Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Macaristan'daki Beyaz Terör (Macarca: Fehér Terror), karşı devrimci askerler tarafından Macaristan'ın kısa ömürlü Sovyet cumhuriyetinin ve Kızıl Terör'ün destekçilerini yok etmek için yürütülen iki yıllık bir baskıcı şiddet dönemiydi (1919-1921). On binlerce kişi yargılanmadan hapsedildi ve 1.000 kadar insan öldürüldü; kurbanların çoğu Yahudiydi.
Arka plan
I. Dünya Savaşı'nın sonunda, Macar devletinin siyasi yapılanması hızlı ve köklü bir değişime zorlandı. Macaristan'ın güçlü bir üyesi olduğu Avusturya-Macaristan İmparatorluğu çöktü. Muzaffer İtilaf güçleri, Macaristan'ın etnik olarak karışık sınır bölgelerini bölmek ve onları Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı, Çekoslovakya ve Romanya arasında paylaştırmak için adımlar attı - bu çabalar, Macaristan'ın yüzölçümünün üçte ikisini ve etnik Macarların yaşadığı toprakların üçte birini kaybetmesiyle sonuçlandı. Bu kayıplar, savaş sonrası sosyoekonomik çalkantılarla birlikte birçok Macar arasında derin aşağılanma ve içerleme duygularına yol açtı.
Bu değişken atmosferde, ülkenin tek bir istikrarlı hükûmet kurma çabaları başarısız oldu. Mart 1919'da Sosyal Demokrat-Komünist koalisyondan görevi devralan bir komünist hükûmeti, Macaristan Sovyet Cumhuriyeti'ni kurdu. Béla Kun liderliğindeki , hükûmetin görünüşte Sosyal Demokrat-Komünist koalisyon tarafından yönetilmesine rağmen cumhuriyette en fazla etkiye sahipti. Kun'un hükûmeti dört aydan az sürdü ve sonunda Rumen işgaliyle sona erdi. Bu dönemde artan siyasi gerilim ve baskı, Kızıl Terör olarak bilinen olayda tutuklamalara ve infazlara yol açtı. Bu da hükûmete desteğin azalmasına neden oldu. Macaristan, Slovakya ve Transilvanya'yı elinde tutmaya çalıştı, ancak Rumen birlikleri Macaristan'ı işgal etti ve sonunda Ağustos 1919'da Budapeşte'ye ulaştı. İşgalin sonucu olarak Kun da dahil olmak üzere çoğu Macar komünist sürgüne gitti.
Birinci aşama (1919)
Ülkenin güneyinde Macar Sovyet Cumhuriyeti'nin yerine alternatif bir hükûmet kuruldu. Bu yeni hükûmetin silahlı kanadı olan ""nun başında, bir zamanlar Avusturya-Macaristan Donanması Amirali Miklós Horthy vardı.
Horthy'nin çağrısına cevap veren subaylar arasında Kızıl Terör'e misilleme olarak bir zulüm kampanyası başlatan aşırı milliyetçi askerler de vardı; komünist destekçileri ortadan kaldırmak ve halkı yeni düzene itaat etmeye korkutmak istiyorlardı.
Pogromlar ve toplu katliamlar, Mihály Horthy komutasındaki "Ulusal Ordu" birimleri tarafından gerçekleştirildi; paramiliter örgütler de özellikle "Macar Uyanışı" sırasında cinayetler işledi.
Genel olarak "Beyaz Muhafızlar" olarak bilinen bu birimler bir cinayet, işkence ve aşağılama kampanyası yürüttü. Komünist bağlılığından şüphelenilen kişilerin yerinde infazları yaygındı; bu kurbanlar, başkalarına bir uyarı olması için genellikle halka açık yerlerde asıldı. Ancak Beyaz Muhafızların kimin devletin düşmanı olduğuna ilişkin tanımı genişti. Ayrıca, komünist hükûmetin liderlerinin çoğu Yahudi olduğu için devrimden genel olarak suçlanan Yahudiler çok sık bir şekilde olmak üzere, köylüleri ve liberalleri de avladılar.
Birlik komutanlarının en kötü şöhretlisi, taburu düşmanlarına karşı sadist şiddet uygulayan idi. Diğerleri arasında, çabalarını Kecskémet kasabası çevresindeki ovaya odaklayan Gyula Ostenburg-Moravek, ve vardı. Bu müfrezeler Ulusal Ordu'nun bir parçasıydı, ancak komutanlarına fanatik bir sadakatle kişisel taburlar olarak işlev görme eğilimindeydiler. Zulümleri arasında işkence, tecavüz, yerinde infaz ve halka teşhir için cesetlere saygısızlık yer alıyordu.
Beyaz Terör'den en çok etkilenen yerler, Horthy'nin Siófok'taki karargahının daha geniş alanı olan Transtuna bölgeleri ile Kecskémet ve 'de uluslararası dikkatleri üzerine çeken toplu katliamların işlendiği Tuna ile Tisa nehirleri arasındaki ovalar oldu.
İkinci aşama (1919 sonrası)
Ulusal Ordu Kasım 1919'da Budapeşte'yi işgal etti ve dört ay sonra Horthy, yeni kurulan Macaristan Krallığı'nın oldu. Ancak gerici birlikler, seferlerini durdurmak yerine genişlettiler ve neredeyse iki yıl daha hedeflerini terörize etmeye devam ettiler; siyasi amaçlı şiddet, kin cinayetlerine ve kar amaçlı adam kaçırmalara dönüştü. Beyaz Muhafız subayları kendi aralarında iktidar için yarışmaya başladılar ve birbirlerinin suikastlerini planladılar. Horthy'nin biyografisini yazan , 1919'da Beyaz Muhafız subayları kırsal kesim boyunca etrafı yakıp yıkarken Horthy'nin başka tarafa baktığı sonucuna vardı.
Beyaz Terör'ün sonu
1920'de terör, gözle görülür biçimde hafifledi. 1921'de Pál Prónay, Beyaz Terör ile ilgili suçlardan yargılandı. Habsburg kralı I. Karl'ı Macaristan tahtına geri getirmek için başarısız bir girişime katıldıktan sonra Prónay'ın taburu dağıtıldı.
Prónay taburunun dağılmasına rağmen, sonraki yıllarda saldırılar ara sıra devam etti.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b Randolph L. Braham (2002). The Nazis' Last Victims: The Holocaust in Hungary. Wayne State University Press. ss. 30-31. ISBN . 27 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ağustos 2023.
- ^ Spencer Tucker; Laura Matysek Wood (1996). The European powers in the First World War: an encyclopedia. Taylor & Francis. ss. 349-350. ISBN . 27 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ağustos 2023. Yazar eksik
|soyadı1=() - ^ Balogh, Eva, Istvan Friedrich and the Hungarian Coup d'Etat of 1919: A Reevaluation, , Vol. 35, No. 2 (Jun., 1976), pp. 269-286
- ^ Bodo, Bela, Paramilitary Violence in Hungary After the First World War, East European Quarterly, June 22, 2004
- ^ a b c d Bodo, Paramilitary Violence
- ^ a b c d Austria - Hungary - Poland - Russia (İngilizce). Walter de Gruyter. 1 Ocak 1993. s. 887. ISBN . 24 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ağustos 2023. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ "Jews in revolutions: the Hungarian experience". Journal of Social History. 6 (1): 78-105. 1 Eylül 1972. doi:10.1353/jsh/6.1.78. 22 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2022. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ "The White Terror in Hungary, 1919-1921: The Social Worlds of Paramilitary Groups". Austrian History Yearbook. 42: 156. 2011. doi:10.1017/S0067237811000099. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ Bodo, "The White Terror in Hungary," 156.
- ^ Miklos Horthy: Hungary's Admiral on Horseback. Columbia University Press. 2000. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ Bodo, Political Violence
Alakalı eserler
- Gerwarth, Robert. "The central European counter-revolution: Paramilitary violence in Germany, Austria and Hungary after the great war." (Orta Avrupa karşı devrimi: Büyük savaştan sonra Almanya, Avusturya ve Macaristan'da paramiliter şiddet.) Past & Present 200.1 (2008): 175–209. çevrimiçi
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Macaristan daki Beyaz Teror Macarca Feher Terror karsi devrimci askerler tarafindan Macaristan in kisa omurlu Sovyet cumhuriyetinin ve Kizil Teror un destekcilerini yok etmek icin yurutulen iki yillik bir baskici siddet donemiydi 1919 1921 On binlerce kisi yargilanmadan hapsedildi ve 1 000 kadar insan olduruldu kurbanlarin cogu Yahudiydi Karsi devrimci gucler tarafindan idam edilen bir Macar komunistArka planI Dunya Savasi nin sonunda Macar devletinin siyasi yapilanmasi hizli ve koklu bir degisime zorlandi Macaristan in guclu bir uyesi oldugu Avusturya Macaristan Imparatorlugu coktu Muzaffer Itilaf gucleri Macaristan in etnik olarak karisik sinir bolgelerini bolmek ve onlari Sirp Hirvat ve Sloven Kralligi Cekoslovakya ve Romanya arasinda paylastirmak icin adimlar atti bu cabalar Macaristan in yuzolcumunun ucte ikisini ve etnik Macarlarin yasadigi topraklarin ucte birini kaybetmesiyle sonuclandi Bu kayiplar savas sonrasi sosyoekonomik calkantilarla birlikte bircok Macar arasinda derin asagilanma ve icerleme duygularina yol acti Bu degisken atmosferde ulkenin tek bir istikrarli hukumet kurma cabalari basarisiz oldu Mart 1919 da Sosyal Demokrat Komunist koalisyondan gorevi devralan bir komunist hukumeti Macaristan Sovyet Cumhuriyeti ni kurdu Bela Kun liderligindeki hukumetin gorunuste Sosyal Demokrat Komunist koalisyon tarafindan yonetilmesine ragmen cumhuriyette en fazla etkiye sahipti Kun un hukumeti dort aydan az surdu ve sonunda Rumen isgaliyle sona erdi Bu donemde artan siyasi gerilim ve baski Kizil Teror olarak bilinen olayda tutuklamalara ve infazlara yol acti Bu da hukumete destegin azalmasina neden oldu Macaristan Slovakya ve Transilvanya yi elinde tutmaya calisti ancak Rumen birlikleri Macaristan i isgal etti ve sonunda Agustos 1919 da Budapeste ye ulasti Isgalin sonucu olarak Kun da dahil olmak uzere cogu Macar komunist surgune gitti Birinci asama 1919 Ulkenin guneyinde Macar Sovyet Cumhuriyeti nin yerine alternatif bir hukumet kuruldu Bu yeni hukumetin silahli kanadi olan nun basinda bir zamanlar Avusturya Macaristan Donanmasi Amirali Miklos Horthy vardi Horthy nin cagrisina cevap veren subaylar arasinda Kizil Teror e misilleme olarak bir zulum kampanyasi baslatan asiri milliyetci askerler de vardi komunist destekcileri ortadan kaldirmak ve halki yeni duzene itaat etmeye korkutmak istiyorlardi Pogromlar ve toplu katliamlar Mihaly Horthy komutasindaki Ulusal Ordu birimleri tarafindan gerceklestirildi paramiliter orgutler de ozellikle Macar Uyanisi sirasinda cinayetler isledi Genel olarak Beyaz Muhafizlar olarak bilinen bu birimler bir cinayet iskence ve asagilama kampanyasi yuruttu Komunist bagliligindan suphelenilen kisilerin yerinde infazlari yaygindi bu kurbanlar baskalarina bir uyari olmasi icin genellikle halka acik yerlerde asildi Ancak Beyaz Muhafizlarin kimin devletin dusmani olduguna iliskin tanimi genisti Ayrica komunist hukumetin liderlerinin cogu Yahudi oldugu icin devrimden genel olarak suclanan Yahudiler cok sik bir sekilde olmak uzere koyluleri ve liberalleri de avladilar Birlik komutanlarinin en kotu sohretlisi taburu dusmanlarina karsi sadist siddet uygulayan idi Digerleri arasinda cabalarini Kecskemet kasabasi cevresindeki ovaya odaklayan Gyula Ostenburg Moravek ve vardi Bu mufrezeler Ulusal Ordu nun bir parcasiydi ancak komutanlarina fanatik bir sadakatle kisisel taburlar olarak islev gorme egilimindeydiler Zulumleri arasinda iskence tecavuz yerinde infaz ve halka teshir icin cesetlere saygisizlik yer aliyordu Beyaz Teror den en cok etkilenen yerler Horthy nin Siofok taki karargahinin daha genis alani olan Transtuna bolgeleri ile Kecskemet ve de uluslararasi dikkatleri uzerine ceken toplu katliamlarin islendigi Tuna ile Tisa nehirleri arasindaki ovalar oldu Ikinci asama 1919 sonrasi Ulusal Ordu Kasim 1919 da Budapeste yi isgal etti ve dort ay sonra Horthy yeni kurulan Macaristan Kralligi nin oldu Ancak gerici birlikler seferlerini durdurmak yerine genislettiler ve neredeyse iki yil daha hedeflerini terorize etmeye devam ettiler siyasi amacli siddet kin cinayetlerine ve kar amacli adam kacirmalara donustu Beyaz Muhafiz subaylari kendi aralarinda iktidar icin yarismaya basladilar ve birbirlerinin suikastlerini planladilar Horthy nin biyografisini yazan 1919 da Beyaz Muhafiz subaylari kirsal kesim boyunca etrafi yakip yikarken Horthy nin baska tarafa baktigi sonucuna vardi Beyaz Teror un sonu1920 de teror gozle gorulur bicimde hafifledi 1921 de Pal Pronay Beyaz Teror ile ilgili suclardan yargilandi Habsburg krali I Karl i Macaristan tahtina geri getirmek icin basarisiz bir girisime katildiktan sonra Pronay in taburu dagitildi Pronay taburunun dagilmasina ragmen sonraki yillarda saldirilar ara sira devam etti Ayrica bakinizKizil Teror Macaristan Macaristan daki devrimler ve mudahaleler 1918 1920 Kaynakca a b Randolph L Braham 2002 The Nazis Last Victims The Holocaust in Hungary Wayne State University Press ss 30 31 ISBN 978 0 8143 3095 1 27 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Agustos 2023 Spencer Tucker Laura Matysek Wood 1996 The European powers in the First World War an encyclopedia Taylor amp Francis ss 349 350 ISBN 978 0 8153 0399 2 27 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Agustos 2023 Yazar eksik soyadi1 yardim Balogh Eva Istvan Friedrich and the Hungarian Coup d Etat of 1919 A Reevaluation Vol 35 No 2 Jun 1976 pp 269 286 Bodo Bela Paramilitary Violence in Hungary After the First World War East European Quarterly June 22 2004 a b c d Bodo Paramilitary Violence a b c d Austria Hungary Poland Russia Ingilizce Walter de Gruyter 1 Ocak 1993 s 887 ISBN 9783110883299 24 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Agustos 2023 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Jews in revolutions the Hungarian experience Journal of Social History 6 1 78 105 1 Eylul 1972 doi 10 1353 jsh 6 1 78 22 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2022 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim The White Terror in Hungary 1919 1921 The Social Worlds of Paramilitary Groups Austrian History Yearbook 42 156 2011 doi 10 1017 S0067237811000099 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Bodo The White Terror in Hungary 156 Miklos Horthy Hungary s Admiral on Horseback Columbia University Press 2000 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Bodo Political ViolenceAlakali eserlerGerwarth Robert The central European counter revolution Paramilitary violence in Germany Austria and Hungary after the great war Orta Avrupa karsi devrimi Buyuk savastan sonra Almanya Avusturya ve Macaristan da paramiliter siddet Past amp Present 200 1 2008 175 209 cevrimici