Burhan Şehidi (Uygurca: بۇرھان شەھىدى, Burhan Shehidi; Çince (basitleştirilmiş): 包尔汉•沙希迪; Çince (geleneksel): 包爾漢•沙希迪; pinyin: Bāo'érhàn Shāxīdí; Rusça: Бурхан Шахиди; Tatarca: Borhan Şähidi; 3 Ekim 1894-27 Ağustos 1989), Uygur asıllı Çinli siyasetçi.
Burhan Şehidi بۇرھان شەھىدى 包尔汉•沙希迪 | |
---|---|
Sincan Valisi | |
Görev süresi 1949-1949 | |
Yerine geldiği | Mesut Sabri |
Yerine gelen | Yulbars Han |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 3 Ekim 1894 Kazan Guberniyası, Rus İmparatorluğu |
Ölüm | 27 Ağustos 1989 (94 yaşında) Sincan, Çin |
Partisi | Kuomintang (CC Fraksiyonu) Çin Komünist Partisi |
İlk yılları
Burhan Şehidi 3 Ekim 1894 tarihinde Rus İmparatorluğu'nun Kazan Guberniyası'nda Aksu'dan göçen bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Ailesi fakir olduğundan kısıtlı bir eğitim alabildi. 1912'de Qing Hanedanı'nın yıkılmasının ardından Sincan'a geri döndü. Cedid önderi İsmail Gaspıralı Burhan Şehidi'ye büyük ilham vermiştir.
Çin Cumhuriyeti'ndeki siyasi rolü
1920 yılında Sincan Valisi Jin Shuren tarafından Almanya'ya gönderildi ve Berlin'de siyaset ve ekonomi eğitimi aldı. 1933 yılında Sincan'a geri döndü ve eyalet hükûmetinde bir dizi görevde yer almıştır. 1937 yılında Vali Sheng Shicai tarafından Sovyetler Birliği'nde sınır bölgesinde bir konsolosluk görevlisi olarak görevlendirildi. Ertesi yıl Troçkist olduğu şüphesiyle geri çağrılarak tutuklandı ve 1944 yılına kadar hapiste kaldı.
Hapisten çıktıktan sonra 1946 yılında eyalet hükûmetinin başkan yardımcılığına getirildi. 1947 yılında Nanking'e gönderilerek Çan Kay Şek hükûmetinin bir yetkilisi oldu. 28 Şubat Olayı'ndan sonra Tayvan'a gönderildi ve burada ulusal birliğe hitap eden konuşmalar yaptı. 1948'de Sincan'a döndü ve Sincan Üniversitesi rektörlüğüne getirildi. Şehidi Çin milliyetçiliğini tercih etti ve Mehmet Emin Buğra'nın Türk milliyetçiliği görüşlerine karşı çıkmıştır. Ocak 1949'da Mesut Sabri'nin yerine Sincan Valisi oldu. Aynı yılın Eylül ayında Çin Komünist Partisi temsilcisi ile anlaştı ve 26 Eylül'de Kuomintang Generali Tao Zhiyue ile birlikte Sincan'ın barışçıl kurtuluşu için Çin Halk Kurtuluş Ordusu'na teslim oldu. Bir hafta sonra da Çin İç Savaşı sona erdi ve Çin kuruldu.
Çin Halk Cumhuriyeti'ndeki siyasi rolü
17 Aralık 1949'da Sincan Eyalet Halk Hükûmeti kuruldu ve onun başkanı oldu. Ertesi yılın sonunda Çin Komünist Partisi'ne katıldı ve 1952'de Sincan Uygur Özerk Bölgesi kuruluş komitesine önderlik etti. 1955'te yardımcısı Seyfeddin Azizi Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin başına getirildikten sonra Şehidi'nin hükûmetteki rolü azalmıştır.
Burhan Şehidi Çin İslam Derneği'nin kurucularından biri ve ilk başkanı oldu. Bu sıfatla Çin Halk Cumhuriyeti'nin İslam dünyasına uzanan güçlü diplomatı oldu. Şubat 1956 yılında Mısır, Sudan, Etiyopya, Suriye ve Lübnan'ı ziyaret eden kültürel ve dini bir heyete önderlik etti. Diplomatik çabalarının bir sonucu olarak Mayıs 1956'da Mısır Çin Halk Cumhuriyeti'ni tanıyan ilk Orta Doğu ülkesi oldu. Temmuz ayında Sincan'a geri döndü ve Çin'in hac misyonlarına liderlik etti. Bu esnada Çin Halk Cumhuriyeti ile diplomatik ilişkileri bulunmayan Suudi Arabistan Kralı Fahd ve Ürdün Kralı Hüseyin ile görüştü ve aynı zamanda Suriye Cumhurbaşkanı ve Kuzey Yemen Cumhurbaşkanı ile bir araya geldi. Her iki ülke 1956 yılında Çin Halk Cumhuriyeti'ni tanıdı.Süveyş Krizi sırasında 4 Kasım 1956 tarihinde Şehidi Hu Yaobang ve Guo Moruo ile birlikte Pekin'in Tiananmen Meydanı'nda Mısır'a destek ve İngiliz-Fransız emperyalizmini protesto etmek amacıyla 400,000 kişilik bir gösteri düzenledi. 1959 yılının yazında Irak'ta Başbakan Abdülkerim Kasım'ı destek amaçlı bir delegeye önderlik etti.
Şehidi Kültür Devrimi'ne kadar hac misyonlarına liderlik yaparken bu esnada bir yabancı ve işbirlikçi olmakla suçlandı ve sekiz yıl hapse mahküm oldu. Daha sonra itibarı iade edildi ve Çin Ulusal Halk Siyasi Danışma Konferansı Komitesi'nin başkan yardımcısı olarak görev aldı. 1984'te Sincan'da 50 yıl adıyla anılarını yayımladı. 1985'te kritik tehlike altındaki Peder David geyiklerini korumak amacıyla günümüzde Çin Biyolojik Çeşitliliğin Korunması ve Yeşil Kalkınma Vakfı olarak bilinen Çin Milu Vakfı'nı kurdu.
Burhan Şehidi 27 Ağustos 1989 tarihinde hayatını kaybetti. Cenazesi ise Tanrı Dağı'nın eteklerine gömüldü.
Kaynakça
Wikimedia Commons'ta Burhan Şehidi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ a b c d e f g h i j . 29 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2016.
- ^ Benson 1990: 155
- ^ Shichor 1979: 19, 20 & 59
- ^ a b c d Gladney 1999: 138
- ^ Shichor 1979: 44-45
- ^ "1956年11月4日 胡耀邦出席首都各界支援埃及反抗英法侵略大会"[] 9 Ekim 2016 tarihinde erişilmiştir. (Çince)
- ^ "在首都各界人民支援埃及反抗英法侵略大会上 中国伊斯兰教协会主任 包尔汉的讲话"[] 9 Ekim 2016 tarihinde erişilmiştir. (Çince)
- ^ Chinainsights.com 11 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 9 Ekim 2016 tarihinde erişilmiştir. (Çince)
- ^ Shichor 1979: 87
- ^ About CBCGDF, China Biodiversity Conservation and Green Development Foundation 27 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 9 Ekim 2016 tarihinde erişilmiştir.
- ^ 商晓达, 麋鹿与名人 10 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 2007-12-17 (Çince)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Burhan Sehidi Uygurca بۇرھان شەھىدى Burhan Shehidi Cince basitlestirilmis 包尔汉 沙希迪 Cince geleneksel 包爾漢 沙希迪 pinyin Bao erhan Shaxidi Rusca Burhan Shahidi Tatarca Borhan Sahidi 3 Ekim 1894 27 Agustos 1989 Uygur asilli Cinli siyasetci Burhan Sehidi بۇرھان شەھىدى 包尔汉 沙希迪Sincan ValisiGorev suresi 1949 1949Yerine geldigi Mesut SabriYerine gelen Yulbars HanKisisel bilgilerDogum 3 Ekim 1894 1894 10 03 Kazan Guberniyasi Rus ImparatorluguOlum 27 Agustos 1989 94 yasinda Sincan CinPartisi Kuomintang CC Fraksiyonu Cin Komunist PartisiIlk yillariBurhan Sehidi 3 Ekim 1894 tarihinde Rus Imparatorlugu nun Kazan Guberniyasi nda Aksu dan gocen bir ailenin cocugu olarak dunyaya geldi Ailesi fakir oldugundan kisitli bir egitim alabildi 1912 de Qing Hanedani nin yikilmasinin ardindan Sincan a geri dondu Cedid onderi Ismail Gaspirali Burhan Sehidi ye buyuk ilham vermistir Cin Cumhuriyeti ndeki siyasi rolu1920 yilinda Sincan Valisi Jin Shuren tarafindan Almanya ya gonderildi ve Berlin de siyaset ve ekonomi egitimi aldi 1933 yilinda Sincan a geri dondu ve eyalet hukumetinde bir dizi gorevde yer almistir 1937 yilinda Vali Sheng Shicai tarafindan Sovyetler Birligi nde sinir bolgesinde bir konsolosluk gorevlisi olarak gorevlendirildi Ertesi yil Trockist oldugu suphesiyle geri cagrilarak tutuklandi ve 1944 yilina kadar hapiste kaldi Hapisten ciktiktan sonra 1946 yilinda eyalet hukumetinin baskan yardimciligina getirildi 1947 yilinda Nanking e gonderilerek Can Kay Sek hukumetinin bir yetkilisi oldu 28 Subat Olayi ndan sonra Tayvan a gonderildi ve burada ulusal birlige hitap eden konusmalar yapti 1948 de Sincan a dondu ve Sincan Universitesi rektorlugune getirildi Sehidi Cin milliyetciligini tercih etti ve Mehmet Emin Bugra nin Turk milliyetciligi goruslerine karsi cikmistir Ocak 1949 da Mesut Sabri nin yerine Sincan Valisi oldu Ayni yilin Eylul ayinda Cin Komunist Partisi temsilcisi ile anlasti ve 26 Eylul de Kuomintang Generali Tao Zhiyue ile birlikte Sincan in bariscil kurtulusu icin Cin Halk Kurtulus Ordusu na teslim oldu Bir hafta sonra da Cin Ic Savasi sona erdi ve Cin kuruldu Cin Halk Cumhuriyeti ndeki siyasi rolu17 Aralik 1949 da Sincan Eyalet Halk Hukumeti kuruldu ve onun baskani oldu Ertesi yilin sonunda Cin Komunist Partisi ne katildi ve 1952 de Sincan Uygur Ozerk Bolgesi kurulus komitesine onderlik etti 1955 te yardimcisi Seyfeddin Azizi Sincan Uygur Ozerk Bolgesi nin basina getirildikten sonra Sehidi nin hukumetteki rolu azalmistir Burhan Sehidi Cin Islam Dernegi nin kurucularindan biri ve ilk baskani oldu Bu sifatla Cin Halk Cumhuriyeti nin Islam dunyasina uzanan guclu diplomati oldu Subat 1956 yilinda Misir Sudan Etiyopya Suriye ve Lubnan i ziyaret eden kulturel ve dini bir heyete onderlik etti Diplomatik cabalarinin bir sonucu olarak Mayis 1956 da Misir Cin Halk Cumhuriyeti ni taniyan ilk Orta Dogu ulkesi oldu Temmuz ayinda Sincan a geri dondu ve Cin in hac misyonlarina liderlik etti Bu esnada Cin Halk Cumhuriyeti ile diplomatik iliskileri bulunmayan Suudi Arabistan Krali Fahd ve Urdun Krali Huseyin ile gorustu ve ayni zamanda Suriye Cumhurbaskani ve Kuzey Yemen Cumhurbaskani ile bir araya geldi Her iki ulke 1956 yilinda Cin Halk Cumhuriyeti ni tanidi Suveys Krizi sirasinda 4 Kasim 1956 tarihinde Sehidi Hu Yaobang ve Guo Moruo ile birlikte Pekin in Tiananmen Meydani nda Misir a destek ve Ingiliz Fransiz emperyalizmini protesto etmek amaciyla 400 000 kisilik bir gosteri duzenledi 1959 yilinin yazinda Irak ta Basbakan Abdulkerim Kasim i destek amacli bir delegeye onderlik etti Sehidi Kultur Devrimi ne kadar hac misyonlarina liderlik yaparken bu esnada bir yabanci ve isbirlikci olmakla suclandi ve sekiz yil hapse mahkum oldu Daha sonra itibari iade edildi ve Cin Ulusal Halk Siyasi Danisma Konferansi Komitesi nin baskan yardimcisi olarak gorev aldi 1984 te Sincan da 50 yil adiyla anilarini yayimladi 1985 te kritik tehlike altindaki Peder David geyiklerini korumak amaciyla gunumuzde Cin Biyolojik Cesitliligin Korunmasi ve Yesil Kalkinma Vakfi olarak bilinen Cin Milu Vakfi ni kurdu Burhan Sehidi 27 Agustos 1989 tarihinde hayatini kaybetti Cenazesi ise Tanri Dagi nin eteklerine gomuldu KaynakcaWikimedia Commons ta Burhan Sehidi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir a b c d e f g h i j 29 Kasim 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Kasim 2016 Benson 1990 155 Shichor 1979 19 20 amp 59 a b c d Gladney 1999 138 Shichor 1979 44 45 1956年11月4日 胡耀邦出席首都各界支援埃及反抗英法侵略大会 olu kirik baglanti 9 Ekim 2016 tarihinde erisilmistir Cince 在首都各界人民支援埃及反抗英法侵略大会上 中国伊斯兰教协会主任 包尔汉的讲话 olu kirik baglanti 9 Ekim 2016 tarihinde erisilmistir Cince Chinainsights com 11 Kasim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 9 Ekim 2016 tarihinde erisilmistir Cince Shichor 1979 87 About CBCGDF China Biodiversity Conservation and Green Development Foundation 27 Agustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde 9 Ekim 2016 tarihinde erisilmistir 商晓达 麋鹿与名人 10 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2007 12 17 Cince