Braunschweig bombardımanı (15 Ekim 1944), II. Dünya Savaşı döneminde gerçekleşmiş bir hava saldırısıdır. Kent Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin 5. Bombardıman Uçakları Grubu tarafından ağır bir şekilde bombalandı. 15 Ekim'in akşamı bombalanmadan sonra Braunschweig kenti bir ateş fırtınasına girdi ve iki gün boyunca aralıksız yandı. Bu saldırı sonucu en çok Orta Çağ karakteri taşıyan şehir merkezi hasar gördü. Şehir merkezi bu saldırı sonucu neredeyse % 90 oranında hasar gördü. Bu saldırı şehrin karakterini bu zamana kadar kötü yönde etkilemiştir. Emir (Area Bombing Directive) 14 Şubat 1942 senesinde Birleşik Krallık Havacılık Bakanlığı'ndan verildi.
Hedef noktası Braunschweig
Braunschweig'a ilk bombalama 17 Ağustos 1940'ta Kraliyet Hava Kuvvetleri tarafından yapıldı; bu saldırıda yedi kişi hayatını kaybetti. Bu günden sonra saldırılar yoğunlaştı ve şiddetini gün geçtikçe daha da arttırdı. 27 Ocak 1943'ten beri United States Army Air Forces (USAAF) orduları Alman şehirlerini gündüz vakitlerinde de bombalıyordu. 1944 senesinin Şubat ayından sonra („Big Week“) Braunschweig kenti plânlı bir şekilde Amerikan ve Britanyalı bombardımancıların hedef noktası oldu. Geceleri Kraliyet Hava Kuvvetleri ve gündüzleri USAAF şehre saldırıyordu. Bu saldırma biçimi yani kombine edilmiş saldırma biçimi (combined bomber offensive; CBO), 1943'te Casablanca Konferansında Büyük Britanya ve ABD tarafından kararlaştırıldı.
Araştırma ve silahlanma yerleri Braunschweig ve etrafında
1930'lu yıllardan sonra Braunschweig Almanya'nın silah sanayiinin merkezi oldu. Şehrin iç kısmında bulunan bu fabrikalar Almanya'nın çeşitli yerlerinden işçi akımına uğramasına neden oldu. Böylece yeni göçmenler için 1933'te evler yapıldı.
20. yüzyılın başında Braunschweig kenti daha çok işçi ve endüstri şehri oldu ve II. Dünya Savaşı sırasında Amerikan ve İngiliz hava kuvvetleri tarafından 43 kere bombalandı. Saldırılar daha çok silahlanma fabrikalarına düzenlendi. Bu fabrikalar şehrin merkez ve etrafında bulunuyordu. Bu bombardıman sırasında özellikle savaş uçakları, panzer ve tır üreten fabrikalar bombalandı ve ayrıca garlar, tren tamirat faaliyeti gösteren tesisler, su kanalında bulunan limanlar ve fabrikalar bombalandı. Şehirde bulunan konserve fabrikaları özellikle bombalandı, çünkü buradan askerlere yemek konserveleri gönderiliyordu.
Hedefte Braunschweig Teknik Üniversitesi de vardı. Özellikle 1936 ve 1939 yılları arasında kurulan dört enstitüsü bombardımanın hedefindeydi: uçak yapımı enstitüsü, uçak motorları ile ilgilenen enstitü, aerodinamik enstitüsü ve uçuş meteoroloji enstitüsü.
Şehrin içinde ve dışında bulunan silahlanma tesisleri
Braunschweig'ın en önemli silahlanma tesislerinden biri havacılık endüstrisiydi. Bu havacılık silahlanma tesislerinden biri Flugzeugwerke Braunschweig GmbH idi. Diğerlerinden biri Luther-Werke'ydi ve burada Messerschmitt Bf 110 savaş uçakları üretiliyordu. Niedersächsische Motorenwerke ve Vorwerk Braunschweig des Volkswagenwerkes'de Junkers Ju 88 savaş uçakları üretiliyordu. Ayrıca bu tesislerin yanında küçük şirketler de vardı, bunlar genelde tamir ve önemli eşyalar yapıp teslim etme amaçlı kurulan şirketlerdi. Bu şirketler arasında Grotrian-Steinweg für Flugzeuge ve die MIAG vardı. Bu şirketler ayrıca Sturmgeschütz IV panzerlerini de üretiyordu.
Savaş için en önemli tesislerden biri Büssing AG'ydi. Büssing AG'de tırlar üretiliyordu. Schuberth-Werk'lerinde Alman ordusu için Stahlhelmler üretiliyordu. Şehirde ayrıca makinecilik ile ilgilenen Braunschweigische Maschinenbauanstalt (BMA), Karges & Hammer, Wilke-Werke, Wullbrandt & Seele, Lanico ve Selwig & Lange fabrikaları vardı.
Ayrıca konservecilik fabrikası Schmalbach'ta şehir için bir önem taşıyordu. Kentin ayrıca yakınlarında özellikle silahlanma için fabrikalar kuruldu. Mesela Braunschweig kentinin 15 km güneyinde bulunan Salzgitter'da Reichswerke Hermann Göring ve 40 km güney-doğusunda Wolfsburg kentinde Volkswagen-Werk fabrikları vardı.
1930'lu yıllarda Braunschweiguçakların şehri oldu (Stadt der Flieger). Şehirde çok sayıda savaş uçakları için tesisler ve komando binaları kuruldu. Ayrıca birçok da kışla mevcuttu. Bu nedenle şehir ağır bir bombardımana mâruz kaldı. Bombardımanlar sırf fabrika, havaalanlarına ve askerlerin bulunduğu yerlere yapılmadı, ayrıca Braunschweig şehri de ağır bir şekilde hasar gördü.
Hava Savunması Braunschweig ve etrafında
Hava Savunma Yerleri
Braunschweig kenti sahip olduğu endüstri ve araştırma tesislerinin öneminden dolayı 1943 senesinin sonbaharında sıkı bir hava savunmasına sahipti. Şehrin etrafında bulunan birçok uçaksavar ve batarya birlikleri, Almanya'nın o zamanki düşmanları için korkunç bir hedefti, çünkü her saldırışta büyük kayıplar verme olasılığı çok yüksekti. Braunschweig yöresinin komandoları o zamanlar Luftgaukommando XI (11. Hava Bölgesi, Hamburg), 8. Flakbrigade (8. Uçaksavar Tugayı) ve Flakregiment 65 (65. Uçaksavar Alayı) aitti.
Braunschweig şehrinin hava savunması aşağı yukarı 100 tane toptan oluşuyordu ve bu topların kalibreleri 8,8 cm veya daha büyüklerinden oluşuyordu. Bu toplar genelde Batarya, Çift Batarya veya Büyük Bataryalardan oluşuyordu. Bir "Baterya" genelde altı tane toptan (çoğunlukla 8,8 cm çapında veya 10,5 cm çapında) oluşuyordu. Bir "Çift Batarya" ise on iki tane toptan ve bir "Büyük Batarya" ise on tane Batarya'nın birleşmesi sonucu oluşuyordu. Bunun yanında ise çeşitli FlaK birlikleri vardı. FlaK II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan hafif kalibre uçaksavar silahıydı. Bunlar genelde düşük seviyede uçan uçaklar için ya da doğrudan bir objeyi korumak için kullanılan silahlardı.
Şehirde ve şehrin etrafında çeşitli yerlerde çeşitli hava savunma mevkileri vardı. Bunların arasında Abtstraße, Eintrachtstadion, Lamme, Ölper ve Mascherode'de bulunan "Batarya'lar". Bevenrode, Broitzem, Lünischteich, Melverode, Ölper ve Melverode, Querum, Wenden'de bulunan " Çift Batarya" ve Wenden'de ayrıca "Büyük Batarya" vardı.
Hava Meydanları
Waggum, Broitzem ve Völkenrode'de 1916 tane hava meydanı vardı. Bunlar 1930'lu yıllarında Nazi Almanyası tarafından alındı ve savaş için olumlu bir hale getirildi.
15 Ekim 1944'te havasaldırısının hazırlığı
Saldırının amacı
13 Ekim 1944'te Kraliyet Hava Kuvvetleri, „Hurricane Harekâtı“ emrini aldı. Bu operasyonun amacı Alman sivil halkına Batılı Müttefiklerin gücünü ve hava üstünlüğünün onlarda olduğunu göstermek amaçlı yapıldı. Emirde mesela bu pasaj vardı:
Düşman Almanya'ya bu savaş bölgesinde Batılı Müttefiklerin hava güçlerinin gücünü göstermek için ... kısa bir sürede azami gayretle Kraliyet Hava Kuvvetleri ile Birleşik Devletler 8. Bombardıman Komutanlığı tarafından sıkı bir şekilde ikamet edilen Ruhr bölgesine bir şeyler yapılması talep edilir.
— “In order to demonstrate to the enemy in Germany generally the overwhelming superiority of the Allied Air Forces in this theatre … the intention is to apply within the shortest practical period the maximum effort of the Royal Air Force Bomber Command and the 8th United States Bomber Command against objectives in the densely populated Ruhr.”
Operation Hurricane'in asıl hedefinde Duisburg kenti vardı. Duisburg için aşağı yukarı 1.000 tane ağır bombardıman uçakları gönderildi. Ayrıca Köln'de bu hedeflerin arasındaydı. Köln için ortalama 1.200 bombardıman uçakları gönderildi. Braunschweig'a 150.000 nüfusu ile o zamanlarda 233 tane bombardıman savaş uçakları gönderildi.
Martın 1944 senesinde Britanya'nın Bomber Command'ın başkomutanın Air Chief Marshall Arthur Harris, "Bomber Harris", olarak da anılıyordu, savaş'ın sonuna doğru ellinde bir liste bulunuyordu ve bu listede en önemli altı bombalanması gereken şehirler vardı. Birinci sırada Schweinfurt vardı ve ikinci sırada ise Leipzig kenti yer alıyordu. Braunschweig ise üçüncü sırada yer alıyordu. Braunschweig'dan sonra sırayla Regensburg, Gotha ve Augsburg vardı. Altı şehirde de önemli oranda uçak endüstrisi ve rulmanlı yatak-fabrikaları vardı. Braunschweig'ın öneminden dolayı Harris ve "Mighty Eighth" lakaplı "'nun komutanı 28 Mart 1944'te, şehrin 29 Mart 1944'te bombalanmasına karar verdi. Bu saldırı beklenen iyi sonucu getirmedi, çünkü „Operation Double Blow'un“ ikinci harekâtı kötü hava şartlarından dolayı iptal edildi. Böylece şehrin yok edilişi iptal edildi.
15 Ağustos 1944 senesinde Braunschweig'a Ekim'de saldırma planları bitirildi. Darmstadt 11 Eylül 1944 senesinde başarılı bir saldırma biçimi ile saldırıya uğrayıp ve büyük bir hasara uğrayınca (ortalama 11.500 ölü), sıra 15 Ekim 1944'te Braunschweig kenti'ne geldi.
Braunschweig tek silahlanma endüstrisi yüzünden yok edilmesi planlanmıyordu, bir diğer amaç sivil halka zarar vermekti ve Braunschweig kentini böylece her zaman oturulmaz ve bir hayalet şehre dönüştürmekti. Hedefte şehri (genelde Almanya'yı) büyük bir şekilde tahrip etmek vardı ve böylece detaylı bir şekilde şehre saldırma, elinde bulunan silahlarla ve bu saldırıyı yerine getirmekle, şehirleri yok etmek amaçlanıyordu. Hedefte şehri bir alev fırtınasına sokmak vardı ve bu fırtına tesadüf değil daha çok saldırganların attıkları bombalardan oluşturuldu.
13 Ekim'de High Wycombe'da Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin 5. Bombardıman Uçakları Grubu'na meteoroloji'den yapılan açıklamalara göre 14 ve 15 Ekimde havada az bulutlanma, akşamları iyi bir görüş ve orta derecede rüzgarlar olacağı belirtildi. Böylece Harris 14 Ekim 1944'te saldırma emrini çıkardı. Braunschweig'ın kod-adı İngilizce „SKATE“ idi ve bu adla şehre saldırıldı.
Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin 5. Bombardıman Uçakları Grubu
5. Bombardıman Uçakları Grubu (parolası: „undaunted“, Almanca „furchtlos“, Türkçe „korkusuzlar“) 1937 yılında kuruldu ve savaş sırasında modernize edilip ve yeniden silahlandırıldı. 1939'dan 1940'a kadar grubun korgenerali Arthur Harris'di, kendisi sonra Bomber Command'ın başkomutanı oldu. 1943'te grubun içinde bulunan 15 tane uçak bölüğü ile beraber umumi karargâhı Morton Hall, Swinderby'e taşındı. Grub Braunschweig'a saldırı sırasında korgeneral Ralph Cochrane tarafından yönetildi. Genelde 5. Bombardıman Uçakları Grubu özel harekâtlar için harekâta çıkıyordu, mesela barajların bombardımanı için.
5. Bombardıman Uçakları Grubu'nun birkaç önemli harekâtları:
- Köln kentinin 30 Mayıs 1942'de bombalanması
- Operation Chastise; 17 Mayıs 1943
- Heilbronn hava saldırısı; 4 Aralık 1944
- Dresden hava saldırısı; 13 Şubat 1945
- Bielefeld'e Grand Slam saldırısı, 14 Mart 1945
- Würzburg hava saldırısı; 16 Mart 1945
Kraliyet Hava Kuvvetleri Bomber Command 1944 senesinde dört kere şehre saldırmayı ve yok etmeye çalıştı, bu saldırılar pek başarılı bir sonuç getirmedi. Bunların nedeni mesela kötü hava şartları ve şehirde iyi bir savunmanın bulunmasıydı.
Cumartesi günü 14 Ekim 1944'te umumi karargâhda 5. Bombardıman Uçakları Grubunun saldırma hazırlıkları sona erdi, saat 13:10'da emir bütün saldırıya katılacak bölüklere verildi.
14 Ekim 1944'teki emir
- Emir: En az 220 tane 5. Bombardıman Uçakları Grubu hedefe saldıracak. Hem 1.000 tane 1., 3., 4. ve 5. Bombardıman Uçakları Grubu COD'a [=Duisburg'un kodadı] saat 0129 ve saat 0325.
- Harekât'ın hedefi: düşmanın endüstri merkezini yok etmek
- Harekât saati: 14 ve 15 Ekim 1944 akşamı
- Harekât güçler: 53. üs - 80'den fazla savaş uçakları, 55. üs - 100'den fazla savaş uçakları, 49. kademe - 18'den fazla savaş uçakları, 54. üs - 13'ten fazla savaş uçakları ayrıca (106. kademe) aydınlatma ve flâma ile temsil etmek amaçlı birlikler.
- Hedef: SKATE [= Braunschweig'ın kodadı]
- Saldırı zamanı: muhtemel saldırı zamanı saat 02:30. Saldırılacak hedef zamanı maksimal +6 dakika saldırı zamanından. Savaş uçakları saldırı zamanında mütenasip bir şekilde hedef üzerinde dağılması gerekiyor. Uzun süren saniye tapalı uçaklar ilk dalgada saldırması gerekiyor.
- Bomba imlâları ve tapalar: 51 tane savaş uçakları: 1x 2000 HC (= hava torpili) artı Maximum „J“-Cluster (= yangın bombası). Geri kalanlar: 1x 1000 MC/GP (= sekme tapalı infilâk bombası).
- Filmçekimleri:Bütün savaş uçakları geceleride kullanılan kamera ve fleşlerle teçhiz edilmesi gerekiyor, bunlar 60% yükseklikte yakılması gerekiyor. 106. kademe hariç bütün diğer uçaklar 50% film malzemeleri ile silahlandırılması lazım. 106. yüzde yüz diğer film malzemeleri ile çıkacak.
- Saldırı: Hedef yelpazevari bir şekilde kısımlar tarafından ima edilen yerden geç infilak eden bombalar tarafından saldırılacak.
- Hedefi işaretlemek: Saldırı zamanı -10 [dakika]: kör işaretleme. Hedefin ortasına (= Braunschweiger Dom) yeşil flama ile temsil edilecek. Saldırı zamanı -5'te bunlar yenilenecek. -9, -7 ve -5. saldırı zamanında hedefe kırmızı flama ile temsil edilecek.
Hava saldırısının gidiş hattı
Hedefe uçuş
Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin 5. Bombardıman Uçakları Grubu planlara göre 14 Ekim saat 23:00'te hedef „SKATE“ye uçmaya başlamıştı. Aynı zamanda Kraliyet Hava Kuvvetlerinden 1.000 tane başka bombardıman ekipleri havalanmışdı Duisburg kentini bombalamak için. Braunschweig'ı bombalamak için havalanan ekip güneyden doğru hedefe gelmeyi planlıyordu, Ruhr bölgesinde bulunan flakları geçmek için. Bu yöre çünkü cok iyi korunuyordu.Paderborndan ekip kuzeye doğru dönüp, Hannoveri geçip Braunschweig'a doğru uçmaya başladı. Ekip tam 233 tane ağır dört motorlu Avro Lancaster I ve III'ten oluşuyordu. Ayrıca yedi tane De Havilland DH-98 uçakları Lancaster'lere eşlik etmek için ekiple beraberdi.
Saat 01:20'de Braunschweig radyolarında düşmanların Hannover'e doğru uçtuğu söylendi. Hannover 60 km Braunschweig'ın batısında kalıyor. Kentte aslında hedefin Kassel olduğu tahmin ediliyordu ama yine de Hannover'e yakınlığından dolayı şehirde küçük bir alarm başlatıldı. 25 dakika sonra yeni bir anons edildi bu anonsta düşmanların Hannover'i geçtiği ve Braunschweig'a doğru uçuşta olduğu yöndeydi. Böylece şehirde alarmlar tam başlatıldı. Kısa bir süre sonra şehrin merkezi hedeflenerek işaretlendi ve birkaç dakika sonra ilk bombalar atılmaya başlandı.
Alman hava savunmasını yanıltma
Aynı zamanda ayrıca 141 tane antrenman uçakları sahte bir taarruz yaparak sanki Helgoland'a saldıracakmış gibi yaptı. 20 tane De Havilland DH-98'de Hamburg'a doğru yöneldi, sekiz tane Mannheim'a, 16 tane Berlin'e ve iki tanede Düsseldorf'a. Bunu dışında ayrıca 140 tane uçak yanıltma manevraları ile Alman hava savunmasını yanıltmak için kullanıldı. Saat 1:40 doğru varak halinde kalaylar atıldı (kodadı: „Windows“), Alman radar sistemini bozmak için. Varak halinde kalaylar ve sahte bir taarruz birbirinden uzak hedeflere yaparak, hem yerden hem havadan savunmanın neredeyse neticesiz bir duruma gelmesini sağladı. Alman gece avcıları da bu sistem yüzünden pek bir şeyde yapamadı, çünkü avcılar bu sistem yüzünden büyük bir bölgeye yayılmak zorunda kaldı.
Hedefi işaretlemek
De Havilland DH-98'ler 5. Bombardıman Uçakları Grubu tarafından özellikle icat edilmiş ve savaş sırasında hedefi derinden işaretlemek için kullanılmış bir uçaktır. Bombardıman Grubu hedefi işaretleme tekniğini savaş sırasında sürekli düzeltti ve kusursuz bir hale getirildi. Uçaklar Braunschweig'a geldiği zaman, ışıklandırma makineleri etrafı aydınlatmak için aydınlatma malzemeleri attılar. Bu aydınlatmanın hedefi bombalanacak yerin aydınlanması için kullanılıyordu. Böylece savaş uçakları doğru yeri işaretliyordu ve bombalamanın kusursuz geçmesini sağlıyordu. Hedef özellikle şehrin güneybatısında bulunan silahlanma tesislerine karşıydı. Frankfurter Straße, Luisen Staße'nin köşesinde asıl hedef bulunuyordu, çünkü silahlanma tesisleri özellikle bu yöredeydi. Başka bir hedef ise Braunschweig katedraliydi. Bu hedef eğer şiddetli bir dumanlaşma olursa bombalama yüzünden ve bir şey görünmezse kullanılacaktı. Gecenin açık olması ve iyi bir işaretleme ve saldırma biçimi ile sonuç İngilizler tarafından iyi olarak sonuçlandı, ayrıca saldırı sırasında görüs muhteşem olarak nitelendirildi[„Visibility: excellent“].
Eski Braunschweig kenti'nin batışı
14 Ekim tarihinde cumartesi günü son ikazlar gece yarısı yani saat 0:00 araları ihbar edilmeye başladı ve 15 Ekim'de saat 1:50'ye doğru alarmlar harekete geçirildi ve böylece Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin hava saldırısı başlamış oldu.
Hava saldırısı 40 dakika sürdüğü halde, 15 Ekim 1944 pazar günü eski Braunschweig kentinin batış günü olarak şehir tarihine girdi.
5. Bombardıman Uçakları Grubu savaş sırasında özel bir işaretleme teknolojisine sahipti, ayrıca akıllı bir bombalama sistemine sahip olan bu grubun en büyük amacı, şehre en büyük hasarı vermekti. Bu bombalama sistemine İngilizler „sector bombing“ adını vermişlerdi. Nokta-hedefleme adı olan bu sistemin, bir parçası olarak yer alıyor, burada en öndeki uçak yani yöneten nişancı katedrali hedeflenmiş nokta olarak belirliyordu. Bu yeşil işaretleme diğer nişancılarının yönünü bulması için önemli bir rol üstleniyordu. Nişancılar bu işarete çeşitli yönlerden yelpaze şeklinde uçarak geçip bombalarını atıyorlardı.
Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin saldırı anındaki film çekimleri
Şehre saldırı anındaki film çekimleri özel bir Lancaster tarafından yapıldı. Uçak diğer bombardımancılar gibi hedefin 4.950m üstünden uçarak çekimleri yaptı. Lancaster'ın hızı 260 km/h dı operasyon sırasında. Çekimler „Eyemo“ tipindeki bir kamera tarafından yapıldı. Saldırı zamanı saat 02:33 olarak (uçak saati) note edildi.
Filmde bu metin mesela yer alıyor:
“Bomber Command … made a heavy and concentrated attack on the industrial town of Brunswick, which is one of Germany’s biggest centres for the aircraft and engineering industries. As the aircraft with the cameras runs up to the target the fires can be seen spreading rapidly all over the city and by the time the aircraft is over the target the whole city is ablaze and the streets can be seen clearly outlined.”
„Bombardıman komandosu ... endüstri şehri Braunschweig'a ağır ve konsantre edilmiş bir saldırı düzenledi, en büyük uçak imalatı ve makinecilik merkezine Almanya genelinde. Kameralı uçak hedefe yaklaştıkça alevlerin şehre nasıl yayıldığı gözler önünde. Uçak tam hedefin üstündeyken bütün şehir alevlere teslim olmuş bir durumda ve caddeler bu alevler içerisinde açıkça belli oluyor.“
Alev fırtınası
Ortalama 40 dakika sonra aşağa yukarı 847 ton bomba şehre fırlatıldı, atılan bombaların ortalama 12.000'i infilak bombasıydı, bu bombalar halı bombardımanı şeklinde Almanya'daki tipik ahşap evlerin bulunduğu mahalleye atıldı ve böylece alev fırtınası için yanan malzeme bulunmuş oldu. Basınç dalgaları şehirdeki çatıları uçuruyordu ve böylece evin içindeki bulunan bütün eşyaları dışarı uçuruyordu, pencerenin camları sıcaktan patlıyordu, duvarlar yıkılıyordu, elektrik ve su kesilmesine yol açıyordu ve itfaiye ile kurtarma ekiplerinin bodrum ve sığınaklara mecburen sürülüyordu. İnfilak bombalarından sonra şehre bu sefer beyaz fosfor bombaları ve yangın bombası atıldı. Bu bombaların görevi alev fırtınasının etkisini güçlendirmekti. Diğer saldırılardaki gibi (mesela Hamburg'daki gibi) bu alev fırtınası bombardımanın yol açtığı tesadüfen doğal bir hadis değil, daha çok üstüne çalışılmış bir prosedür. Bu alev fırtınası saldırma taktiğinin bir parçasıdır.
Sıcaklar yüzünden ısınan hava, oluşan termal güçler tarafından havaya yükseldi, böylece soğuk havanın alttan tekrar esmesine yol açtı ve orkan şeklinde oluşan farklı sertlikte rüzgarların esmesine neden oldu. Bu rüzgarlar yüzünden yangın daha şiddetlendi ve bu yangının şiddetlenmesi sonucunda rüzgarlarda daha sert esmeye başladı. Bu fenomen yüzünden eşyalar havada uçup insanlarında ağır eşyalar tarafından yaralanmasına ve rüzgardan devrilmesine yol açtı.Kasırga şeklindeki termal hava şartları o kadar güçlüydü ki bütün pazar boyunca şehir merkezindeki kiliselerin çanlarının çalmasına sebep oldu. Ortalama üç buçuk saat sonra, yani saat 6:30 civarlarında, yangın kent merkezinde en güçlü ve şiddetli durumuna geldi. 150 hektar tarihi şehir ve yöresi alevlere teslim oldu. 100 metre yüksekliğinde olan Andreskilisesi'nin kulesi hala görünür bir şekilde yanıyordu ve kıvılcımların yağmur gibi şehre dökülmesine neden oluyordu. Kent merkezi yangın bombaları tarafından bombalandı. Kurtarma ve yangın söndürme ekipleri böylece yangının merkezine ulaşmakta güçlük çekiyordu.
Braunschweig o kadar kuvvetli yanıyordu ki, şehrin yanışı çok uzaktan komşu kasabalar ve şehirler tarafından bile görülüyordu. 90 km uzaklıktaki itfaiye ve kurtarma ekipleri bile şehre yardıma geldiler.
24 saat içinde operasyon Hurricane sırasında Kraliyet hava kuvvetleri tarafından kente tam 10.000 ton bomba atıldı. Bu sayı 24 saat içinde atılan en çok II. Dünya Savaşı sırasında bomba yükü.
23.000 kişinin kurtuluşu
Şehrin merkezinde çıkan yangınlar büyük bir alana yayıldı. Bu yörede sekiz tane dolu olan sığınak vardı. Bu sığınakların içinde toplam 23.000 kişi bulunuyordu. Sığınağın içinde bulunan insanlar bazı tehlikelerle karşı karşıya geldi, bunlardan biri eğer sığınakların içinde uzun bir süre kalmaları durumunda yangınlardan oluşan oksijen kıtlığı veya dışarı çıktıklarında alev fırtınasının içinde kalıp yanmaları yönündeydi.
Wassergasse (su yolu)
Rudolf Prescher'nın teşebbüsleri sayesinde saat 5:00'e doğru alev fırtınası en yoğun hallini almadan önce kendisi bir su yolu yapılmasını sağladı. Böylece 23.000 kişi tahliye edildi. Bu sonuca ulaşmak için itfaiye ekipleri hayatlarını tehlikeye atıp yangınların arasından sıyrılıp sığınaklara ulaştı.
15 Ekim 1944'te istatistikler
Kent merkezinde bulunan yapı stilleri
1944'te şehir merkezinde ortalama 2.800 çeşit evler vardı, bunlar çeşitli yüzyıllarda ve böylece çeşitli stillerde yapılan yapılardı.
E. Hundertmark 1941'de bu listeyi yaptı:
Architekturstil | % |
Gotik | 6,7 |
4,2 | |
belirlenemeyen stiller | 11,1 |
Rönesans | 8,7 |
Barok | 24,9 |
Rokoko | 11,5 |
Klasisizm | 10,7 |
Klasisizm sonrası | 2,5 |
ve savaş öncesi zamanı | 19,2 |
Şimdiki zaman [= 1941] | 0,5 |
Hasar gören binalar
Sıkı bir şekilde inşa edilen şehir merkezi ortalama 800 tane olan ahşap evleri ile bir görünüm sunuyordu, bunlardan birkaçı Orta Çağ mimarisine aitti. Ayrıca taş yapılardan oluşan binalar'da vardı, bunlar 17. ve 18 yüzyılda yapılan yapılardı. İç içe olan sokaklar ve iç içe olan binalar çabuk yanabilecek olan ahşap evlerden oluşuyordu ve bu fırsatı kaçırmayan İngilizler belirli bir taktik ile şehrin bu kısmını alev fırtınasına soktu. Bu yangın yayılar sonra bütün şehri hapis etti. Öncelikle atılmasıyla ve sonrasında atılan yangın bombaları ile, küçük çaplı çabuk yayılan bir yangın oluştu. Bu yangın büyüdü ve şiddetlendi ve böylece yangınların bir biriyle birleşmesi sonucu 2½ gün süren bir alev fırtınası oluştu. Bu alev fırtınası şehir merkezini komple büyük bir hasara uğrattı ve bazı yapıların yıkılmasına sebep oldu.
Çeşitli medeni yapılar, anıtlar ve mahaller bu olay sonrasında yok oldu.
25 Ocak 1945'te Braunschweig'ın başsavcısı Otto Georg Thierack Nazi Almanyasının adalet bakanına bir rapor gönderdi ve bu mektupta şunları söylüyordu:
„Das Gesicht der alten Stadt Braunschweig ist aber völlig verändert. […] Die Fachwerkhäuser die in manchen Straßen und Gassen den Eindruck einer mittelalterlichen Stadt aufrechterhalten hatten, sind reihenweise abgebrannt.“
„Eski Braunschweig kenti'nin yüzü ama komple değişti. […] Bazı sokaklarda bulunan ve Orta Çağ'ın intibasını yansıtan ahşap evler tamamen yandı.“
Braunschweiger Dom, Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin saldırısı olduğu gece hedef noktası olmasına rağmen bombalardan ve yangından herhangi bir bir hasar görmedi.
Olayın olduğu gece önemli şehir- ve çeşitli mimari eserlerde büyük bir hasar gördü ya da bombaların ve yangının şiddetinden hasar alıp komple yıkıldı.
Yapı | Yapılış tarihi | 15 Ekim 1944'ten sonraki hali |
Achtermannsches Haus (bina) | 1626–1630 | ağır hasar gördü |
Aegidienkirche (kilise) | 13.–15. yüzyılda | ağır hasar gördü |
Alte Waage (ahşap ev) | 1534 | tamamen hasar görüp yıkıldı ve 1990'dan 1994'e kadar orijinal halinde eski yerine inşa edildi |
Altstadtmarktbrunnen (şadırvan) | 1408 | ağır hasar gördü |
Andreas-Kirche (kilise) | 1230'larda | ağır hasar gördü |
Bierbaumsches Haus (bina) | 1523 | ağır hasar görüp yıkıldı |
Braunschweiger Schloss (saray) | 1833–1841 | ağır hasar gördü, 1960'tan sonra yıktırıldı ve 2005'te ön tarafı eski yerine yeniden yapıldı |
Brüdern-Kirche (kilise) | 1361'lerde | ağır hasar gördü |
Burg Dankwarderode (hisar) | 1887–1906 | ağır hasar gördü |
Gewandhaus (bina) | 1268'den önce | ağır hasar gördü |
Hagenmarkt-Apotheke (eczance) | 1677 | ağır hasar görüp yıkıldı |
Haus Salve Hospes (bina) | 1805 | ağır hasar gördü |
Katharinen-Kirche (kilise) | 1200'lerde | ağır hasar gördü |
Kreuzkloster (manastır) | 1230'larda | ağır hasar görüp yıkıldı |
Liberei (eski bir kütüphane) | 1412–1422 | ağır hasar gördü |
Magnikirche (kilise) | 1031'lerde | ağır hasar gördü |
Martineum | 1415 | ağır hasar görüp yıkıldı |
Martini-Kirche (kilise) | 1195'lerde | ağır hasar gördü |
Mumme-Haus (bina) | 1588'lerde | ağır hasar görüp yıkıldı |
Nicolai-Kirche (kilise) | 1710–1712 | ağır hasar görüp yıkıldı |
Pauli-Kirche (kilise) | 1901–1906 | ağır hasar gördü |
Petri-Kirche (kilise) | 1195'ten önce | ağır hasar gördü |
Stechinelli-Haus (bina) | 1690 | ağır hasar gördü |
Staatstheater (tiyatro) | 1861 | ağır hasar gördü |
Saldırını bitişinden ortalama dokuz saat sonra İngiliz bir keşif uçağı saat 11:40'ta şehrin üzerinden uçtu, bu uçuşun sebebi yapılan hasarı rapor etmekti. Bilâkis yangınlardan dolayı oluşan duman bulutları çok az şey görünmesine sebep oldu. Olaya şahit olan birisi hatta şöyle dedi:" O günü hava aydınlanmadı, büyük bir dumanlardan oluşan bulut güneşi karartı."
17 Ekim gününün akşam saatlerinde büyük alevler söndürülebildi ama küçük çaplı alevlerin söndürülmesi ile beraber söndürme işleri üç gün uzadı ve böylece 20 Ekim gününe kadar sürdü. O zamanın nüfusuna göre 80.000 kişi (bu oranda ortalama bütün Braunschweig nüfusunun %53,3'ü yapıyordu) bu saldırı sonucu meskensiz kalmasına sebep oldu.
Hasarlar o kadar yüceydi ki, halk ve uzmanlar bunu Köln'e yapılan ""daki gibi bin tane bombardıman tarafından yapılan bir saldırı olarak nitelendirdi. Ama bu tahmin Birleşik Krallık'ın askeri arşivlerini açmasıyla geri çevrildi. O gece 233 tane bombardımanın olduğu netice kazandı.
Ölü, yaralı ve kayıp sayıları
15 Ekim tarihinde olan saldırının tam olarak ölü sayısı bilinmiyor. Bazı eski kaynaklar bunun 484 ve 640 kişi olarak dille getiriyor. 101 kişinin kayıp olduğu söylendi ve yaralıların sayısı 1.258 kişi olarak deniyor. Tarih bilimcileri bugünkü tarihe dayanarak ölü sayısının bu saldırı sonucu 1.000 kişinin üzerinde olduğundan şüpheleniyorlar.
Bu rakamların bu kadar düşük seviyede olmasının belirli birçok sebebi vardı. Braunschweig şehri doğrudan Magdeburg ve Berlin yönüne giden uçuş rotasında bulunuyordu, ayrıca önemli silahlanma tesislerinin bulunduğu Salzgitter (Hermann-Göring-Werke) ve Fallersleben (Volkswagen-Werk) şehrin yakınında bulunuyordu. Böylece Braunschweig halkı çeşitli birçok alarmlar sayesinde böyle saldırı anındaki yapacakları şeyleri biliyorlardı. 1939 ve 1945 arasında 2.040 kere şehir ikaz edilmiştir ve 620 kere sirenler çalınmıştır. Geçmişte yapılan birçok tatbikat ve bir tehlike sezildiğinde yapılan alarmla sayesinde halk o anda ne yapacağının bilinci altındaydı. 1943 yıllın ortasına kadar şehir büyük bombardımanlardan ve böylece ağır bir hasardan korunmuş oldu. Ama bu devam eden savaş sırasında zamana kalmış bir şey olduğu için şehre 1943'ten sonra ikazlar yapılmıştır. Diğer bir neden ise şehirde bulunan birçok hava saldırısına karşı güçlü olan sığınakların bulunması. Bu sığınaklar özellikle şehrin merkezinde bulunuyordu.
Kraliyet Hava Kuvvetleri bu saldırı sonucunda bir Lancester'ını kaybetmiştir. Diğer bir uçak saldırı sonucu o kadar büyük bir hasar aldı ki, pilot uçuş ekibinin uçaktan atlamasını istedi. Üç kişi bu istek sonucu uçaktan atladı ve esarete uğradı. Yine de pilot uçağı o hasara nazaran üs'e kadar uçura bildi.
Braunschweig'daki sığınaklar
Braunschweig kent'i diğer Alman şehirlerine nazaran daha çok sığınaklara sahipti. Bu sığınaklar ayrıca büyük ve moderndi. Sığınaklar büyük olduğu halde savaş sırasında tıklım tıklım doluyorlardı.
Yapılış tarihi | Yeri | Kapasitesi | Hali | |
1 | 1940 | Alte Knochenhauerstraße | 813 | hala mevcut |
2 | 1940/41 | Alte Waage | 220 | hala mevcut |
3 | 1941/42 | Bockstwete | 750 | hala mevcut ama yapısı ve kullanışı değiştirildi |
4 | 1941/42 | Borsigstraße/Bebelhof | 800 | yıktırıldı |
5 | ? | Kaiserstraße | 642 | hala mevcut |
6 | ? | Kalenwall (Alter Bahnhof) | 428 | hala mevcut ama yapısı ve kullanışı değiştirildi |
7 | 1941/42 | Kralenriede | 500 | hala mevcut |
8 | 1941/42 | Ludwigstraße | 236 | hala mevcut |
9 | 1941/42 | Madamenweg | 1.500 | hala mevcut ama apartmana dönüştürüldü |
10 | ab 1942 | Glogaustraße in Melverode | 350 | hala mevcut |
11 | 1941/42 | Methfesselstraße | 1.250 | hala mevcut ama yapısı ve kullanışı değiştirildi |
12 | 1941/42 | Münzstraße (Polizei) | 450 | hala mevcut |
13 | 1940/41 | Okerstraße | 944 | hala mevcut ama apartmana dönüştürüldü |
14 | 1944 | Ritterstraße | 840 | hala mevcut ama apartmana dönüştürüldü |
15 | 1940/41 | Auerstraße in Rühme | 650 | yıktırıldı |
16 | 1940/41 | Sack | 700 | 2007 senesinin sounda ve 2008'in başında yıktırıldı, nedeni ise yeni bir yapıya yer açmak için |
17 | 1940/41 | Salzdahlumer Straße | 986 | hala mevcut ama yapısı ve kullanışı değiştirildi |
18 | ? | Stollen im Nußberg | 10.000 | yıktırıldı |
19 | ? | Stollen im Windmühlenberg | 1.000 | yıktırıldı |
Faaliyete giren Braunschweig itfaiyeleri ve şehir dışından gelen itfaiyeler
Çeşitli tahminlere göre bombalamanın olduğu gece ve altı gün sonrasında alevleri söndürmek için ortalama 4.500 itfaiyecinin görev başında olduğu tahmin ediliyor. Ayrıca diğer şehirlerden de itfaiyeciler geldi bunlar arasında Blankenburg, Celle, Gifhorn, Hannover, Helmstedt, Hildesheim, Peine, Salzgitter, Wernigerode ve Wolfenbüttel itfaiye ekipleri vardı. Söndürme ekiplerinin arasında ayrıca gönüllü çalışanda oldu.
Neticeler
Nazi basınında çıkan haberler
O gece bile Naziler bu fırsatı kaçırmayıp saldırıda ölen insanları ve mağdurları yapılan topyekün savaşı için kullandı. Çeşitli duygu sömürüleri ve insanları doldurarak halkı düşmanlardan nefret kapıp savaşa katılmaları istendi. Saldırıdan bir ertesi gün yani 16 Ekim'de şehir hala yanarken Braunschweig'ın yerli gazetesi Braunschweiger Tageszeitung attığı bir manşetle dikkatleri üstüne çekti. Bu manşet Naziler tarafından atıldı. Manşet'in başlığı:„ Rakibin şeytanca siması“ olarak nitelendirildi. 19 Ekim'de saldırı sonucu ölenlerin sayısı 405 kişi olarak söylendi ve 20 Ekim'de bir liste hazırlanıp bu saldırıda ölenlerin adları bir liste halinde kamuoyuna sunuldu. Listede 344 kişinin isimi bulunuyordu. Ekim ayının 22'sinde yani yapılan operasyondan bir hafta sonra Braunschweig katedralinde bir anı düzenlendi. Ayrıca Schlossplatz'da da ölenler için tören yapıldı. Ölenler özellikle yapılan bir mezarlıkta gömüldü. Mezarlığın adı Braunschweiger Hauptfriedhof'du.
O gece ayrıca yeni büyük bir saldırı yapıldı şehre. Bu hava saldırısı Amerika Birleşik Devletleri Ordusu Hava Kuvvetleri tarafından yapıldı. Bombardıman B-17 Flying Fortress uçakları tarafından düzenlendi. Kente en son saldırı 31 Mart 1945'te düzenlendi. Bu saldırı 392. US Bomber Group tarafından yapıldı. Saldırı özellikle bugünkü Braunschweig merkezi garın bulunduğu yere düzenlendi.
Wehrmacht raporu
Oberkommando der Wehrmacht tarafından çıkarılan Wehrmacht raporunda Braunschweig'ın adı sadece bir kere geçiyor.
… In der vergangenen Nacht warfen die Briten wahllos eine große Zahl von Spreng- und Brandbomben auf Wohngebiete der Städte Duisburg und Braunschweig. Tilsit, Hamburg und Berlin waren das Ziel weiterer nächtlicher Bombenangriffe …
„…Geçen akşam İngilizler rastgele infilâk ve yangın bombalarını Braunschweig ve Duisburg kentlerinin mesken bölgelerine attılar. Tilsit, Hamburg ve Berlin diğer günlerde geceleri hedef haline geldi…“
Saldırı sonucu oluşan hasar ve ölenler hakkında bir bilgi verilmemiştir.
15 Ekim 1944'te Bomber Command günlüğündeki rapor
Kraliyet Hava Kuvvetleri Bomber Command'ın günlüğünde 15 Ekim Braunschweig saldırısı hakkında şu yazı kayıt edilmiştir:
“RAF Bomber Command Campaign Diary October 1944 14/15 October 1944: […] Not only could Bomber Command dispatch more than 2,000 sorties to Duisburg in less than 24 hours, but there was still effort to spare for No 5 Group to attack Brunswick with 233 Lancasters and 7 Mosquitos. The various diversions and fighter support operations laid on by Bomber Command were so successful that only 1 Lancaster was lost from this raid. Bomber Command had attempted to destroy Brunswick 4 times so far in 1944 and No 5 Group finally achieved that aim on this night, using their own marking methods. It was Brunswick’s worst raid of the war and the old centre was completely destroyed. A local report says ‘the whole town, even the smaller districts, was particularly hard hit’. It was estimated by the local officials that 1,000 bombers had carried out the raid.”
"Kraliyet Hava Kuvvetleri Bomber Command'ın 14/15 Ekim 1944'teki günlüğünden: […]Bomber Command sadece 24 saat içinde 2000 tane hareket Duisburg'a düzenlemedi, 5. Bombardıman grubu ayrıca 233 tane Lancaster'le ve 7 Mosquitos ile Braunschweig'a bir saldırı düzenledi. Çeşitli yanıltma manevraları ve Bomber Command tarafından gönderilen avcı destekleme operasyonları ile hareket bayağı başarılıydı, saldırı sonucu sadece bir tane Lancaster kaybedilmiştir. Bomber Command 1944 senesinde dört kere Braunschweig'a saldırı amaçlamıştır ama Beşinci Bombardıman Grubu bu amacına bu gece ulaştı, saldırıda kendi işaretleme tekniği ile. Bu Braunschweig'ın en büyük hasar gördüğü hava saldırısıdır bu savaş sürecinde ve eski şehir merkezi büyük bir hasar gördü. Belirli mevziî raporlarda bütün şehrin ve hatta küçük mahallelerin büyük hasar gördüğü belirtiliyor. Şehirdeki memurlar bu saldırının 1000 tane bombardıman tarafından yapıldığını tahmin ediyor."
Bu metinden de belli oluyor ki RAF Bomber Command hava saldırısından kısa bir süre sonra şehre verdiği büyük hasardan haberdardı.
Oluşan hasarın istatistikleri
Nüfus ve ölü sayısı
II. Dünya Savaşı başlamadan önce Braunschweig'ın nüfusu 202.284'tü, savaşın sonunda bu sayı %26,03 düşüp şehirde yaşayanların sayısı 149.641 kişi oldu. O zamanın raporlarına göre savaşın sonuçlarından ölenlerin sayısı 2905'ti, bunların 1286'si yabancı uyruklu insanlardı, yani %44,3. Genelde insanlar bombardıman sonucu ya da bombaları etkisiz hale getirmeye çalışırken patlama sonucu öldüler. Yabancılar genelde savaş sonucu esir düşmüş, zorla çalıştırılan ya da toplama kamplarından getirilen işçilerdi. İsçiler genelde Arbeitsamt'ın yakınlarında oturuyordu (Arbeitsamt Türkiye'de İş Kurumu olarak adlandırılır). 1944'te yaklaşık 51.000 yabancı yaşıyordu bu yörede. Yabancılar silahlanma tesislerinde çalışıyorlardı, , ve gibilerinden. Bu grup içerisinde ölü sayısının bu kadar yüksek olmasının bir nedeni bu insanların sığınaklara girmesinin yasak olması. Bugünkü raporlara göre 3.500 yabancının öldüğü yönünde.
Hasar gören binalar ve diğer yapılar
1940 ve 1945 arası Braunschweig kenti 42 kez RAF ve USAAF tarafından saldırıya uğradı. Bu 42 saldırı çeşitli kategorilere sınıflandırılıyor 10 kez şehir hafif, 8 kez orta ve 10 kez ağır bombalanmıştır. Ayrıca kent 12 kez bir tane bombardıman uçağı tarafından bombalandı. Saldırılar geceli ve gündüzlü organize edilmiş bir şekilde yapılıyordu.
Hasar gören binaların hakkında o zamanlar doğru bilgiler verildi. Bir raporda kentte bulunan savcı 15 Ekim 1944 hakkında bu bilgileri vermiştir: 15.776 ev alev fırtınasını ve bombardımanın etkisiyle hasar görmüştür. 3.600 bina komple hasar görüp yıkıldı, 2.000 bina ağır hasar gördü, 1.800 bina orta şekilde hasar gördü ve 1.400 ev hafif hasar görmüştür. Savaşın bitmesinden yedi ay sonra binaların sadece %20'si hasar görmedi, bunların %25'i komple hasar görüp yıkıldı ve %55'i kısmen hasar gördü. 1943'ten önce Braunschweig'da taktiksel bombardımandan önce 15.897 tane bina bulunuyordu, bunların sadece 2.834'ü yani ortalama %18'i hasar görmemiş olarak raporlarda belirtiliyor. Şehirde 59.826 tane ev daire vardı ve sadece 11.153 tane daire yani %19'u hasar görmeden savaşı atlattı. Savaşın sonuna doğru şehirde yaşayanların %80'ı evsiz kaldı. Şehirde bulunan kültürel yapıların %60'ı hasar görüp yıkıldı. Şehrin endüstriyel yapıları %50 hasar görüp yıkıldı.
Toplam oluşan hasarın derecesi
Braunschweig kentinin merkezi savaşın sonunda %90 hasar gördü, toplam bütün şehir ise %42 dolayında hasar görmüştür. Toplam enkaz miktarı 3.670.500 m³ olarak sonuçlandı ve böylece Braunschweig en çok savaş sonucu hasar gören şehirler arasına girdi.
Savaştan sonra
Şehrin yeniden yapılışı
17 Haziran 1946'da Braunschweig'da enkaz kaldırma çalışmaları resmi bir şekilde başladı. Bu çalışmalar 17 sene sürdü ve 1963'te şehir resmi şekilde bu çalışmaların bittiğini ilan etti. Bu ilana nazaran ama hala senelerce küçük çaplı çalışmalar devam etti. 15 sene savaşın bitmesinden sonra yani Haziran 1959'da şehrin yöresinde bulunan kör bombalar ortadan kaldırıldı. Yine de onca sene sonra hala bugün'de çeşitli büyüklükte ve özelikte şehrin içinde ve yan semtlerinde kör bombalar bulunuyor. Mesela şehir merkezinde eski Schlosspark'ın yakınlarında bir tane 7 Haziran 2005 tarihinde patlamamış bir uçak bombası bulundu. Bombayı imha etmek için bombanın bulunduğu yerden 10.000 insan tahliye edildi.
1950 ve 1960'lı senelerinde şehir hızlı bir şekilde yeniden yapılandırıldı. Bunun birçok sebebi vardı, mesela halk için acilen yeni oturma ve ev imkânları gerekiyordu, ulaşımın yeninden kolayca sağlanması gerekiyordu ve şehir ekonomisi yeniden canlanması gerekiyordu. Şehrin merkezi savaştan sonra bir enkaz yığınına dönüşmüştü ve böylece yeni mimarlar şanslarını değerlendirerek yeni, modern ve otomobillerin ulaşımını kolayca sağlayan yapılar imar etti. Yine de imar konusunda mimarlar Braunschweig okulunun (Braunschweiger Schule) prensiplerine ve okulun önemli hocaları ve kurucuları olan Friedrich Wilhelm Kraemer, Walter Henn ve Dieter Oesterlen prensiplerine uydu. Yine de bu yapılanma sonucu bazı yerlerde yeni hasarların oluşmasına neden oldu. Orta Çağ karakteri taşıyan şehir merkezinde bulunan binalar yıktırıldı ve eski kentin yeniden ayni halde yapılanması görmemezlikten gelindi. Hasar gören binalar yeniden tamir edilip kullanılacağına çabuk yıktırıldı ve ulaşım konusunda özellikle otomobillerin ulaşımı için yollara önem verildi.
Böylece şehir ikinci kez yok edildi. Ayrıca kültürel yapılarda barış zamanında da yıkıldı. Birçok Orta Çağ, barok ve klasisizm şeklindeki yapılar yıktırıldı ve böylece oradaki halk mutabakatını bir yönden kaybetmiş oldu. Bu nedenle bu konu hakkında birçok tartışmalar oldu. En önemli yıkılan yapı Braunschweig'da 1960 senesinde yıkılan Braunschweiger Schloss oldu (Braunschweig sarayı).
Ama yine de yeniden yapılanmada yıkılan binaların eski halinde yeniden aynı yere yapılması da devam ediyor. Mesela Alte Waage eski halinde yine inşa edildi. Ayrıca Braunschweiger Schloss'unda ön tarafı 2005-2007 seneleri arasında yeniden eski halinde inşa edildi.
Anılar
Verilen hasarın anlamı
Bu maddenin içeriğinin Türkçeleştirilmesi veya doğrultusunda düzeltilmesi gerekmektedir. Bu maddedeki yazım ve noktalama yanlışları ya da anlatım bozuklukları giderilmelidir. (Yabancı sözcükler yerine Türkçe karşılıklarının kullanılması, karakter hatalarının düzeltilmesi, dilbilgisi hatalarının düzeltilmesi vs.) Düzenleme yapıldıktan sonra bu şablon kaldırılmalıdır. |
Savaşın başlarında bile Lordlar Kamarası'nın üyesi Anglikan piskopos George Bell bombardımanların Alman kentlerine çok büyük hasar yarattığını söyledi ve Alman şehirlerine verilen zararların Batı'nın etnik medeniyetlerine tehdit oluşturduğu düşüncesini taşıyordu. Böylece iki düşman gelecekte bile bir barışa ip atamayacağını düşünüyordu. Birçok zaman kendisi şüphelerini Lordlar Kamarasında belirtmiştir. Mesela 1944'te,
“How can the War Cabinet fail to see that this progressive devastation of cities is threatening the roots of civilization?”
"Savaş kabinesi nasıl oluyor da, süren bu büyük tahribatın şehirlere ve medeniyetin kökenine verdiği zararları göremiyor?"
Savaştan sonra yapılan Area Bombing Directive saldırısı hakkında insanların akıllarında sorular oluştu. Mesela savaşın sonlarına doğru Braunschweig'ın yok ediliş planının askeri taraftan ne kadar mühim olup olmadığı sorulan sorulardan biriydi. Bu soru Köln Hamburg, Dresden, Pforzheims, Essens, Duisburgs ve birçok şehir içinde geçerlidir.
Sanatsal açıdan
Saldırıdan kısa bir süre sonra ressam ve NSDAP'nin bir vekilli Walther Hoeck „Der Brand von Braunschweig“ adlı resmi çizdi. Hoeck Braunschweig'ın Lehndorf mahallesinden saldırıyı kendi gözleriyle gördü ve böylece saldırı anını da yaşamış oldu.
Hoeck ayrıca „Der Brand von Braunschweig“ adlı resme benzer 6 tane resim daha boyadı. Bu resimlerde sadece küçük çaplı değişikler göze batıyor. Bütün resimler uzaklıktan şehrin yanan silüetini gösteriyor. Resimlerin hiçbirinde insanlar ya da hayvanlar bulunmamakta. Ressam bu resimle de alev fırtınasının büyük gücünü ve açtığı büyük hasarı göstermekte. Şehrin tanınması için ayrıca resimlerde kentin ünlü yapıları görülmekte. Bu yapılar arasında Andreas-, Katharinen- ve Michaeliskiliselerin kulelerinin kuleleri var.
„Der Brand von Braunschweig“ hala şehirde yaşayanlar için sanatsal açıdan kente verilen hasarın örneği.
Saldırının savaştan sonraki etkileri
Saldırıdan sonra hala 14./15. Ekim'de çeşitli etkinlikler düzenleniyor. Bu günlerde ayrıca çeşitli sergiler ve anılarda düzenleniyor. Ayrıca şehir edebiyatında da bu olaylar büyük önem kazandı ve birçok eserde saldırının adı geçti.
1994'te mesela, saldırının 50. yıldönümünde, çeşitli birçok anılara nazaran Braunschweigischen Landesmüzesinde bir sergi düzenlendi. Bu sergiye bir hafta içerisinde ortalama 10.000 kişi katıldı.
Saldırı sonucu ölenler için Braunschweiger Haupt mezarlığında Kasım ayının 1962 yılında bir anıt yapıldı.
Literatür
- (Hrsg.): Die Bomben-Nacht. Der Luftkrieg vor 60 Jahren, Spezial-Heft Nr. 10 (2004), Braunschweig 2004
- Friedenszentrum Braunschweig e. V. (Hrsg.): Braunschweig im Bombenkrieg. 50 Jahre danach. Den Opfern des Krieges gewidmet. Band 1: Dokumente zur Ausstellung 30.09.–31.10.1993, Braunschweig 1994
- ders.: Braunschweig im Bombenkrieg. 50 Jahre danach. Den Opfern des Krieges gewidmet. Band 2: Dokumente von Zeitzeuginnen und Zeitzeugen: „Bomben auf Braunschweig“. Landesmuseum 11. September–16. Oktober 1994, Braunschweig 1994
- ders.: Braunschweig im Bombenkrieg. 50 Jahre danach. Den Opfern des Krieges gewidmet. Band 3: Dokumente aus der Gedenknacht 14./15.10.1994: „Die Gerloff-Berichte“, Braunschweig 1994
- : Der Brand. Deutschland im Bombenkrieg 1940–1945, Propyläen Verlag, München 2002,
- Eckart Grote: Braunschweig im Luftkrieg. Alliierte Film-, Bild- und Einsatzberichte der US-Air Force / British Royal Air Force aus den Jahren 1944/1945 als stadtgeschichtliche Dokumente, Braunschweig 1983,
- ders.: Braunschweig im Zweiten Weltkrieg. Dokumente einer Zerstörung – Stunde Null – Neubeginn In: Arbeitsberichte aus dem Städtischen Museum Braunschweig, Nr. 65; Braunschweig 1994
- ders.: Target Brunswick 1943–1945. Luftangriffsziel Braunschweig – Dokumente der Zerstörung. Braunschweig 1994,
- Peter Neumann: Braunschweig als Bombenziel. Aus Aufzeichnungen der Jahre 1944 und 1945, in: Braunschweigisches Jahrbuch, Band 65, Braunschweig 1984
- : Der rote Hahn über Braunschweig. Luftschutzmaßnahmen und Luftkriegsereignisse in der Stadt Braunschweig 1927 bis 1945, Braunschweig 1955
- Günter K. P. Starke: Das Inferno von Braunschweig und die Zeit danach, 4. erweiterte Auflage, Braunschweig, Appelhans Verlag 2002,
Dış bağlantılar
- Filmaufnahmen des alten Braunschweig vor der Zerstörung (mit Zeitzeugeninterview) 18 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Bunkeraufnahmen (mit Zeitzeugeninterview) 31 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Original-Filmaufnahmen von der Bombardierung am 15. Oktober 1944 (Luftaufnahmen) 19 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Original-Filmaufnahmen von der Bombardierung am 15. Oktober 1944 (Bodenaufnahmen) 19 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Chronologische Liste der Bombenangriffe auf Braunschweig (mit Opferzahlen) 6 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- „Das brennende Braunschweig“ 18 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Gemälde von
- Beschreibung der Bunker, Bomben, Zerstörungen u. v. m. 18 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Schadenskarte Braunschweigs aus dem Jahre 1945 25 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ a b Braunschweiger Zeitung (Hrsg.): Die Bomben-Nacht. Der Luftkrieg vor 60 Jahren. Braunschweig 2004, S. 8
- ^ Eckart Grote: Target Brunswick 1943–1945. Luftangriffsziel Braunschweig – Dokumente der Zerstörung. Braunschweig 1994, S. 11
- ^ Werner Girbig: 1000 Tage über Deutschland. Die 8. amerikanische Luftflotte im 2. Weltkrieg, München 1964, S. 198 ff
- ^ a b Gerd Biegel (Hrsg.): Bomben auf Braunschweig, in: Veröffentlichungen des Braunschweigisches Landesmuseum|Braunschweigischen Landesmuseums, Nr. 77, Braunschweig 1994, S. 9
- ^ Rudolf Prescher: Der rote Hahn über Braunschweig. Luftschutzmaßnahmen und Luftkriegsereignisse in der Stadt Braunschweig 1927 bis 1945, Braunschweig 1955, S. 111
- ^ Zusammenschluss der Firmen Grotrian-Steinweg und Wilke-Werke
- ^ a b c Gerd Biegel (Hrsg.): Bomben auf Braunschweig, in: Veröffentlichungen des Braunschweigischen Landesmuseums, Nr. 77, Braunschweig 1994, S. 28
- ^ Braunschweiger Zeitung (Hrsg.):Die Bomben-Nacht. Der Luftkrieg vor 60 Jahren. Braunschweig 2004, S. 15
- ^ Eckart Grote: Target Brunswick 1943–1945. Luftangriffsziel Braunschweig – Dokumente der Zerstörung. Braunschweig 1994, S. 35
- ^ Eckart Grote: Target Brunswick 1943–1945. Luftangriffsziel Braunschweig – Dokumente der Zerstörung. Braunschweig 1994, S. 36
- ^ Eckart Grote: Target Brunswick 1943–1945. Luftangriffsziel Braunschweig – Dokumente der Zerstörung. Braunschweig 1994, S. 119
- ^ . 7 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2008.
- ^ a b Braunschweiger Zeitung (Hrsg.): Die Bomben-Nacht. Der Luftkrieg vor 60 Jahren. Braunschweig 2004, S. 43
- ^ Dieter Diestelmann: Die Nacht, in der Feuer vom Himmel fiel, Sonderbeilage der Braunschweiger Zeitung zum 40. Jahrestag der Bombardierung vom 13. Oktober 1984, S. X
- ^ a b c d Eckart Grote: Target Brunswick 1943–1945. Luftangriffsziel Braunschweig – Dokumente der Zerstörung. Braunschweig 1994, S. 118
- ^ Jörg Friedrich: Der Brand. Deutschland im Bombenkrieg 1940–1945, München 2002, S. 236
- ^ a b Eckart Grote: Target Brunswick 1943–1945. Luftangriffsziel Braunschweig – Dokumente der Zerstörung. Braunschweig 1994, S. 124
- ^ a b Eckart Grote: Target Brunswick 1943–1945. Luftangriffsziel Braunschweig – Dokumente der Zerstörung. Braunschweig 1994, S. 120
- ^ Dieter Diestelmann: ‘‘Die Nacht, in der Feuer vom Himmel fiel’’, Sonderbeilage der Braunschweiger Zeitung zum 40. Jahrestag der Bombardierung vom 13. Oktober 1984, S. III
- ^ Dieter Diestelmann: ‘‘Die Nacht, in der Feuer vom Himmel fiel’’, Sonderbeilage der Braunschweiger Zeitung zum 40. Jahrestag der Bombardierung vom 13. Oktober 1984, S. I
- ^ Eckart Grote: Target Brunswick 1943–1945. Luftangriffsziel Braunschweig – Dokumente der Zerstörung. Braunschweig 1994, S. 121
- ^ Eckart Grote: Target Brunswick 1943–1945. Luftangriffsziel Braunschweig – Dokumente der Zerstörung. Braunschweig 1994, S. 129
- ^ Braunschweiger Zeitung (Hrsg.): Die Bomben-Nacht. Der Luftkrieg vor 60 Jahren. Braunschweig 2004, S. 37
- ^ a b Rudolf Prescher: „Der rote Hahn über Braunschweig. Luftschutzmaßnahmen und Luftkriegsereignisse in der Stadt Braunschweig 1927 bis 1945’’, Braunschweig 1955, S. 90
- ^ a b Eckart Grote: Target Brunswick 1943–1945. Luftangriffsziel Braunschweig – Dokumente der Zerstörung. Braunschweig 1994, S. 123
- ^ a b Braunschweiger Zeitung (Hrsg.): Die Bomben-Nacht. Der Luftkrieg vor 60 Jahren. Braunschweig 2004, S. 39
- ^ a b c Braunschweiger Zeitung (Hrsg.): Die Bomben-Nacht. Der Luftkrieg vor 60 Jahren. Braunschweig 2004, S. 42
- ^ Braunschweiger Zeitung (Hrsg.): Die Bomben-Nacht. Der Luftkrieg vor 60 Jahren. Braunschweig 2004, S. 51
- ^ Rudolf Prescher: „Der rote Hahn über Braunschweig. Luftschutzmaßnahmen und Luftkriegsereignisse in der Stadt Braunschweig 1927 bis 1945’’, Braunschweig 1955, S. 92
- ^ Braunschweiger Zeitung (Hrsg.): Die Bomben-Nacht. Der Luftkrieg vor 60 Jahren. Braunschweig 2004, S. 30
- ^ Eintrag im Kriegstagebuch des Royal Air Force Bomber Command für den 15. Oktober 1944[]: Total tonnage of bombs dropped in 24 hours: approximately 10,050 tons. These record totals would never be exceeded in the war. (Gesamtmenge der innerhalb von 24 Stunden abgeworfenen Bombenlast: ca. 10.050 Tonnen. Diese Rekordmenge wurde während des Krieges nicht mehr übertroffen.)
- ^ Braunschweiger Zeitung (Hrsg.): Die Bomben-Nacht. Der Luftkrieg vor 60 Jahren. Braunschweig 2004, S. 57
- ^ Braunschweiger Zeitung (Hrsg.): Die Bomben-Nacht. Der Luftkrieg vor 60 Jahren. Braunschweig 2004, S. 56 f
- ^ Edeltraut Hundertmark: Stadtgeographie von Braunschweig In: Forschungen zur Landes- und Volkskunde. I: Natur und Wirtschaft. Schriften der wirtschaftswissenschaftlichen Gesellschaft zum Studium Niedersachsens e. V., Neue Folge, Band 9, Oldenburg 1941, S. 86
- ^ a b c "Brief des Braunschweigischen Oberstaatsanwaltes vom 25. Januar 1945". 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mart 2009.
- ^ Eckart Grote: Braunschweig im Luftkrieg. Alliierte Film-, Bild- und Einsatzberichte der US-Air-Force / British-Royal-Air-Force aus den Jahren 1944 / 1945 als stadtgeschichtliche Dokumente. Braunschweig 1983, S. 40
- ^ Eckart Schimpf: Nachts, als die Weihnachtsbäume kamen. Eine ganz normale Braunschweiger Kindheit im Chaos von Kriegs- und Nachkriegszeit, Braunschweig 1998, S. 81
- ^ Rudolf Prescher: Der rote Hahn über Braunschweig. Luftschutzmaßnahmen und Luftkriegsereignisse in der Stadt Braunschweig 1927 bis 1945, Braunschweig 1955, S. 95
- ^ Theodor Müller: Ostfalenland. Eine Heimatkunde des Landes zwischen Harz, Weser und Aller, Braunschweig 1961, S. 47: Der schlimmste Angriff war der Einflug von etwa 1000 Flugzeugen in der Nacht vom 14. zum 15. Oktober 1944. In einem wilden Feuersturm ging die Innenstadt unter …
- ^ Jörg Friedrich: Der Brand. Deutschland im Bombenkrieg 1940–1945, München 2002, S. 375
- ^ Braunschweiger Zeitung (Hrsg.): Die Bomben-Nacht. Der Luftkrieg vor 60 Jahren. Braunschweig 2004, S. 14
- ^ "207 Squadron RAF Association". 25 Eylül 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mayıs 2009.
- ^ a b Braunschweiger Zeitung (Hrsg.): Die Bomben-Nacht. Der Luftkrieg vor 60 Jahren. Braunschweig 2004, S. 34
- ^ Braunschweiger Zeitung (Hrsg.): Die Bomben-Nacht. Der Luftkrieg vor 60 Jahren. Braunschweig 2004, S. 36
- ^ Eckart Grote: Target Brunswick 1943–1945. Luftangriffsziel Braunschweig – Dokumente der Zerstörung. Braunschweig 1994, S. 151
- ^ Eckart Grote: Target Brunswick 1943–1945. Luftangriffsziel Braunschweig – Dokumente der Zerstörung. Braunschweig 1994, S. 125
- ^ . 7 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2008.
- ^ a b Rudolf Prescher: Der rote Hahn über Braunschweig. Luftschutzmaßnahmen und Luftkriegsereignisse in der Stadt Braunschweig 1927 bis 1945, Braunschweig 1955, S. 114
- ^ Hans-Ulrich Ludewig: Braunschweig im Bombenkrieg. Versuch einer historischen Einordnung, in: Wissenschaftliche Zeitschrift des Braunschweigischen Landesmuseums, Nr. 4, Braunschweig 1997, S. 162
- ^ Rudolf Prescher: „Der rote Hahn über Braunschweig. Luftschutzmaßnahmen und Luftkriegsereignisse in der Stadt Braunschweig 1927 bis 1945’’, Braunschweig 1955, S. 111
- ^ Rudolf Prescher: Der rote Hahn über Braunschweig. Luftschutzmaßnahmen und Luftkriegsereignisse in der Stadt Braunschweig 1927 bis 1945, Braunschweig 1955, S. 112
- ^ Offizielle Website des Stadt Braunschweig mit Chronologie
- ^ Chronik der Stadt Braunschweig für 1959[]
- ^ Braunschweiger Zeitung vom 9. Juni 2005: 14 Stunden und 37 Minuten – Chronik des Bombenfundes[]
- ^ George Kennedy Allen Bell: The Church and Humanity (1939–1946), Green Longmans 1946, S. 140
- ^ a b Städtisches Museum Braunschweig und Hochschule für Bildende Künste (Hrsg.): Deutsche Kunst 1933–1945 in Braunschweig. Kunst im Nationalsozialismus. Katalog der Ausstellung vom 16. April 2000–2. Juli 2000. Braunschweig 2000, S. 170
- ^ Hans-Ulrich Ludewig: Braunschweig im Bombenkrieg. Versuch einer historischen Einordnung, in: Wissenschaftliche Zeitschrift des Braunschweigischen Landesmuseums, Nr. 4, Braunschweig 1997, S. 153
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Braunschweig bombardimani 15 Ekim 1944 II Dunya Savasi doneminde gerceklesmis bir hava saldirisidir Kent Kraliyet Hava Kuvvetleri nin 5 Bombardiman Ucaklari Grubu tarafindan agir bir sekilde bombalandi 15 Ekim in aksami bombalanmadan sonra Braunschweig kenti bir ates firtinasina girdi ve iki gun boyunca araliksiz yandi Bu saldiri sonucu en cok Orta Cag karakteri tasiyan sehir merkezi hasar gordu Sehir merkezi bu saldiri sonucu neredeyse 90 oraninda hasar gordu Bu saldiri sehrin karakterini bu zamana kadar kotu yonde etkilemistir Emir Area Bombing Directive 14 Subat 1942 senesinde Birlesik Krallik Havacilik Bakanligi ndan verildi Yanan Braunschweig sehri 15 Ekim 1944 saat 2 00 ve 3 00 arasi Fotograf saldiriya katilan Kraliyet Hava Kuvvetleri nin pilotlarindan biri tarafindan cekilmistir Hedef noktasi BraunschweigBraunschweig a ilk bombalama 17 Agustos 1940 ta Kraliyet Hava Kuvvetleri tarafindan yapildi bu saldirida yedi kisi hayatini kaybetti Bu gunden sonra saldirilar yogunlasti ve siddetini gun gectikce daha da arttirdi 27 Ocak 1943 ten beri United States Army Air Forces USAAF ordulari Alman sehirlerini gunduz vakitlerinde de bombaliyordu 1944 senesinin Subat ayindan sonra Big Week Braunschweig kenti planli bir sekilde Amerikan ve Britanyali bombardimancilarin hedef noktasi oldu Geceleri Kraliyet Hava Kuvvetleri ve gunduzleri USAAF sehre saldiriyordu Bu saldirma bicimi yani kombine edilmis saldirma bicimi combined bomber offensive CBO 1943 te Casablanca Konferansinda Buyuk Britanya ve ABD tarafindan kararlastirildi Arastirma ve silahlanma yerleri Braunschweig ve etrafinda Bu plan Braunschweig kenti nin merkezini gostermektedir 1899 cizilen bu plan 1944 te de ayni yapiya sahipti Sehrin orta kisminda katedral belli olmaktadir ve Oker nehri de ayrica gorulmektedir 1930 lu yillardan sonra Braunschweig Almanya nin silah sanayiinin merkezi oldu Sehrin ic kisminda bulunan bu fabrikalar Almanya nin cesitli yerlerinden isci akimina ugramasina neden oldu Boylece yeni gocmenler icin 1933 te evler yapildi 20 yuzyilin basinda Braunschweig kenti daha cok isci ve endustri sehri oldu ve II Dunya Savasi sirasinda Amerikan ve Ingiliz hava kuvvetleri tarafindan 43 kere bombalandi Saldirilar daha cok silahlanma fabrikalarina duzenlendi Bu fabrikalar sehrin merkez ve etrafinda bulunuyordu Bu bombardiman sirasinda ozellikle savas ucaklari panzer ve tir ureten fabrikalar bombalandi ve ayrica garlar tren tamirat faaliyeti gosteren tesisler su kanalinda bulunan limanlar ve fabrikalar bombalandi Sehirde bulunan konserve fabrikalari ozellikle bombalandi cunku buradan askerlere yemek konserveleri gonderiliyordu Hedefte Braunschweig Teknik Universitesi de vardi Ozellikle 1936 ve 1939 yillari arasinda kurulan dort enstitusu bombardimanin hedefindeydi ucak yapimi enstitusu ucak motorlari ile ilgilenen enstitu aerodinamik enstitusu ve ucus meteoroloji enstitusu Sehrin icinde ve disinda bulunan silahlanma tesisleri II Dunya Savasi nda kullanilan Stahlhelm ler Braunschweig in en onemli silahlanma tesislerinden biri havacilik endustrisiydi Bu havacilik silahlanma tesislerinden biri Flugzeugwerke Braunschweig GmbH idi Digerlerinden biri Luther Werke ydi ve burada Messerschmitt Bf 110 savas ucaklari uretiliyordu Niedersachsische Motorenwerke ve Vorwerk Braunschweig des Volkswagenwerkes de Junkers Ju 88 savas ucaklari uretiliyordu Ayrica bu tesislerin yaninda kucuk sirketler de vardi bunlar genelde tamir ve onemli esyalar yapip teslim etme amacli kurulan sirketlerdi Bu sirketler arasinda Grotrian Steinweg fur Flugzeuge ve die MIAG vardi Bu sirketler ayrica Sturmgeschutz IV panzerlerini de uretiyordu Savas icin en onemli tesislerden biri Bussing AG ydi Bussing AG de tirlar uretiliyordu Schuberth Werk lerinde Alman ordusu icin Stahlhelmler uretiliyordu Sehirde ayrica makinecilik ile ilgilenen Braunschweigische Maschinenbauanstalt BMA Karges amp Hammer Wilke Werke Wullbrandt amp Seele Lanico ve Selwig amp Lange fabrikalari vardi Ayrica konservecilik fabrikasi Schmalbach ta sehir icin bir onem tasiyordu Kentin ayrica yakinlarinda ozellikle silahlanma icin fabrikalar kuruldu Mesela Braunschweig kentinin 15 km guneyinde bulunan Salzgitter da Reichswerke Hermann Goring ve 40 km guney dogusunda Wolfsburg kentinde Volkswagen Werk fabriklari vardi 1930 lu yillarda Braunschweigucaklarin sehri oldu Stadt der Flieger Sehirde cok sayida savas ucaklari icin tesisler ve komando binalari kuruldu Ayrica bircok da kisla mevcuttu Bu nedenle sehir agir bir bombardimana maruz kaldi Bombardimanlar sirf fabrika havaalanlarina ve askerlerin bulundugu yerlere yapilmadi ayrica Braunschweig sehri de agir bir sekilde hasar gordu Hava Savunmasi Braunschweig ve etrafindaHava Savunma Yerleri Braunschweig kenti sahip oldugu endustri ve arastirma tesislerinin oneminden dolayi 1943 senesinin sonbaharinda siki bir hava savunmasina sahipti Sehrin etrafinda bulunan bircok ucaksavar ve batarya birlikleri Almanya nin o zamanki dusmanlari icin korkunc bir hedefti cunku her saldirista buyuk kayiplar verme olasiligi cok yuksekti Braunschweig yoresinin komandolari o zamanlar Luftgaukommando XI 11 Hava Bolgesi Hamburg 8 Flakbrigade 8 Ucaksavar Tugayi ve Flakregiment 65 65 Ucaksavar Alayi aitti Braunschweig sehrinin hava savunmasi asagi yukari 100 tane toptan olusuyordu ve bu toplarin kalibreleri 8 8 cm veya daha buyuklerinden olusuyordu Bu toplar genelde Batarya Cift Batarya veya Buyuk Bataryalardan olusuyordu Bir Baterya genelde alti tane toptan cogunlukla 8 8 cm capinda veya 10 5 cm capinda olusuyordu Bir Cift Batarya ise on iki tane toptan ve bir Buyuk Batarya ise on tane Batarya nin birlesmesi sonucu olusuyordu Bunun yaninda ise cesitli FlaK birlikleri vardi FlaK II Dunya Savasi sirasinda kullanilan hafif kalibre ucaksavar silahiydi Bunlar genelde dusuk seviyede ucan ucaklar icin ya da dogrudan bir objeyi korumak icin kullanilan silahlardi Sehirde ve sehrin etrafinda cesitli yerlerde cesitli hava savunma mevkileri vardi Bunlarin arasinda Abtstrasse Eintrachtstadion Lamme Olper ve Mascherode de bulunan Batarya lar Bevenrode Broitzem Lunischteich Melverode Olper ve Melverode Querum Wenden de bulunan Cift Batarya ve Wenden de ayrica Buyuk Batarya vardi Hava Meydanlari Waggum Broitzem ve Volkenrode de 1916 tane hava meydani vardi Bunlar 1930 lu yillarinda Nazi Almanyasi tarafindan alindi ve savas icin olumlu bir hale getirildi 15 Ekim 1944 te havasaldirisinin hazirligiSaldirinin amaci 13 Ekim 1944 te Kraliyet Hava Kuvvetleri Hurricane Harekati emrini aldi Bu operasyonun amaci Alman sivil halkina Batili Muttefiklerin gucunu ve hava ustunlugunun onlarda oldugunu gostermek amacli yapildi Emirde mesela bu pasaj vardi Dusman Almanya ya bu savas bolgesinde Batili Muttefiklerin hava guclerinin gucunu gostermek icin kisa bir surede azami gayretle Kraliyet Hava Kuvvetleri ile Birlesik Devletler 8 Bombardiman Komutanligi tarafindan siki bir sekilde ikamet edilen Ruhr bolgesine bir seyler yapilmasi talep edilir In order to demonstrate to the enemy in Germany generally the overwhelming superiority of the Allied Air Forces in this theatre the intention is to apply within the shortest practical period the maximum effort of the Royal Air Force Bomber Command and the 8th United States Bomber Command against objectives in the densely populated Ruhr Operation Hurricane in asil hedefinde Duisburg kenti vardi Duisburg icin asagi yukari 1 000 tane agir bombardiman ucaklari gonderildi Ayrica Koln de bu hedeflerin arasindaydi Koln icin ortalama 1 200 bombardiman ucaklari gonderildi Braunschweig a 150 000 nufusu ile o zamanlarda 233 tane bombardiman savas ucaklari gonderildi Air Chief Marshall Arthur Harris ya da Bomber Harris Martin 1944 senesinde Britanya nin Bomber Command in baskomutanin Air Chief Marshall Arthur Harris Bomber Harris olarak da aniliyordu savas in sonuna dogru ellinde bir liste bulunuyordu ve bu listede en onemli alti bombalanmasi gereken sehirler vardi Birinci sirada Schweinfurt vardi ve ikinci sirada ise Leipzig kenti yer aliyordu Braunschweig ise ucuncu sirada yer aliyordu Braunschweig dan sonra sirayla Regensburg Gotha ve Augsburg vardi Alti sehirde de onemli oranda ucak endustrisi ve rulmanli yatak fabrikalari vardi Braunschweig in oneminden dolayi Harris ve Mighty Eighth lakapli nun komutani 28 Mart 1944 te sehrin 29 Mart 1944 te bombalanmasina karar verdi Bu saldiri beklenen iyi sonucu getirmedi cunku Operation Double Blow un ikinci harekati kotu hava sartlarindan dolayi iptal edildi Boylece sehrin yok edilisi iptal edildi 15 Agustos 1944 senesinde Braunschweig a Ekim de saldirma planlari bitirildi Darmstadt 11 Eylul 1944 senesinde basarili bir saldirma bicimi ile saldiriya ugrayip ve buyuk bir hasara ugrayinca ortalama 11 500 olu sira 15 Ekim 1944 te Braunschweig kenti ne geldi Braunschweig tek silahlanma endustrisi yuzunden yok edilmesi planlanmiyordu bir diger amac sivil halka zarar vermekti ve Braunschweig kentini boylece her zaman oturulmaz ve bir hayalet sehre donusturmekti Hedefte sehri genelde Almanya yi buyuk bir sekilde tahrip etmek vardi ve boylece detayli bir sekilde sehre saldirma elinde bulunan silahlarla ve bu saldiriyi yerine getirmekle sehirleri yok etmek amaclaniyordu Hedefte sehri bir alev firtinasina sokmak vardi ve bu firtina tesaduf degil daha cok saldirganlarin attiklari bombalardan olusturuldu 13 Ekim de High Wycombe da Kraliyet Hava Kuvvetleri nin 5 Bombardiman Ucaklari Grubu na meteoroloji den yapilan aciklamalara gore 14 ve 15 Ekimde havada az bulutlanma aksamlari iyi bir gorus ve orta derecede ruzgarlar olacagi belirtildi Boylece Harris 14 Ekim 1944 te saldirma emrini cikardi Braunschweig in kod adi Ingilizce SKATE idi ve bu adla sehre saldirildi Kraliyet Hava Kuvvetleri nin 5 Bombardiman Ucaklari Grubu 5 Bombardiman Ucaklari Grubu parolasi undaunted Almanca furchtlos Turkce korkusuzlar 1937 yilinda kuruldu ve savas sirasinda modernize edilip ve yeniden silahlandirildi 1939 dan 1940 a kadar grubun korgenerali Arthur Harris di kendisi sonra Bomber Command in baskomutani oldu 1943 te grubun icinde bulunan 15 tane ucak bolugu ile beraber umumi karargahi Morton Hall Swinderby e tasindi Grub Braunschweig a saldiri sirasinda korgeneral Ralph Cochrane tarafindan yonetildi Genelde 5 Bombardiman Ucaklari Grubu ozel harekatlar icin harekata cikiyordu mesela barajlarin bombardimani icin 5 Bombardiman Ucaklari Grubu nun birkac onemli harekatlari Koln kentinin 30 Mayis 1942 de bombalanmasi Operation Chastise 17 Mayis 1943 Heilbronn hava saldirisi 4 Aralik 1944 Dresden hava saldirisi 13 Subat 1945 Bielefeld e Grand Slam saldirisi 14 Mart 1945 Wurzburg hava saldirisi 16 Mart 1945 Kraliyet Hava Kuvvetleri Bomber Command 1944 senesinde dort kere sehre saldirmayi ve yok etmeye calisti bu saldirilar pek basarili bir sonuc getirmedi Bunlarin nedeni mesela kotu hava sartlari ve sehirde iyi bir savunmanin bulunmasiydi Cumartesi gunu 14 Ekim 1944 te umumi karargahda 5 Bombardiman Ucaklari Grubunun saldirma hazirliklari sona erdi saat 13 10 da emir butun saldiriya katilacak boluklere verildi 14 Ekim 1944 teki emir Saldiri emrinin ilk sayfasi ellen sonra 5 Group Brunswick ilave edilmisEmir En az 220 tane 5 Bombardiman Ucaklari Grubu hedefe saldiracak Hem 1 000 tane 1 3 4 ve 5 Bombardiman Ucaklari Grubu COD a Duisburg un kodadi saat 0129 ve saat 0325 Harekat in hedefi dusmanin endustri merkezini yok etmek Harekat saati 14 ve 15 Ekim 1944 aksami Harekat gucler 53 us 80 den fazla savas ucaklari 55 us 100 den fazla savas ucaklari 49 kademe 18 den fazla savas ucaklari 54 us 13 ten fazla savas ucaklari ayrica 106 kademe aydinlatma ve flama ile temsil etmek amacli birlikler Hedef SKATE Braunschweig in kodadi Saldiri zamani muhtemel saldiri zamani saat 02 30 Saldirilacak hedef zamani maksimal 6 dakika saldiri zamanindan Savas ucaklari saldiri zamaninda mutenasip bir sekilde hedef uzerinde dagilmasi gerekiyor Uzun suren saniye tapali ucaklar ilk dalgada saldirmasi gerekiyor Bomba imlalari ve tapalar 51 tane savas ucaklari 1x 2000 HC hava torpili arti Maximum J Cluster yangin bombasi Geri kalanlar 1x 1000 MC GP sekme tapali infilak bombasi Filmcekimleri Butun savas ucaklari geceleride kullanilan kamera ve fleslerle techiz edilmesi gerekiyor bunlar 60 yukseklikte yakilmasi gerekiyor 106 kademe haric butun diger ucaklar 50 film malzemeleri ile silahlandirilmasi lazim 106 yuzde yuz diger film malzemeleri ile cikacak Saldiri Hedef yelpazevari bir sekilde kisimlar tarafindan ima edilen yerden gec infilak eden bombalar tarafindan saldirilacak Hedefi isaretlemek Saldiri zamani 10 dakika kor isaretleme Hedefin ortasina Braunschweiger Dom yesil flama ile temsil edilecek Saldiri zamani 5 te bunlar yenilenecek 9 7 ve 5 saldiri zamaninda hedefe kirmizi flama ile temsil edilecek Hava saldirisinin gidis hattiHedefe ucus Sud Hannover Braunschweig Gau un havadan durumu N kuzey M orta O dogu S guney Gau yoresi Braunschweig kirmizi renkte isaretlenmis Kraliyet Hava Kuvvetleri nin 5 Bombardiman Ucaklari Grubu planlara gore 14 Ekim saat 23 00 te hedef SKATE ye ucmaya baslamisti Ayni zamanda Kraliyet Hava Kuvvetlerinden 1 000 tane baska bombardiman ekipleri havalanmisdi Duisburg kentini bombalamak icin Braunschweig i bombalamak icin havalanan ekip guneyden dogru hedefe gelmeyi planliyordu Ruhr bolgesinde bulunan flaklari gecmek icin Bu yore cunku cok iyi korunuyordu Paderborndan ekip kuzeye dogru donup Hannoveri gecip Braunschweig a dogru ucmaya basladi Ekip tam 233 tane agir dort motorlu Avro Lancaster I ve III ten olusuyordu Ayrica yedi tane De Havilland DH 98 ucaklari Lancaster lere eslik etmek icin ekiple beraberdi Saat 01 20 de Braunschweig radyolarinda dusmanlarin Hannover e dogru uctugu soylendi Hannover 60 km Braunschweig in batisinda kaliyor Kentte aslinda hedefin Kassel oldugu tahmin ediliyordu ama yine de Hannover e yakinligindan dolayi sehirde kucuk bir alarm baslatildi 25 dakika sonra yeni bir anons edildi bu anonsta dusmanlarin Hannover i gectigi ve Braunschweig a dogru ucusta oldugu yondeydi Boylece sehirde alarmlar tam baslatildi Kisa bir sure sonra sehrin merkezi hedeflenerek isaretlendi ve birkac dakika sonra ilk bombalar atilmaya baslandi Alman hava savunmasini yaniltma Ayni zamanda ayrica 141 tane antrenman ucaklari sahte bir taarruz yaparak sanki Helgoland a saldiracakmis gibi yapti 20 tane De Havilland DH 98 de Hamburg a dogru yoneldi sekiz tane Mannheim a 16 tane Berlin e ve iki tanede Dusseldorf a Bunu disinda ayrica 140 tane ucak yaniltma manevralari ile Alman hava savunmasini yaniltmak icin kullanildi Saat 1 40 dogru varak halinde kalaylar atildi kodadi Windows Alman radar sistemini bozmak icin Varak halinde kalaylar ve sahte bir taarruz birbirinden uzak hedeflere yaparak hem yerden hem havadan savunmanin neredeyse neticesiz bir duruma gelmesini sagladi Alman gece avcilari da bu sistem yuzunden pek bir seyde yapamadi cunku avcilar bu sistem yuzunden buyuk bir bolgeye yayilmak zorunda kaldi Hedefi isaretlemek De Havilland Mosquito De Havilland DH 98 ler 5 Bombardiman Ucaklari Grubu tarafindan ozellikle icat edilmis ve savas sirasinda hedefi derinden isaretlemek icin kullanilmis bir ucaktir Bombardiman Grubu hedefi isaretleme teknigini savas sirasinda surekli duzeltti ve kusursuz bir hale getirildi Ucaklar Braunschweig a geldigi zaman isiklandirma makineleri etrafi aydinlatmak icin aydinlatma malzemeleri attilar Bu aydinlatmanin hedefi bombalanacak yerin aydinlanmasi icin kullaniliyordu Boylece savas ucaklari dogru yeri isaretliyordu ve bombalamanin kusursuz gecmesini sagliyordu Hedef ozellikle sehrin guneybatisinda bulunan silahlanma tesislerine karsiydi Frankfurter Strasse Luisen Stasse nin kosesinde asil hedef bulunuyordu cunku silahlanma tesisleri ozellikle bu yoredeydi Baska bir hedef ise Braunschweig katedraliydi Bu hedef eger siddetli bir dumanlasma olursa bombalama yuzunden ve bir sey gorunmezse kullanilacakti Gecenin acik olmasi ve iyi bir isaretleme ve saldirma bicimi ile sonuc Ingilizler tarafindan iyi olarak sonuclandi ayrica saldiri sirasinda gorus muhtesem olarak nitelendirildi Visibility excellent Eski Braunschweig kenti nin batisi Bir Avro Lancaster II Dunya Savasi sirasinda Sol resimde Termit reaksiyonu ile patlayan yangin bombasi ve sag resimde ise yangin bombasi ve hava torpili atan bir savas ucagi Bu resim Duisburg a yapilirken cekildi ve ayni aksam Braunschweig kenti de bu bicimde saldiriya ugradi 14 Ekim tarihinde cumartesi gunu son ikazlar gece yarisi yani saat 0 00 aralari ihbar edilmeye basladi ve 15 Ekim de saat 1 50 ye dogru alarmlar harekete gecirildi ve boylece Kraliyet Hava Kuvvetleri nin hava saldirisi baslamis oldu Hava saldirisi 40 dakika surdugu halde 15 Ekim 1944 pazar gunu eski Braunschweig kentinin batis gunu olarak sehir tarihine girdi 5 Bombardiman Ucaklari Grubu savas sirasinda ozel bir isaretleme teknolojisine sahipti ayrica akilli bir bombalama sistemine sahip olan bu grubun en buyuk amaci sehre en buyuk hasari vermekti Bu bombalama sistemine Ingilizler sector bombing adini vermislerdi Nokta hedefleme adi olan bu sistemin bir parcasi olarak yer aliyor burada en ondeki ucak yani yoneten nisanci katedrali hedeflenmis nokta olarak belirliyordu Bu yesil isaretleme diger nisancilarinin yonunu bulmasi icin onemli bir rol ustleniyordu Nisancilar bu isarete cesitli yonlerden yelpaze seklinde ucarak gecip bombalarini atiyorlardi Kraliyet Hava Kuvvetleri nin saldiri anindaki film cekimleri Bir Avro Lancaster Mk 1 Sehre saldiri anindaki film cekimleri ozel bir Lancaster tarafindan yapildi Ucak diger bombardimancilar gibi hedefin 4 950m ustunden ucarak cekimleri yapti Lancaster in hizi 260 km h di operasyon sirasinda Cekimler Eyemo tipindeki bir kamera tarafindan yapildi Saldiri zamani saat 02 33 olarak ucak saati note edildi Filmde bu metin mesela yer aliyor Bomber Command made a heavy and concentrated attack on the industrial town of Brunswick which is one of Germany s biggest centres for the aircraft and engineering industries As the aircraft with the cameras runs up to the target the fires can be seen spreading rapidly all over the city and by the time the aircraft is over the target the whole city is ablaze and the streets can be seen clearly outlined Bombardiman komandosu endustri sehri Braunschweig a agir ve konsantre edilmis bir saldiri duzenledi en buyuk ucak imalati ve makinecilik merkezine Almanya genelinde Kamerali ucak hedefe yaklastikca alevlerin sehre nasil yayildigi gozler onunde Ucak tam hedefin ustundeyken butun sehir alevlere teslim olmus bir durumda ve caddeler bu alevler icerisinde acikca belli oluyor Alev firtinasi Ortalama 40 dakika sonra asaga yukari 847 ton bomba sehre firlatildi atilan bombalarin ortalama 12 000 i infilak bombasiydi bu bombalar hali bombardimani seklinde Almanya daki tipik ahsap evlerin bulundugu mahalleye atildi ve boylece alev firtinasi icin yanan malzeme bulunmus oldu Basinc dalgalari sehirdeki catilari ucuruyordu ve boylece evin icindeki bulunan butun esyalari disari ucuruyordu pencerenin camlari sicaktan patliyordu duvarlar yikiliyordu elektrik ve su kesilmesine yol aciyordu ve itfaiye ile kurtarma ekiplerinin bodrum ve siginaklara mecburen suruluyordu Infilak bombalarindan sonra sehre bu sefer beyaz fosfor bombalari ve yangin bombasi atildi Bu bombalarin gorevi alev firtinasinin etkisini guclendirmekti Diger saldirilardaki gibi mesela Hamburg daki gibi bu alev firtinasi bombardimanin yol actigi tesadufen dogal bir hadis degil daha cok ustune calisilmis bir prosedur Bu alev firtinasi saldirma taktiginin bir parcasidir Almanya da tipik ahsap ev Sicaklar yuzunden isinan hava olusan termal gucler tarafindan havaya yukseldi boylece soguk havanin alttan tekrar esmesine yol acti ve orkan seklinde olusan farkli sertlikte ruzgarlarin esmesine neden oldu Bu ruzgarlar yuzunden yangin daha siddetlendi ve bu yanginin siddetlenmesi sonucunda ruzgarlarda daha sert esmeye basladi Bu fenomen yuzunden esyalar havada ucup insanlarinda agir esyalar tarafindan yaralanmasina ve ruzgardan devrilmesine yol acti Kasirga seklindeki termal hava sartlari o kadar gucluydu ki butun pazar boyunca sehir merkezindeki kiliselerin canlarinin calmasina sebep oldu Ortalama uc bucuk saat sonra yani saat 6 30 civarlarinda yangin kent merkezinde en guclu ve siddetli durumuna geldi 150 hektar tarihi sehir ve yoresi alevlere teslim oldu 100 metre yuksekliginde olan Andreskilisesi nin kulesi hala gorunur bir sekilde yaniyordu ve kivilcimlarin yagmur gibi sehre dokulmesine neden oluyordu Kent merkezi yangin bombalari tarafindan bombalandi Kurtarma ve yangin sondurme ekipleri boylece yanginin merkezine ulasmakta gucluk cekiyordu Braunschweig o kadar kuvvetli yaniyordu ki sehrin yanisi cok uzaktan komsu kasabalar ve sehirler tarafindan bile goruluyordu 90 km uzakliktaki itfaiye ve kurtarma ekipleri bile sehre yardima geldiler 24 saat icinde operasyon Hurricane sirasinda Kraliyet hava kuvvetleri tarafindan kente tam 10 000 ton bomba atildi Bu sayi 24 saat icinde atilan en cok II Dunya Savasi sirasinda bomba yuku 23 000 kisinin kurtulusu Sehrin merkezinde cikan yanginlar buyuk bir alana yayildi Bu yorede sekiz tane dolu olan siginak vardi Bu siginaklarin icinde toplam 23 000 kisi bulunuyordu Siginagin icinde bulunan insanlar bazi tehlikelerle karsi karsiya geldi bunlardan biri eger siginaklarin icinde uzun bir sure kalmalari durumunda yanginlardan olusan oksijen kitligi veya disari ciktiklarinda alev firtinasinin icinde kalip yanmalari yonundeydi Wassergasse su yolu Rudolf Prescher nin tesebbusleri sayesinde saat 5 00 e dogru alev firtinasi en yogun hallini almadan once kendisi bir su yolu yapilmasini sagladi Boylece 23 000 kisi tahliye edildi Bu sonuca ulasmak icin itfaiye ekipleri hayatlarini tehlikeye atip yanginlarin arasindan siyrilip siginaklara ulasti 15 Ekim 1944 te istatistiklerKent merkezinde bulunan yapi stilleri Tipik Braunschweig da ahsap bir ev Huneborstelsches Haus 1900 yillari civarinda 1944 te sehir merkezinde ortalama 2 800 cesit evler vardi bunlar cesitli yuzyillarda ve boylece cesitli stillerde yapilan yapilardi E Hundertmark 1941 de bu listeyi yapti Architekturstil Gotik 6 74 2belirlenemeyen stiller 11 1Ronesans 8 7Barok 24 9Rokoko 11 5Klasisizm 10 7Klasisizm sonrasi 2 5ve savas oncesi zamani 19 2Simdiki zaman 1941 0 5Hasar goren binalar Hotel Handelshof Mayis 2006 Braunschweiger Mumme Haus agir hasar gorup yikildiNickelnkulk agir hasar gorup yikildiBraunschweiger Schloss hasar gorup 1960 ta yiktirildi 2006 2007 Ortalama 60 seneden sonra Andreaskirche deki savastan dolayi olusan hasarlar gideriliyor Siki bir sekilde insa edilen sehir merkezi ortalama 800 tane olan ahsap evleri ile bir gorunum sunuyordu bunlardan birkaci Orta Cag mimarisine aitti Ayrica tas yapilardan olusan binalar da vardi bunlar 17 ve 18 yuzyilda yapilan yapilardi Ic ice olan sokaklar ve ic ice olan binalar cabuk yanabilecek olan ahsap evlerden olusuyordu ve bu firsati kacirmayan Ingilizler belirli bir taktik ile sehrin bu kismini alev firtinasina soktu Bu yangin yayilar sonra butun sehri hapis etti Oncelikle atilmasiyla ve sonrasinda atilan yangin bombalari ile kucuk capli cabuk yayilan bir yangin olustu Bu yangin buyudu ve siddetlendi ve boylece yanginlarin bir biriyle birlesmesi sonucu 2 gun suren bir alev firtinasi olustu Bu alev firtinasi sehir merkezini komple buyuk bir hasara ugratti ve bazi yapilarin yikilmasina sebep oldu Cesitli medeni yapilar anitlar ve mahaller bu olay sonrasinda yok oldu 25 Ocak 1945 te Braunschweig in bassavcisi Otto Georg Thierack Nazi Almanyasinin adalet bakanina bir rapor gonderdi ve bu mektupta sunlari soyluyordu Das Gesicht der alten Stadt Braunschweig ist aber vollig verandert Die Fachwerkhauser die in manchen Strassen und Gassen den Eindruck einer mittelalterlichen Stadt aufrechterhalten hatten sind reihenweise abgebrannt Eski Braunschweig kenti nin yuzu ama komple degisti Bazi sokaklarda bulunan ve Orta Cag in intibasini yansitan ahsap evler tamamen yandi Braunschweiger Dom Kraliyet Hava Kuvvetleri nin saldirisi oldugu gece hedef noktasi olmasina ragmen bombalardan ve yangindan herhangi bir bir hasar gormedi Olayin oldugu gece onemli sehir ve cesitli mimari eserlerde buyuk bir hasar gordu ya da bombalarin ve yanginin siddetinden hasar alip komple yikildi Yapi Yapilis tarihi 15 Ekim 1944 ten sonraki haliAchtermannsches Haus bina 1626 1630 agir hasar gorduAegidienkirche kilise 13 15 yuzyilda agir hasar gorduAlte Waage ahsap ev 1534 tamamen hasar gorup yikildi ve 1990 dan 1994 e kadar orijinal halinde eski yerine insa edildiAltstadtmarktbrunnen sadirvan 1408 agir hasar gorduAndreas Kirche kilise 1230 larda agir hasar gorduBierbaumsches Haus bina 1523 agir hasar gorup yikildiBraunschweiger Schloss saray 1833 1841 agir hasar gordu 1960 tan sonra yiktirildi ve 2005 te on tarafi eski yerine yeniden yapildiBrudern Kirche kilise 1361 lerde agir hasar gorduBurg Dankwarderode hisar 1887 1906 agir hasar gorduGewandhaus bina 1268 den once agir hasar gorduHagenmarkt Apotheke eczance 1677 agir hasar gorup yikildiHaus Salve Hospes bina 1805 agir hasar gorduKatharinen Kirche kilise 1200 lerde agir hasar gorduKreuzkloster manastir 1230 larda agir hasar gorup yikildiLiberei eski bir kutuphane 1412 1422 agir hasar gorduMagnikirche kilise 1031 lerde agir hasar gorduMartineum 1415 agir hasar gorup yikildiMartini Kirche kilise 1195 lerde agir hasar gorduMumme Haus bina 1588 lerde agir hasar gorup yikildiNicolai Kirche kilise 1710 1712 agir hasar gorup yikildiPauli Kirche kilise 1901 1906 agir hasar gorduPetri Kirche kilise 1195 ten once agir hasar gorduStechinelli Haus bina 1690 agir hasar gorduStaatstheater tiyatro 1861 agir hasar gordu Saldirini bitisinden ortalama dokuz saat sonra Ingiliz bir kesif ucagi saat 11 40 ta sehrin uzerinden uctu bu ucusun sebebi yapilan hasari rapor etmekti Bilakis yanginlardan dolayi olusan duman bulutlari cok az sey gorunmesine sebep oldu Olaya sahit olan birisi hatta soyle dedi O gunu hava aydinlanmadi buyuk bir dumanlardan olusan bulut gunesi kararti 17 Ekim gununun aksam saatlerinde buyuk alevler sondurulebildi ama kucuk capli alevlerin sondurulmesi ile beraber sondurme isleri uc gun uzadi ve boylece 20 Ekim gunune kadar surdu O zamanin nufusuna gore 80 000 kisi bu oranda ortalama butun Braunschweig nufusunun 53 3 u yapiyordu bu saldiri sonucu meskensiz kalmasina sebep oldu Hasarlar o kadar yuceydi ki halk ve uzmanlar bunu Koln e yapilan daki gibi bin tane bombardiman tarafindan yapilan bir saldiri olarak nitelendirdi Ama bu tahmin Birlesik Krallik in askeri arsivlerini acmasiyla geri cevrildi O gece 233 tane bombardimanin oldugu netice kazandi Olu yarali ve kayip sayilari Savas sirasinda olen birkac kisinin mezarligi 15 Ekim tarihinde olan saldirinin tam olarak olu sayisi bilinmiyor Bazi eski kaynaklar bunun 484 ve 640 kisi olarak dille getiriyor 101 kisinin kayip oldugu soylendi ve yaralilarin sayisi 1 258 kisi olarak deniyor Tarih bilimcileri bugunku tarihe dayanarak olu sayisinin bu saldiri sonucu 1 000 kisinin uzerinde oldugundan supheleniyorlar Bu rakamlarin bu kadar dusuk seviyede olmasinin belirli bircok sebebi vardi Braunschweig sehri dogrudan Magdeburg ve Berlin yonune giden ucus rotasinda bulunuyordu ayrica onemli silahlanma tesislerinin bulundugu Salzgitter Hermann Goring Werke ve Fallersleben Volkswagen Werk sehrin yakininda bulunuyordu Boylece Braunschweig halki cesitli bircok alarmlar sayesinde boyle saldiri anindaki yapacaklari seyleri biliyorlardi 1939 ve 1945 arasinda 2 040 kere sehir ikaz edilmistir ve 620 kere sirenler calinmistir Gecmiste yapilan bircok tatbikat ve bir tehlike sezildiginde yapilan alarmla sayesinde halk o anda ne yapacaginin bilinci altindaydi 1943 yillin ortasina kadar sehir buyuk bombardimanlardan ve boylece agir bir hasardan korunmus oldu Ama bu devam eden savas sirasinda zamana kalmis bir sey oldugu icin sehre 1943 ten sonra ikazlar yapilmistir Diger bir neden ise sehirde bulunan bircok hava saldirisina karsi guclu olan siginaklarin bulunmasi Bu siginaklar ozellikle sehrin merkezinde bulunuyordu Kraliyet Hava Kuvvetleri bu saldiri sonucunda bir Lancester ini kaybetmistir Diger bir ucak saldiri sonucu o kadar buyuk bir hasar aldi ki pilot ucus ekibinin ucaktan atlamasini istedi Uc kisi bu istek sonucu ucaktan atladi ve esarete ugradi Yine de pilot ucagi o hasara nazaran us e kadar ucura bildi Braunschweig daki siginaklar Okerstrasse deki siginak 2006 Kaiserstrasse deki siginak 2007 Ritterstrasse deki siginak 2006 Kalenwall siginagin arkasi 2006 Sack Siginagi 2008 de yiktirildi Alte Knochenhauerstrasse deki siginak 2006 Braunschweig kent i diger Alman sehirlerine nazaran daha cok siginaklara sahipti Bu siginaklar ayrica buyuk ve moderndi Siginaklar buyuk oldugu halde savas sirasinda tiklim tiklim doluyorlardi Yapilis tarihi Yeri Kapasitesi Hali1 1940 Alte Knochenhauerstrasse 813 hala mevcut2 1940 41 Alte Waage 220 hala mevcut3 1941 42 Bockstwete 750 hala mevcut ama yapisi ve kullanisi degistirildi4 1941 42 Borsigstrasse Bebelhof 800 yiktirildi5 Kaiserstrasse 642 hala mevcut6 Kalenwall Alter Bahnhof 428 hala mevcut ama yapisi ve kullanisi degistirildi7 1941 42 Kralenriede 500 hala mevcut8 1941 42 Ludwigstrasse 236 hala mevcut9 1941 42 Madamenweg 1 500 hala mevcut ama apartmana donusturuldu10 ab 1942 Glogaustrasse in Melverode 350 hala mevcut11 1941 42 Methfesselstrasse 1 250 hala mevcut ama yapisi ve kullanisi degistirildi12 1941 42 Munzstrasse Polizei 450 hala mevcut13 1940 41 Okerstrasse 944 hala mevcut ama apartmana donusturuldu14 1944 Ritterstrasse 840 hala mevcut ama apartmana donusturuldu15 1940 41 Auerstrasse in Ruhme 650 yiktirildi16 1940 41 Sack 700 2007 senesinin sounda ve 2008 in basinda yiktirildi nedeni ise yeni bir yapiya yer acmak icin17 1940 41 Salzdahlumer Strasse 986 hala mevcut ama yapisi ve kullanisi degistirildi18 Stollen im Nussberg 10 000 yiktirildi19 Stollen im Windmuhlenberg 1 000 yiktirildiFaaliyete giren Braunschweig itfaiyeleri ve sehir disindan gelen itfaiyeler Cesitli tahminlere gore bombalamanin oldugu gece ve alti gun sonrasinda alevleri sondurmek icin ortalama 4 500 itfaiyecinin gorev basinda oldugu tahmin ediliyor Ayrica diger sehirlerden de itfaiyeciler geldi bunlar arasinda Blankenburg Celle Gifhorn Hannover Helmstedt Hildesheim Peine Salzgitter Wernigerode ve Wolfenbuttel itfaiye ekipleri vardi Sondurme ekiplerinin arasinda ayrica gonullu calisanda oldu NeticelerNazi basininda cikan haberler Saldiridan bir gun sonra Braunschweiger Tageszeitung da atilan manset 20 Ekimde 1944 te saldiri sonucu olenlerin adlari gazetede O gece bile Naziler bu firsati kacirmayip saldirida olen insanlari ve magdurlari yapilan topyekun savasi icin kullandi Cesitli duygu somuruleri ve insanlari doldurarak halki dusmanlardan nefret kapip savasa katilmalari istendi Saldiridan bir ertesi gun yani 16 Ekim de sehir hala yanarken Braunschweig in yerli gazetesi Braunschweiger Tageszeitung attigi bir mansetle dikkatleri ustune cekti Bu manset Naziler tarafindan atildi Manset in basligi Rakibin seytanca simasi olarak nitelendirildi 19 Ekim de saldiri sonucu olenlerin sayisi 405 kisi olarak soylendi ve 20 Ekim de bir liste hazirlanip bu saldirida olenlerin adlari bir liste halinde kamuoyuna sunuldu Listede 344 kisinin isimi bulunuyordu Ekim ayinin 22 sinde yani yapilan operasyondan bir hafta sonra Braunschweig katedralinde bir ani duzenlendi Ayrica Schlossplatz da da olenler icin toren yapildi Olenler ozellikle yapilan bir mezarlikta gomuldu Mezarligin adi Braunschweiger Hauptfriedhof du O gece ayrica yeni buyuk bir saldiri yapildi sehre Bu hava saldirisi Amerika Birlesik Devletleri Ordusu Hava Kuvvetleri tarafindan yapildi Bombardiman B 17 Flying Fortress ucaklari tarafindan duzenlendi Kente en son saldiri 31 Mart 1945 te duzenlendi Bu saldiri 392 US Bomber Group tarafindan yapildi Saldiri ozellikle bugunku Braunschweig merkezi garin bulundugu yere duzenlendi Wehrmacht raporu Oberkommando der Wehrmacht tarafindan cikarilan Wehrmacht raporunda Braunschweig in adi sadece bir kere geciyor In der vergangenen Nacht warfen die Briten wahllos eine grosse Zahl von Spreng und Brandbomben auf Wohngebiete der Stadte Duisburg und Braunschweig Tilsit Hamburg und Berlin waren das Ziel weiterer nachtlicher Bombenangriffe Gecen aksam Ingilizler rastgele infilak ve yangin bombalarini Braunschweig ve Duisburg kentlerinin mesken bolgelerine attilar Tilsit Hamburg ve Berlin diger gunlerde geceleri hedef haline geldi Saldiri sonucu olusan hasar ve olenler hakkinda bir bilgi verilmemistir 15 Ekim 1944 te Bomber Command gunlugundeki rapor Kraliyet Hava Kuvvetleri Bomber Command in gunlugunde 15 Ekim Braunschweig saldirisi hakkinda su yazi kayit edilmistir RAF Bomber Command Campaign Diary October 1944 14 15 October 1944 Not only could Bomber Command dispatch more than 2 000 sorties to Duisburg in less than 24 hours but there was still effort to spare for No 5 Group to attack Brunswick with 233 Lancasters and 7 Mosquitos The various diversions and fighter support operations laid on by Bomber Command were so successful that only 1 Lancaster was lost from this raid Bomber Command had attempted to destroy Brunswick 4 times so far in 1944 and No 5 Group finally achieved that aim on this night using their own marking methods It was Brunswick s worst raid of the war and the old centre was completely destroyed A local report says the whole town even the smaller districts was particularly hard hit It was estimated by the local officials that 1 000 bombers had carried out the raid Kraliyet Hava Kuvvetleri Bomber Command in 14 15 Ekim 1944 teki gunlugunden Bomber Command sadece 24 saat icinde 2000 tane hareket Duisburg a duzenlemedi 5 Bombardiman grubu ayrica 233 tane Lancaster le ve 7 Mosquitos ile Braunschweig a bir saldiri duzenledi Cesitli yaniltma manevralari ve Bomber Command tarafindan gonderilen avci destekleme operasyonlari ile hareket bayagi basariliydi saldiri sonucu sadece bir tane Lancaster kaybedilmistir Bomber Command 1944 senesinde dort kere Braunschweig a saldiri amaclamistir ama Besinci Bombardiman Grubu bu amacina bu gece ulasti saldirida kendi isaretleme teknigi ile Bu Braunschweig in en buyuk hasar gordugu hava saldirisidir bu savas surecinde ve eski sehir merkezi buyuk bir hasar gordu Belirli mevzii raporlarda butun sehrin ve hatta kucuk mahallelerin buyuk hasar gordugu belirtiliyor Sehirdeki memurlar bu saldirinin 1000 tane bombardiman tarafindan yapildigini tahmin ediyor Bu metinden de belli oluyor ki RAF Bomber Command hava saldirisindan kisa bir sure sonra sehre verdigi buyuk hasardan haberdardi Olusan hasarin istatistikleriNufus ve olu sayisi II Dunya Savasi baslamadan once Braunschweig in nufusu 202 284 tu savasin sonunda bu sayi 26 03 dusup sehirde yasayanlarin sayisi 149 641 kisi oldu O zamanin raporlarina gore savasin sonuclarindan olenlerin sayisi 2905 ti bunlarin 1286 si yabanci uyruklu insanlardi yani 44 3 Genelde insanlar bombardiman sonucu ya da bombalari etkisiz hale getirmeye calisirken patlama sonucu olduler Yabancilar genelde savas sonucu esir dusmus zorla calistirilan ya da toplama kamplarindan getirilen iscilerdi Isciler genelde Arbeitsamt in yakinlarinda oturuyordu Arbeitsamt Turkiye de Is Kurumu olarak adlandirilir 1944 te yaklasik 51 000 yabanci yasiyordu bu yorede Yabancilar silahlanma tesislerinde calisiyorlardi ve gibilerinden Bu grup icerisinde olu sayisinin bu kadar yuksek olmasinin bir nedeni bu insanlarin siginaklara girmesinin yasak olmasi Bugunku raporlara gore 3 500 yabancinin oldugu yonunde Hasar goren binalar ve diger yapilar Bombardiman tarafindan magdur duruma dusen insanlara verilern bir rapor Alman dillinde Bombenpass olarak nitelendirilir 1940 ve 1945 arasi Braunschweig kenti 42 kez RAF ve USAAF tarafindan saldiriya ugradi Bu 42 saldiri cesitli kategorilere siniflandiriliyor 10 kez sehir hafif 8 kez orta ve 10 kez agir bombalanmistir Ayrica kent 12 kez bir tane bombardiman ucagi tarafindan bombalandi Saldirilar geceli ve gunduzlu organize edilmis bir sekilde yapiliyordu Hasar goren binalarin hakkinda o zamanlar dogru bilgiler verildi Bir raporda kentte bulunan savci 15 Ekim 1944 hakkinda bu bilgileri vermistir 15 776 ev alev firtinasini ve bombardimanin etkisiyle hasar gormustur 3 600 bina komple hasar gorup yikildi 2 000 bina agir hasar gordu 1 800 bina orta sekilde hasar gordu ve 1 400 ev hafif hasar gormustur Savasin bitmesinden yedi ay sonra binalarin sadece 20 si hasar gormedi bunlarin 25 i komple hasar gorup yikildi ve 55 i kismen hasar gordu 1943 ten once Braunschweig da taktiksel bombardimandan once 15 897 tane bina bulunuyordu bunlarin sadece 2 834 u yani ortalama 18 i hasar gormemis olarak raporlarda belirtiliyor Sehirde 59 826 tane ev daire vardi ve sadece 11 153 tane daire yani 19 u hasar gormeden savasi atlatti Savasin sonuna dogru sehirde yasayanlarin 80 i evsiz kaldi Sehirde bulunan kulturel yapilarin 60 i hasar gorup yikildi Sehrin endustriyel yapilari 50 hasar gorup yikildi Toplam olusan hasarin derecesi Braunschweig kentinin merkezi savasin sonunda 90 hasar gordu toplam butun sehir ise 42 dolayinda hasar gormustur Toplam enkaz miktari 3 670 500 m olarak sonuclandi ve boylece Braunschweig en cok savas sonucu hasar goren sehirler arasina girdi Savastan sonraSehrin yeniden yapilisi Braunschweiger Schloss un on tarafiYikilip yeniden insa edilen Alte Waage binasiBir binanin duvarinda bulunan savas sonrasi yeniden yapilanma adinda koyulan bir anit Anitin tercumesi Braunschweig in eski sehri 15 Ekim 1944 te savasin magduru oldu Friedliche Arbeit 1953 ten 155 e kadar St Andreas korumasi altinda yeni evler insa etti 17 Haziran 1946 da Braunschweig da enkaz kaldirma calismalari resmi bir sekilde basladi Bu calismalar 17 sene surdu ve 1963 te sehir resmi sekilde bu calismalarin bittigini ilan etti Bu ilana nazaran ama hala senelerce kucuk capli calismalar devam etti 15 sene savasin bitmesinden sonra yani Haziran 1959 da sehrin yoresinde bulunan kor bombalar ortadan kaldirildi Yine de onca sene sonra hala bugun de cesitli buyuklukte ve ozelikte sehrin icinde ve yan semtlerinde kor bombalar bulunuyor Mesela sehir merkezinde eski Schlosspark in yakinlarinda bir tane 7 Haziran 2005 tarihinde patlamamis bir ucak bombasi bulundu Bombayi imha etmek icin bombanin bulundugu yerden 10 000 insan tahliye edildi 1950 ve 1960 li senelerinde sehir hizli bir sekilde yeniden yapilandirildi Bunun bircok sebebi vardi mesela halk icin acilen yeni oturma ve ev imkanlari gerekiyordu ulasimin yeninden kolayca saglanmasi gerekiyordu ve sehir ekonomisi yeniden canlanmasi gerekiyordu Sehrin merkezi savastan sonra bir enkaz yiginina donusmustu ve boylece yeni mimarlar sanslarini degerlendirerek yeni modern ve otomobillerin ulasimini kolayca saglayan yapilar imar etti Yine de imar konusunda mimarlar Braunschweig okulunun Braunschweiger Schule prensiplerine ve okulun onemli hocalari ve kuruculari olan Friedrich Wilhelm Kraemer Walter Henn ve Dieter Oesterlen prensiplerine uydu Yine de bu yapilanma sonucu bazi yerlerde yeni hasarlarin olusmasina neden oldu Orta Cag karakteri tasiyan sehir merkezinde bulunan binalar yiktirildi ve eski kentin yeniden ayni halde yapilanmasi gormemezlikten gelindi Hasar goren binalar yeniden tamir edilip kullanilacagina cabuk yiktirildi ve ulasim konusunda ozellikle otomobillerin ulasimi icin yollara onem verildi Boylece sehir ikinci kez yok edildi Ayrica kulturel yapilarda baris zamaninda da yikildi Bircok Orta Cag barok ve klasisizm seklindeki yapilar yiktirildi ve boylece oradaki halk mutabakatini bir yonden kaybetmis oldu Bu nedenle bu konu hakkinda bircok tartismalar oldu En onemli yikilan yapi Braunschweig da 1960 senesinde yikilan Braunschweiger Schloss oldu Braunschweig sarayi Ama yine de yeniden yapilanmada yikilan binalarin eski halinde yeniden ayni yere yapilmasi da devam ediyor Mesela Alte Waage eski halinde yine insa edildi Ayrica Braunschweiger Schloss unda on tarafi 2005 2007 seneleri arasinda yeniden eski halinde insa edildi Anilar Verilen hasarin anlami Bu maddenin iceriginin Turkcelestirilmesi veya Turkce dilbilgisi ve kurallari dogrultusunda duzeltilmesi gerekmektedir Bu maddedeki yazim ve noktalama yanlislari ya da anlatim bozukluklari giderilmelidir Yabanci sozcukler yerine Turkce karsiliklarinin kullanilmasi karakter hatalarinin duzeltilmesi dilbilgisi hatalarinin duzeltilmesi vs Duzenleme yapildiktan sonra bu sablon kaldirilmalidir Savasin baslarinda bile Lordlar Kamarasi nin uyesi Anglikan piskopos George Bell bombardimanlarin Alman kentlerine cok buyuk hasar yarattigini soyledi ve Alman sehirlerine verilen zararlarin Bati nin etnik medeniyetlerine tehdit olusturdugu dusuncesini tasiyordu Boylece iki dusman gelecekte bile bir barisa ip atamayacagini dusunuyordu Bircok zaman kendisi suphelerini Lordlar Kamarasinda belirtmistir Mesela 1944 te How can the War Cabinet fail to see that this progressive devastation of cities is threatening the roots of civilization Savas kabinesi nasil oluyor da suren bu buyuk tahribatin sehirlere ve medeniyetin kokenine verdigi zararlari goremiyor Savastan sonra yapilan Area Bombing Directive saldirisi hakkinda insanlarin akillarinda sorular olustu Mesela savasin sonlarina dogru Braunschweig in yok edilis planinin askeri taraftan ne kadar muhim olup olmadigi sorulan sorulardan biriydi Bu soru Koln Hamburg Dresden Pforzheims Essens Duisburgs ve bircok sehir icinde gecerlidir Sanatsal acidan Saldiridan kisa bir sure sonra ressam ve NSDAP nin bir vekilli Walther Hoeck Der Brand von Braunschweig adli resmi cizdi Hoeck Braunschweig in Lehndorf mahallesinden saldiriyi kendi gozleriyle gordu ve boylece saldiri anini da yasamis oldu Hoeck ayrica Der Brand von Braunschweig adli resme benzer 6 tane resim daha boyadi Bu resimlerde sadece kucuk capli degisikler goze batiyor Butun resimler uzakliktan sehrin yanan siluetini gosteriyor Resimlerin hicbirinde insanlar ya da hayvanlar bulunmamakta Ressam bu resimle de alev firtinasinin buyuk gucunu ve actigi buyuk hasari gostermekte Sehrin taninmasi icin ayrica resimlerde kentin unlu yapilari gorulmekte Bu yapilar arasinda Andreas Katharinen ve Michaeliskiliselerin kulelerinin kuleleri var Der Brand von Braunschweig hala sehirde yasayanlar icin sanatsal acidan kente verilen hasarin ornegi Saldirinin savastan sonraki etkileri Braunschweiger Haupt mezarliginda bulunan aniya olenler icin konulan celenkler Saldiridan sonra hala 14 15 Ekim de cesitli etkinlikler duzenleniyor Bu gunlerde ayrica cesitli sergiler ve anilarda duzenleniyor Ayrica sehir edebiyatinda da bu olaylar buyuk onem kazandi ve bircok eserde saldirinin adi gecti 1994 te mesela saldirinin 50 yildonumunde cesitli bircok anilara nazaran Braunschweigischen Landesmuzesinde bir sergi duzenlendi Bu sergiye bir hafta icerisinde ortalama 10 000 kisi katildi Saldiri sonucu olenler icin Braunschweiger Haupt mezarliginda Kasim ayinin 1962 yilinda bir anit yapildi Literatur Hrsg Die Bomben Nacht Der Luftkrieg vor 60 Jahren Spezial Heft Nr 10 2004 Braunschweig 2004 Friedenszentrum Braunschweig e V Hrsg Braunschweig im Bombenkrieg 50 Jahre danach Den Opfern des Krieges gewidmet Band 1 Dokumente zur Ausstellung 30 09 31 10 1993 Braunschweig 1994 ders Braunschweig im Bombenkrieg 50 Jahre danach Den Opfern des Krieges gewidmet Band 2 Dokumente von Zeitzeuginnen und Zeitzeugen Bomben auf Braunschweig Landesmuseum 11 September 16 Oktober 1994 Braunschweig 1994 ders Braunschweig im Bombenkrieg 50 Jahre danach Den Opfern des Krieges gewidmet Band 3 Dokumente aus der Gedenknacht 14 15 10 1994 Die Gerloff Berichte Braunschweig 1994 Der Brand Deutschland im Bombenkrieg 1940 1945 Propylaen Verlag Munchen 2002 ISBN 3 549 07165 5 Eckart Grote Braunschweig im Luftkrieg Alliierte Film Bild und Einsatzberichte der US Air Force British Royal Air Force aus den Jahren 1944 1945 als stadtgeschichtliche Dokumente Braunschweig 1983 ISBN 3 924342 00 8 ders Braunschweig im Zweiten Weltkrieg Dokumente einer Zerstorung Stunde Null Neubeginn In Arbeitsberichte aus dem Stadtischen Museum Braunschweig Nr 65 Braunschweig 1994 ders Target Brunswick 1943 1945 Luftangriffsziel Braunschweig Dokumente der Zerstorung Braunschweig 1994 ISBN 3 9803243 2 X Peter Neumann Braunschweig als Bombenziel Aus Aufzeichnungen der Jahre 1944 und 1945 in Braunschweigisches Jahrbuch Band 65 Braunschweig 1984 Der rote Hahn uber Braunschweig Luftschutzmassnahmen und Luftkriegsereignisse in der Stadt Braunschweig 1927 bis 1945 Braunschweig 1955 Gunter K P Starke Das Inferno von Braunschweig und die Zeit danach 4 erweiterte Auflage Braunschweig Appelhans Verlag 2002 ISBN 3 930292 58 0Dis baglantilarFilmaufnahmen des alten Braunschweig vor der Zerstorung mit Zeitzeugeninterview 18 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bunkeraufnahmen mit Zeitzeugeninterview 31 Aralik 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Original Filmaufnahmen von der Bombardierung am 15 Oktober 1944 Luftaufnahmen 19 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Original Filmaufnahmen von der Bombardierung am 15 Oktober 1944 Bodenaufnahmen 19 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Chronologische Liste der Bombenangriffe auf Braunschweig mit Opferzahlen 6 Aralik 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Das brennende Braunschweig 18 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gemalde von Beschreibung der Bunker Bomben Zerstorungen u v m 18 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Schadenskarte Braunschweigs aus dem Jahre 1945 25 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca a b Braunschweiger Zeitung Hrsg Die Bomben Nacht Der Luftkrieg vor 60 Jahren Braunschweig 2004 S 8 Eckart Grote Target Brunswick 1943 1945 Luftangriffsziel Braunschweig Dokumente der Zerstorung Braunschweig 1994 S 11 Werner Girbig 1000 Tage uber Deutschland Die 8 amerikanische Luftflotte im 2 Weltkrieg Munchen 1964 S 198 ff a b Gerd Biegel Hrsg Bomben auf Braunschweig in Veroffentlichungen des Braunschweigisches Landesmuseum Braunschweigischen Landesmuseums Nr 77 Braunschweig 1994 S 9 Rudolf Prescher Der rote Hahn uber Braunschweig Luftschutzmassnahmen und Luftkriegsereignisse in der Stadt Braunschweig 1927 bis 1945 Braunschweig 1955 S 111 Zusammenschluss der Firmen Grotrian Steinweg und Wilke Werke a b c Gerd Biegel Hrsg Bomben auf Braunschweig in Veroffentlichungen des Braunschweigischen Landesmuseums Nr 77 Braunschweig 1994 S 28 Braunschweiger Zeitung Hrsg Die Bomben Nacht Der Luftkrieg vor 60 Jahren Braunschweig 2004 S 15 Eckart Grote Target Brunswick 1943 1945 Luftangriffsziel Braunschweig Dokumente der Zerstorung Braunschweig 1994 S 35 Eckart Grote Target Brunswick 1943 1945 Luftangriffsziel Braunschweig Dokumente der Zerstorung Braunschweig 1994 S 36 Eckart Grote Target Brunswick 1943 1945 Luftangriffsziel Braunschweig Dokumente der Zerstorung Braunschweig 1994 S 119 7 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Aralik 2008 a b Braunschweiger Zeitung Hrsg Die Bomben Nacht Der Luftkrieg vor 60 Jahren Braunschweig 2004 S 43 Dieter Diestelmann Die Nacht in der Feuer vom Himmel fiel Sonderbeilage der Braunschweiger Zeitung zum 40 Jahrestag der Bombardierung vom 13 Oktober 1984 S X a b c d Eckart Grote Target Brunswick 1943 1945 Luftangriffsziel Braunschweig Dokumente der Zerstorung Braunschweig 1994 S 118 Jorg Friedrich Der Brand Deutschland im Bombenkrieg 1940 1945 Munchen 2002 S 236 a b Eckart Grote Target Brunswick 1943 1945 Luftangriffsziel Braunschweig Dokumente der Zerstorung Braunschweig 1994 S 124 a b Eckart Grote Target Brunswick 1943 1945 Luftangriffsziel Braunschweig Dokumente der Zerstorung Braunschweig 1994 S 120 Dieter Diestelmann Die Nacht in der Feuer vom Himmel fiel Sonderbeilage der Braunschweiger Zeitung zum 40 Jahrestag der Bombardierung vom 13 Oktober 1984 S III Dieter Diestelmann Die Nacht in der Feuer vom Himmel fiel Sonderbeilage der Braunschweiger Zeitung zum 40 Jahrestag der Bombardierung vom 13 Oktober 1984 S I Eckart Grote Target Brunswick 1943 1945 Luftangriffsziel Braunschweig Dokumente der Zerstorung Braunschweig 1994 S 121 Eckart Grote Target Brunswick 1943 1945 Luftangriffsziel Braunschweig Dokumente der Zerstorung Braunschweig 1994 S 129 Braunschweiger Zeitung Hrsg Die Bomben Nacht Der Luftkrieg vor 60 Jahren Braunschweig 2004 S 37 a b Rudolf Prescher Der rote Hahn uber Braunschweig Luftschutzmassnahmen und Luftkriegsereignisse in der Stadt Braunschweig 1927 bis 1945 Braunschweig 1955 S 90 a b Eckart Grote Target Brunswick 1943 1945 Luftangriffsziel Braunschweig Dokumente der Zerstorung Braunschweig 1994 S 123 a b Braunschweiger Zeitung Hrsg Die Bomben Nacht Der Luftkrieg vor 60 Jahren Braunschweig 2004 S 39 a b c Braunschweiger Zeitung Hrsg Die Bomben Nacht Der Luftkrieg vor 60 Jahren Braunschweig 2004 S 42 Braunschweiger Zeitung Hrsg Die Bomben Nacht Der Luftkrieg vor 60 Jahren Braunschweig 2004 S 51 Rudolf Prescher Der rote Hahn uber Braunschweig Luftschutzmassnahmen und Luftkriegsereignisse in der Stadt Braunschweig 1927 bis 1945 Braunschweig 1955 S 92 Braunschweiger Zeitung Hrsg Die Bomben Nacht Der Luftkrieg vor 60 Jahren Braunschweig 2004 S 30 Eintrag im Kriegstagebuch des Royal Air Force Bomber Command fur den 15 Oktober 1944 olu kirik baglanti Total tonnage of bombs dropped in 24 hours approximately 10 050 tons These record totals would never be exceeded in the war Gesamtmenge der innerhalb von 24 Stunden abgeworfenen Bombenlast ca 10 050 Tonnen Diese Rekordmenge wurde wahrend des Krieges nicht mehr ubertroffen Braunschweiger Zeitung Hrsg Die Bomben Nacht Der Luftkrieg vor 60 Jahren Braunschweig 2004 S 57 Braunschweiger Zeitung Hrsg Die Bomben Nacht Der Luftkrieg vor 60 Jahren Braunschweig 2004 S 56 f Edeltraut Hundertmark Stadtgeographie von Braunschweig In Forschungen zur Landes und Volkskunde I Natur und Wirtschaft Schriften der wirtschaftswissenschaftlichen Gesellschaft zum Studium Niedersachsens e V Neue Folge Band 9 Oldenburg 1941 S 86 a b c Brief des Braunschweigischen Oberstaatsanwaltes vom 25 Januar 1945 27 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2009 Eckart Grote Braunschweig im Luftkrieg Alliierte Film Bild und Einsatzberichte der US Air Force British Royal Air Force aus den Jahren 1944 1945 als stadtgeschichtliche Dokumente Braunschweig 1983 S 40 Eckart Schimpf Nachts als die Weihnachtsbaume kamen Eine ganz normale Braunschweiger Kindheit im Chaos von Kriegs und Nachkriegszeit Braunschweig 1998 S 81 Rudolf Prescher Der rote Hahn uber Braunschweig Luftschutzmassnahmen und Luftkriegsereignisse in der Stadt Braunschweig 1927 bis 1945 Braunschweig 1955 S 95 Theodor Muller Ostfalenland Eine Heimatkunde des Landes zwischen Harz Weser und Aller Braunschweig 1961 S 47 Der schlimmste Angriff war der Einflug von etwa 1000 Flugzeugen in der Nacht vom 14 zum 15 Oktober 1944 In einem wilden Feuersturm ging die Innenstadt unter Jorg Friedrich Der Brand Deutschland im Bombenkrieg 1940 1945 Munchen 2002 S 375 Braunschweiger Zeitung Hrsg Die Bomben Nacht Der Luftkrieg vor 60 Jahren Braunschweig 2004 S 14 207 Squadron RAF Association 25 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mayis 2009 a b Braunschweiger Zeitung Hrsg Die Bomben Nacht Der Luftkrieg vor 60 Jahren Braunschweig 2004 S 34 Braunschweiger Zeitung Hrsg Die Bomben Nacht Der Luftkrieg vor 60 Jahren Braunschweig 2004 S 36 Eckart Grote Target Brunswick 1943 1945 Luftangriffsziel Braunschweig Dokumente der Zerstorung Braunschweig 1994 S 151 Eckart Grote Target Brunswick 1943 1945 Luftangriffsziel Braunschweig Dokumente der Zerstorung Braunschweig 1994 S 125 7 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Aralik 2008 a b Rudolf Prescher Der rote Hahn uber Braunschweig Luftschutzmassnahmen und Luftkriegsereignisse in der Stadt Braunschweig 1927 bis 1945 Braunschweig 1955 S 114 Hans Ulrich Ludewig Braunschweig im Bombenkrieg Versuch einer historischen Einordnung in Wissenschaftliche Zeitschrift des Braunschweigischen Landesmuseums Nr 4 Braunschweig 1997 S 162 Rudolf Prescher Der rote Hahn uber Braunschweig Luftschutzmassnahmen und Luftkriegsereignisse in der Stadt Braunschweig 1927 bis 1945 Braunschweig 1955 S 111 Rudolf Prescher Der rote Hahn uber Braunschweig Luftschutzmassnahmen und Luftkriegsereignisse in der Stadt Braunschweig 1927 bis 1945 Braunschweig 1955 S 112 Offizielle Website des Stadt Braunschweig mit Chronologie Chronik der Stadt Braunschweig fur 1959 olu kirik baglanti Braunschweiger Zeitung vom 9 Juni 2005 14 Stunden und 37 Minuten Chronik des Bombenfundes olu kirik baglanti George Kennedy Allen Bell The Church and Humanity 1939 1946 Green Longmans 1946 S 140 a b Stadtisches Museum Braunschweig und Hochschule fur Bildende Kunste Hrsg Deutsche Kunst 1933 1945 in Braunschweig Kunst im Nationalsozialismus Katalog der Ausstellung vom 16 April 2000 2 Juli 2000 Braunschweig 2000 S 170 Hans Ulrich Ludewig Braunschweig im Bombenkrieg Versuch einer historischen Einordnung in Wissenschaftliche Zeitschrift des Braunschweigischen Landesmuseums Nr 4 Braunschweig 1997 S 153