Trabzon hurması (Diospyros kaki), Japon hurması, cennet hurması, Karaağaç hurması ya da Akdeniz hurması, yöresel adı ile ambe veya amme; abanozgiller (Ebenaceae) familyasından, Akdeniz Bölgesi gibi subtropik iklim kuşaklarında yetişen bir ağaç türü ve bunun meyvesine verilen ad. "Hurma" Farsça khurmalu, yani erik hurması adından gelmedir. Türkiye'ye ilk defa 1920 yıllarında Fransızlar tarafından getirilip Hatay bölgesinde yetiştirilmiştir, bu nedenle meyvenin ismi tini frence (Fransız inciri) veya Frenk elması olarak da bilinir.
Trabzon hurması | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Korunma durumu | |||||||||||||||||
Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
İkili adlandırma | |||||||||||||||||
Diospyros kaki L.f., Suppl. Pl.: 439 (1782).
|
Morfolojik özellikleri
Kışın yaprağını döken, geniş tepeli seyrek dallı bir ağaççıktır. Gövdenin kabuğu levhalar hâlinde çatlaklıdır. Yapraklar eliptik bir yapıda 6–15 cm uzunluğunda, üst yüzü parlak koyu yeşil ve tüysüz, alt yüzü tüylüdür. Sarımsı beyaz çiçekleri haziran ayında açar. Meyveleri sonbaharda olgunlaşır. Portakal rengindeki meyveleri şekerli ve tanence zengin olduğundan halk arasında tüketilmektedir. Ana vatanı Çin ve Japonya'dır. Türkiye'de Karadeniz kıyıları ile Hatay ve Antalya civarında yetiştirilir.
Dünyada Akdeniz hurmasının 2 milyon ton civarında üretildiği tahmin edilmektedir. Çin en önemli üretici konumunda bulunurken bunu sırayla Güney Kore, Japonya, Brezilya ve İtalya izlemektedir. Yeni Zelanda, Avustralya ve Şili ise Trabzon hurması üretimine yönelen ülkelerin başında gelmektedir. Ancak Türkiye'de bu meyve 40'ın üzerinde ilde yetiştirilmesine rağmen üretim yıllık 15 bin tonu geçmemektedir.
İçeriği
Trabzon hurmasının özellikle A vitamini ve karbonhidratlarca zengindir. 100 gramında 14-20 gram arasında vitamin (20-25 miligram arasında C vitamini ile riboflavin, niasin ve tiamin gibi bazı B vitamini çeşitleri); 0,7 gram protein ve 0,4 gram yağ içermektedir. Ayrıca mineral madde içeriği bakımından zengin olup özellikle potasyum, kalsiyum ve fosforu en yüksek oranlarda ihtiva etmektedir.
Sakkaroz (d/dl)
- Muz 8,8
- Elma 3,1
- Portakal 2,5
- Erik 2,0
- Bal 1,9
- Armut 1,7
- Çilek 0,7
- Hurma 0,3
- Üzüm 0,2
- İncir 0,1
- Kiraz 0,1
Fruktoz (g/dl)
- Bal 40,5
- İncir 30,5
- Hurma 23,9
- Erik 15,0
- Üzüm 7,3
- Kiraz 7,2
- Elma 5,0
- Armut 5,0
- Muz 3,7
- Çilek 2,3
- Portakal 1,8
Faydaları
Yapılan tıbbi araştırmalarda özellikle kalp-damar, sindirim sistemi hastalıklarına iyi geldiği, bağışıklık sistemini kuvvetlendirdiği, sindirim sistemi hastalıklarının tedavisinde kullanılabileceği belirlenmiştir. Ayrıca zayıflama, 100 gramda 0,3 miligram demir ihtiva etmesi nedeniyle kansızlığın; A, B, C vitaminlerini ihtiva ettiğinden de vitamin eksikliğinin tedavisinde kullanılabilmektedir. Son yıllarda yapılan araştırmalarda, kolesterolü ve yüksek tansiyonu düşürücü özelliğinin olduğu da tespit edilmiştir.
Kocayemiş, kara hurma adlarıyla da bilinen meyve bol miktarda protein, karbonhidrat, selüloz, fosfor, kalsiyum, demir, sodyum, tanen, potasyum, magnezyum; A, B1, B2, B3, C vitaminleri içermektedir.
Ayrıca bakınız
Fotoğraf galerisi
- Gövde
- Yapraklar
- Çiçekler
- Ham meyve
- Kızarmış meyve
- Sofralık meyve
- Kesilmiş meyve
- Tam olgun meyve
- Dalında hurma
Ağaç ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Trabzon hurmasi Diospyros kaki Japon hurmasi cennet hurmasi Karaagac hurmasi ya da Akdeniz hurmasi yoresel adi ile ambe veya amme abanozgiller Ebenaceae familyasindan Akdeniz Bolgesi gibi subtropik iklim kusaklarinda yetisen bir agac turu ve bunun meyvesine verilen ad Hurma Farsca khurmalu yani erik hurmasi adindan gelmedir Turkiye ye ilk defa 1920 yillarinda Fransizlar tarafindan getirilip Hatay bolgesinde yetistirilmistir bu nedenle meyvenin ismi tini frence Fransiz inciri veya Frenk elmasi olarak da bilinir Trabzon hurmasiKorunma durumuAsgari endise altinda IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube TracheophytaSinif MagnoliopsidaKlad EudicotsTakim EricalesFamilya EbenaceaeCins DiospyrosTur D kakiIkili adlandirmaDiospyros kakiL f Suppl Pl 439 1782 Vikitur de Diospyros kaki ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Wikimedia Commons ta Diospyros kaki ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunurMorfolojik ozellikleriKisin yapragini doken genis tepeli seyrek dalli bir agacciktir Govdenin kabugu levhalar halinde catlaklidir Yapraklar eliptik bir yapida 6 15 cm uzunlugunda ust yuzu parlak koyu yesil ve tuysuz alt yuzu tuyludur Sarimsi beyaz cicekleri haziran ayinda acar Meyveleri sonbaharda olgunlasir Portakal rengindeki meyveleri sekerli ve tanence zengin oldugundan halk arasinda tuketilmektedir Ana vatani Cin ve Japonya dir Turkiye de Karadeniz kiyilari ile Hatay ve Antalya civarinda yetistirilir Dunyada Akdeniz hurmasinin 2 milyon ton civarinda uretildigi tahmin edilmektedir Cin en onemli uretici konumunda bulunurken bunu sirayla Guney Kore Japonya Brezilya ve Italya izlemektedir Yeni Zelanda Avustralya ve Sili ise Trabzon hurmasi uretimine yonelen ulkelerin basinda gelmektedir Ancak Turkiye de bu meyve 40 in uzerinde ilde yetistirilmesine ragmen uretim yillik 15 bin tonu gecmemektedir IcerigiTrabzon hurmasinin ozellikle A vitamini ve karbonhidratlarca zengindir 100 graminda 14 20 gram arasinda vitamin 20 25 miligram arasinda C vitamini ile riboflavin niasin ve tiamin gibi bazi B vitamini cesitleri 0 7 gram protein ve 0 4 gram yag icermektedir Ayrica mineral madde icerigi bakimindan zengin olup ozellikle potasyum kalsiyum ve fosforu en yuksek oranlarda ihtiva etmektedir Bazi meyvelerle sakkaroz ve fruktoz kiyaslamasi Sakkaroz d dl Muz 8 8 Elma 3 1 Portakal 2 5 Erik 2 0 Bal 1 9 Armut 1 7 Cilek 0 7 Hurma 0 3 Uzum 0 2 Incir 0 1 Kiraz 0 1Fruktoz g dl Bal 40 5 Incir 30 5 Hurma 23 9 Erik 15 0 Uzum 7 3 Kiraz 7 2 Elma 5 0 Armut 5 0 Muz 3 7 Cilek 2 3 Portakal 1 8FaydalariYapilan tibbi arastirmalarda ozellikle kalp damar sindirim sistemi hastaliklarina iyi geldigi bagisiklik sistemini kuvvetlendirdigi sindirim sistemi hastaliklarinin tedavisinde kullanilabilecegi belirlenmistir Ayrica zayiflama 100 gramda 0 3 miligram demir ihtiva etmesi nedeniyle kansizligin A B C vitaminlerini ihtiva ettiginden de vitamin eksikliginin tedavisinde kullanilabilmektedir Son yillarda yapilan arastirmalarda kolesterolu ve yuksek tansiyonu dusurucu ozelliginin oldugu da tespit edilmistir Kocayemis kara hurma adlariyla da bilinen meyve bol miktarda protein karbonhidrat seluloz fosfor kalsiyum demir sodyum tanen potasyum magnezyum A B1 B2 B3 C vitaminleri icermektedir Ayrica bakinizHurmaFotograf galerisiGovde Yapraklar Cicekler Ham meyve Kizarmis meyve Sofralik meyve Kesilmis meyve Tam olgun meyve Dalinda hurmaAgac ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Kaynakca Arsivlenmis kopya 24 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2013 a b c Arsivlenmis kopya 24 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Aralik 2013 PDF 24 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 22 Aralik 2013