Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cıva(II) fülminat, Hg(CNO)2, . Sürtünme ve şoka çok duyarlı olduğundan dolayı özellikle diğer patlayıcıları patlatmak için kullanılan ve bir tetikleyici olarak kullanılır.
 | |
 | |
 | |
 | |
Diğer adlar Patlayıcı cıva, Dİoxycyanomercury | |
| Tanımlayıcılar | |
|---|---|
| |
3D model (JSmol) |
|
| ChEBI |
|
| ChemSpider |
|
| ECHA InfoCard | 100.010.053 |
PubChem CID |
|
CompTox Bilgi Panosu (EPA) |
|
| |
| |
| Özellikler | |
| Molekül formülü | C2N2O2Hg |
| Molekül kütlesi | 284.624 g/mol |
| Görünüm | Gri, Açık kahverengi veya Beyaz kristal katı |
| Yoğunluk | 4.42 g/cm3 |
| Erime noktası | 160°C |
| Kaynama noktası | 356.6°C |
| Çözünürlük (su içinde) | az çözünür |
| Çözünürlük | etanol ve amonyak’da çözünür |
| Tehlikeler | |
| İş sağlığı ve güvenliği (OHS/OSH): | |
| Ana tehlikeler | Çok Zehirli, Şoka Duyarlı Patlayıcı |
| NFPA 704 (yangın karosu) | |
| Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa). | |
İlk olarak 1830 yıllarından sonra küçük bakır kapsüller içerisinde bir olarak kullanıldı. Cıva fülminat ateşli silahlarda karabarut dolumlarını ateşleme aracı olarak çakmak taşının hızla yerini aldı. Daha sonra, 19. yüzyıl sonları ve 20. yüzyılda, cıva fülminat ya da potasyum klorat tüfek ve tabanca mermilerindeki merkezi ateşlemeli kapsüllerde yaygın olarak kullanıldı. Korozif olmayan özelliği ile cıva fülminat, potasyum klorattan ayrı bir avantaj sağlasa da metal aksamı zayıflattığı bilinmektedir. Kapsüllerde kullanılan cıva fülminat günümüzde daha verimli kimyasal maddelerle yer değiştirmiştir. , kurşun stifnat ve türevleri gibi bu maddeler zamanla korozif olmayıp, az zehirli ve daha kararlıdırlar. Ayrıca, savaş zamanında cıva gibi maddenin temin edilmesi güç olacağından dolayı Hg(II) fülminat’ın yerine geçen bu bileşiklerin hiçbirinin üretimi için cıvaya gereksinim duyulmaz.
Üretimi
Cıva(II) fülminat nitrik asit içinde cıvanın çözündürülmesiyle elde edilen çözeltiye etanol katılmasıyla üretilir. İlk olarak, Edward Charles Howard tarafından 1800 yılında üretilmiştir. Bu bileşiğin kristal yapısı ancak 2007 yılında belirlenmiştir.
da aynı yolla üretilebilir. Ancak, bu tuz cıva fülminattan daha da kararsızdır; su altında dahi patlayabilir ve kendi ağırlığının altında patladığı için büyük miktarlarda biriktirmenin imkânı yoktur.
Bozunma
Cıva(II) fülminatın termal bozunması 100 °C’den de az sıcaklıklarda başlayabilir, bozunma sıcaklığın artmasıyla çok daha yüksek bir oranda devam eder.
Cıva(II) fülminatın bozumasına ait olası bir tepkime karbon dioksit gazı, azot gazı ve oldukça kararlı cıva tuzlarının bir birleşimini verir.
- 4 Hg(CNO)2 → 2 CO2 + N2 + HgO + 3 Hg(OCN)CN
- Hg(CNO)2 → 2 CO + N2 + Hg
- Hg(CNO)2 → Hg(OCN)2 ( ve / veya izosiyanat)
- 2 Hg(CNO)2 → 2 CO2 + N2 + Hg + Hg(CN)2 ()
Popüler kültürde tanınması
- AMC'de yayınlanan Breaking Bad dizi flminin, "Crazy Handful of Nothin" adlı bölümünde, Walter White, Tuco Salamanca'nın mekanında yere bir parça cıva fülminat fırlatarak bir patlamaya neden olmaktadır. MythBusters adlı televizyon programının 12 Ağustos 2013 tarihinde yayınlanan bölümünde bu sahnedeki patlama etkisi incelenmiştir fakat deney beklenilen sonucu vermemiştir. Beklenilen etki için 250g gümüş fülminat ve cıva fülminat karışımı uzaktan patlatılmıştır ve tahtadan büyük bir kulübede dizideki gibi bir patlama etkisi gözlemlenmiştir.
Ayrıca bakınız
Yararlanılan kaynaklar
- ^ Edward Howard (1800). "On a New Fulminating Mercury". Philosophical Transactions of the Royal Society of London. 90 (1). ss. 204-238. doi:10.1098/rstl.1800.0012.
- ^ W. Beck, J. Evers, M. Göbel, G. Oehlinger and T. M. Klapötke (2007). "The Crystal and Molecular Structure of Mercury Fulminate (Knallquecksilber)". . 633 (9). ss. 1417-1422. doi:10.1002/zaac.200700176.
- ^ W. E. Garner & H. R. Hailes (1933). . Proceedings of the Royal Society of London. 139 (1–3). ss. 1-40. Bibcode:1933CP....334..128S. doi:10.1098/rspa.1933.0040. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2013.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Cıva(II) fülminat ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- "300 years after discovery, structure of mercury fulminate finally determined". physorg.com. 24 Ağustos 2007. 6 Haziran 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Kasım 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Civa II fulminat Hg CNO 2 Surtunme ve soka cok duyarli oldugundan dolayi ozellikle diger patlayicilari patlatmak icin kullanilan ve bir tetikleyici olarak kullanilir Civa II fulminat Diger adlarPatlayici civa DIoxycyanomercuryTanimlayicilarCAS numarasi 628 86 4 3D model JSmol Etkilesimli goruntuChEBI CHEBI 39152 ChemSpider 9197626 ECHA InfoCard 100 010 053PubChem CID 11022444CompTox Bilgi Panosu EPA DTXSID40893599InChI InChI 1S 2CNO Hg c2 1 2 3 Key MHWLNQBTOIYJJP UHFFFAOYSA N InChI 1 2CNO Hg c2 1 2 3 rC2HgN2O2 c6 4 1 3 2 5 7Key MHWLNQBTOIYJJP HZIBCBEIAJSMILES O N C Hg C N O OzelliklerMolekul formulu C2N2O2HgMolekul kutlesi 284 624 g molGorunum Gri Acik kahverengi veya Beyaz kristal katiYogunluk 4 42 g cm3Erime noktasi 160 CKaynama noktasi 356 6 CCozunurluk su icinde az cozunurCozunurluk etanol ve amonyak da cozunurTehlikelerIs sagligi ve guvenligi OHS OSH Ana tehlikeler Cok Zehirli Soka Duyarli PatlayiciNFPA 704 yangin karosu 414Aksi belirtilmedigi surece madde verileri Standart sicaklik ve basinc kosullarinda belirtilir 25 C 77 F 100 kPa Bilgi kutusu kaynaklari Ilk olarak 1830 yillarindan sonra kucuk bakir kapsuller icerisinde bir olarak kullanildi Civa fulminat atesli silahlarda karabarut dolumlarini atesleme araci olarak cakmak tasinin hizla yerini aldi Daha sonra 19 yuzyil sonlari ve 20 yuzyilda civa fulminat ya da potasyum klorat tufek ve tabanca mermilerindeki merkezi ateslemeli kapsullerde yaygin olarak kullanildi Korozif olmayan ozelligi ile civa fulminat potasyum klorattan ayri bir avantaj saglasa da metal aksami zayiflattigi bilinmektedir Kapsullerde kullanilan civa fulminat gunumuzde daha verimli kimyasal maddelerle yer degistirmistir kursun stifnat ve turevleri gibi bu maddeler zamanla korozif olmayip az zehirli ve daha kararlidirlar Ayrica savas zamaninda civa gibi maddenin temin edilmesi guc olacagindan dolayi Hg II fulminat in yerine gecen bu bilesiklerin hicbirinin uretimi icin civaya gereksinim duyulmaz UretimiCiva II fulminat nitrik asit icinde civanin cozundurulmesiyle elde edilen cozeltiye etanol katilmasiyla uretilir Ilk olarak Edward Charles Howard tarafindan 1800 yilinda uretilmistir Bu bilesigin kristal yapisi ancak 2007 yilinda belirlenmistir da ayni yolla uretilebilir Ancak bu tuz civa fulminattan daha da kararsizdir su altinda dahi patlayabilir ve kendi agirliginin altinda patladigi icin buyuk miktarlarda biriktirmenin imkani yoktur BozunmaCiva II fulminatin termal bozunmasi 100 C den de az sicakliklarda baslayabilir bozunma sicakligin artmasiyla cok daha yuksek bir oranda devam eder Civa II fulminatin bozumasina ait olasi bir tepkime karbon dioksit gazi azot gazi ve oldukca kararli civa tuzlarinin bir birlesimini verir 4 Hg CNO 2 2 CO2 N2 HgO 3 Hg OCN CN Hg CNO 2 2 CO N2 Hg Hg CNO 2 Hg OCN 2 ve veya izosiyanat 2 Hg CNO 2 2 CO2 N2 Hg Hg CN 2 Populer kulturde taninmasiAMC de yayinlanan Breaking Bad dizi flminin Crazy Handful of Nothin adli bolumunde Walter White Tuco Salamanca nin mekaninda yere bir parca civa fulminat firlatarak bir patlamaya neden olmaktadir MythBusters adli televizyon programinin 12 Agustos 2013 tarihinde yayinlanan bolumunde bu sahnedeki patlama etkisi incelenmistir fakat deney beklenilen sonucu vermemistir Beklenilen etki icin 250g gumus fulminat ve civa fulminat karisimi uzaktan patlatilmistir ve tahtadan buyuk bir kulubede dizideki gibi bir patlama etkisi gozlemlenmistir Ayrica bakinizPatlayicilarin patlama hizlarinin listesiYararlanilan kaynaklar Edward Howard 1800 On a New Fulminating Mercury Philosophical Transactions of the Royal Society of London 90 1 ss 204 238 doi 10 1098 rstl 1800 0012 W Beck J Evers M Gobel G Oehlinger and T M Klapotke 2007 The Crystal and Molecular Structure of Mercury Fulminate Knallquecksilber 633 9 ss 1417 1422 doi 10 1002 zaac 200700176 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link W E Garner amp H R Hailes 1933 Proceedings of the Royal Society of London 139 1 3 ss 1 40 Bibcode 1933CP 334 128S doi 10 1098 rspa 1933 0040 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Mart 2013 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Civa II fulminat ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir 300 years after discovery structure of mercury fulminate finally determined physorg com 24 Agustos 2007 6 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Kasim 2013