Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Demirkapı (Rumence: Porţile de Fier; Sırpça: Ђердапска клисура, Đerdapska klisura veya Демиркапија Demirkapija; Macarca: Vaskapu; Slovakça: Železné vráta; Almanca: Eisernes Tor; Bulgarca: Железни врата, Zhelezni vrata) Tuna Nehri’ndeki bir boğazdır. Tarihî dönemden beri bilinen ve kullanılan meşhur bir nehir boğazıdır. Boğaz, Sırbistan ve Romanya sınır hattının bir kısmını oluşturur.
| Demirkapı | |
|---|---|
  Demirkapı  Demirkapı | |
| Genel Bilgiler | |
| Ülke(ler) | Sırbistan, Romanya |
| Koordinatlar | 44°40′16″K 22°31′47″D / 44.67111°K 22.52972°D |
| Tür | Boğaz vadi |
| Akarsu (gelen) | Tuna nehri |
| Akarsu (giden) | Tuna nehri |
| Uzunluk | 134 km (83 mi) |
| En derin noktası | 55 m (180 ft) |
| Wikimedia Commons | |
 | |
Etimoloji
“Demirkapı” toponimi, açıkça belli olduğu gibi Türkçe kökenlidir. Bu geçit Güney Karpat dağlarında bulunmaktadır. Boğazdan Tuna Nehri geçer. Irmağın kayalı dağ boğazında, çağlayanlı, dar yatağında aktığı yere Osmanlı Türkleri haklı olarak Demirkapı adını vermişlerdir. Osmanlı Türklerinin alt Tuna meşhur boğazına ilkel ad verme üsluplarına dayanarak Demirkapı adını vermeleri, Macarların aynı yere eskilerden beri bilinen ve ülkenin türlü türlü bölgelerinde mevcut olan - fakat belki çağdaş Osmanlı Türk etkisine yenileştirilen - Vaskapu [okunuş: vaşkapu =Demirkapı] toponimi uygulamaları kendiliğinden anlaşılır.
Doğal Yapı
Demirkapı, Sırbistan-Romanya sınırı boyunca 134 kilometre uzunluğa sahip, Avrupa’nın en büyük ve en uzun boğazıdır. Bu uzunluk birçok kıvrım oluşturmuştur. Boğaz kapsamında 4 yapısal havza ve 4 vadi bulunur.
Yayılım olarak Demirkapı, güneyinde Sırbistan’ı ve kuzeyinde Romanya’yı bırakır. Bu coğrafi yayılım içinde ayrıca Karpatlar parçalanır; bir kısmı güneyde kalır. Boğazın Sırbistan tarafında Demirkapı (Đerdap) Millî Parkı (Национални парк Ђердап), Romanya tarafında Demir Kapılar Millî Parkı (Parcul Natural Porţile de Fier) vardır. Romanya kısmında ayrıca iki elektrik santralı kurulmuştur.
Demirkapı ve Civar
Belgrad ile arasında bazı bölgelerde nehrin genişliği seksen metreye kadar düşer. Nehrin bazı bölgelerinde yatak genişliğinin bir buçuk kilometreyi bulduğu düşünülürse buradaki daralmanın ne kadar büyük boyutta olduğu daha net olarak anlaşılabilir. Nehrin daraldığı bu bölge Orta Avrupa, Adriyatik, Balkanlar ve Karadeniz’den gelen yolların kesişme noktasıdır. Demirkapıların bu konumu nehrin her iki kıyısında bulunan merkezlerin stratejik önemini daha da artırıyordu. Dolayısıyla nehrin yukarısında Demirkapıların girişi olan Orşova ile aşağı çıkışında yer alan Vidin ve Kalafat da stratejik bakımdan eşi bulunmaz bir konuma yükseliyorlardı.
Adakale
Demirkapı sahası içinde Adakale adında bir ada var olmuştur. Bu ada, Osmanlı İmparatorluğu zamanından 1972 yılına kadar içindeki sakinleriyle beraber bir yaşam alanı iken, 1967’de başlatılan bir baraj çalışması sonucunda sular altında kalmıştır. 1967'de Romanya ve Yugoslavya'nın ortaklaşa Tuna üzerinde inşa ettiği barajın 1972'de tamamlanması ile barajın suları altında kaldı. 13 Eylül 1967'de devrin Türkiye Başbakanı Süleyman Demirel Romanya'yı ziyaret etti ve ada halkının Türkiye'ye gelmesine öncülük etti. Adada yaşayan Türklerin büyük bir kısmı Türkiye'ye, az bir kısmı ise Köstence ve Bükreş'e göç etti.
Resimler
-
![image]()
Sırbistan kesiminden görünüm -
![image]()
Tuna’nın güney kıyısında yer alan Güvercinlik Kalesi -
![image]()
Demirkapı üzerindeki barajlardan biri (Sırbistan) -
![image]()
Sırbistan kıyılarında bulunan Tabula Traiana yazıtı
Ayrıca bakınız
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Demirkapı (Tuna) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Dış bağlantılar
- Aurel Decei, “Demir-Kapı”, İslam Ansiklopedisi, MEB, İstanbul 1993. C-3
- Imre Baski, “Demirkapılar (Temir Qapïg, Vaskapu, Dömörkapu)”, Turkish Studies, Volume 2/2 Spring 2007, s. 73-88.15 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- M. Emre Kılıçaslan, “XVIII. Yüzyılda Tuna Demirkapısı ve Girdaplar İdaresi”, Karadeniz Araştırmaları, Bahar 2010, Sayı 25, s. 59-7620 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Demirkapi Rumence Porţile de Fier Sirpca Ђerdapska klisura Đerdapska klisura veya Demirkapiјa Demirkapija Macarca Vaskapu Slovakca Zelezne vrata Almanca Eisernes Tor Bulgarca Zhelezni vrata Zhelezni vrata Tuna Nehri ndeki bir bogazdir Tarihi donemden beri bilinen ve kullanilan meshur bir nehir bogazidir Bogaz Sirbistan ve Romanya sinir hattinin bir kismini olusturur DemirkapiDemirkapiRomanya haritasinda gosterDemirkapiAvrupa haritasinda gosterGenel BilgilerUlke ler Sirbistan RomanyaKoordinatlar44 40 16 K 22 31 47 D 44 67111 K 22 52972 D 44 67111 22 52972TurBogaz vadiAkarsu gelen Tuna nehriAkarsu giden Tuna nehriUzunluk134 km 83 mi En derin noktasi55 m 180 ft Wikimedia CommonsEtimoloji Demirkapi toponimi acikca belli oldugu gibi Turkce kokenlidir Bu gecit Guney Karpat daglarinda bulunmaktadir Bogazdan Tuna Nehri gecer Irmagin kayali dag bogazinda caglayanli dar yataginda aktigi yere Osmanli Turkleri hakli olarak Demirkapi adini vermislerdir Osmanli Turklerinin alt Tuna meshur bogazina ilkel ad verme usluplarina dayanarak Demirkapi adini vermeleri Macarlarin ayni yere eskilerden beri bilinen ve ulkenin turlu turlu bolgelerinde mevcut olan fakat belki cagdas Osmanli Turk etkisine yenilestirilen Vaskapu okunus vaskapu Demirkapi toponimi uygulamalari kendiliginden anlasilir Dogal YapiDemirkapi Sirbistan Romanya siniri boyunca 134 kilometre uzunluga sahip Avrupa nin en buyuk ve en uzun bogazidir Bu uzunluk bircok kivrim olusturmustur Bogaz kapsaminda 4 yapisal havza ve 4 vadi bulunur Yayilim olarak Demirkapi guneyinde Sirbistan i ve kuzeyinde Romanya yi birakir Bu cografi yayilim icinde ayrica Karpatlar parcalanir bir kismi guneyde kalir Bogazin Sirbistan tarafinda Demirkapi Đerdap Milli Parki Nacionalni park Ђerdap Romanya tarafinda Demir Kapilar Milli Parki Parcul Natural Porţile de Fier vardir Romanya kisminda ayrica iki elektrik santrali kurulmustur Demirkapi ve Civar Belgrad ile arasinda bazi bolgelerde nehrin genisligi seksen metreye kadar duser Nehrin bazi bolgelerinde yatak genisliginin bir bucuk kilometreyi buldugu dusunulurse buradaki daralmanin ne kadar buyuk boyutta oldugu daha net olarak anlasilabilir Nehrin daraldigi bu bolge Orta Avrupa Adriyatik Balkanlar ve Karadeniz den gelen yollarin kesisme noktasidir Demirkapilarin bu konumu nehrin her iki kiyisinda bulunan merkezlerin stratejik onemini daha da artiriyordu Dolayisiyla nehrin yukarisinda Demirkapilarin girisi olan Orsova ile asagi cikisinda yer alan Vidin ve Kalafat da stratejik bakimdan esi bulunmaz bir konuma yukseliyorlardi AdakaleDemirkapi sahasi icinde Adakale adinda bir ada var olmustur Bu ada Osmanli Imparatorlugu zamanindan 1972 yilina kadar icindeki sakinleriyle beraber bir yasam alani iken 1967 de baslatilan bir baraj calismasi sonucunda sular altinda kalmistir 1967 de Romanya ve Yugoslavya nin ortaklasa Tuna uzerinde insa ettigi barajin 1972 de tamamlanmasi ile barajin sulari altinda kaldi 13 Eylul 1967 de devrin Turkiye Basbakani Suleyman Demirel Romanya yi ziyaret etti ve ada halkinin Turkiye ye gelmesine onculuk etti Adada yasayan Turklerin buyuk bir kismi Turkiye ye az bir kismi ise Kostence ve Bukres e goc etti ResimlerSirbistan kesiminden gorunum Tuna nin guney kiyisinda yer alan Guvercinlik Kalesi Demirkapi uzerindeki barajlardan biri Sirbistan Sirbistan kiyilarinda bulunan Tabula Traiana yazitiAyrica bakinizTuna Demirkapi AdakaleKaynakcaWikimedia Commons ta Demirkapi Tuna ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Imre Baski Demirkapilar Temir Qapig Vaskapu Domorkapu Turkish Studies Volume 2 2 Spring 2007 s 77 78 PDF 15 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Ekim 2012 PDF 20 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 9 Ekim 2012 Dis baglantilarAurel Decei Demir Kapi Islam Ansiklopedisi MEB Istanbul 1993 C 3 Imre Baski Demirkapilar Temir Qapig Vaskapu Domorkapu Turkish Studies Volume 2 2 Spring 2007 s 73 88 15 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde M Emre Kilicaslan XVIII Yuzyilda Tuna Demirkapisi ve Girdaplar Idaresi Karadeniz Arastirmalari Bahar 2010 Sayi 25 s 59 7620 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde