Karpatlar | |
---|---|
Bucegi Dağları, Karpatlar | |
Ülkeler: | Romanya, Ukrayna, Macaristan, Polonya, Sırbistan, Slovakya, Çekya |
En Yüksek Noktası: | 2.655 m Geristort Tepesi, Slovakya |
Karpat Dağları (Rumence: Munții Carpați, Lehçe: Karpaty, Almanca: Karpaten, Macarca: Kárpátok, Slovakça: Karpati, Çekçe: Karpaty, Sırpça: Карпати, Ukraynaca: Карпати - Karpati), Doğu Avrupa’da bir dağ silsilesi. Viyana yakınlarında Bratislava’da başlayıp kuzeydoğuya doğru bir yay biçiminde uzanarak Polonya’nın güneyinden ve Ukrayna’nın güneybatı kesiminden geçip güneydoğuya, Romanya topraklarında Ramnicu Sarat yakınlarında batıya kıvrılır ve Tuna üzerinde Demirkapı denilen bölgede son bulur. Macaristan'ı çok geniş ve açıktan çevreleyen bir yay biçimindedir.
Karpat Dağları; Çekya, Slovakya, Polonya, Ukrayna ve Romanya olmak üzere beş ülkenin toprakları üzerinde yer alır. Dağların uzunluğu yaklaşık 1500 km, ortalama genişliği 150 km’nin üzerindedir.
Karpat Dağlarının meydana gelişi hakkında tahmin yapan araştırmacılar, dağların Alp Dağlarından daha önce teşekkül etmiş olabileceğini söylemektedirler.
Karpat Dağlarını yapı ve şekil bakımından üç kısımda incelemek mümkündür. Bratislava’dan 'ne (889 m) kadar olan bölüme Batı Karpatlar denir. Karpat Dağlarının en yüksek bölümüdür. Dağ silsilesinin en yüksek noktası olan Geristort Tepesi (2655 m) burada bulunur. Batı Karpatlar: Beyaz Karpatlar, Küçük Karpatlar, Tatra ve Slovakya Maden Dağlarının meydana getirdiği kütledir. Önemli yükseltileri, Aşağı Takra (2043 m), Babja Gora'dır (1725 m). Batı Karpatlar üzerinde Lysa Geçidi (502 m) ve Lubkaw Geçidi (657 m) önemli geçitlerdir. Borislav’ın güney batısındaki Ujok Geçidi (889 m) çok önemli bir geçit olup Batı Karpatlarla doğu Karpatları birbirinden ayırır.
Batı Karpatlar, birçok nehrin beslendiği ve su depoları olan bölgedir. Mesela , , , Dunajeçvistül ve bunların başlıcalarıdır. Kuzeyde akan nehirler üzerinde bulunan barajlar küçük Polonya denilen bölgenin ekonomik desteğidir. Batı Karpatların bazı otlaklar hariç büyük bölümü sık ormanlarla kaplıdır. Bu ormanlarda vahşi hayvanlar bulunmaktadır. Kremnica bölgesinde demir, gümüş ve altın madenleri bulunur.
Doğu Karpatlar, Ujok Geçidi'nden Braşov şehrinin doğusuna, güneyde ise Buzau’ya kadar uzanır. Ortalama yüksekliği 1100 m kadardır. Kuzeyde Ukrayna sınırlarında kalan bölgeye Karpatlar Ormanı, güneyde ise Callımanu Dağları ve Narghita Dağları vardır. Bu bölge Karpatların en verimli, bitki örtüsü bakımından en zengin olan kısmıdır. Bu kısımdaki yükseklikler, Vf Pietrosu (2305 m), Sibulja (818 m), Goverla (2061 m) ve İneu (2280 m)'dur. Aynı zamanda Ukrayna’yı Romanya’ya bağlayan Tabloniste Geçidi (931 m) burada bulunur. Ukrayna’da Borislay bölgesinde zengin maden yatakları, petrol, güneyinde Dasava’da ise tabii gaz bulunur. Bu kesim çok sık ve gür ormanlarla kaplı olup, Siret, Otlu Mureş, Somes ve Dinyester nehirlerini besler.
Dağların üçüncü bölümü olan , Alp Dağlarının özelliklerini haiz olduğundan bu isim verilmiştir. Ortalama yükseklik 1500 m’nin üzerindedir. Eflak ile Transilvanya arasında büyük bir engel olup geçitlerden ulaşım imkânı vardır. Önemli yükseltileri (2509 m), Cındrelu Tepesi (2245 m) ve Moldavneanu Tepesi (2543 m)'dir. Önemli geçitler ise Demirkapı Geçidi, Kızkule Geçidi ve Pradal Geçidi'dir.
Bacauve Plolesti bölgelerinde petrol çıkar. Burası da sık ormanlarla kaplı olup yer yer otlaklara rastlanır. Bu otlaklarda koyun yetiştiriciliği gelişmiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . Encyclopedia Britannica (İngilizce). 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2021.
- ^ . www.encyclopediaofukraine.com. 14 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2021.
- ^ . www.carpathianparks.org. 1 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2021.
- ^ . rolandia.eu (İngilizce). 15 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2021.
Wikimedia Commons'ta Karpatlar ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
KarpatlarBucegi Daglari KarpatlarUlkeler Romanya Ukrayna Macaristan Polonya Sirbistan Slovakya CekyaEn Yuksek Noktasi 2 655 m Geristort Tepesi Slovakya Karpat Daglari Rumence Munții Carpați Lehce Karpaty Almanca Karpaten Macarca Karpatok Slovakca Karpati Cekce Karpaty Sirpca Karpati Ukraynaca Karpati Karpati Dogu Avrupa da bir dag silsilesi Viyana yakinlarinda Bratislava da baslayip kuzeydoguya dogru bir yay biciminde uzanarak Polonya nin guneyinden ve Ukrayna nin guneybati kesiminden gecip guneydoguya Romanya topraklarinda Ramnicu Sarat yakinlarinda batiya kivrilir ve Tuna uzerinde Demirkapi denilen bolgede son bulur Macaristan i cok genis ve aciktan cevreleyen bir yay bicimindedir 1 2 3 4 5 Guney Karpatlar 6 7 Transilvanya Platosu 8 Uzaydan KarpatlarDogu Karpatlar Karpat Daglari Cekya Slovakya Polonya Ukrayna ve Romanya olmak uzere bes ulkenin topraklari uzerinde yer alir Daglarin uzunlugu yaklasik 1500 km ortalama genisligi 150 km nin uzerindedir Karpat Daglarinin meydana gelisi hakkinda tahmin yapan arastirmacilar daglarin Alp Daglarindan daha once tesekkul etmis olabilecegini soylemektedirler Karpat Daglarini yapi ve sekil bakimindan uc kisimda incelemek mumkundur Bratislava dan ne 889 m kadar olan bolume Bati Karpatlar denir Karpat Daglarinin en yuksek bolumudur Dag silsilesinin en yuksek noktasi olan Geristort Tepesi 2655 m burada bulunur Bati Karpatlar Beyaz Karpatlar Kucuk Karpatlar Tatra ve Slovakya Maden Daglarinin meydana getirdigi kutledir Onemli yukseltileri Asagi Takra 2043 m Babja Gora dir 1725 m Bati Karpatlar uzerinde Lysa Gecidi 502 m ve Lubkaw Gecidi 657 m onemli gecitlerdir Borislav in guney batisindaki Ujok Gecidi 889 m cok onemli bir gecit olup Bati Karpatlarla dogu Karpatlari birbirinden ayirir Bati Karpatlar bircok nehrin beslendigi ve su depolari olan bolgedir Mesela Dunajecvistul ve bunlarin baslicalaridir Kuzeyde akan nehirler uzerinde bulunan barajlar kucuk Polonya denilen bolgenin ekonomik destegidir Bati Karpatlarin bazi otlaklar haric buyuk bolumu sik ormanlarla kaplidir Bu ormanlarda vahsi hayvanlar bulunmaktadir Kremnica bolgesinde demir gumus ve altin madenleri bulunur Dogu Karpatlar Ujok Gecidi nden Brasov sehrinin dogusuna guneyde ise Buzau ya kadar uzanir Ortalama yuksekligi 1100 m kadardir Kuzeyde Ukrayna sinirlarinda kalan bolgeye Karpatlar Ormani guneyde ise Callimanu Daglari ve Narghita Daglari vardir Bu bolge Karpatlarin en verimli bitki ortusu bakimindan en zengin olan kismidir Bu kisimdaki yukseklikler Vf Pietrosu 2305 m Sibulja 818 m Goverla 2061 m ve Ineu 2280 m dur Ayni zamanda Ukrayna yi Romanya ya baglayan Tabloniste Gecidi 931 m burada bulunur Ukrayna da Borislay bolgesinde zengin maden yataklari petrol guneyinde Dasava da ise tabii gaz bulunur Bu kesim cok sik ve gur ormanlarla kapli olup Siret Otlu Mures Somes ve Dinyester nehirlerini besler Daglarin ucuncu bolumu olan Alp Daglarinin ozelliklerini haiz oldugundan bu isim verilmistir Ortalama yukseklik 1500 m nin uzerindedir Eflak ile Transilvanya arasinda buyuk bir engel olup gecitlerden ulasim imkani vardir Onemli yukseltileri 2509 m Cindrelu Tepesi 2245 m ve Moldavneanu Tepesi 2543 m dir Onemli gecitler ise Demirkapi Gecidi Kizkule Gecidi ve Pradal Gecidi dir Bacauve Plolesti bolgelerinde petrol cikar Burasi da sik ormanlarla kapli olup yer yer otlaklara rastlanir Bu otlaklarda koyun yetistiriciligi gelismistir Ayrica bakinizAntalarKaynakca Encyclopedia Britannica Ingilizce 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2021 www encyclopediaofukraine com 14 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2021 www carpathianparks org 1 Subat 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2021 rolandia eu Ingilizce 15 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Nisan 2021 Wikimedia Commons ta Karpatlar ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir