Bağdat seferi

Bağdat Seferi, 1623-1639 Osmanlı-Safevi Savaşı'nın başında 1624 yılında Safevîlerin eline geçen Bağdat'ın geri alınması amacıyla padişah IV. Murat'ın 1638-39 yıllarında Bağdat üzerine düzenlediği seferdir.

1638-39 Bağdat Seferi
1623-1639 Osmanlı-Safevî Savaşı
Bağdat'ın Osmanlılarca ele geçirilişi
Tarih 1638-39 Bölge Bağdat, Irak Sonuç Kesin Osmanlı zaferi, Kasr-ı Şirin Antlaşması
Taraflar
Safevi Devleti	Osmanlı İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
	Sultan IV. Murat Han
Güçler
40.000	90.000

Osmanlı Devleti 1514 yılında Çaldıran Muharebesi ile başlayan harpler dizisinde 16. yüzyıl boyunca Safevi Devleti karşısında galip gelmiş ve önce Doğu Anadolu ve Kuzey Irak, sonra Irak-ı Arap (Bugünkü Irak), zaman zaman da Irak-ı Acem topraklarını ele geçirmiş, hatta 1578-90 Osmanlı-Safevi Savaşı ile Luristan ve Kafkas ülkelerini alarak Hazar Denizi'ne ulaşmıştı.

Ancak 17. yüzyılın başından itibaren Safevi Devleti'nin gerçekleştirdiği ıslahatlar sonucu Safevi ordusunun ateş gücünü artması, öte yandan Osmanlı Devleti'nin Avusturya ile giriştiği savaşlar ve Celali İsyanları sonucunda yıpranması sonucunda Osmanlı Devleti'nin üstünlüğü Safevi Devleti lehine bozulmaya başladı. 1603-1618 Osmanlı-Safevi Savaşından galip çıkan Safeviler; Irak-ı Acem, Luristan ve Kafkasya topraklarını geri alırken, gözünü artık Irak-ı Arap topraklarına dikmişti. Bu fırsat da 1623 yılında ortaya çıktı.

1623-1639 Osmanlı-Safevi Savaşı

Bağdat'ın yerli halkından yetişmiş olan Bağdat Muhafızı Bekir Subaşı 1623 yılında ayaklandı. Osmanlı hükûmetinin kendisine karşı askerî harekâta geçeceğini öğrenince, Safevi Şahı I. Abbas'e başvurarak, Bağdat Valiliğinin kendisine verilmesi koşuluyla bu devlete tâbi olacağını bildirdi ve yardım istedi. Bunun üzerine Bağdat'a müdahale eden Safevi ordusu şehrin önüne geldi ve fazla bir direnişle karşılaşmadan 11-12 Ocak 1624'te şehri aldı. 1625-26 yıllarında Osmanlıların Sadrazam Hafız Ahmed Paşa komutasındaki ilk kuşatması başarısız olurken, Sadrazam Hüsrev Paşa'nın kenti kaleyi geri almak üzere icra ettiği ikinci Bağdat Kuşatması da sonuçsuz kaldı.

Osmanlı tahtındaki konumunu güçlendiren IV. Murat, 1623'ten beri devam eden Safevi savaşlarını sonuçlandırmak için ordu yönetimini eline aldı ve 1635 tarihinde çıktığı Revan Seferi ile Ahıska ve Revan'ı fethetti. 1638 yılında ise 14 yıldır Safevîlerin elinde bulunan Bağdat'ı fethetmek üzere ordusunun başında sefere karar verdi.

Osmanlı Ordusunun Başarısı

8 Mayıs 1638 tarihinde Üsküdar'dan yola çıkan IV. Murat komutasındaki Osmanlı ordusu Konya-Adana-Halep-Urfa-Diyarbakır-Siirt-Bitlis-Hakkâri-Musul-Kerkük rotasını izleyerek 197 günde Bağdat önlerine ulaştı. 15-16 Kasım gecesi kale kuşatıldı.

Kalenin alınması için yapılan çarpışmalar şiddetli oldu ve yapılan bir genel hücumda Sadrazam Tayyar Paşa hayatını kaybetti (23 Aralık 1638). Kuşatmanın 40. gününde ağır kayıplara uğramış bulunan ve direnmeden ümidini kesen Safevî kale komutanı , vire ile teslim için elçi gönderdi. Bunun üzerine Bektaşhan davet edilerek teslim koşulları görüşüldü ve kendisi de affedildi. Safevi ordusundan isteyenlerin Bağdat'ta kalabileceği, istemeyenlerin yurtlarına dönebilecekleri kararlaştırıldı ve Osmanlı Ordusu 25 Aralık 1638'de Bağdat'a girdi. Bir bölüm Safevi kuvvetleri 'nde direnmeye çalıştılarsa da direniş kolayca kırıldı.

Muharebe Sonrası

Şehirde derhal onarım işlerine başlanırken IV. Murat savaşta büyük kahramanlık gösteren Yeniçeri Ağası Hüseyin Bey'i Bağdat Beylerbeyi tayin etti. Bu sefer 1623-1639 Osmanlı-Safevi Savaşı'nın son çatışması oldu ve 17 Mayıs 1639 tarihinde imzalanan Kasr-ı Şirin Antlaşması ile savaşa son verildi.

Kaynakça

1. ^ Mikaberidze, Alexander (2011). Conflict and Conquest in the Islamic World: A Historical Encyclopedia. ABC-CLIO. s. 177. ISBN . 
2. ^ Somel, Selçuk Akşin (2012). Historical dictionary of the Ottoman Empire (2. bas.). Lanham, Md.: Scarecrow Press. ISBN .