık okuluna ait binalarda taş oyma sanatları örnekleri, geometrik ve bitkisel desenler, Nahçıvan mimarlık okulunu temsil eden binaların dekoratif süslemelerinde ise sırlı tuğla ve çini süslemelerden oluşan süsleme motifleri başlıca yer tutar.
Orta Çağ
Heykeltıraşlık sanatlarının en ünlü örnekleri arasında XIII. yüzyılda Bakü limanında inşa edilen Şirvanşahların "Bayıl Kalesi" veya "Sabayil" adı verilen mimari anıt üzerindeki yazı ve kabartma tasvirleri binanın dekoratif düzenlemelerinde belirleyici rol oynamıştır. "Bayıl taşlarında" yazılarla birlikte insan ve hayvan (kaplan, deve, at, öküz, kuş) tasvirleri derin oyma üslubunda işlenmiştir. Friz Garakteri taşıyan "Bayıl taşları" zamanında Garada bulunan görkemli mimari anıtın dekoratif öğesini oluşturmuştur.
Orta Çağ'da Azerbaycan Güzel sanatlar dekoratif uygulamalı sanatlarla birleşmiş, Gence, Beylagan ve diğer şehirlerden bulunmuş seramik örnekleri üzerinde bitkisel ve geometrik süslemelerle birlikte pençeli bir kuşu veya vahşi bir hayvanı okla vuran şövalye tasvir edilmiştir.
Orta Çağ'da Azerbaycan güzel sanatlar dekoratif uygulamalı sanatların yanı sıra mimarlıkla da organik bağlar kurmuştur. Şeki, Şuşa, Kuba, Ordubad, Lahic ve diğer şehir ve yerleşim birimlerinde günümüze ulaşan anıtsal duvar Güzelleri halk yaratıcılığı gelenekleriyle sıkı bağlı olmuştur.Şeki Hanları Sarayındaki duvar Güzelleri özellikle ün kazanmış, 18.-19. yüzyıllarda Abbas Kulu, Ganbar Karabaği, Ali Kulu, Şükür ve diğer sanatçılar tarafından yaratılan bu Güzeller dekoratif unsurların konu bakımından zenginliği, renk çeşitliliği ile farklılık göstermektedir. Sarayın iç salon ve odalarında canlı ve parlak renklerle işlenmiş Güzeller, stilize edilmiş desenler, insan, hayvan ve kuş tasvirleri, savaş ve av sahnelerini canlandıran çok figürlü, dinamik kompozisyonlar birbirini izler. 19. yüzyılda Azerbaycan'da bulunmuş Rus ressamlarından Grigori Gagarin ve Vasili Vereşçagin'in eserlerinde Bakü, Şuşa, İrevan ve diğer şehirlerin mimari anıtlarının tasvirlerini görmek mümkündür. Azerbaycan anıtsal Güzel sanatlarının zengin gelenekleri 'da Serdar sarayının (20. yüzyılın ortalarında saray yıkılmış, Mirza Kadim İrevani'nin sarayın duvarlarında çizdiği 4 büyük boyutlu portre de yok edilmiştir), Şuşa'da bazı evlerin Güzellerinde devam ettirilmiştir.
Azerbaycan tuval resmi sanatlarının oluşumu, Mirza Kadim İrevani'nin adıyla bağlıdır. O, portre türünde daha verimli çalışmalar yapmış, "Dansçı", "Derviş", "Pehlivan", "Süvari" gibi sanatsal açıdan mükemmel portreler yaratmıştır. Azerbaycan kültürü tarihinde yetenekli şair, müzik teorisyeni ve hattat olarak tanınan Mir Muhsin Nevvab, Güzel ve nakkaşlık alanında da faaliyet göstermiştir. Onun eserlerinde doğa motifleri, çiçekler, kuşların tasviri önemli yer tutar. Bu dönemde şair Hurşidbanu Natevan'ın yarattığı manzaralar, çiçek tasvirleri ve dekoratif-uygulamalı sanat örnekleri de dikkat çekmektedir.
19. Yüzyıl
19.yüzyılın başlarında Azerbaycan'ın kuzeyinin Rusya'ya katılmasıyla Azerbaycan güzel sanatlarında realist eğilimler giderek güçlenmiş, sanatsal yaratıcılığın yeni tür ve janrları ortaya çıkmıştır. "Molla Nasreddin" ve diğer dergilerin, ayrıca kitap yayınıyla ilgili satirik grafik ve illüstrasyon türleri oluşmuştur. "Molla Nasreddin" dergisinin ressamları Oskar Şmerling, İosif Rotter, Ezim Ezimzade ve H. Musaev, dönemin toplumsal-siyasal sorunlarıyla örtüşen realist grafik sanatları alanında geniş faaliyet göstermişlerdir. Azerbaycan satirik grafiğinin kurucusu Ezim Ezimzade, toplumsal eşitsizliği, cehaleti, bağnazlığı, çarizmin zulmünü ifşa eden keskin karikatürler, şarjlar yaratmıştır. Ünlü "Yüz Tip" Güzel serisi, kadın özgürlüğü, ateizm ve siyasi temalara adanmış suluboya Güzelleri, güncelliği ve milli renkliliği ile farklılık göstermektedir. 1914 yılında Mirza Alekber Sabir'in "Hop-hopname" eserine yaptığı illüstrasyonlar, Ezim Ezimzade'nin en başarılı işlerindendir.
20. Yüzyıl
Bahruz Kengerlinın 1920 yılında çizdiği Kaçkın Kadın resmi. Azerbaycan realist tuval resminin yaratıcılarından biri olan Behruz Kengerlinın yarattığı "Yılanlı Dağ Ay Işığında", "Gün Batarken", "Bahar" manzaraları, "Kaçkınlar" serisine dahil olan yersiz insanların portreleri, "Elçilik", "Düğün" gibi günlük yaşam kompozisyonları, ayrıca 1910'lu yıllarda Nahçıvan tiyatrosunda sahnelenen "Ölüler" (Celil Memmedguluzade), "Hacı Gara" (Mirza Fetali Ahundov), "Peri-cadu" (Abdurrahim bey Hagverdiyev) ve diğer sahne eserlerine verdiği sanatsal düzenleme ve kostüm eskizleri Azerbaycan güzel sanatlarının değerli örneklerindendir.
Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Dönemi
1919 yılında Bakü'de Bağımsızlık Müzesi kurulur, milli semboller — devlet arması ve bayrağı oluşturulur, tarihi sanat eserlerinin korunması ve restorasyonu ile ilgili önlemler alınır. Milli düşüncenin öncüsü sayılan "Füyuzat" dergisinin yayıncısı, filozof, gazeteci ve ressam Hüseyinzade Ali Turan "Bibiheybat" camisi, "Şeyhülislamın Portresi" gibi eserlerini yaratır.
-
![image]()
«Sahil». Hurşidbanu Natevan. 1886 yılı. -
![image]()
"Nahçıvan'ın Anısı" albümünden manzara. Behruz Kengerli. 20. yüzyılın başı. -
![image]()
"Şeyhülislam'ın Portresi"» Hüseyinzade Ali Turan. 20. yüzyılın başı. -
![image]()
"Horoz dövüşü" Azim Azimzade, 1915
Azerbaycan SSR Dönemi
Azerbaycan'da 1920 yılında komünist rejimin 70 yıllık hakimiyeti kurulmuştur. Cumhuriyette kültürel yapılanma ve yeni tip sanatların oluşumu süreci başlamıştır. 1920 yılında Bakü'de ilk Güzel okulu açılmış, görsel sanatların yeni tür ve janrları oluşmuştur.
1930'lu yıllarda grafik alanında Ezim Ezimzade ile birlikte Gazanfer Halikov, Emir Hacıyev, Kazım Kazımzade ve diğer ressamlar da faaliyet göstermiş, Azerbaycan ve yabancı yazarların kitaplarına illüstrasyonlar yapmış, çeşitli güncel konularda siyasi posterler yaratmışlardır. Modern tuval resminin oluşumu 1920'li yıllarda Azerbaycan Devlet Güzel Okulu'nu bitiren genç ressamların çalışmalarıyla ilgilidir. 1928'de Azerbaycan Genç Ressamlar Derneği'nin ilk yaratıcı sergisi, 1930'lu yıllarda Azerbaycan Devrimci Görsel Sanatlar Birliği'nin düzenlediği sergi büyük başarı kazanmıştır. Bakü ve Moskova'da gösterilen ilk Güzel sergilerinde Salam Salamzade, Alekber Rzaguliyev ve diğer ressamların çağdaş konulara adadıkları tablolar önemli yer tutmuştur. 1932'de Azerbaycan ressamlarının organizasyon komitesi kurulmuştur. Boya sanatları alanında birçok başarı elde edilmiştir. Sadık Şerifzade'nin "Üzüm Toplama", Gazanfer Halikov'un "Nizami'nin Portresi", Mikail Abdullayev, Büyükağa Mirzazade, Settar Behruzade ve Kamil Hanlarov'un günlük yaşam ve tarihi tabloları, renk zenginliği ve boyaların uyumu ile dikkat çekmektedir.
Azerbaycan'da Modern Profesyonel Heykeltraşlığın Gelişimi
Azerbaycan modern profesyonel heykeltraşlığının gelişimiyle ilgili olarak Bakü'de birçok anıtsal eser dikilmiş ve milli heykeltraşlık kadroları yetiştirilmiştir. 1920–30'lu yıllarda ilk Azerbaycanlı heykeltraşlardan İsmayıl Guliyev, ayrıca Azerbaycan'da yaşayan Sergey Erzya, Yelena Tripolskaya, Piotr Sabsay gibi heykeltraşların katılımıyla Bakü'de MirzaAlekber Sabir, Mirza Fetali Ahundov ve diğer önemli şahsiyetlerin heykelleri dikilmiş, dekoratif heykeller, portreler ve büstler yaratılmıştır. 1930'lu yıllarda Sovyet heykeltraşlığının öncülerinden olan Fuad Abdurrakhmanov, Azerbaycan edebiyat ve kültür adamlarının büst portrelerini (Abdurrahim bey Hagverdiyev, Mirza Fetali Ahundov, Üzeyir Hacıbeyov, Azer Zeynallı ve diğerleri) ve ilk anıtsal eseri olan "Fuzuli" heykelini (1939, Nizami ad. Azerbaycan Edebiyatı Müzesi'nin locasında) yaratmıştır. Heykeltraş Ceyhun Garyagdi'nin dekoratif heykel ve portreleri, Molla Penah Vagif'in heykeli (Nizami Gencevi adına Milli Azerbaycan Edebiyatı Müzesi'nin locasında) 20. yüzyıl Azerbaycan heykeltraşlığının değerli örneklerindendir.
1940 yılında Azerbaycan ressamlarının 1. kongresi düzenlendi.
İkinci Dünya Savaşı Dönemi
İkinci Dünya Savaşı yıllarında Azerbaycan ressamlarının yaratılarında siyasi afiş ve satirik grafik ön planda olmuştur. Siyasi karikatürlerin yaratılmasında Ezim Ezimzade, Gazanfer Halikov, İsmail Ahundov, Emir Hacıyev, Sadık Şerifzade ve diğer grafik sanatçılarının önemli rolü olmuştur.
Savaştan Sonra
Savaştan sonra, 1950'li yılların ortalarında Azerbaycan görsel sanatları sanatsal olgunluk dönemine adım atmıştır. Bu gelişimde düzenlenen sergilerin önemli rolü olmuştur. SSCB Güzel Akademisi'nin gerçek üyesi Mikail Abdullayev'in tablolarında ülkenin geniş ve renkli panoraması tasvir edilmiştir. Ressamın "Akşam", "Mingeçevir Işıkları", "Azerbaycan Çöllerinde" (triptik), "Sevinç" ve diğer eserlerinde işçilerin günlük yaşam sahneleri lirik bir tarzda sunulmuştur.
Tahir Salahov'un 1960 Yılında Çizdiği Besteci Kara Karayev'in Portresi
SSCB Güzel Akademisi'nin gerçek üyesi halk ressamı Tahir Salahov'un "Nöbetten Dönenler", "Sabah Treni", "Abşeron Kadınları", "Yeni Deniz" tablolarında dönemin kahramanlık duygusu, Hazar'da yükselen çelik adaların ihtişamı hissedilir. Tahir Salahov'un yarattığı "Besteci Kara Karayev'in Portresi" eseri portre sanatlarının klasik örneklerindendir. Ressamın yabancı ülkelerin hayatına adadığı tabloları, manzara ve natürmortları, "Besteci Şostakoviç'in Portresi" modern Azerbaycan tuval resminin en iyi eserleri arasında yer alır.
Orijinal ve benzersiz yaratıcılığa sahip Toğrul Nerimanbeyov'un eserlerinde doğma yurdun doğası, çağdaşlarının portresi parlak dekoratif boyalarla tasvir edilir. Ressamın "Mutluluk", "Sevinç", "Toprağın Bereketi", "Pazar" ve benzeri tabloları natürmort ve manzaraları iyimserlik motifleriyle Garakterize edilir. Onun doğaçlama yeteneği "Paris'i Hatırlarken", "Beethoven Dünyası" tablolarında, sahne dekorlarında belirgin şekilde görülmektedir. Nerimanbeyov'un milli ve uluslararası geleneklerin sentezine dayanan yaratıcılığı dünya çapında ün kazanmıştır.
Nadir Abdurrahmanov'un "Pirinç Yetiştiricileri", "Dağlarda Gün Batımı", Asaf Ceferov'un "Sabahın Düşünceleri", "Hayat", "Benim Azerbaycanım" tabloları renk zenginliği ile dikkat çeker.
Büyükağa Mirzezade'nin yaratıcılığında emek insanlarının, kültür ve sanat insanlarının (şarkıcı Zeynep Hanlarova, yönetmen Şemsi Bedelbeyli) portreleri, manzara ve natürmortlar önemli yer tutar. Emek, sanayi konuları, Latif Feyzullayev, Eyüp Memmedov ve diğerlerinin tablolarında yansıtılmıştır. Halide Seferova, Hasan Memmedov, Kazanfer Seyfullayev, Abdulhalık, Ağabala Abdullayev, Haydar Hakverdiyev, Davud Kazımov, Cevad Rüstemov, Kamran Hanlarov, Tofik Şıhaliyev, Adil Mehdiyev, Memmed Abbasov, Faik Ağayev, Semaye Manafova ve diğerlerinin yaratıcılığında emek insanlarına ve günlük hayat sahnelerine; Eyüp Rzaguliyev, Vidadi Nerimanbeyov, Tofik Sadıkzade, Ehed Hüsenyov, Kamal Necefzade ve diğerlerinin eserlerinde Azerbaycan halkının tarihi geçmişi, adet ve gelenekleri, savaş, barış konularına geniş yer verilmiştir. Portre türünde Sara Salamzade, Tahir Tagıyev, Vecihe Semedova, Oktay Sadıkzade, Necefqulu, Asif Kerimov, Gülşen Mustafayeva, Oruc Ağababayev, Hasan Zeynalov, Haydar Kerimov, Samir Memmedov ve diğerleri özellikle öne çıkmışlardır.
Azerbaycan doğasının güzellikleri halk ressamı Settar Behlulzade'nin "Kız Menekşeye Giden Yol", "Doğma Düzlükler", "Toprağın Hasreti", "Kepez'in Göz Yaşları" ve benzeri tablolarında yansıtılmıştır. Nesreddin Kasımov, Kamran Hanlarov, Memmed Tagıyev, Sakit Hakverdiyev, Tofik Cavadov, Ferac Halilov, Balakişi Maratlı, Natiq Rzayev, Alekber Esgerov, Uğur Hakverdiyev ve diğer ressamlar manzara türünde orijinal tablolar yaratmışlardır.
Hayatın güzelliğini, felsefi anlamını kavramak açısından Ferac Halilov'un Abşeron doğasına adanmış tabloları çağdaşlığın ritim ve tonlamalarıyla Garakterize edilir.
Celal Mircavadov, Namik Rehmanov, Kamil Ahmedov, Garib Yunusov, Seyavuş Veysov, Asif İbrahimov, İsmayıl Memmedov, Sabir Mirzezade, Firangiz Haşimov, Fehreddin Gulamov, Anar Semedov ve diğerlerinin eserlerinde Azerbaycan mitolojik imgeleri ile modern boyama arayışları bütünleşmiştir.
Tiyatro dekorasyonu sanatlarının gelişimi Azerbaycan opera, bale, drama ve müzikal komedi oyunlarının sahne tasarımı ile ilgilidir. Ezim Ezimzade'nin bir dizi tiyatro oyununa yaptığı kostüm eskizleri, Azerbaycan realist tiyatro-dekorasyon sanatlarının yaratıcılarından biri olan Rza Mustafayev'in 1920–30'lu yıllarda "Ölüler" (Celil Memmedquluzade), "İsyan" (Dmitri Furmanov), "Demirci Gave" (Şemseddin Sami), "Sevil", "Od Gelini", "1905 Yılında" (Cefer Cabbarlı), "Şeyh Senan" (Hüseyin Cavid), "Dağılan Tifag" (Abdurrahim bey Hagverdiyev), "Şah İsmail" (Müslüm Magomayev), "Arşın Mal Alan", "Leyli ve Mecnun", "Koroğlu" (Üzeyir Hacıbeyov), "Aşık Garib" (Zülfüqar Hacıbeyov), "Kuğu Gölü" (Pyotr Çaykovski) ve benzeri drama, opera ve bale oyunlarına verdiği sanatsal düzenlemeler Azerbaycan tiyatro-dekorasyon sanatlarının gelişiminde önemli yer tutmuştur.
Tiyatro ressamlığı alanında faaliyet gösteren ressamlardan İsrafil Seyidov'un "Leyli ve Mecnun" (Üzeyir Hacıbeyov), "Sevil" (Fikret Emirov), Elaskar Feteliyevin "Koroğlu" (Üzeyir Hacıbeyov), "İnsanın Taleyi" (İosif Dzerjinski), "Bahadır ve Sona" (Süleyman Eleşkerov) operalarına, Aliheydar Almaszadenin "Gülşen" (Süleyman Hacıbeyov), "Gara Kız" (Efrasiyab Abbasov) baletlerine, Nazir Fetullayevin "Şerqin Seheri" (Ebülfez Memmedhanlı), "Otello" (William Shakespeare), "Vakif" (Samed Vurğun), "Şarkı Dağlarda Kaldı" (İlyas Efendiyev), İsmayıl Ahundov'un "Solğun Çiçekler" (Cefer Cabbarlı), "Şeyh Senan" (Hüseyin Cavid), Settar Şerifzadenin "Cavanşir" (Mehemmed Hüseyn), "Kendçi Kızı" (Mehemmed İbrahimov) ve benzeri drama oyunlarına verdiği sanatsal düzenlemeler özellikle dikkat çekicidir.
1960'lı yıllardan itibaren sahne tasarımı alanında yenilik eğilimleri güçlenmiş, sanatçılar sembolik ve minimalist tasvir araçlarına özel önem vermişlerdir. Bu alanda ilk başarılı adımı atan Tahir Salahov, "Antoni ve Kleopatra", "Hamlet" (William Shakespeare), "Aydın" (C. Cabbarlı) oyunlarının, özellikle "Köroğlu" operasının (Ali Fetaliyev ile birlikte) sahne düzenlemesinde net yapısal, görkemli dekorlar yaratmıştır. Mikayıl Abdullayev "Leyla ile Mecnun", "Köroğlu" (Üzeyir Hacıbeyov) operalarının ve "Çitra" (Niyazi) balesinin sahne tasarımını canlı ve parlak renklerle çözmüştür. Toğrul Nerimanbeyov'un "Kobustan Gölgecikleri" (Fikret Karayev), "Yedi Güzel" (Kara Karayev), "Nesimi Destanı", "Binbir Gece" (Fikret Emirov) balelerinin sahne tasarımları romantik üslup ile farklılaşır.
Tiyatro-dekorasyon sanatlarının gelişiminde Böyükağa Efganlı, Hasan Mustafayev, S. M. Fefimenko, Y. A. Toropov, Ağabala Abbasov, Elçin Aslanov, Böyükağa Efendiyev, Memmed Aliyev, Aslan Seyidov, Elçin Memmedov, Sakit Hakverdiyeva, Ferid Ahmedov, Gasım Memmedov, Ferid eli Halilov, Faiq Qafarov ve diğer sanatçıların; sinema alanında Cefer Ezimov, Kamal Necefzade, Nadir Zeynalov, Fehreddin Bağırov, Rza İsmayılov, Memmed Ağabeyov, Nesreddin Beykişiyev ve diğerlerinin önemli hizmetleri olmuştur.
İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Azerbaycan'da anıtsal ve sehpa heykeltraşlığı yeni bir gelişme aşamasına girdi. Nizami Gencevi'nin Gence'de (1946; SSCB Devlet Ödülü, 1947) ve Bakü'de (1949) anıtları SSCB Sanat Akademisi'nin muhabir üyesi Fehim Abdurrahmanov'un yaratıcılığında önemli bir aşamaydı. Onun Bakü'de dikilen "Özgür Kadın" heykeli (1960), Samed Vurğun'un (1961), Sovyetler Birliği Kahramanı Mehdi Hüseynzade'nin (1973), Duşanbe'de şair Rudeki'nin (1964, SSCB Sanat Akademisi'nin Altın Madalyası) anıtları, Azerbaycan anıtsal heykeltraşlığının başarılı örneklerindendir. Anıtsal heykeltraşlık ustası SSCB Sanat Akademisi'nin gerçek üyesi Pinhas Sabsay, emek insanlarının, bilim ve kültür insanlarının ("Petrolcü M. P. Kaveroçkin", "Ressam Sattar Behlulzade", "Petrolcü Babayev", "Yazar Süleyman Reimov", Samed Vurğun'un ev-müzesi için anıtsal portresi vb.) portre galerilerini oluşturmuştur.
Cabbar Karyağdıoğlunun anıtsal-dekoratif heykeltraşlık eserleri sanatsal ifade ve dinamikliği ile dikkat çekmektedir. Mirze Alekber Sabir'in (1958), Neriman Nerimanov'un (1972) heykelleri, iki kez Sovyetler Birliği Kahramanı ve general Hezi Aslanov'un anıtı (1983, Lenkeran) Azerbaycan heykeltraşlığının değerli örnekleri arasında yer almaktadır. SSCB Sanat Akademisi'nin gerçek üyesi Ömer Eldarov ve SSCB Sanat Akademisi'nin muhabir üyesi Tokay Memmedov'un birlikte yarattıkları "Fuzuli" anıtı (1962, Bakü) kusursuz plastik sanat eserlerindendir. Tokay Memmedov'un Üzeyir Hacıbeyov (1962), Mehmed Azizbeyov (1977), Nesimi (1979; İbrahim Zeynalov ile birlikte) ve diğer anıtsal eserleri Azerbaycan heykeltraşlığının en iyi örneklerindendir. Ömer Eldarov, "Hürü Natavan" (1960), "Muslim Magomayev" (1987), Hasan Bey Zerdabi (1973; Zerdab), "77. Azerbaycan Tümeni" (1975, Sapun-Kora, Sivastopol) ve Bakü'de romantik şair Hüseyin Cavid (1993-?) anıtlarında heykeltraşlık ile mimarlığın sentezine ulaşmıştır. Onun "Petrolcüler" (1963), "Sattar Behlulzade'nin portresi" (1966), "Ömrün Dört Çağı" (1974) gibi kompozisyon ve portreler için figürlerin kompaktlığı ve milli renk tonları karakteristiktir.
Post-Sovyet Dönemi
20.yüzyılın 1990'lı yıllarında Azerbaycan Cumhuriyeti'nin bağımsızlık şartlarında milli kültürün, bu bağlamda görsel sanatların gelişiminde yeni bir aşama başlamıştır.
Kaynakça
- ^ a b "XX əsrin ikinci yarısında Azərbaycan təsviri sənətinin inkişafı - Azerbaijan.az". azerbaijan.az. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2024.
- ^ QALEREYASI, AZƏRBAYCAN DÖVLƏT RƏSM. "Təsviri sənət". azgallery.az (Azerice). Erişim tarihi: 8 Ağustos 2024.
- ^ "Mənəvi sərvətimiz - Qədim dövrlərdə və orta əsrlərdə təsviri sənətin inkişafi". meneviservetimiz.az. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2024.
- ^ NiNa.Az (13 Haziran 2024). "Azərbaycan təsviri sənəti". www.wikimedia.az-az.nina.az (Azerice). Erişim tarihi: 8 Ağustos 2024.
- ^ "İncə sənət". Nurlan TAT (Azerice). 4 Mayıs 2013. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2024.
- ^ a b Azərbaycan Miniatür Sənəti (PDF) (Azerice). AYNUR SEYFULLAYEVA, EMİL AĞAYEV.
- ^ "Azərbaycan boyakarlıq tarixi". gulchinbabaeva (Azerice). 27 Mayıs 2012. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2024.
- ^ Azərbaycan Tarixi (PDF). Bakı: Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. 2007.
- ^ "Azərbaycanlı boyakarlar - Azərbaycan". www.azerbaijans.com. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2024.
- ^ a b "XIX əsrdə və XX əsrin birinci yarısı - Azerbaijan.az". azerbaijan.az. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2024.
- ^ Azərbaycan Milli Ensiklopediyası. 25 cilddə. “Azərbaycan” cildi. Bakı, 2007, “Təsviri və dekorativ-tətbiqi sənətlər” məqaləsi, səh.766-774 (PDF) (Azerice). Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsi PREZİDENT KİTABXANASI. s. 74.
- ^ ""Azərbaycanda heykəltəraşlıq sənətinin tarixi aspektlərin analizi" (PDF). Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti “Texnologiya və dizayn” fakültəsi. 2018.
- ^ Yazarlar.Az (14 Ağustos 2018). "Cavid QƏDİR -Toğrul Nərimanbəyov". YAZARLAR.AZ (Azerice). Erişim tarihi: 8 Ağustos 2024.
- ^ "O, rənglərlə möcüzələr yaradırdı. Böyükağa Mirzəzadə – 100". Xalq qəzeti. 2011.
- ^ "Mədəniyyət". Bağlıyıq Azərbaycana (Azerice). Erişim tarihi: 8 Ağustos 2024.
- ^ “Şah İsmayıl” operası (PDF) (Azerice). Hüseynova A. 1997. s. 3.
- ^ BABİLİSTAN - BƏZİRXANA. AZƏRBAYCAN MİLLİ ENSİKLOPEDİYASI. 2011.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Azerbaycan guzel sanatlar Azerbaycan halkinin temsilcileri tarafindan yaratilmis guzel sanatlar ornekleridir Seki Hanlari Sarayindaki duvar resimleri 18 yuzyilTarihEski donem Azerbaycan da guzel sanatlarinin en eski ornekleri arasinda MO 8 5 yuzyillardan kalma Kobustan kaya Guzelleri Kelbecer bolgesinin Zalha golu cevresinde Ayicinqili ve Pericinqil daglarindaki Tunc Cagi nin baslangicina MO 3 binyil ait Guzeller Ordubad sehrinin kuzeyindeki Gemigaya daglarindaki kayaustu tasvirler istisnai oneme sahiptir Kobustan in Boyukdas Kicikdas Cingirdag Songardag ve diger kayalarinda kazinmis Guzellerde orada yasamis eski insanlarin yasam tarzi gunluk yasami ve calismalariyla ilgili tasvirler ozel ilgi uyandirmaktadir Burada avcilik hayvancilik tarim ve gunluk yasamin diger alanlariyla ilgili cesitli konular sahneler insan ve hayvan tasvirleri dinamik tarzda kazinmistir Kobustan kaya Guzelleri piktogramlar ilkel toplum yapisindan feodalizm asamasina kadar uzun tarihi donemi kapsayan cok yuzyillik bir donemi kapsamaktadir Guzel sanatlarinin eski ornekleri arasinda comlekcilik tas ve metal esyalari susleyen dekoratif desenler Guzeller kabartmalar rolyef tasvirler heykeller onemli yer tutar Bunlardan kure seklinde kap Nahcivan Ozerk Cumhuriyeti nin Sahtaxti koyu cift basli geyik figuru Hocavend bolgesinin Dolanlar koyu uzerinde 5 fantastik hayvan tasviri kazinmis tunc kap Gedebey hilal seklinde altin kolye Ziviye altin kase Urmiya golu yakinlarindaki Hesenlu tepesi Karabag duzluklerinden bulunmus seramik kaplar zarafeti ve sanatsal mukemmelligi ile dikkat ceker MO 8 7 yuzyillar Mingecevir den Samahi dan bulunmus cesitli tip ve bicimde sanatsal cam esyalari ornekleri dekoratif kaplar kadehler kadin susleri Azerbaycan da cam uretiminin de mevcut oldugunu gostermektedir Antik donem Oymacilik ve heykeltiraslik ornekleri Kafkasya Almanlari Devleti donemi sanatlarinda genis yayilmistir Mingecevir mabedinin 5 6 yuzyillar tas kapitelinin yuzeyinde kutsal yasam agacinin sol ve saginda karsi karsiya duran iki tavus kusunun kabartma tasviri Kafkasya Alban Devleti donemi heykeltirasliginin en mukemmel orneklerindendir Sanatsal metal esyalarinin torevtika tasariminda da plastik formlara sikca rastlanir Mingecevir Toprakli Kale ve diger yerlerden bulunmus gumus kaselerin tunctan yapilmis su kaplarinin uzerinde geyik aslan tavus kusu ve buta tasvirleri verilmistir Bu donemin yuvarlak ve kabartma heykeltiraslik orneklerinden tunctan ve tastan insan ve hayvan tasvirleri gunluk yasam avcilik ve dini ayinlerle ilgili sahneler ustun yer tutar VII yuzyildan itibaren Islam dininin yayilmasiyla birlikte Azerbaycan in eski tarihi sehirlerinde Kebele Nahcivan Semahi Baku Berde Gence Beylagan Tebriz Maraga ve Erdebil de mimari kompleksler saraylar kaleler camiler ve turbeler insa ediliyordu Bu binalarin dekoratif duzenlemelerinde hat sanatlari kitabe susleme cini ve kabartma unsurlari genisce kullanilmistir Sirvan Apseron mimarlik okuluna ait binalarda tas oyma sanatlari ornekleri geometrik ve bitkisel desenler Nahcivan mimarlik okulunu temsil eden binalarin dekoratif suslemelerinde ise sirli tugla ve cini suslemelerden olusan susleme motifleri baslica yer tutar Seki Hanlari Sarayinda resim 18 yuzyilOrta Cag Heykeltiraslik sanatlarinin en unlu ornekleri arasinda XIII yuzyilda Baku limaninda insa edilen Sirvansahlarin Bayil Kalesi veya Sabayil adi verilen mimari anit uzerindeki yazi ve kabartma tasvirleri binanin dekoratif duzenlemelerinde belirleyici rol oynamistir Bayil taslarinda yazilarla birlikte insan ve hayvan kaplan deve at okuz kus tasvirleri derin oyma uslubunda islenmistir Friz Garakteri tasiyan Bayil taslari zamaninda Garada bulunan gorkemli mimari anitin dekoratif ogesini olusturmustur Orta Cag da Azerbaycan Guzel sanatlar dekoratif uygulamali sanatlarla birlesmis Gence Beylagan ve diger sehirlerden bulunmus seramik ornekleri uzerinde bitkisel ve geometrik suslemelerle birlikte penceli bir kusu veya vahsi bir hayvani okla vuran sovalye tasvir edilmistir Orta Cag da Azerbaycan guzel sanatlar dekoratif uygulamali sanatlarin yani sira mimarlikla da organik baglar kurmustur Seki Susa Kuba Ordubad Lahic ve diger sehir ve yerlesim birimlerinde gunumuze ulasan anitsal duvar Guzelleri halk yaraticiligi gelenekleriyle siki bagli olmustur Seki Hanlari Sarayindaki duvar Guzelleri ozellikle un kazanmis 18 19 yuzyillarda Abbas Kulu Ganbar Karabagi Ali Kulu Sukur ve diger sanatcilar tarafindan yaratilan bu Guzeller dekoratif unsurlarin konu bakimindan zenginligi renk cesitliligi ile farklilik gostermektedir Sarayin ic salon ve odalarinda canli ve parlak renklerle islenmis Guzeller stilize edilmis desenler insan hayvan ve kus tasvirleri savas ve av sahnelerini canlandiran cok figurlu dinamik kompozisyonlar birbirini izler 19 yuzyilda Azerbaycan da bulunmus Rus ressamlarindan Grigori Gagarin ve Vasili Verescagin in eserlerinde Baku Susa Irevan ve diger sehirlerin mimari anitlarinin tasvirlerini gormek mumkundur Azerbaycan anitsal Guzel sanatlarinin zengin gelenekleri da Serdar sarayinin 20 yuzyilin ortalarinda saray yikilmis Mirza Kadim Irevani nin sarayin duvarlarinda cizdigi 4 buyuk boyutlu portre de yok edilmistir Susa da bazi evlerin Guzellerinde devam ettirilmistir Mirza Kadim Irevani Genc bir adamin portresi Yuzyilin ortalari Baku Azerbaycan tuval resmi sanatlarinin olusumu Mirza Kadim Irevani nin adiyla baglidir O portre turunde daha verimli calismalar yapmis Dansci Dervis Pehlivan Suvari gibi sanatsal acidan mukemmel portreler yaratmistir Azerbaycan kulturu tarihinde yetenekli sair muzik teorisyeni ve hattat olarak taninan Mir Muhsin Nevvab Guzel ve nakkaslik alaninda da faaliyet gostermistir Onun eserlerinde doga motifleri cicekler kuslarin tasviri onemli yer tutar Bu donemde sair Hursidbanu Natevan in yarattigi manzaralar cicek tasvirleri ve dekoratif uygulamali sanat ornekleri de dikkat cekmektedir 19 Yuzyil 19 yuzyilin baslarinda Azerbaycan in kuzeyinin Rusya ya katilmasiyla Azerbaycan guzel sanatlarinda realist egilimler giderek guclenmis sanatsal yaraticiligin yeni tur ve janrlari ortaya cikmistir Molla Nasreddin ve diger dergilerin ayrica kitap yayiniyla ilgili satirik grafik ve illustrasyon turleri olusmustur Molla Nasreddin dergisinin ressamlari Oskar Smerling Iosif Rotter Ezim Ezimzade ve H Musaev donemin toplumsal siyasal sorunlariyla ortusen realist grafik sanatlari alaninda genis faaliyet gostermislerdir Azerbaycan satirik grafiginin kurucusu Ezim Ezimzade toplumsal esitsizligi cehaleti bagnazligi carizmin zulmunu ifsa eden keskin karikaturler sarjlar yaratmistir Unlu Yuz Tip Guzel serisi kadin ozgurlugu ateizm ve siyasi temalara adanmis suluboya Guzelleri guncelligi ve milli renkliligi ile farklilik gostermektedir 1914 yilinda Mirza Alekber Sabir in Hop hopname eserine yaptigi illustrasyonlar Ezim Ezimzade nin en basarili islerindendir 20 Yuzyil Bahruz Kengerlinin 1920 yilinda cizdigi Kackin Kadin resmi Azerbaycan realist tuval resminin yaraticilarindan biri olan Behruz Kengerlinin yarattigi Yilanli Dag Ay Isiginda Gun Batarken Bahar manzaralari Kackinlar serisine dahil olan yersiz insanlarin portreleri Elcilik Dugun gibi gunluk yasam kompozisyonlari ayrica 1910 lu yillarda Nahcivan tiyatrosunda sahnelenen Oluler Celil Memmedguluzade Haci Gara Mirza Fetali Ahundov Peri cadu Abdurrahim bey Hagverdiyev ve diger sahne eserlerine verdigi sanatsal duzenleme ve kostum eskizleri Azerbaycan guzel sanatlarinin degerli orneklerindendir Bahruz Kengerli tarafindan 1920 yilinda cizilen multeci kadin resmidir Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Donemi 1919 yilinda Baku de Bagimsizlik Muzesi kurulur milli semboller devlet armasi ve bayragi olusturulur tarihi sanat eserlerinin korunmasi ve restorasyonu ile ilgili onlemler alinir Milli dusuncenin oncusu sayilan Fuyuzat dergisinin yayincisi filozof gazeteci ve ressam Huseyinzade Ali Turan Bibiheybat camisi Seyhulislamin Portresi gibi eserlerini yaratir Sahil Hursidbanu Natevan 1886 yili Nahcivan in Anisi albumunden manzara Behruz Kengerli 20 yuzyilin basi Seyhulislam in Portresi Huseyinzade Ali Turan 20 yuzyilin basi Horoz dovusu Azim Azimzade 1915Azerbaycan SSR Donemi Azerbaycan da 1920 yilinda komunist rejimin 70 yillik hakimiyeti kurulmustur Cumhuriyette kulturel yapilanma ve yeni tip sanatlarin olusumu sureci baslamistir 1920 yilinda Baku de ilk Guzel okulu acilmis gorsel sanatlarin yeni tur ve janrlari olusmustur Reichstag in harabelerinde Azim Azimzade 1942 yili Kirsal bayram Azim Azimzade 1930 lar 1930 lu yillarda grafik alaninda Ezim Ezimzade ile birlikte Gazanfer Halikov Emir Haciyev Kazim Kazimzade ve diger ressamlar da faaliyet gostermis Azerbaycan ve yabanci yazarlarin kitaplarina illustrasyonlar yapmis cesitli guncel konularda siyasi posterler yaratmislardir Modern tuval resminin olusumu 1920 li yillarda Azerbaycan Devlet Guzel Okulu nu bitiren genc ressamlarin calismalariyla ilgilidir 1928 de Azerbaycan Genc Ressamlar Dernegi nin ilk yaratici sergisi 1930 lu yillarda Azerbaycan Devrimci Gorsel Sanatlar Birligi nin duzenledigi sergi buyuk basari kazanmistir Baku ve Moskova da gosterilen ilk Guzel sergilerinde Salam Salamzade Alekber Rzaguliyev ve diger ressamlarin cagdas konulara adadiklari tablolar onemli yer tutmustur 1932 de Azerbaycan ressamlarinin organizasyon komitesi kurulmustur Boya sanatlari alaninda bircok basari elde edilmistir Sadik Serifzade nin Uzum Toplama Gazanfer Halikov un Nizami nin Portresi Mikail Abdullayev Buyukaga Mirzazade Settar Behruzade ve Kamil Hanlarov un gunluk yasam ve tarihi tablolari renk zenginligi ve boyalarin uyumu ile dikkat cekmektedir Azerbaycan da Modern Profesyonel Heykeltrasligin Gelisimi Azerbaycan modern profesyonel heykeltrasliginin gelisimiyle ilgili olarak Baku de bircok anitsal eser dikilmis ve milli heykeltraslik kadrolari yetistirilmistir 1920 30 lu yillarda ilk Azerbaycanli heykeltraslardan Ismayil Guliyev ayrica Azerbaycan da yasayan Sergey Erzya Yelena Tripolskaya Piotr Sabsay gibi heykeltraslarin katilimiyla Baku de MirzaAlekber Sabir Mirza Fetali Ahundov ve diger onemli sahsiyetlerin heykelleri dikilmis dekoratif heykeller portreler ve bustler yaratilmistir 1930 lu yillarda Sovyet heykeltrasliginin onculerinden olan Fuad Abdurrakhmanov Azerbaycan edebiyat ve kultur adamlarinin bust portrelerini Abdurrahim bey Hagverdiyev Mirza Fetali Ahundov Uzeyir Hacibeyov Azer Zeynalli ve digerleri ve ilk anitsal eseri olan Fuzuli heykelini 1939 Nizami ad Azerbaycan Edebiyati Muzesi nin locasinda yaratmistir Heykeltras Ceyhun Garyagdi nin dekoratif heykel ve portreleri Molla Penah Vagif in heykeli Nizami Gencevi adina Milli Azerbaycan Edebiyati Muzesi nin locasinda 20 yuzyil Azerbaycan heykeltrasliginin degerli orneklerindendir 1940 yilinda Azerbaycan ressamlarinin 1 kongresi duzenlendi Ikinci Dunya Savasi Donemi Ikinci Dunya Savasi yillarinda Azerbaycan ressamlarinin yaratilarinda siyasi afis ve satirik grafik on planda olmustur Siyasi karikaturlerin yaratilmasinda Ezim Ezimzade Gazanfer Halikov Ismail Ahundov Emir Haciyev Sadik Serifzade ve diger grafik sanatcilarinin onemli rolu olmustur Savastan Sonra Savastan sonra 1950 li yillarin ortalarinda Azerbaycan gorsel sanatlari sanatsal olgunluk donemine adim atmistir Bu gelisimde duzenlenen sergilerin onemli rolu olmustur SSCB Guzel Akademisi nin gercek uyesi Mikail Abdullayev in tablolarinda ulkenin genis ve renkli panoramasi tasvir edilmistir Ressamin Aksam Mingecevir Isiklari Azerbaycan Collerinde triptik Sevinc ve diger eserlerinde iscilerin gunluk yasam sahneleri lirik bir tarzda sunulmustur Tahir Salahov un 1960 Yilinda Cizdigi Besteci Kara Karayev in Portresi SSCB Guzel Akademisi nin gercek uyesi halk ressami Tahir Salahov un Nobetten Donenler Sabah Treni Abseron Kadinlari Yeni Deniz tablolarinda donemin kahramanlik duygusu Hazar da yukselen celik adalarin ihtisami hissedilir Tahir Salahov un yarattigi Besteci Kara Karayev in Portresi eseri portre sanatlarinin klasik orneklerindendir Ressamin yabanci ulkelerin hayatina adadigi tablolari manzara ve naturmortlari Besteci Sostakovic in Portresi modern Azerbaycan tuval resminin en iyi eserleri arasinda yer alir Orijinal ve benzersiz yaraticiliga sahip Togrul Nerimanbeyov un eserlerinde dogma yurdun dogasi cagdaslarinin portresi parlak dekoratif boyalarla tasvir edilir Ressamin Mutluluk Sevinc Topragin Bereketi Pazar ve benzeri tablolari naturmort ve manzaralari iyimserlik motifleriyle Garakterize edilir Onun dogaclama yetenegi Paris i Hatirlarken Beethoven Dunyasi tablolarinda sahne dekorlarinda belirgin sekilde gorulmektedir Nerimanbeyov un milli ve uluslararasi geleneklerin sentezine dayanan yaraticiligi dunya capinda un kazanmistir Nadir Abdurrahmanov un Pirinc Yetistiricileri Daglarda Gun Batimi Asaf Ceferov un Sabahin Dusunceleri Hayat Benim Azerbaycanim tablolari renk zenginligi ile dikkat ceker Buyukaga Mirzezade nin yaraticiliginda emek insanlarinin kultur ve sanat insanlarinin sarkici Zeynep Hanlarova yonetmen Semsi Bedelbeyli portreleri manzara ve naturmortlar onemli yer tutar Emek sanayi konulari Latif Feyzullayev Eyup Memmedov ve digerlerinin tablolarinda yansitilmistir Halide Seferova Hasan Memmedov Kazanfer Seyfullayev Abdulhalik Agabala Abdullayev Haydar Hakverdiyev Davud Kazimov Cevad Rustemov Kamran Hanlarov Tofik Sihaliyev Adil Mehdiyev Memmed Abbasov Faik Agayev Semaye Manafova ve digerlerinin yaraticiliginda emek insanlarina ve gunluk hayat sahnelerine Eyup Rzaguliyev Vidadi Nerimanbeyov Tofik Sadikzade Ehed Husenyov Kamal Necefzade ve digerlerinin eserlerinde Azerbaycan halkinin tarihi gecmisi adet ve gelenekleri savas baris konularina genis yer verilmistir Portre turunde Sara Salamzade Tahir Tagiyev Vecihe Semedova Oktay Sadikzade Necefqulu Asif Kerimov Gulsen Mustafayeva Oruc Agababayev Hasan Zeynalov Haydar Kerimov Samir Memmedov ve digerleri ozellikle one cikmislardir Azerbaycan dogasinin guzellikleri halk ressami Settar Behlulzade nin Kiz Menekseye Giden Yol Dogma Duzlukler Topragin Hasreti Kepez in Goz Yaslari ve benzeri tablolarinda yansitilmistir Nesreddin Kasimov Kamran Hanlarov Memmed Tagiyev Sakit Hakverdiyev Tofik Cavadov Ferac Halilov Balakisi Maratli Natiq Rzayev Alekber Esgerov Ugur Hakverdiyev ve diger ressamlar manzara turunde orijinal tablolar yaratmislardir Hayatin guzelligini felsefi anlamini kavramak acisindan Ferac Halilov un Abseron dogasina adanmis tablolari cagdasligin ritim ve tonlamalariyla Garakterize edilir Celal Mircavadov Namik Rehmanov Kamil Ahmedov Garib Yunusov Seyavus Veysov Asif Ibrahimov Ismayil Memmedov Sabir Mirzezade Firangiz Hasimov Fehreddin Gulamov Anar Semedov ve digerlerinin eserlerinde Azerbaycan mitolojik imgeleri ile modern boyama arayislari butunlesmistir Tiyatro dekorasyonu sanatlarinin gelisimi Azerbaycan opera bale drama ve muzikal komedi oyunlarinin sahne tasarimi ile ilgilidir Ezim Ezimzade nin bir dizi tiyatro oyununa yaptigi kostum eskizleri Azerbaycan realist tiyatro dekorasyon sanatlarinin yaraticilarindan biri olan Rza Mustafayev in 1920 30 lu yillarda Oluler Celil Memmedquluzade Isyan Dmitri Furmanov Demirci Gave Semseddin Sami Sevil Od Gelini 1905 Yilinda Cefer Cabbarli Seyh Senan Huseyin Cavid Dagilan Tifag Abdurrahim bey Hagverdiyev Sah Ismail Muslum Magomayev Arsin Mal Alan Leyli ve Mecnun Koroglu Uzeyir Hacibeyov Asik Garib Zulfuqar Hacibeyov Kugu Golu Pyotr Caykovski ve benzeri drama opera ve bale oyunlarina verdigi sanatsal duzenlemeler Azerbaycan tiyatro dekorasyon sanatlarinin gelisiminde onemli yer tutmustur Tiyatro ressamligi alaninda faaliyet gosteren ressamlardan Israfil Seyidov un Leyli ve Mecnun Uzeyir Hacibeyov Sevil Fikret Emirov Elaskar Feteliyevin Koroglu Uzeyir Hacibeyov Insanin Taleyi Iosif Dzerjinski Bahadir ve Sona Suleyman Eleskerov operalarina Aliheydar Almaszadenin Gulsen Suleyman Hacibeyov Gara Kiz Efrasiyab Abbasov baletlerine Nazir Fetullayevin Serqin Seheri Ebulfez Memmedhanli Otello William Shakespeare Vakif Samed Vurgun Sarki Daglarda Kaldi Ilyas Efendiyev Ismayil Ahundov un Solgun Cicekler Cefer Cabbarli Seyh Senan Huseyin Cavid Settar Serifzadenin Cavansir Mehemmed Huseyn Kendci Kizi Mehemmed Ibrahimov ve benzeri drama oyunlarina verdigi sanatsal duzenlemeler ozellikle dikkat cekicidir 1960 li yillardan itibaren sahne tasarimi alaninda yenilik egilimleri guclenmis sanatcilar sembolik ve minimalist tasvir araclarina ozel onem vermislerdir Bu alanda ilk basarili adimi atan Tahir Salahov Antoni ve Kleopatra Hamlet William Shakespeare Aydin C Cabbarli oyunlarinin ozellikle Koroglu operasinin Ali Fetaliyev ile birlikte sahne duzenlemesinde net yapisal gorkemli dekorlar yaratmistir Mikayil Abdullayev Leyla ile Mecnun Koroglu Uzeyir Hacibeyov operalarinin ve Citra Niyazi balesinin sahne tasarimini canli ve parlak renklerle cozmustur Togrul Nerimanbeyov un Kobustan Golgecikleri Fikret Karayev Yedi Guzel Kara Karayev Nesimi Destani Binbir Gece Fikret Emirov balelerinin sahne tasarimlari romantik uslup ile farklilasir Tiyatro dekorasyon sanatlarinin gelisiminde Boyukaga Efganli Hasan Mustafayev S M Fefimenko Y A Toropov Agabala Abbasov Elcin Aslanov Boyukaga Efendiyev Memmed Aliyev Aslan Seyidov Elcin Memmedov Sakit Hakverdiyeva Ferid Ahmedov Gasim Memmedov Ferid eli Halilov Faiq Qafarov ve diger sanatcilarin sinema alaninda Cefer Ezimov Kamal Necefzade Nadir Zeynalov Fehreddin Bagirov Rza Ismayilov Memmed Agabeyov Nesreddin Beykisiyev ve digerlerinin onemli hizmetleri olmustur Ikinci Dunya Savasi ndan sonra Azerbaycan da anitsal ve sehpa heykeltrasligi yeni bir gelisme asamasina girdi Nizami Gencevi nin Gence de 1946 SSCB Devlet Odulu 1947 ve Baku de 1949 anitlari SSCB Sanat Akademisi nin muhabir uyesi Fehim Abdurrahmanov un yaraticiliginda onemli bir asamaydi Onun Baku de dikilen Ozgur Kadin heykeli 1960 Samed Vurgun un 1961 Sovyetler Birligi Kahramani Mehdi Huseynzade nin 1973 Dusanbe de sair Rudeki nin 1964 SSCB Sanat Akademisi nin Altin Madalyasi anitlari Azerbaycan anitsal heykeltrasliginin basarili orneklerindendir Anitsal heykeltraslik ustasi SSCB Sanat Akademisi nin gercek uyesi Pinhas Sabsay emek insanlarinin bilim ve kultur insanlarinin Petrolcu M P Kaverockin Ressam Sattar Behlulzade Petrolcu Babayev Yazar Suleyman Reimov Samed Vurgun un ev muzesi icin anitsal portresi vb portre galerilerini olusturmustur Cabbar Karyagdioglunun anitsal dekoratif heykeltraslik eserleri sanatsal ifade ve dinamikligi ile dikkat cekmektedir Mirze Alekber Sabir in 1958 Neriman Nerimanov un 1972 heykelleri iki kez Sovyetler Birligi Kahramani ve general Hezi Aslanov un aniti 1983 Lenkeran Azerbaycan heykeltrasliginin degerli ornekleri arasinda yer almaktadir SSCB Sanat Akademisi nin gercek uyesi Omer Eldarov ve SSCB Sanat Akademisi nin muhabir uyesi Tokay Memmedov un birlikte yarattiklari Fuzuli aniti 1962 Baku kusursuz plastik sanat eserlerindendir Tokay Memmedov un Uzeyir Hacibeyov 1962 Mehmed Azizbeyov 1977 Nesimi 1979 Ibrahim Zeynalov ile birlikte ve diger anitsal eserleri Azerbaycan heykeltrasliginin en iyi orneklerindendir Omer Eldarov Huru Natavan 1960 Muslim Magomayev 1987 Hasan Bey Zerdabi 1973 Zerdab 77 Azerbaycan Tumeni 1975 Sapun Kora Sivastopol ve Baku de romantik sair Huseyin Cavid 1993 anitlarinda heykeltraslik ile mimarligin sentezine ulasmistir Onun Petrolculer 1963 Sattar Behlulzade nin portresi 1966 Omrun Dort Cagi 1974 gibi kompozisyon ve portreler icin figurlerin kompaktligi ve milli renk tonlari karakteristiktir Post Sovyet Donemi 20 yuzyilin 1990 li yillarinda Azerbaycan Cumhuriyeti nin bagimsizlik sartlarinda milli kulturun bu baglamda gorsel sanatlarin gelisiminde yeni bir asama baslamistir Kaynakca a b XX esrin ikinci yarisinda Azerbaycan tesviri senetinin inkisafi Azerbaijan az azerbaijan az Erisim tarihi 8 Agustos 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link QALEREYASI AZERBAYCAN DOVLET RESM Tesviri senet azgallery az Azerice Erisim tarihi 8 Agustos 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Menevi servetimiz Qedim dovrlerde ve orta esrlerde tesviri senetin inkisafi meneviservetimiz az Erisim tarihi 8 Agustos 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link NiNa Az 13 Haziran 2024 Azerbaycan tesviri seneti www wikimedia az az nina az Azerice Erisim tarihi 8 Agustos 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Ince senet Nurlan TAT Azerice 4 Mayis 2013 Erisim tarihi 8 Agustos 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link a b Azerbaycan Miniatur Seneti PDF Azerice AYNUR SEYFULLAYEVA EMIL AGAYEV Azerbaycan boyakarliq tarixi gulchinbabaeva Azerice 27 Mayis 2012 Erisim tarihi 8 Agustos 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Azerbaycan Tarixi PDF Baki Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi 2007 Azerbaycanli boyakarlar Azerbaycan www azerbaijans com Erisim tarihi 8 Agustos 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link a b XIX esrde ve XX esrin birinci yarisi Azerbaijan az azerbaijan az Erisim tarihi 8 Agustos 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde Azerbaycan cildi Baki 2007 Tesviri ve dekorativ tetbiqi senetler meqalesi seh 766 774 PDF Azerice Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Isler Idaresi PREZIDENT KITABXANASI s 74 Azerbaycanda heykelterasliq senetinin tarixi aspektlerin analizi PDF Azerbaycan Dovlet Iqtisad Universiteti Texnologiya ve dizayn fakultesi 2018 Yazarlar Az 14 Agustos 2018 Cavid QEDIR Togrul Nerimanbeyov YAZARLAR AZ Azerice Erisim tarihi 8 Agustos 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link O renglerle mocuzeler yaradirdi Boyukaga Mirzezade 100 Xalq qezeti 2011 Medeniyyet Bagliyiq Azerbaycana Azerice Erisim tarihi 8 Agustos 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Sah Ismayil operasi PDF Azerice Huseynova A 1997 s 3 BABILISTAN BEZIRXANA AZERBAYCAN MILLI ENSIKLOPEDIYASI 2011