Batırık(Batırma); bulgur ile yapılan bir çeşit sulu salatadır. İçindeki domates, salatalık ve bulgurdan ötürü kısırı andırır. İç Anadolu bölgesinin güneyi ve Akdeniz bölgesinde Toros dağlarına yakın bölgelerde,Karaman,Bozkır, Ermenek ile Mersin'in ilçeleri Tarsus, Erdemli, Mut, Aydıncık, Anamur, Bozyazı, Silifke ve Gülnar'da yapılır. Yapılışı bölgelere göre küçük farklılıklar gösterse de, genelde ince bulgur (, düğü veya simit), tahin, domates çeşitli baharatlarla karıştırılır ve yoğrulur.
Batırma(Batırık) | |
---|---|
Ülke(ler) | Türkiye |
Türü | salata |
Hazırlama
Basit hazırlama
Batırık, Ermenek yöresine ait bir yiyecek çeşididir. Toroslar'da, Konya, Karaman, Mut, Gülnar ve Mersin'de de bilinir ve yapılır. Öğleden sonra yapılan ev gezmelerinde ev sahibinin mutlaka ikram ettiği bol vitaminli ve besleyici özelliği olan yiyecektir. - Malzemeleri; 5-6 çay bardağı ince bulgur yöresel adı ile (düğürcük)(Kişi başına bir çay bardağı hesap edilir), orta boy kase ceviz (robotta macun kıvamına yakın çekilir), varsa iki yemek kaşığı robotta çekilmiş domates kurusu (olmasa da olur), 5-6 dal ince doğranmış yeşil soğan, bir ince kıyılmış orta boy kuru soğan, yarım demet ince kıyılmış maydanoz, yarım demet ince kıyılmış fesleğen (ya da kuru fesleğen), 3 kabukları soyulmuş domates, iki yeşil sivri biber (acı olması isteğe bağlı)5-6 yaprak ince kıyılmış marul(yarısını süslemek için ayırıyoruz.) 3 kabukları soyulmuş salatalık (birini küp şeklinde doğranmış olarak ayırıyoruz sulandırılmış batırığın üzerini süslemek için),3 limonun suyu, kırmızı pul biber (acı olması isteğe bağlı),tuz ve mevsimine göre haşlanmış kıyılmış beyaz lahana veya asma yaprağı (üzerini süslemek için)
Yapılışı
Bulgur bir çay bardağı sıcak su ile ıslatılıp bekletilir.Çekilmiş küncü ve fıstık, salça, domates kurusu, kuru soğan, pul biber yarım çay bardağı sıcak su eklenerek yoğrulur.Tepsinin bir tarafında bekletilen yumuşamış bulgurla karıştırılarak yoğurmaya devam edilir, salatalıklar, domatesler ve yeşil biberler robotdan geçirilir veya ince doğranmış olarak karışıma ilave edilir yoğurmaya devam edilir. Doğranmış marul yapraklarının yarısı, maydanoz, nane, yeşil soğan, limon suyunun yarısı ilave edilip biraz daha yoğrulur tuzu isteğe bağlı olarak ilave edilir. Birazı köfte şeklinde sıkılarak bir tabağa ayrılır kalan kısmına da koyu bir çorba kıvamı alıncaya kadar soğuk su ilave edilir.Tuzu ve limonu kontrol edilir. Çukur tabaklara servis edilir üzeri lahana,salatalık, marul yaprağı ile süslenip servis edilir.
Yörelere göre çeşitleri
Mersin usulü
Mersin yöresinde hazırlanan batırık daha zengin malzemeler içerir. En büyük farkı tahinin ya çok az kullanılması ya da hiç kullanılmamasıdır. Tahin yerine fıstık ve susamla () bir karışım hazırlanır. Tuzsuz bir miktar yer fıstığı kavrulur ve susamla beraber çekilir. Bu karışıma yavaş yavaş su, tercihan çok az miktarda tahin eklenerek pürüzsüz bir kıvam alması sağlanır. Hazırlanan macun, yukarıda belirtilen tarifteki tahin yerine kullanılır.
Bu yöredeki hazırlama usulünün bir başka farkı da domatesin yanında kuru domates, -diğer bir adıyla kak- ve biber salçasının da kullanılmasıdır. Böylece elde edilen karışımdaki domates tadı hem biber salçasının asitliği hem de kuru domatesin yoğun tadı nedeniyle kuvvetlenir.
Bölgedeki bazı tarifler, kısıra daha yakın bir karışım tarif eder. Örneğin, son yoğurmada karışıma taze nane ve ince kıyılmış marul katılan tarifler mevcuttur. Limonsu, mayhoş bir tat için karışım yoğurulurken içine çeyrek limon parçaları atılabilir.[1] Batırık Tokat yöresinde yapılan bat yemeği ile benzer özellikler gösterir.
Ermenek batırması
Ermenek Batırması 27 Kasım 2023 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve Karaman için coğrafi işaret almıştır.
Anamur batırığı
Anamur batırığı 2 Şubat 2024 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve Mersin için coğrafi işaret almıştır.
Sunum
Oluşan karışımın bir bölümü el ile sıkılarak köfte haline getirilir. Mersin'de bu köftelere kısırlık ya da sıkma adı verilir. Kalan karışımın üzerine su dökülür ve genelde yayvan bir kaptan üzerine domates, salatalık, kaynatılmış dilimlenmiş kara lahana yaprakları ve turşu konularak içilir. Sıkılmış köfteler domates, salatalık, sumakla hazırlanır, soğan ve turşu ile süslenerek servis yapılır. Ilgın'da içine haşhaş tohumu karıştırılır, Mersin'de hem köfteye hem de sulandırılmış batırığa nar ekşisi eklenebilir.
Konya, Karaman, Ermenek, Mersin merkez ve ilçeleri Erdemli, Mut, Gülnar, Aydıncık ve Silifke'de hanımlar misafirlikte, ikindi oturması ya da diğer bir söyleyişle 5 çayında sohbet sırasında sunarlar.
Notlar
^ Bu şekilde limon kabuğundaki esansın karışıma geçmesi sağlanır. Bu yöntem çiğ köfteye de uygulanmaktadır. Ayrıca, narenciyelerin ve aromatik bitkilerin yağlarının ezme yöntemiyle diğer malzemelere geçişini sağlamak barmenlikte çok bilinen bir uygulamadır.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Batirik Batirma bulgur ile yapilan bir cesit sulu salatadir Icindeki domates salatalik ve bulgurdan oturu kisiri andirir Ic Anadolu bolgesinin guneyi ve Akdeniz bolgesinde Toros daglarina yakin bolgelerde Karaman Bozkir Ermenek ile Mersin in ilceleri Tarsus Erdemli Mut Aydincik Anamur Bozyazi Silifke ve Gulnar da yapilir Yapilisi bolgelere gore kucuk farkliliklar gosterse de genelde ince bulgur dugu veya simit tahin domates cesitli baharatlarla karistirilir ve yogrulur Batirma Batirik Ulke ler TurkiyeTurusalataHazirlamaBasit hazirlama Batirik Ermenek yoresine ait bir yiyecek cesididir Toroslar da Konya Karaman Mut Gulnar ve Mersin de de bilinir ve yapilir Ogleden sonra yapilan ev gezmelerinde ev sahibinin mutlaka ikram ettigi bol vitaminli ve besleyici ozelligi olan yiyecektir Malzemeleri 5 6 cay bardagi ince bulgur yoresel adi ile dugurcuk Kisi basina bir cay bardagi hesap edilir orta boy kase ceviz robotta macun kivamina yakin cekilir varsa iki yemek kasigi robotta cekilmis domates kurusu olmasa da olur 5 6 dal ince dogranmis yesil sogan bir ince kiyilmis orta boy kuru sogan yarim demet ince kiyilmis maydanoz yarim demet ince kiyilmis feslegen ya da kuru feslegen 3 kabuklari soyulmus domates iki yesil sivri biber aci olmasi istege bagli 5 6 yaprak ince kiyilmis marul yarisini suslemek icin ayiriyoruz 3 kabuklari soyulmus salatalik birini kup seklinde dogranmis olarak ayiriyoruz sulandirilmis batirigin uzerini suslemek icin 3 limonun suyu kirmizi pul biber aci olmasi istege bagli tuz ve mevsimine gore haslanmis kiyilmis beyaz lahana veya asma yapragi uzerini suslemek icin Yapilisi Bulgur bir cay bardagi sicak su ile islatilip bekletilir Cekilmis kuncu ve fistik salca domates kurusu kuru sogan pul biber yarim cay bardagi sicak su eklenerek yogrulur Tepsinin bir tarafinda bekletilen yumusamis bulgurla karistirilarak yogurmaya devam edilir salataliklar domatesler ve yesil biberler robotdan gecirilir veya ince dogranmis olarak karisima ilave edilir yogurmaya devam edilir Dogranmis marul yapraklarinin yarisi maydanoz nane yesil sogan limon suyunun yarisi ilave edilip biraz daha yogrulur tuzu istege bagli olarak ilave edilir Birazi kofte seklinde sikilarak bir tabaga ayrilir kalan kismina da koyu bir corba kivami alincaya kadar soguk su ilave edilir Tuzu ve limonu kontrol edilir Cukur tabaklara servis edilir uzeri lahana salatalik marul yapragi ile suslenip servis edilir Yorelere gore cesitleriMersin usulu Mersin yoresinde hazirlanan batirik daha zengin malzemeler icerir En buyuk farki tahinin ya cok az kullanilmasi ya da hic kullanilmamasidir Tahin yerine fistik ve susamla bir karisim hazirlanir Tuzsuz bir miktar yer fistigi kavrulur ve susamla beraber cekilir Bu karisima yavas yavas su tercihan cok az miktarda tahin eklenerek puruzsuz bir kivam almasi saglanir Hazirlanan macun yukarida belirtilen tarifteki tahin yerine kullanilir Bu yoredeki hazirlama usulunun bir baska farki da domatesin yaninda kuru domates diger bir adiyla kak ve biber salcasinin da kullanilmasidir Boylece elde edilen karisimdaki domates tadi hem biber salcasinin asitligi hem de kuru domatesin yogun tadi nedeniyle kuvvetlenir Bolgedeki bazi tarifler kisira daha yakin bir karisim tarif eder Ornegin son yogurmada karisima taze nane ve ince kiyilmis marul katilan tarifler mevcuttur Limonsu mayhos bir tat icin karisim yogurulurken icine ceyrek limon parcalari atilabilir 1 Batirik Tokat yoresinde yapilan bat yemegi ile benzer ozellikler gosterir Ermenek batirmasi Ermenek Batirmasi 27 Kasim 2023 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve Karaman icin cografi isaret almistir Anamur batirigi Anamur batirigi 2 Subat 2024 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve Mersin icin cografi isaret almistir SunumOlusan karisimin bir bolumu el ile sikilarak kofte haline getirilir Mersin de bu koftelere kisirlik ya da sikma adi verilir Kalan karisimin uzerine su dokulur ve genelde yayvan bir kaptan uzerine domates salatalik kaynatilmis dilimlenmis kara lahana yapraklari ve tursu konularak icilir Sikilmis kofteler domates salatalik sumakla hazirlanir sogan ve tursu ile suslenerek servis yapilir Ilgin da icine hashas tohumu karistirilir Mersin de hem kofteye hem de sulandirilmis batiriga nar eksisi eklenebilir Konya Karaman Ermenek Mersin merkez ve ilceleri Erdemli Mut Gulnar Aydincik ve Silifke de hanimlar misafirlikte ikindi oturmasi ya da diger bir soyleyisle 5 cayinda sohbet sirasinda sunarlar Notlar Bu sekilde limon kabugundaki esansin karisima gecmesi saglanir Bu yontem cig kofteye de uygulanmaktadir Ayrica narenciyelerin ve aromatik bitkilerin yaglarinin ezme yontemiyle diger malzemelere gecisini saglamak barmenlikte cok bilinen bir uygulamadir Kaynakca Ermenek Batirmasi Turk Patent ve Marka Kurumu 3 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Aralik 2023 Anamur Batirigi Turk Patent ve Marka Kurumu 19 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Subat 2024