Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
David Livingstone (d. 19 Mart 1813, , , İskoçya - ö. 1 Mayıs 1873, , Barotseland, (günümüzde Zambiya)), İskoç misyoner ve kâşif. Livingstone, Afrika'nın güney, orta ve doğu kesimlerinde 30 yıl boyunca yürüttüğü misyonerlik ve keşif çalışmalarıyla Batı'nın Afrika'ya yönelik yaklaşımlarını büyük ölçüde biçimlendirmiştir.
| David Livingstone | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 19 Mart 1813 , İskoçya |
| Ölüm | 1 Mayıs 1873 (60 yaşında) , ; (bugünkü Zambia) |
| Defin yeri | Westminster Abbey 51°29′58″N 0°07′39″W / 51.499444°K 0.1275°B |
| Alma mater | Glasgow Üniversitesi |
| Konu | Bölgesel keşif; yazar; Misyoner |
| Önemli ödülleri | Kraliyet Coğrafya Topluluğu'dan |
| Evlilik | (e. 1845; ö. 1862) |
| Çocuklar | 6 |
| Akrabalar | ; |
| İmza |  |
İlk yılları
Yoksul ve dindar bir ailenin oğluydu. On yaşında aile gelirine katkıda bulunmak amacıyla bir pamuklu bez fabrikasında çalışmaya başladı. 'nin benimsediği Kalvenci inançla yetiştirildi ve ergenlik çağına geldiğinde katı disiplin uygulayan bağımsız bir Hristiyan cemaatine katıldı. Daha sonraki yıllarda sağlık konusunda misyonerlik çalışmaları yapmaya karar verdi ve bir yandan fabrikadaki çalışmasını sürdürürken bir yandan da Glasgow'da iki yıl Yunanca, ilahiyat ve tıp öğrenimi gördü. 1838'de Londra Misyoner Derneği'ne kabul edildi. Güney Afrika'da görev yapan tanınmış İskoç misyoner Robert Moffat'tan etkilenerek bu ülkeye gitmeye karar verdi. Kasım 1840'ta misyoner olarak Güney Afrika'ya atandı ve yıl sonunda yola çıkarak 14 Mart 1841'de Cape Town'a ulaştı.
Orta ve Güney Afrika'nın Keşfi
31 Temmuz 1841'de Moffat'ın Cape sınırında bulunan 'daki misyonerlik merkezine gitti ve kısa bir süre kaldıktan sonra Hristiyanlığı yaymak amacıyla nüfusun daha kalabalık olduğu sanılan kuzey bölgesine yöneldi. 1842 yazında Kalahari'nin içlerinde beyazların o güne değin gidebildiği en kuzey noktaya ulaştı. Bu arada yerel diller ve kültürlerle ilgili bilgisini artırdı. 1844'te bir misyonerlik merkezi kurmak için 'ya yaptığı yolculuk sırasında bir aslanın saldırısına uğrayarak yaralandı.
2 Ocak 1845'te Robert Moffat'ın kızı Mary ile evlendi. Sonraki yolculuklarının birçoğuna karısı da katıldı. 1 Ağustos 1849'da Ngami Gölü'nün keşfine yaptığı katkılardan dolayı İngiliz Kraliyet Coğrafya Derneği'nce altın madalya ve para ile ödüllendirildi.
Livingstone, 11 Kasım 1853'te topluluklarının yaşadığı Zambezi yakınlarındaki 'den sınırlı malzeme ve küçük bir Afrikalı grubuyla birlikte kuzeybatıya doğru yola çıktı. Amacı köle ticareti yerine yasal ticaretin gelişmesini sağlamak ve Makololo topluluklarıyla ilişki kurabilmek için Atlas Okyanusu kıyısına ulaşan uygun bir yol bulmaktı. Boer'lerin 1852'de 'deki evini yıkarak Afrikalı dostlarına saldırmış olmasından dolayı Boer topraklarından geçmek istemiyordu. Zor bir yolculuktan sonra, 31 Mayıs 1854'te batı kıyısındaki Luanda'ya ulaştı. 20 Ekim 1854'te dönüş yolculuğuna başlayarak 11 Eylül 1855'te 'ye vardı. 3 Kasım'da doğuya doğru yola çıkarak Zambezi bölgesinde keşif çalışmaları yaptı ve 20 Mayıs 1856'da Mozambik'teki 'ye vardı. 17 Kasım 1855'te ulaştığı Zambezi'deki çağlayanlara İngiltere kraliçesi Victoria'nın adını verdi. 9 Aralık 1856'da ulusal bir kahraman olarak İngiltere'ye döndü.
1857'de yayımladığı Missionary Travels and Researches in South Africa (Güney Afrika'da Misyonerlik Yolculukları ve Araştırmaları) adlı yapıtı kısa sürede 70 binden çok satarak gerek keşif ve misyonerlik alanında, gerekse yayıncılık tarihinde önemli bir yer edindi. Gelirlerini ve ününü büyük ölçüde artıran Livingstone Londra Misyoner Derneği'nden ayrıldı. Kitabını bitirdikten sonra altı ay boyunca Britanya Adaları'nın her yanını dolaşarak konuşmalar yaptı. 4 Aralık 1857'de Cambridge Üniversitesi'nde Senato Binası'nda yaptığı konuşmada genç üniversitelileri Afrika'da kendisinin başladığı görevi tamamlamaya çağırdı. Dr. Livingstone's Cambridge Lectures (1858; Dr. Livingstone'un Cambridge Konuşmaları) adlı yapıtı da önceki kitabı kadar büyük ilgi uyandırdı. Cambridge'e yaptığı ziyaret sonucunda, 1860'ta Üniversiteler Orta Afrika Misyonu oluşturuldu.
Zambezi Seferi
konsolosluğuna atanan Livingstone Afrika'nın doğu ve orta kesimlerinde araştırmalar yapmakla görevlendirilen bir keşif ekibinin başında 12 Mart 1858'de Afrika'ya döndü. Keşif ekibinde aralarında kardeşi Charles ve Edinburgh'lu bir doktor olan John Kirk de olmak üzere 6 Avrupalı ve 10 Afrikalı vardı. Bu yolculuk daha önce tek başına yaptığı yolculuklarla karşılaştırılmayacak ölçüde iyi düzenlenmişti. Ama bir süre sonra ekipteki Avrupalılar arasında anlaşmazlıklar çıkması üzerine içlerinden bazıları gruptan atıldı. Zambezi Irmağı'nda gemiyle yolculuğu sürdüremeyen Livingstone, Portekiz topraklarından geçmeden yoluyla Nyasa (Malavi) Gölü çevresindeki bölgelere ulaşan bir yol bulmayı da başaramadı. Gene de ekibiyle birlikte bu topraklara ulaşan (17 Eylül 1859) ilk İngiliz olarak bölgenin kolonileştirilmesinin temelini attı. Bu arada Afrika'ya gelen karısı 27 Nisan 1862'de Zambezi Irmağı üzerindeki Shupanga'da öldü. Büyük oğlu Robert ise ABD'ye giderek 5 Aralık 1864'te Amerikan İç Savaşı'nda Kuzey için çarpışırken öldü. 1863'te İngiliz hükûmeti, Zambezi bölgesindeki araştırmalarda umulan gelişmelerin sağlanamadığı gerekçesiyle keşif ekibini geri çağırdı. Ama Livingstone Lady Nyassa adlı küçük teknesiyle Hint Okyanusu üzerinden Bombay'a 2.500 millik tehlikeli bir yolculuk yaptı. Daha sonra 1864 yazında İngiltere'ye döndü ve kardeşi Charles'la birlikte ikinci kitabı olan Narrative of an Expedition to the Zambesi and Its Tributaries and of the Discovery of Lakes Shirwa and Nyassa 1858-1867'yi (1865; Zambezi ve Kollarındaki bir Keşif yolculuğuyla Shirwa ve Nyassa Göllerinin Keşfinin Öyküsü 1858-1867) yazdı.
Nil
Daha sonra Bombay'a yaptığı kısa bir ziyaretin ardından Britanya genel konsolosu olarak 28 Ocak 1866'da Afrika'ya döndü. Amacı Hristiyanlığı yaymanın ve Doğu Afrika kıyılarında köle ticaretine son vermeye çalışmanın yanı sıra 'yla Nil Nehri'nin ana kaynaklarını keşfetmekti. Keşif ekibine yalnızca Afrikalı ve Asyalıları alarak doğu kıyısındaki Mikindani'den yola çıktı. Ama Portekiz topraklarından ve Nyasa Gölünün kuzeyinden geçmeden Tanganika Gölü'nün çevresindeki bölgeye ulaşma planını 'in saldırıları yüzünden gerçekleştiremedi. Eylülde kendisini terk eden bazı kişiler Zengibar'a döndüklerinde cezalandırılmaktan kurtulabilmek için Livingstone'un tarafından öldürüldüğünü yaydılar.
Ama Livingstone, Nyasa Gölünün güney ucundan kuzeye doğru yolculuğunu sürdürdü. 8 Kasım 1867'de Mweru Gölü'nü ve 18 Temmuz 1868'de Bangweulu Gölü'nü keşfetti.Arap tüccarların yardımıyla Şubat 1869'da Tanganika Gölü'ne ulaştı. Hastalığına karşı yolculuğuna devam ederek 29 Mart 1871'de kuzeybatıda ulaşabildiği en uç nokta olan üzerindeki 'ye vardı.
23 Ekim 1871'de Tanganika Gölü'nün doğu kıyısındaki Ujiji'ye döndüğünde oldukça hasta durumdaydı. 'ın muhabiri Henry Morton Stanley ona büyük gereksinim duyduğu yiyecek ve ilaçları sağladı. Biraz düzeldikten sonra Stanley'nin Tanganika Gölü'nün kuzey bölgelerindeki keşif araştırmalarına, ardından da 320 km doğudaki 'ye yaptığı yolculuğa katıldı. Ama 14 Mart 1872'de Afrika'dan ayrılan Stanley ile birlikte İngiltere'ye dönmeyi kabul etmedi. Nil'in kaynaklarını aramayı sürdürmek ve köle ticaretini ortadan kaldırmak amacıyla yeniden güneye hareket etti. Ama Mayıs 1873'te Afrikalı hizmetçileri, bugünkü Zambiya'nın Ilala bölgesinde Chitambo'da yatağının kenarındaki ölüsünü buldular. Mumyanalacak olan ölüsünden çıkardıkları kalp ve iç organları Afrika toprağına gömdüler. İngiltere'ye götürülen ölüsü Victoria dönemine özgü görkemli bir Westminster Katedrali'ne gömüldü (18 Nisan 1874).
Aynı yıl, H. Waller'ın derlediği, iki ciltlik The Last Journals of David Livingstone in Central Africa, from 1865 to His Death (1865'ten Ölümüne Değin David Livingstone'un Orta Afrika'daki Son Günlükleri) yayımlandı.
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Works by or about David Livingstone at Internet Archive (scanned books original editions color illustrated)
- Missionary Travels and Researches in South Africa 9 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- A Popular Account of Dr Livingstone's Expedition to the Zambesi and its Tributaries 9 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- The Personal Life of David Livingstone 14 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- A Brief Biography of David Livingstone 24 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
David Livingstone d 19 Mart 1813 Iskocya o 1 Mayis 1873 Barotseland gunumuzde Zambiya Iskoc misyoner ve kasif Livingstone Afrika nin guney orta ve dogu kesimlerinde 30 yil boyunca yuruttugu misyonerlik ve kesif calismalariyla Bati nin Afrika ya yonelik yaklasimlarini buyuk olcude bicimlendirmistir David LivingstoneDogum19 Mart 1813 1813 03 19 IskocyaOlum1 Mayis 1873 60 yasinda bugunku Zambia Defin yeriWestminster Abbey 51 29 58 N 0 07 39 W 51 499444 K 0 1275 B 51 499444 0 1275Alma materGlasgow UniversitesiKonuBolgesel kesif yazar MisyonerOnemli odulleriKraliyet Cografya Toplulugu danEvlilik e 1845 o 1862 Cocuklar6Akrabalar ImzaIlk yillariYoksul ve dindar bir ailenin ogluydu On yasinda aile gelirine katkida bulunmak amaciyla bir pamuklu bez fabrikasinda calismaya basladi nin benimsedigi Kalvenci inancla yetistirildi ve ergenlik cagina geldiginde kati disiplin uygulayan bagimsiz bir Hristiyan cemaatine katildi Daha sonraki yillarda saglik konusunda misyonerlik calismalari yapmaya karar verdi ve bir yandan fabrikadaki calismasini surdururken bir yandan da Glasgow da iki yil Yunanca ilahiyat ve tip ogrenimi gordu 1838 de Londra Misyoner Dernegi ne kabul edildi Guney Afrika da gorev yapan taninmis Iskoc misyoner Robert Moffat tan etkilenerek bu ulkeye gitmeye karar verdi Kasim 1840 ta misyoner olarak Guney Afrika ya atandi ve yil sonunda yola cikarak 14 Mart 1841 de Cape Town a ulasti Orta ve Guney Afrika nin Kesfi31 Temmuz 1841 de Moffat in Cape sinirinda bulunan daki misyonerlik merkezine gitti ve kisa bir sure kaldiktan sonra Hristiyanligi yaymak amaciyla nufusun daha kalabalik oldugu sanilan kuzey bolgesine yoneldi 1842 yazinda Kalahari nin iclerinde beyazlarin o gune degin gidebildigi en kuzey noktaya ulasti Bu arada yerel diller ve kulturlerle ilgili bilgisini artirdi 1844 te bir misyonerlik merkezi kurmak icin ya yaptigi yolculuk sirasinda bir aslanin saldirisina ugrayarak yaralandi 2 Ocak 1845 te Robert Moffat in kizi Mary ile evlendi Sonraki yolculuklarinin bircoguna karisi da katildi 1 Agustos 1849 da Ngami Golu nun kesfine yaptigi katkilardan dolayi Ingiliz Kraliyet Cografya Dernegi nce altin madalya ve para ile odullendirildi Livingstone 11 Kasim 1853 te topluluklarinin yasadigi Zambezi yakinlarindaki den sinirli malzeme ve kucuk bir Afrikali grubuyla birlikte kuzeybatiya dogru yola cikti Amaci kole ticareti yerine yasal ticaretin gelismesini saglamak ve Makololo topluluklariyla iliski kurabilmek icin Atlas Okyanusu kiyisina ulasan uygun bir yol bulmakti Boer lerin 1852 de deki evini yikarak Afrikali dostlarina saldirmis olmasindan dolayi Boer topraklarindan gecmek istemiyordu Zor bir yolculuktan sonra 31 Mayis 1854 te bati kiyisindaki Luanda ya ulasti 20 Ekim 1854 te donus yolculuguna baslayarak 11 Eylul 1855 te ye vardi 3 Kasim da doguya dogru yola cikarak Zambezi bolgesinde kesif calismalari yapti ve 20 Mayis 1856 da Mozambik teki ye vardi 17 Kasim 1855 te ulastigi Zambezi deki caglayanlara Ingiltere kralicesi Victoria nin adini verdi 9 Aralik 1856 da ulusal bir kahraman olarak Ingiltere ye dondu David Livingstone 1857 de yayimladigi Missionary Travels and Researches in South Africa Guney Afrika da Misyonerlik Yolculuklari ve Arastirmalari adli yapiti kisa surede 70 binden cok satarak gerek kesif ve misyonerlik alaninda gerekse yayincilik tarihinde onemli bir yer edindi Gelirlerini ve ununu buyuk olcude artiran Livingstone Londra Misyoner Dernegi nden ayrildi Kitabini bitirdikten sonra alti ay boyunca Britanya Adalari nin her yanini dolasarak konusmalar yapti 4 Aralik 1857 de Cambridge Universitesi nde Senato Binasi nda yaptigi konusmada genc universitelileri Afrika da kendisinin basladigi gorevi tamamlamaya cagirdi Dr Livingstone s Cambridge Lectures 1858 Dr Livingstone un Cambridge Konusmalari adli yapiti da onceki kitabi kadar buyuk ilgi uyandirdi Cambridge e yaptigi ziyaret sonucunda 1860 ta Universiteler Orta Afrika Misyonu olusturuldu Zambezi Seferikonsolosluguna atanan Livingstone Afrika nin dogu ve orta kesimlerinde arastirmalar yapmakla gorevlendirilen bir kesif ekibinin basinda 12 Mart 1858 de Afrika ya dondu Kesif ekibinde aralarinda kardesi Charles ve Edinburgh lu bir doktor olan John Kirk de olmak uzere 6 Avrupali ve 10 Afrikali vardi Bu yolculuk daha once tek basina yaptigi yolculuklarla karsilastirilmayacak olcude iyi duzenlenmisti Ama bir sure sonra ekipteki Avrupalilar arasinda anlasmazliklar cikmasi uzerine iclerinden bazilari gruptan atildi Zambezi Irmagi nda gemiyle yolculugu surduremeyen Livingstone Portekiz topraklarindan gecmeden yoluyla Nyasa Malavi Golu cevresindeki bolgelere ulasan bir yol bulmayi da basaramadi Gene de ekibiyle birlikte bu topraklara ulasan 17 Eylul 1859 ilk Ingiliz olarak bolgenin kolonilestirilmesinin temelini atti Bu arada Afrika ya gelen karisi 27 Nisan 1862 de Zambezi Irmagi uzerindeki Shupanga da oldu Buyuk oglu Robert ise ABD ye giderek 5 Aralik 1864 te Amerikan Ic Savasi nda Kuzey icin carpisirken oldu 1863 te Ingiliz hukumeti Zambezi bolgesindeki arastirmalarda umulan gelismelerin saglanamadigi gerekcesiyle kesif ekibini geri cagirdi Ama Livingstone Lady Nyassa adli kucuk teknesiyle Hint Okyanusu uzerinden Bombay a 2 500 millik tehlikeli bir yolculuk yapti Daha sonra 1864 yazinda Ingiltere ye dondu ve kardesi Charles la birlikte ikinci kitabi olan Narrative of an Expedition to the Zambesi and Its Tributaries and of the Discovery of Lakes Shirwa and Nyassa 1858 1867 yi 1865 Zambezi ve Kollarindaki bir Kesif yolculuguyla Shirwa ve Nyassa Gollerinin Kesfinin Oykusu 1858 1867 yazdi NilDaha sonra Bombay a yaptigi kisa bir ziyaretin ardindan Britanya genel konsolosu olarak 28 Ocak 1866 da Afrika ya dondu Amaci Hristiyanligi yaymanin ve Dogu Afrika kiyilarinda kole ticaretine son vermeye calismanin yani sira yla Nil Nehri nin ana kaynaklarini kesfetmekti Kesif ekibine yalnizca Afrikali ve Asyalilari alarak dogu kiyisindaki Mikindani den yola cikti Ama Portekiz topraklarindan ve Nyasa Golunun kuzeyinden gecmeden Tanganika Golu nun cevresindeki bolgeye ulasma planini in saldirilari yuzunden gerceklestiremedi Eylulde kendisini terk eden bazi kisiler Zengibar a donduklerinde cezalandirilmaktan kurtulabilmek icin Livingstone un tarafindan olduruldugunu yaydilar Ama Livingstone Nyasa Golunun guney ucundan kuzeye dogru yolculugunu surdurdu 8 Kasim 1867 de Mweru Golu nu ve 18 Temmuz 1868 de Bangweulu Golu nu kesfetti Arap tuccarlarin yardimiyla Subat 1869 da Tanganika Golu ne ulasti Hastaligina karsi yolculuguna devam ederek 29 Mart 1871 de kuzeybatida ulasabildigi en uc nokta olan uzerindeki ye vardi 23 Ekim 1871 de Tanganika Golu nun dogu kiyisindaki Ujiji ye dondugunde oldukca hasta durumdaydi in muhabiri Henry Morton Stanley ona buyuk gereksinim duydugu yiyecek ve ilaclari sagladi Biraz duzeldikten sonra Stanley nin Tanganika Golu nun kuzey bolgelerindeki kesif arastirmalarina ardindan da 320 km dogudaki ye yaptigi yolculuga katildi Ama 14 Mart 1872 de Afrika dan ayrilan Stanley ile birlikte Ingiltere ye donmeyi kabul etmedi Nil in kaynaklarini aramayi surdurmek ve kole ticaretini ortadan kaldirmak amaciyla yeniden guneye hareket etti Ama Mayis 1873 te Afrikali hizmetcileri bugunku Zambiya nin Ilala bolgesinde Chitambo da yataginin kenarindaki olusunu buldular Mumyanalacak olan olusunden cikardiklari kalp ve ic organlari Afrika topragina gomduler Ingiltere ye goturulen olusu Victoria donemine ozgu gorkemli bir Westminster Katedrali ne gomuldu 18 Nisan 1874 Ayni yil H Waller in derledigi iki ciltlik The Last Journals of David Livingstone in Central Africa from 1865 to His Death 1865 ten Olumune Degin David Livingstone un Orta Afrika daki Son Gunlukleri yayimlandi Kaynakca BBC History Historic Figures 2014 15 Ekim 2002 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Temmuz 2018 Hiristiyanlik Tarihi A F Walls Yeni Yasam Yayinlari 1977 s 566 ISBN 975 8318 86 1 Dis baglantilarWorks by or about David Livingstone at Internet Archive scanned books original editions color illustrated Missionary Travels and Researches in South Africa 9 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde A Popular Account of Dr Livingstone s Expedition to the Zambesi and its Tributaries 9 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Personal Life of David Livingstone 14 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde A Brief Biography of David Livingstone 24 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde