Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Büyük Viyana Vebası 1679'da Avusturyalı Habsburg hükümdarlarının imparatorluk ikametgâhı olan Viyana, Avusturya'da meydana gelmiştir. Dönemin açıklamalardan, hastalığın kara sıçan ve diğer kemirgenlerle ilişkili pireler tarafından taşınan Yersinia pestis bakterisinin neden olduğu hıyarcıklı veba olduğuna inanılmaktadır. Şehir, 1680'lerin başlarında düzensiz bir şekilde tekrarlayan ve tahmini 76.000 kişinin yaşadığını iddia eden salgın yüzünden zarar gördü.
| Büyük Viyana Vebası | |
|---|---|
 1679'da Viyana'da veba hastanesi. Döneme ait bir gravür. | |
| Hastalık | Veba |
| Patojen cinsi | Yersinia pestis |
| Yer | Viyana, Avusturya Arşidüklüğü |
| İlk vaka | 1679 |
| İstatistikler | |
Ölümler | 70.000 ile 120.000 arasında |
Tuna Nehri üzerinde bulunan Viyana, doğu ile batı arasında önemli bir ticaret kavşağıydı. Bu trafiğin bir sonucu olarak, şehir on dördüncü yüzyıldaki ilk "Kara Ölüm" dalgasından bu yana epizodik veba salgınlarından muzdaripti. Şehir kalabalıktı ve yoğun bir şekilde inşa edilmişti. Dönemin açıklamaları, sokaklarda pis kokulu evsel çöp yığınlarının olduğu kanalizasyon veya drenaj sistemlerinin olmadığını gösteriyor. Ayrıca, aylarca giysi, halı ve tahıl gibi eşyaların tutulduğu ticaret malları depoları da yoğun bir şekilde fare istilasına uğradı. Şehirdeki koşullar o dönem için bile o kadar sağlıksız ve pis kabul ediliyordu ki, veba Avrupa'nın diğer bölgelerinde sıklıkla "Viyana ölümü" başlığını taşıyordu.
Viyana'da faaliyet gösteren bir tarikat olan Kutsal Teslis Kardeşliği, 1679 salgını sırasında hem çocuklar hem de yetişkinler için özel hastaneler kurdu. Hastanelerde sunulan temel hemşirelik bakımı basitti, ancak genellikle şehirdeki diğer tıbbi ve halk sağlığı önlemlerine göre büyük bir gelişmeydi. Doktorlar hastaları kusturucu kullanarak,kan akıtarak ve zararlı merhemler sürerek tedavi ettiler. Veba kurbanlarının cesetleri şehrin dış kenarlarına taşınıyor ve yakılmak üzere büyük açık çukurlara yerleştiriliyordu. Bununla birlikte, çukurlar, birkaç gün boyunca neredeyse dolana kadar açık havaya maruz bırakılması sıçan popülasyonunun enfeksiyonun devam ettirmesine izin verdi.
Şehrin Büyük Veba'dan ve sonraki hastalık dalgalarından kurtuluşunu anmak için, Viyanalılar, ünlü Barok Karl Kilisesi gibi anıtları ve Pestsäule olarak bilinen 69 metrelik veba sütunlarıyla birlikte diktiler.
Bölgesel salgın
"Büyük Viyana Vebası" olarak bilinen şey, aslında Almanya, Avusturya, Bohemya ve komşu bölgelerdeki çok daha büyük bir salgının yalnızca bir alt kümesidir. Bu salgın bölgeye iki zıt yönden taşınmış görünmektedir. Batı Avrupa'da uzun yıllardır ortalığı kasıp kavuruyor, ticaret yollarıyla Doğu'ya hareket ediyordu. 1650'lerde Hollanda kaynaklı olduğuna inanılan 1665-1666 Büyük Londra Vebası, yaklaşık 100.000 insanı öldürdü ve bir dizi salgındaki ilk büyük epidemiydi. 1666'da Köln ve Ren'de şiddetli bir veba çıktı ve bu bölgede 1670'e kadar sürdü. Hollanda'da 1667-1669'da bir veba salgını vardı, ancak 1672'den sonra kesin bir bildirim yoktur. Fransa son veba salgınını 1668'de görmüştür.
1675-1684 yıllarında Osmanlı İmparatorluğu'nda (Türkiye ve Balkanlar'ın bölgeleri) yeni bir veba dalgası ortaya çıktı. Kuzey Afrika, Bohemya, Polonya, Macaristan, Avusturya ve Saksonya'ya taşındı ve genellikle kuzeye doğru ilerledi. Malta adası, 1675-76 salgınında 11.000 kişiyi kaybetti.
1679'da Viyana vebası çok şiddetliydi ve en az 76.000 kişinin ölümüne neden oldu. Avrupa'nın bu bölgesindeki diğer şehir merkezlerinde de benzer seviyelerde can kaybı yaşandı. Örneğin 1681'de Prag, vebadan 83.000 kişi kaybetti. Dresden 1680'de, Magdeburg ve Halle 1682'de etkilendi. Halle'de yaklaşık 10.000 kişilik bir nüfustan 4.397 ölüm kaydedildi. Birçok Kuzey Almanya şehir nüfusu bu yıllarda öldü. 1683'te veba, 1707 salgınına kadar Almanya'dan kayboldu.
Lieber Augustin
1679'daki büyük veba, Lieber Augustin ("Sevgili Augustin") efsanesine yol açtı. Augustin, efsaneye göre, sarhoş olduğu gece geç saatlerde veba kurbanlarının cesetleriyle bir çukura düşen popüler bir sokak müzisyeniydi. Augustin, alkolün etkisine bağlı olabilecek hastalığa yakalanmadı.
Augustin, popüler halk şarkısı Oh du lieber Augustin'de hatırlanır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^
![image]()
Payne, Joseph Frank (1911). "Plague". Chisholm, Hugh (Ed.). Encyclopædia Britannica. 21 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 696.
- Ackerknecht, Erwin H. "History and Geography of the Most Important Diseases." New York: Hafner Publishers, 1965.
- Gregg, Charles T. "Plague: An Ancient Disease in the Twentieth Century." Albuquerque: University of New Mexico Press, 1985.
- AEIOU on the Lieber Augustin 30 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Buyuk Viyana Vebasi 1679 da Avusturyali Habsburg hukumdarlarinin imparatorluk ikametgahi olan Viyana Avusturya da meydana gelmistir Donemin aciklamalardan hastaligin kara sican ve diger kemirgenlerle iliskili pireler tarafindan tasinan Yersinia pestis bakterisinin neden oldugu hiyarcikli veba olduguna inanilmaktadir Sehir 1680 lerin baslarinda duzensiz bir sekilde tekrarlayan ve tahmini 76 000 kisinin yasadigini iddia eden salgin yuzunden zarar gordu Buyuk Viyana Vebasi1679 da Viyana da veba hastanesi Doneme ait bir gravur HastalikVebaPatojen cinsiYersinia pestisYerViyana Avusturya ArsidukluguIlk vaka1679IstatistiklerOlumler70 000 ile 120 000 arasinda Tuna Nehri uzerinde bulunan Viyana dogu ile bati arasinda onemli bir ticaret kavsagiydi Bu trafigin bir sonucu olarak sehir on dorduncu yuzyildaki ilk Kara Olum dalgasindan bu yana epizodik veba salginlarindan muzdaripti Sehir kalabalikti ve yogun bir sekilde insa edilmisti Donemin aciklamalari sokaklarda pis kokulu evsel cop yiginlarinin oldugu kanalizasyon veya drenaj sistemlerinin olmadigini gosteriyor Ayrica aylarca giysi hali ve tahil gibi esyalarin tutuldugu ticaret mallari depolari da yogun bir sekilde fare istilasina ugradi Sehirdeki kosullar o donem icin bile o kadar sagliksiz ve pis kabul ediliyordu ki veba Avrupa nin diger bolgelerinde siklikla Viyana olumu basligini tasiyordu Viyana da faaliyet gosteren bir tarikat olan Kutsal Teslis Kardesligi 1679 salgini sirasinda hem cocuklar hem de yetiskinler icin ozel hastaneler kurdu Hastanelerde sunulan temel hemsirelik bakimi basitti ancak genellikle sehirdeki diger tibbi ve halk sagligi onlemlerine gore buyuk bir gelismeydi Doktorlar hastalari kusturucu kullanarak kan akitarak ve zararli merhemler surerek tedavi ettiler Veba kurbanlarinin cesetleri sehrin dis kenarlarina tasiniyor ve yakilmak uzere buyuk acik cukurlara yerlestiriliyordu Bununla birlikte cukurlar birkac gun boyunca neredeyse dolana kadar acik havaya maruz birakilmasi sican populasyonunun enfeksiyonun devam ettirmesine izin verdi Sehrin Buyuk Veba dan ve sonraki hastalik dalgalarindan kurtulusunu anmak icin Viyanalilar unlu Barok Karl Kilisesi gibi anitlari ve Pestsaule olarak bilinen 69 metrelik veba sutunlariyla birlikte diktiler Bolgesel salgin Buyuk Viyana Vebasi olarak bilinen sey aslinda Almanya Avusturya Bohemya ve komsu bolgelerdeki cok daha buyuk bir salginin yalnizca bir alt kumesidir Bu salgin bolgeye iki zit yonden tasinmis gorunmektedir Bati Avrupa da uzun yillardir ortaligi kasip kavuruyor ticaret yollariyla Dogu ya hareket ediyordu 1650 lerde Hollanda kaynakli olduguna inanilan 1665 1666 Buyuk Londra Vebasi yaklasik 100 000 insani oldurdu ve bir dizi salgindaki ilk buyuk epidemiydi 1666 da Koln ve Ren de siddetli bir veba cikti ve bu bolgede 1670 e kadar surdu Hollanda da 1667 1669 da bir veba salgini vardi ancak 1672 den sonra kesin bir bildirim yoktur Fransa son veba salginini 1668 de gormustur 1675 1684 yillarinda Osmanli Imparatorlugu nda Turkiye ve Balkanlar in bolgeleri yeni bir veba dalgasi ortaya cikti Kuzey Afrika Bohemya Polonya Macaristan Avusturya ve Saksonya ya tasindi ve genellikle kuzeye dogru ilerledi Malta adasi 1675 76 salgininda 11 000 kisiyi kaybetti 1679 da Viyana vebasi cok siddetliydi ve en az 76 000 kisinin olumune neden oldu Avrupa nin bu bolgesindeki diger sehir merkezlerinde de benzer seviyelerde can kaybi yasandi Ornegin 1681 de Prag vebadan 83 000 kisi kaybetti Dresden 1680 de Magdeburg ve Halle 1682 de etkilendi Halle de yaklasik 10 000 kisilik bir nufustan 4 397 olum kaydedildi Bircok Kuzey Almanya sehir nufusu bu yillarda oldu 1683 te veba 1707 salginina kadar Almanya dan kayboldu Lieber Augustin1679 daki buyuk veba Lieber Augustin Sevgili Augustin efsanesine yol acti Augustin efsaneye gore sarhos oldugu gece gec saatlerde veba kurbanlarinin cesetleriyle bir cukura dusen populer bir sokak muzisyeniydi Augustin alkolun etkisine bagli olabilecek hastaliga yakalanmadi Augustin populer halk sarkisi Oh du lieber Augustin de hatirlanir Ayrica bakinizViyana Veba SutunuKaynakca Payne Joseph Frank 1911 Plague Chisholm Hugh Ed Encyclopaedia Britannica 21 11 bas Cambridge University Press s 696 Ackerknecht Erwin H History and Geography of the Most Important Diseases New York Hafner Publishers 1965 Gregg Charles T Plague An Ancient Disease in the Twentieth Century Albuquerque University of New Mexico Press 1985 AEIOU on the Lieber Augustin 30 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde