Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Uluslararası hukukta diplomatik tanıma (veya hukuken tanıma), bir devletin başka bir devlet veya yönetimin, statüsünü veya bir eylemini, kabul ettiği, dahilî ve uluslararası sonuçlar doğuran, tek taraflı bir politik eylemdir. Diplomatik tanıma de facto veya de jure olabilir, genelde tanıyan hükûmetin bir resmî açıklaması yoluyla bu gerçekleşir.
Devlet ve yönetimlerin tanınması
Diplomatik tanımada, devletler ve onların yönetimlerinin tanınması arasındaki farkın altı çizilmelidir. Devletler arasında ikili ilişki sürdürmemeleri, birbirlerini birer devlet olarak tanımamalarını gerektirmez. Bir devlet başka bir devleti resmen tanımakla yükümlü değildir, ama bir devlet olmak için bazı şartları sağlayan herhangi bir varlığa bir devlet olarak muamele etmelidir. Birleşmiş Milletler Sözleşmesi'nde belirtilen, şiddet kullanma veya şiddet tehdidi yapma yasağı vardır. Bir devlet, bu yasağı ihlal ederek devlet olma kıstasını elde etmiş bir varlığı tanımama sorumluluğunu taşır. Devletler tanıma veya tanımama güçlerini ister açık, ister zımni yolla uygulayabilirler. Bir yönetimin tanınması onun yönettiği devletin de tanınması anlamına gelir ama bunun aksi doğru değildir.
Devletlerin de jure değil de de facto tanınması enderdir. De jure tanıma daha kuvvetlidir, de facto tanıma ise geçicidir ve sadece bir yönetimin bir toprak üzerinde kontrol sahibi olduğunu tanır. Aradaki farkı gösteren bir örnek, Birleşik Krallıkın Sovyetler Birliği'ni de facto olarak 1921'de ama de jure olarak 1924'te tanımasıdır. Bir diğer örnek, 1948'de kurulan İsrail devletidir, bu devlet ABD tarafından derhal de facto tanınmış, üç gün sonra Sovyetler tarafından de jure tanınmıştır.
Bir yönetim normal, anayasal bir yolla değişirse (bir seçim veya referandum yoluyla) onun tanınmasının yenilenmesi gerekli değildir, ama askerî darbe veya devrim yoluyla değişirse, bu gereklidir. Yeni bir yönetimin diğer devletlerce tanınması onun uzun vadeli yaşamı için önemlidir. Örneğin, 1996 ila 2001 arasında süren Afganistan'ın Taliban yönetimi sadece Pakistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan tarafından tanınmışken, çok daha sayıda devlet, devrilmiş başkan Burhanuddin Rabbani'nin yönetimini tanımıştı. Hindistan'da bulunan Cemmu ve Keşmir, Pakistan ve Çin tarafından tanınmamakta ama Rusya tarafından tanınmaktadır.
Tanıma, resmi bir açıklamadan başka eylemlerle de ima edilebilir, örneğin bir devlet başkanının ziyareti veya ikili bir anlaşmanın imzalanması gibi. Eğer zımni tanıma yorumu mümkün ise, bir devlet söz konusu eyleminin bir diplomatik tanıma oluşturmadığını açıklama gereğini görebilir, örneğin, ABD'nin 1988'de Filistin Kurtuluş Örgütü ile diyalog başlattığı zamanda olduğu gibi.
ABD'nin , şiddet yoluyla toprak edinimi gibi yasa dışı veya ahlak-dışı durumların tanınmaması doktrinidir. Bu doktrin II. Dünya Savaşı'ndan beri önem kazanmıştır, özellikle Birleşmiş Milletler'de, uluslararası hukuk ile uyum sağlamanın bir aracı haline gelmiştir (örneğin 1965'te Rodezya vakasında). Bir yönetimin diplomatik tanınmasının geri alınması, onunla kesilmesinden daha ciddi bir kınama eylemidir.
Yönetimlerin tanınması
Devletler, başka devleri tanımanın yanı sıra, devlet yönetimlerini de tanıyabilirler. Yeni bir yönetim yasa dışı yollarla iktidara gelirse (örneğin darbe yaparak) veya iktidardaki yönetim seçim hilesi ile iktidarını devam ettirirse, bu durum sorunlu olabilir. Eskiden devletler, hem bir devletin yönetimini hem de o devletin kendisini tanıdıklarını resmen ilan ederlerdi. Ama, diplomatik ilişkilerin sürdürülebilmesi için diplomatik ilişkinin yapılacağı bir yönetimin olması gerekse de, çoğu devlet artık bu usulü uygulamamaktadır. ABD gibi ülkeler bir yönetimin tanınması hakkındaki sorulara cevap verirken "Tanıma meselesi gündeme gelmemiştir: yeni yönetim ile ilişkilerimizi sürdürmekteyiz."
Tanınmayan devlet
Dünyanın bazı jeopolitik varlıkları genel uluslararası tanınmadan yoksundur ama egemen devlet olarak tanınmayı arzu ederler. Bu varlıkların toprakları üzerinde sahip oldukları de facto kontrol derecesi farklılıklar gösterir.
Bu varlıkları çoğu, kendi etnik veya millî kimliği olan ülke bölgesidir ve bir ana devletten ayrılmıştır. Bu varlıklar genelde "bağımsızlığını ilan eden bölge" denir. Bazıları himayelerdir, orijinal devletlerine zorla geri girmelerine karşı başka bir devletin askerî korumasından yararlanırlar. Bu jeopolitik varlıklar, koruyucu devletleri aracılığıyla gayriresmî diplomatik ilişkilere de girebilirler.
Yukarıda söz konusu olan "kontrol" kelimesi, bulunulan bir alan üzerindeki kontrol demektir, hak iddia edilen bir toprağın işgali değil. Tanınmayan ülkeler, bulundukları topraklar üzerinde ya tam kontrole sahiptirler veya (Batı Sahra örneğinde olduğu gibi) kısmi kontrole sahiptirler. Birinci durumda, o toprakların "resmî" sahipleri, yani de jure yönetimler egemen olduklarını iddia etikleri topraklar üzerinde pek az veya sıfır kontrole sahiptirler, ikinci durumda ise değişen derecelerde kontrole sahiptirler ve bölgede yaşayan insanlara hâlâ gerekli hizmetler sağlıyor olabilirler.
Diğer tip tanımalar
Diplomatik olarak tanınabilen diğer unsurlar, bir toprağın işgal veya ilhakı veya bir ihtilaftaki taraflardan birinin (İng. belligerence) hakları olabilir. Uluslararası hukukta savaş halinde olan taraflar muharrip olarak tanımlanır, eğer taraflardan biri bir egemen devlet değilse statüsü ya muharrip ya da asi sayılır. Muharrip haklarının tanınması, bir devletin tanınmasını gerektirmez. Muharrip haklarının tanınmasına örnekler arasında şunlar sayılabilir:
- Birleşik Krallık'ın, Amerikan İç Savaşı'nın ilk ayında, Amerika Konfedere Devletlerini bir muharrip olarak tanımıştır.
- Bolivya, Kolombiya, Ekvador, Peru ve Venezuela, Haziran 1979'da Nikaragua iç savaşında Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesi'ni bir muharrip olarak tanımıştır.
- Fransa ve Meksika, 28 Ağustos 1981'de El Salvador iç savaşında FMLN'yi bir muharrip olarak tanımıştır.
Ayrıca bakınız
- (İng. Constitutive theory of statehood)
- (İng. Declarative theory of statehood)
- Uluslararası Standartlar Organizasyonu (ISO)
- Tanınmayan veya kısmen tanınmayan devletler listesi
- Mikro ulus
- Uluslararası İlişkiler
- Diplomat
- Ad hoc
Kaynakça
- ^ See Stefan Talmon, Recognition of Governments in International Law: With Particular Reference to Governments in Exile (Oxford: Clarendon Press, 1998) pages 1-4
- ^ Örneğin bakınız "The Restatement (Third) Foreign Relations Law of the United States, American Law Insitute Publishers, 1990, , §202 Recognition or Acceptance of States; and §203 Recognition or Acceptance of Governments; and §204 Recognition and Maintaining Diplomatic Relations
- ^ Örneğin, Uluslararası Adalet Divanı'nda Kosova'nın bağımsızlık ilanı davası için yapılan sözlü argümanlar. CR 2009/32, page 39 [1] 5 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ ABD, 1970'lerden beri yönetimleri tanıma usulünden uzaklaşmıştır. Bakınız: [1977] Digest of U.S. Practice in International Law 19-21.
- ^ [1974] Digest of U.S. Practice in International Law at 13; [1975] Digest of U.S. Practice in International Law at 34.
- Tozun Bahcheli, Barry Bartmann, and Henry Srebrnik; De Facto States: The Quest for Sovereignty , Routledge, (2004) online edition4 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Edgars Dunsdorfs. The Baltic Dilemma, The case of the de jure recognition of incorporıl=1975. ISBN .
- Gerhard von Glahn (1992). Law Among Nations: An Introduction to Public International Law. Macmillan. ISBN .
- ıl=2003 | isbn=0-521-53183-7}}
- Stefan Talmon; Recognition of Governments in International Law: With Particular Reference to Governments in Exile Clarendon Press, (1998) online edition4 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Gregory Weeks; "Almost Jeffersonian: U.S. Recognition Policy toward Latin America," Presidential Studies Quarterly, Vol. 31, 2001 online edition4 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Uluslararasi hukukta diplomatik tanima veya hukuken tanima bir devletin baska bir devlet veya yonetimin statusunu veya bir eylemini kabul ettigi dahili ve uluslararasi sonuclar doguran tek tarafli bir politik eylemdir Diplomatik tanima de facto veya de jure olabilir genelde taniyan hukumetin bir resmi aciklamasi yoluyla bu gerceklesir Devlet ve yonetimlerin taninmasiDiplomatik tanimada devletler ve onlarin yonetimlerinin taninmasi arasindaki farkin alti cizilmelidir Devletler arasinda ikili iliski surdurmemeleri birbirlerini birer devlet olarak tanimamalarini gerektirmez Bir devlet baska bir devleti resmen tanimakla yukumlu degildir ama bir devlet olmak icin bazi sartlari saglayan herhangi bir varliga bir devlet olarak muamele etmelidir Birlesmis Milletler Sozlesmesi nde belirtilen siddet kullanma veya siddet tehdidi yapma yasagi vardir Bir devlet bu yasagi ihlal ederek devlet olma kistasini elde etmis bir varligi tanimama sorumlulugunu tasir Devletler tanima veya tanimama guclerini ister acik ister zimni yolla uygulayabilirler Bir yonetimin taninmasi onun yonettigi devletin de taninmasi anlamina gelir ama bunun aksi dogru degildir Devletlerin de jure degil de de facto taninmasi enderdir De jure tanima daha kuvvetlidir de facto tanima ise gecicidir ve sadece bir yonetimin bir toprak uzerinde kontrol sahibi oldugunu tanir Aradaki farki gosteren bir ornek Birlesik Krallikin Sovyetler Birligi ni de facto olarak 1921 de ama de jure olarak 1924 te tanimasidir Bir diger ornek 1948 de kurulan Israil devletidir bu devlet ABD tarafindan derhal de facto taninmis uc gun sonra Sovyetler tarafindan de jure taninmistir Bir yonetim normal anayasal bir yolla degisirse bir secim veya referandum yoluyla onun taninmasinin yenilenmesi gerekli degildir ama askeri darbe veya devrim yoluyla degisirse bu gereklidir Yeni bir yonetimin diger devletlerce taninmasi onun uzun vadeli yasami icin onemlidir Ornegin 1996 ila 2001 arasinda suren Afganistan in Taliban yonetimi sadece Pakistan Birlesik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan tarafindan taninmisken cok daha sayida devlet devrilmis baskan Burhanuddin Rabbani nin yonetimini tanimisti Hindistan da bulunan Cemmu ve Kesmir Pakistan ve Cin tarafindan taninmamakta ama Rusya tarafindan taninmaktadir Tanima resmi bir aciklamadan baska eylemlerle de ima edilebilir ornegin bir devlet baskaninin ziyareti veya ikili bir anlasmanin imzalanmasi gibi Eger zimni tanima yorumu mumkun ise bir devlet soz konusu eyleminin bir diplomatik tanima olusturmadigini aciklama geregini gorebilir ornegin ABD nin 1988 de Filistin Kurtulus Orgutu ile diyalog baslattigi zamanda oldugu gibi ABD nin siddet yoluyla toprak edinimi gibi yasa disi veya ahlak disi durumlarin taninmamasi doktrinidir Bu doktrin II Dunya Savasi ndan beri onem kazanmistir ozellikle Birlesmis Milletler de uluslararasi hukuk ile uyum saglamanin bir araci haline gelmistir ornegin 1965 te Rodezya vakasinda Bir yonetimin diplomatik taninmasinin geri alinmasi onunla kesilmesinden daha ciddi bir kinama eylemidir Yonetimlerin taninmasi Devletler baska devleri tanimanin yani sira devlet yonetimlerini de taniyabilirler Yeni bir yonetim yasa disi yollarla iktidara gelirse ornegin darbe yaparak veya iktidardaki yonetim secim hilesi ile iktidarini devam ettirirse bu durum sorunlu olabilir Eskiden devletler hem bir devletin yonetimini hem de o devletin kendisini tanidiklarini resmen ilan ederlerdi Ama diplomatik iliskilerin surdurulebilmesi icin diplomatik iliskinin yapilacagi bir yonetimin olmasi gerekse de cogu devlet artik bu usulu uygulamamaktadir ABD gibi ulkeler bir yonetimin taninmasi hakkindaki sorulara cevap verirken Tanima meselesi gundeme gelmemistir yeni yonetim ile iliskilerimizi surdurmekteyiz Taninmayan devletDunyanin bazi jeopolitik varliklari genel uluslararasi taninmadan yoksundur ama egemen devlet olarak taninmayi arzu ederler Bu varliklarin topraklari uzerinde sahip olduklari de facto kontrol derecesi farkliliklar gosterir Bu varliklari cogu kendi etnik veya milli kimligi olan ulke bolgesidir ve bir ana devletten ayrilmistir Bu varliklar genelde bagimsizligini ilan eden bolge denir Bazilari himayelerdir orijinal devletlerine zorla geri girmelerine karsi baska bir devletin askeri korumasindan yararlanirlar Bu jeopolitik varliklar koruyucu devletleri araciligiyla gayriresmi diplomatik iliskilere de girebilirler Yukarida soz konusu olan kontrol kelimesi bulunulan bir alan uzerindeki kontrol demektir hak iddia edilen bir topragin isgali degil Taninmayan ulkeler bulunduklari topraklar uzerinde ya tam kontrole sahiptirler veya Bati Sahra orneginde oldugu gibi kismi kontrole sahiptirler Birinci durumda o topraklarin resmi sahipleri yani de jure yonetimler egemen olduklarini iddia etikleri topraklar uzerinde pek az veya sifir kontrole sahiptirler ikinci durumda ise degisen derecelerde kontrole sahiptirler ve bolgede yasayan insanlara hala gerekli hizmetler sagliyor olabilirler Diger tip tanimalarDiplomatik olarak taninabilen diger unsurlar bir topragin isgal veya ilhaki veya bir ihtilaftaki taraflardan birinin Ing belligerence haklari olabilir Uluslararasi hukukta savas halinde olan taraflar muharrip olarak tanimlanir eger taraflardan biri bir egemen devlet degilse statusu ya muharrip ya da asi sayilir Muharrip haklarinin taninmasi bir devletin taninmasini gerektirmez Muharrip haklarinin taninmasina ornekler arasinda sunlar sayilabilir Birlesik Krallik in Amerikan Ic Savasi nin ilk ayinda Amerika Konfedere Devletlerini bir muharrip olarak tanimistir Bolivya Kolombiya Ekvador Peru ve Venezuela Haziran 1979 da Nikaragua ic savasinda Sandinista Ulusal Kurtulus Cephesi ni bir muharrip olarak tanimistir Fransa ve Meksika 28 Agustos 1981 de El Salvador ic savasinda FMLN yi bir muharrip olarak tanimistir Ayrica bakiniz Ing Constitutive theory of statehood Ing Declarative theory of statehood Uluslararasi Standartlar Organizasyonu ISO Taninmayan veya kismen taninmayan devletler listesi Mikro ulus Uluslararasi Iliskiler Diplomat Ad hocKaynakca See Stefan Talmon Recognition of Governments in International Law With Particular Reference to Governments in Exile Oxford Clarendon Press 1998 pages 1 4 Ornegin bakiniz The Restatement Third Foreign Relations Law of the United States American Law Insitute Publishers 1990 ISBN 0314301380 202 Recognition or Acceptance of States and 203 Recognition or Acceptance of Governments and 204 Recognition and Maintaining Diplomatic Relations Ornegin Uluslararasi Adalet Divani nda Kosova nin bagimsizlik ilani davasi icin yapilan sozlu argumanlar CR 2009 32 page 39 1 5 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ABD 1970 lerden beri yonetimleri tanima usulunden uzaklasmistir Bakiniz 1977 Digest of U S Practice in International Law 19 21 1974 Digest of U S Practice in International Law at 13 1975 Digest of U S Practice in International Law at 34 Tozun Bahcheli Barry Bartmann and Henry Srebrnik De Facto States The Quest for Sovereignty Routledge 2004 online edition4 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Edgars Dunsdorfs The Baltic Dilemma The case of the de jure recognition of incorporil 1975 ISBN 0 8315 0148 0 Gerhard von Glahn 1992 Law Among Nations An Introduction to Public International Law Macmillan ISBN 0 02 423175 4 il 2003 isbn 0 521 53183 7 Stefan Talmon Recognition of Governments in International Law With Particular Reference to Governments in Exile Clarendon Press 1998 online edition4 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gregory Weeks Almost Jeffersonian U S Recognition Policy toward Latin America Presidential Studies Quarterly Vol 31 2001 online edition4 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde