Diyet Arapça دية çoğul diyāt islam hukukunda cinayet bedensel zarar veya maddi hasar durumlarında mağdur veya m

Diyet (Arapça دية ; çoğul diyāt) İslam hukukunda, cinayet, bedensel zarar veya maddi hasar durumlarında mağdur veya mağdurun varislerine ödenen mali tazminattır. Kısasa alternatif bir cezadır. Arapçada diyah ya da diyeh olarak ifade edilen kelime kan parası anlamına gelmektedir. Diğer anlamı kefalettir.

Kısas ilkesi eski toplumlarda temelde bir şahsın veya şahsın ait olduğu kabilenin işlenen suça eş değer şekilde cezalandırılması anlamına gelmekteydi. Yani göze göz, dişe diş, kulağa kulak ve cana karşılık can. Eski toplumlarda suçun şahsiliği ilkesi bulunmadığı için suçlu yerine bir başkası, örneğin en yakın akrabası cezalandırılabilir, çoğu zaman müessir fiilin kasdi bir eylem olup olmadığı da göz ardı edilerek her can için bir can veya kan bedeli alınırdı.

Kısas İslam öncesi Arap toplumunda kabileler arasında süregiden savaşların çözümü için kullanılırdı. Kan döküldüğünde, kısas aşiret misillemesi şeklinde gerçekleşir, katil bulunamazsa yakın bir akraba öldürülebilir veya daha az onurlu bir ikame olarak kan bedeli alınırdı. Ayrıca kısas toplumsal denklik şartı üzerinden yürütülür, öldürülen kişinin kadın, erkek, köle-hür insan, seçkin ya da sıradan olması göz önüne alınarak, katilin aşiretinden öldürülene denk birisi infaz edilirdi. Örneğin köleye karşılık ancak bir köle, kadına karşılık bir kadın öldürülebilirdi.

Kısasta sosyal denklik şartı, sosyal olarak alt sınıfta bulunanların üst sınıftan birini öldürmelerinde kısasın uygulanacağı, üst sınıftan birinin alt sınıftan birini öldürmesi durumunda kısas uygulanamayacağı, ancak diyet ödenebileceği anlamına gelmektedir. Daaif, diyete benzer bir kavramın İslam öncesi Arabistan'da mevcut olduğunu ve bunun nakit yerine mal veya hayvan olarak ödendiğini belirtiyor. İslam bilgini diyeti erkek bedeli anlamında "weregeld" olarak çevirir.

Kısasta toplumsal denklik şartı ve diyet ödemesi Bakara 178'de açıkça ifade edilmiştir. Şeriata göre kasdi olmayan öldürmelerde diyet ödenmesi yapılır. Cinayet fiilinde mağdurun ailesinin bu durumu kabul etmesi durumunda geçerlidir.

Tazminat miktarları

Diyet, tazminat oranları tarihsel olarak mağdurun cinsiyetine ve dinine göre değişmiştir. Modern çağda diyet, İran, Pakistan, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin hukuk sisteminde geçerlidir. İran ve Pakistan'da diyet Müslümanlar ve gayrimüslimler için aynıdır, Suudi Arabistan'da mağdurun dinine bağlı olarak farklılık gösterir.

İslam kaynaklarında

Kuran, bir Müslümanın başka bir Müslüman'ı öldürdüğü durumlarda, Kısas ve Diyet ilkesini belirlemektedir.

"Yanlışlıkla olması dışında, bir müminin bir mümini öldürmeye hakkı olamaz. Yanlışlıkla bir mümini öldüren kimsenin mümin bir köle âzat etmesi ve ölenin ailesine teslim edilecek bir diyet vermesi gereklidir; ancak ölünün ailesi diyeti bağışlarsa o başka. Öldürülen, mümin olmakla birlikte size düşman olan bir topluluktan ise mümin bir köle âzat etmek lâzımdır. Eğer kendileriyle aranızda antlaşma bulunan bir topluluktan ise ailesine teslim edilecek bir diyet vermek ve mümin bir köleyi âzat etmek gerekir. Bunları bulamayan kimsenin Allah tarafından tövbesinin kabulü için iki ay peşpeşe oruç tutması lâzımdır. Allah her şeyi bilmektedir, hikmet sahibidir." Nisa Suresi, 92. ayet

Hadis de bundan söz eder.

"Ebu Cuhayfe şöyle demiştir: Hz. Ali'ye: "Sizin yanınızda bir kitap var mıdır?" diye sordum. O: "Hayır, ancak Allah'ın kitabı, Müslüman bir adam’a verilen kavrama kabiliyeti ve bir de şu sahifedekiler vardır" dedi. Ben: "O sahifede ne var?" diye sordum. Ali: "Diyetler, esirin serbest bırakılması vardır. Bir Müslüman bir kafire karşılık olarak öldürülmez" dedi." (Sahih Buhari, 93-39-111)

"Mugire bin Şu'be'den rivayetle: Ömer, bir kadının kürtaj (başka birinin neden olduğu) hakkında sahabelere danıştı. Mugire şunları söyledi: Peygamber, bir erkek ya da kadın kölenin (diyet olarak) verilmesi gerektiğine karar verdi. Sonra Muhammed bin Mesleme, Peygamberimizin böyle bir karar verdiğine şahitlik ettiğini ifade etti." (Sahih Buhari)

Dindarlık ve ilmiyle takdir edilen halife Ömer ibn Abdülaziz, diyete hükmetti:

"Yahya, Malik'ten benimle, Ömer bin Abdulaziz'in bir Yahudi ya da Hristiyan öldürüldüğünde diyetinin hür bir Müslüman'ın diyetinin yarısı olduğu kararını verdiğini duyduğunu söyledi."

Geleneksel İslam hukukunda

İslam hukuku, öldürme olayını bedene ve mala verilen zarar gibi ele alır ve kasıtlı öldürme (cinayet) ve kasıtsız öldürmeyi arasında ceza açısından farklılık gözetmez. Suçlu, Kısas olarak bilinen mukabele ile karşı karşıya kalır. ("Yaşam için yaşam, göz için göz, burun için burun, kulak için kulak, diş için diş ve yaralama için kısas.") Alternatif bir seçim olarak (mağdur veya varislerin onaylaması durumunda) mağdura veya mağdurun varislerine diyet ödenir veya mağdurun veya mağdurun varisleri tarafından tamamenaffedilirler. (yani diyet ödemekten de kurtulurlar)

Geleneksel şeriat anlayışına göre tüm ölüm, yaralanma ve hasar vakalarında savcı devlet değil, mağdur, mağdurun varisi veya kurbanın köle olduğu durumda köle sahibidir.

Diyet pratikte haksız fiil davasında "mahkeme dışı anlaşmaya" benzer, ancak önemli farklılıklar vardır.

Şeriat uygulamasında haksız fiil benzeri hukuki sorumluluk anlaşması maddi hasarla sınırlıdır, bedensel yaralanma ve ölüm durumlarında ise "kan parası" tazminatı bir formülle (belirli sayıda devenin değeri) sabitlenir.

Tüm şeriat mezheplerinde diyet'in değeri, mağdurun dini ve yasal statüsüne (özgür ya da köle) göre değişmektedir. Hür bir Müslüman için diyet değeri geleneksel olarak 100 devedir. Bu, 4.25 kg altın veya 29.7 ila 35.64 kg gümüşe karşılık gelen 1000 dinar veya 12000 dirheme eşit bir değerdir.

Kurbanın İslam dışı (zimmi) veya köle olması durumunda değer mezheplere göre değişmektedir.

Diyet, katil tarafından, kendi malı ile ödenir. Katilin çocuk olması gibi durumlarda ise katilin ailesi tarafından diyet ödenir.

Gayrimüslimler için kısas ve diyet

Şeriat mahkemelerinde diyet gayrimüslimler ve Müslümanlar için aynı değildir. Müslümanlar ve gayrimüslimler, kasıtsız ölüm vakalarında, mahkûmiyet sürecinde eşit görülmemektedir.

İslam'ın erken tarihinde, bir Müslüman zimmi, musta'min (kendisine can güvenliği için söz verilen yabancı) veya bir köle öldürdüğünde, Müslüman hukukçuların kısas ve diyetin uygulanabilirliği konusunda önemli anlaşmazlıkları vardı.

Hanefi mezhebinin alimlerinin çoğu, bir Müslüman bir zimmi öldürürse, kısas'ın Müslümana karşı uygulanabilir olduğuna hükmetti, ancak bu bir diyet ödeyerek önlenebilirdi. Bir olayda, Hanefi hukukçusu Ebu Yusuf başlangıçta bir Müslüman bir zimmi öldürdüğünde kısas emretti, ancak bu emri (Halife Harun el-Reşid'in baskısı altında) kurbanın aile fertlerinin gayrimüslim vergisi (cizye)ni gönüllü olarak ödediğini kanıtlama şartına bağladı ve kısası diyet ile değiştirdi.

Maliki, Şafi ve Hanbeli mezhepleri tarihsel olarak bir Müslüman (zimmi veya eman verilmiş farketmez) Müslüman olmayan bir kişi veya bir köle öldürdüğü takdirde kısası kural olarak reddediyor. Bunun yerine varisleri için bir diyet ödenecektir. Hanefi ve Maliki mezheplerinde, eğer katil yargı süreci içerisinde doğal veya diğer sebeplerden ötürü ölürse, bir katilin malından gayrimüslim bir kişiye diyet ödenmezdi . Diyet miktarları da yine mezheplere göre değişmekteydi;

Erken Hanefi ve Hanbeli ve Maliki alimleri, Müslüman ve gayrimüslim kurbanlar için ödenen diyeti eşit görürken, Maliki okulu gayrimüslimin diyet değerini Müslümanın yarısı, Şafi'i mezhebi ise üçte biri olarak değerlendirdi.Caferi mezhebi, Müslüman olmayanların değerini müslüman erkekler için öngörülen 10.000 dirheme karşılık 800 dirhem olarak görüyordu. Müslüman bir katil tarafından bir köle sahibine ödenecek tazminat değeri, köle için ödenen piyasa fiyatıdır.

Eğer kurban müste'min (yabancı gayrimüslim, izinli seyyah,) ya da bir mürted olsaydı, kurbanı öldüren Müslümanlara karşı ne kısas ne de diyet uygulanmazdı.

Ödenecek diyet için farklı mezheplerin fıkıh alimleri gayrimüslimlere farklı değerler vermektedir; Yahudi ve Hristiyanlar dışında kalanlar için Hanefi, Maliki ve Şafi'i gibi Sünni İslam'ın mezhepleri ile Şii İslam mezhepleri, müşriklerin ve ateistlerin diyetini Müslümanın on beşte biri olarak kabul etmiştir.

Müslüman ülkelerde

Modern çağda diyet, İran, Pakistan, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin hukuk sisteminde önemli bir rol oynamaktadır. Örneğin Suudi Arabistan'da Müslüman bir mağdurun mirasçılarının katilin infazı yerine Diyet'i isteme hakları vardır.

Diyet miktarı, yasal kanunun bir parçasını oluşturduğu farklı devletler tarafından farklı şekilde hesaplanmaktadır. Pakistan ve Suudi Arabistan'da, miktar hakim tarafından belirlenir. Birleşik Arap Emirlikleri'nde devlet, mağdurun ailesi veya mirasçıları ile suçlu adına müzakere eder. İran'da, mağdurun ailesi veya varisleri doğrudan suçluyla müzakere eder.

Bununla birlikte, Müslümanların ve gayrimüslimlerin diyet hakları Müslüman ülkeler arasında değişmiştir ve 20. yüzyılın sonlarında bazı ülkelerde eşit değildir ve Suudi Arabistan'daki 2010'larda eşitsiz kalmıştır.[28] Pakistan'da Müslüman vatandaşlar, gayrimüslim vatandaşlar ve yabancılar için diyet aynıdır.

İran, 2003 yılında Müslümanlar ve gayrimüslimler için diyet'i eşitlemiştir.

Somali halkının geleneksel yasası da diyeti kabul eder, ancak bunu farklı kabilelerin veya hatta aynı kabilenin bir parçası olabilecek alt gruplar veya mag arasında olmak olarak tanımlar.

Bu ülkelerin bazıları ayrıca, yasal mevzuat uyarınca, insanların yaşamları için tazminat oranları hiyerarşisini tanımlamaktadır; dini ilişki ve cinsiyet genellikle bu Kan Parası (diyet) oranları için ana modüle edici faktörlerdir.

Suudi Arabistan

Suudi Arabistan'da, bir kişi kasıtlı veya kasıtsız olarak başka birini öldürdüğünde, öngörülen diyetin şeriat mahkemesi tarafından kararlaştırılması gerekir.

Tazminat miktarı dayanır. Diyet sadece cinayet için değil, aynı zamanda doğal olmayan ölüm durumunda, örneğin bir yangın, endüstriyel veya trafik kazasında ölümde de uygulanır, sürece bunun sorumluluğu sanığın üzerine düşer. Diyetin miktarı mağdurun dinine bağlıdır.

İnsan Hakları İzleme Örgütü ve ABD'nin Din Özgürlüğü Raporu, Suudi Arabistan'ın şeriat mahkemelerinde, "Kazayla ölüm veya yaralanma tazminatının hesaplanmasının ayrımcı olduğunu belirtiyor. Bir mahkemenin Yahudi veya Hristiyan bir erkek davacı lehine bir karar vermesi halinde, davacı Müslüman bir erkeğin alacağı tazminatın sadece yüzde 50'sini alma hakkına sahiptir; diğer tüm gayri-Müslimler (Budistler, Hindular, Jainler, Sihler, Animistler, Ateistler) erkek bir Müslümanın alabileceği miktarın sadece on altıda birini almaya hak kazanır ".

Suudi hâkimler herhangi bir yerleşimde son söz alırken, 2011 itibarıyla, Suudi Arabistan'daki bir Müslüman erkeğin diyet fiyatı, kazara ölüm için 300.000 riyal (80.000 $) ve kasıtlı cinayette 400.000 riyal (106.666 $) idi. (Deve fiyatındaki artış nedeniyle fiyat o yıl artırıldı.)

Suudi Arabistan'da diyet, 2013'te bir babanın beş yaşındaki kızını taciz edip öldürdüğü, ancak annesine para ödeyerek hapisten kurtulduğu bir davada olduğu gibi tartışmalı oldu.

İran

Dört haram ayı boyunca; (), Zilhicce, Muharrem ve Recep) Arap Yarımadasında ve daha sonra İslam dünyasında savaşlar ve cinayetler geleneksel olarak caydırıldığında, diyet oranları üçte bir oranında artar.

İran'ın 1991 İslam Ceza Kanunu başlangıçta sadece Müslüman bir adam için diyeti belirtmiştir. Müslüman olmayanlar için diyet bir belirleme bulunmadığı durumlarda, İran hakimleri geleneksel Şii fıkıhına atıfta bulundular. 2003 yılında 1991 tarihli Kanunun 297. Maddesi Ayetullah Hamaney tarafından verilen fetvaya göre değiştirilmiştir. Bu, Müslümanlar ve gayrimüslimler için eşit diyetin tanınmasına neden oldu. Bununla birlikte, 2006 ABD Dışişleri Bakanlığı İran Din Özgürlüğü Raporu'na göre, kadınlar ve Bahailer 2003'teki eşitleme hükümlerinden hariç tutulmuş ve Bahai kanının "Mübah yani cezasızlıkla dökülebileceği" olarak kabul edilmiştir. 2013 İslam Ceza Kanunu (1991 kanunun yerini almıştır), 554. maddede Müslümanlar ve gayrimüslimler arasındaki eşitliği tanımaktadır. 2013 ceza kanunu, cinayet vakalarında kadın ve erkekler için diyeti eşitlenmektedir. Bununla birlikte, Muhammed H. Tavana'ya göre, erkekler ve kadınlar arasındaki diyetin bedensel zarar durumlarında eşit olup olmadığı belirsizdir; karar İran mahkemelerine bırakılmıştır.

Irak

Irak'ta, Bedevi kabileleri, kan para talep etme pratiğini sürdürüyorlar, ancak bu laik yargı sisteminin yargılamalarını zorunlu olarak ortadan kaldırmıyor.

Pakistan

Ağırlıklı olarak Sünni Müslüman olan Pakistan, 1990 yılında kısas ve diyet Yönetmeliğini tanıttı. Pakistan Ceza Kanunu'nun 229 ila 338 maddelerini değiştirdi. Yeni yönetmelik, Pakistan Yüksek Mahkemesi'nin Şeriat Temyiz Mahkemesi tarafından talep edildiği üzere, İngiliz dönemi bedensel zarar ve cinayet suç cezalarını şeriat uyumlu hükümlerle değiştirdi. Ceza Muhakemesi Kanunu da kısasu'l cinayet veya bedensel zarar için eşit mukabele cezaları yerine, öldürülen bir kişinin yasal varislerine diyeti kabul etmesi için uzlaşmaya girmesi şeklinde değiştirilmiştir.. Demokratik olarak seçilen Navaz Şerif hükûmeti, 1997 yılında, parlamento Yasası ile kısas ve diyet şeriat hükümlerini yasa olarak yürürlüğe koyarak yönetmeliğin yerini aldı. Şeriat uyumlu kısas ve diyet yasası, cinayeti topluma veya devlete karşı bir suç değil, özel bir suç haline getirdi ve böylece cinayet peşinde koşma, kovuşturma ve ceza mağdurun mirasçılarının ve vasilerinin sorumluluğu haline geldi. Pakistan Ceza Kanunu, Müslümanlar ve gayrimüslimler arasındaki ayrımları ortadan kaldırarak Hanefi, kısas ve diyet hükümlerini modernize etti.

Pakistan'ın diyet yasasından kaynaklanan tartışmalar, katillerin, diyet yasalarına göre 2016'da düzeltilen katili affetme yetkisine sahip olan kurbanın aynı aile fertleri tarafından öldürüldüğü kızların namus cinayeti davalarını içeriyor. Başka bir mesele, faillerin maruz kaldığı tek cezanın, gelirlerinin veya servetlerinin küçük bir kısmını oluşturan parasal tazminatı ödemesi olduğu, varlıklı kişilerin kasten öldürülmesi veya bedensel olarak zarar görmesidir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ name="sabah.com.tr">https://www.sabah.com.tr/sozluk/sosyoloji/kisas-nedir 7 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
^ Tribal conflict management and resolution was built upon these two principles. In primitive societies, the most usual criteria for punishment is 'a life for a life'. This was also valid for the pre-Islamic Arabs. When blood was spilled, the system of mutual revenge took place in the form of tribal retaliation ( qisas ). If the killer could not be found, a close relative could be killed as a substitute or the bloodwit (diyah) was taken as a less-honourable substitution. https://zh.booksc.eu/book/52479161/c42c5a 29 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 2 Eylül 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Şubat 2022.
^ Lahcen Daaif, "Le prix du sang (diya) au premier siècle de l’islam" dans Hypothèses 2006, (Panthéon – Sorbonne), 2007, p. 339-340
^ Aaron Spevack (2014), The Archetypal Sunni Scholar: Law, Theology, and Mysticism, SUNY Press, , p. 81
^ ^a ^b ^c Anver M. Emon (2012), Religious Pluralism and Islamic Law: Dhimmis and Others in the Empire of Law, Oxford University Press, , pp. 234-235 Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "ame1" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
^ ^a ^b ^c ^d ^e State Department of the U.S. Government (2012), SAUDI ARABIA 2012 INTERNATIONAL RELIGIOUS FREEDOM REPORT 28 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., p. 4 Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "usstdept2" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
^ ^a ^b ^c Court Uncourt. Volume IV, Issue IV. STA Law Firm Dubai. 2018. s. 13. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Temmuz 2020. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "sta" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
^ ^a ^b ^c The Application of Islamic Criminal Law in Pakistan. Brill. 2009. s. 49. ISBN . 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Temmuz 2020. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "PakistaniHanafi" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
^ ^a ^b ^c Tavana, Mohammad H (2014). Three Decades of Islamic Criminal Law Legislation in Iran: A Legislative History Analysis with Emphasis on the Amendments of the 2013 Islamic Penal Code. Electronic Journal of Islamic and Middle Eastern Law (EJIMEL), 2(9):24-38. pg. 35-6
^ ^a ^b ^c Tellenbach, Sylvia (2014). The Oxford Handbook of Criminal Law, Oxford University Press. pg. 261
^ Richard J. Terrill (2012), World Criminal Justice Systems: A Comparative Survey, Routledge, , pp. 559
^ . 6 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Tahir Wasti (2009), The Application of Islamic Criminal Law in Pakistan: Sharia in Practice, Brill Academic, , pp. 283-288
^ ^a ^b Malik (5 Nisan 2013). "Paralysis or blood money? Skewed justice in Saudi Arabia". The Guardian. 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2015. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "guardian 2014" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
^ . 5 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^{[Kur'an 4:92]}, and ^{[Kur'an 5:45]}
^ ^a ^b Rudolph Peters (2006), Crime and Punishment in Islamic Law, Cambridge University Press, , pp. 44-49, 114, 186-187
^ Eugene Cotran and Chibli Mallat (1995), Yearbook of Islamic and Middle Eastern Law - 1994, Volume 1, Kluwer Law Publishers, , pp. 275
^ ^a ^b ^c Rudolph Peters (2006), Crime and Punishment in Islamic Law, Cambridge University Press, , pp. 51 Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "rpet51" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
^ Eugene Cotran and Chibli Mallat (1995), Yearbook of Islamic and Middle Eastern Law - 1994, Volume 1, Kluwer Law Publishers, , pp. 275
^ Chibli Mallat (2007), Introduction to Middle Eastern Law, Oxford University Press, , p. 18.
^ Arsani William, An Unjust Doctrine of Civil Arbitration: Sharia Courts in Canada and England, Stanford Journal of International Relations, Spring 2010, 11(2), pp. 40-47
^ M Kar (2005), Encyclopedia of Women and Islamic Cultures: Family, Law and Politics (Ed: Suad Joseph, Afsāna Naǧmābādī), Brill, , pp. 406-407
^ ^a ^b Yohanan Friedmann (2006), Tolerance and Coercion in Islam: Interfaith Relations in the Muslim Tradition, Cambridge University Press, , pp. 42-50
^ Yohanan Friedmann (2006), Tolerance and Coercion in Islam: Interfaith Relations in the Muslim Tradition, Cambridge University Press, , pp. 42-43
^ ^a ^b Rudolph Peters and Peri Bearman (2014), The Ashgate Research Companion to Islamic Law, , pp. 169-170
^ J. Norman D. Anderson (2007), Islamic Law in Africa, Routledge, , pp. 372-373
^ ^a ^b Rudolph Peters and Peri Bearman (2014), The Ashgate Research Companion to Islamic Law, , pp. 129-130
^ "WLUML: News and Views". 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Temmuz 2020.
^ AI REPORT 1998: SAUDI ARABIA 10 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Amnesty International
^ ^a ^b Ahmed Ali (1980), Compensation in Intentional Homicide in Islamic law, Journal of Islamic and Comparative Law, Volume 9, pp. 39-54
^ J Anderson (1951), Homicide in Islamic Law, Bulletin of the School of Oriental and African Studies, Cambridge University Press, Volume 13, pp. 811-828
^ For a more detailed explanation of its role in Somali customary law, see I.M. Lewis, "Clanship and Contract in Northern Somaliland", Africa 16 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 29 (1959), pp. 274-293
^ "" Consulate General of India, Jeddah, Retrieved on September 3, 2010.
^ Human Rights Watch (2004), Migrant Communities in Saudi Arabia 10 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
^ Saudi Arabia 27 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . BUREAU OF DEMOCRACY, HUMAN RIGHTS, AND LABOR, US State Department, 2011 Report on International Religious Freedom (2011)
^ ^a ^b "Saudi Arabia triples blood money to SR300.000". Emirates 24/7 News. 11 Eylül 2011. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2015. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "s2472" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
^ Islamic Penal Code of the Islamic Republic of Iran - Book 4 - Article 299
^ "International Religious Freedom Report 2006, U.S. State Department". 17 Ekim 2008. 25 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Temmuz 2020.
^ "Blood Money and Iraqi Tribal Justice" 15 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . by Jamie Tarabay. Weekend Edition Saturday, 9 December 2006. National Public Radio
^ Pros and cons of Qisas and Diyat law 20 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Dawn, Pakistan (September 16 2013)
^ ^a ^b Stephanie Palo, A Charade of Change: Qisas and Diyat Ordinance Allows Honor Killings to Go Unpunished in Pakistan 15 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 15 U. C. Davis Journal Int'l Law & Policy, Vol. 15 (2008-2009), pp. 93-118 Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "sp1" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
^ "Honour killings': Pakistan closes loophole allowing killers to go free". 1 Şubat 2020 tarihinde kaynağından .
^ Mohammad Qadeer (2006), Pakistan - Social and Cultural Transformations in a Muslim Nation, Routledge, , p. 172

Dış bağlantılar

Felç mi kan parası mı? 15 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Suudi Arabistan'da çarpık adalet 15 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . The Guardian (5 Nisan 2013)
Al-Muwatta, Kitap 43, Maliki Fıkıh
Pakistan'da Qisas ve Diyat'ın Yeniden Ortaya Çıkışı 15 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Evan Gottessman, Columbia İnsan Hakları Hukuku Dergisi (1992)
Uygulamada İslam Hukuku: Pakistan'da Qisas ve Diyat Hukukunun Uygulanması 15 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Tahir Wasti, YB İslam ve Orta Doğu Hukuku (2007)
Diyat Formülünün Hasarların Kuantum için Modern Yorumu: Cinayet ve Kişisel Yaralanmalar Örneği 4 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., SZ İsmail, Üç Aylık Arap Hukuku, Cilt 26, Sayı 3, s. 361-379
Kan döküldüğünde: İran Ceza Muhakemesinde Toplumsal Cinsiyet, Onur ve Tazminat, Arzoo Osanloo (2012), Siyasi ve Yasal Antropoloji Dergisi, 35 (2), s. 308-326.
Suudi Arabistan'da Ölüm Cezası - Diya ve Qisas 17 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Uluslararası Af Örgütü (2008)
Kuzey Nijerya'da İslam Ceza Hukukunun Yeniden Kurulması 17 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., R. Peters, Avrupa Komisyonu adına yapılan çalışma, Nijerya (2001)

[1] ="sabah.com.tr">https://www.sabah.com.tr/sozluk/sosyoloji/kisas-nedir 7 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

[2] Tribal conflict management and resolution was built upon these two principles. In primitive societies, the most usual criteria for punishment is 'a life for a life'. This was also valid for the pre-Islamic Arabs. When blood was spilled, the system of mutual revenge took place in the form of tribal retaliation ( qisas ). If the killer could not be found, a close relative could be killed as a substitute or the bloodwit (diyah) was taken as a less-honourable substitution. https://zh.booksc.eu/book/52479161/c42c5a 29 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

[3] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 2 Eylül 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Şubat 2022.

[4] Lahcen Daaif, "Le prix du sang (diya) au premier siècle de l’islam" dans Hypothèses 2006, (Panthéon – Sorbonne), 2007, p. 339-340

[5] Aaron Spevack (2014), The Archetypal Sunni Scholar: Law, Theology, and Mysticism, SUNY Press, , p. 81

[ame1-6] Anver M. Emon (2012), Religious Pluralism and Islamic Law: Dhimmis and Others in the Empire of Law, Oxford University Press, , pp. 234-235 Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "ame1" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )

[usstdept2-7] State Department of the U.S. Government (2012), SAUDI ARABIA 2012 INTERNATIONAL RELIGIOUS FREEDOM REPORT 28 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., p. 4 Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "usstdept2" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )

[sta-8] Court Uncourt. Volume IV, Issue IV. STA Law Firm Dubai. 2018. s. 13. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Temmuz 2020. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "sta" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )

[PakistaniHanafi-9] The Application of Islamic Criminal Law in Pakistan. Brill. 2009. s. 49. ISBN . 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Temmuz 2020. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "PakistaniHanafi" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )

[Tavana35-10] Tavana, Mohammad H (2014). Three Decades of Islamic Criminal Law Legislation in Iran: A Legislative History Analysis with Emphasis on the Amendments of the 2013 Islamic Penal Code. Electronic Journal of Islamic and Middle Eastern Law (EJIMEL), 2(9):24-38. pg. 35-6

[Tellenbach261-11] Tellenbach, Sylvia (2014). The Oxford Handbook of Criminal Law, Oxford University Press. pg. 261

[12] Richard J. Terrill (2012), World Criminal Justice Systems: A Comparative Survey, Routledge, , pp. 559

[13] . 6 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[14] Tahir Wasti (2009), The Application of Islamic Criminal Law in Pakistan: Sharia in Practice, Brill Academic, , pp. 283-288

[guardian_2014-15] Malik (5 Nisan 2013). "Paralysis or blood money? Skewed justice in Saudi Arabia". The Guardian. 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2015. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "guardian 2014" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )

[16] . 5 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[17] {[Kur'an 4:92]}, and ^{[Kur'an 5:45]}

[rpmulti-18] Rudolph Peters (2006), Crime and Punishment in Islamic Law, Cambridge University Press, , pp. 44-49, 114, 186-187

[19] Eugene Cotran and Chibli Mallat (1995), Yearbook of Islamic and Middle Eastern Law - 1994, Volume 1, Kluwer Law Publishers, , pp. 275

[rpet51-20] Rudolph Peters (2006), Crime and Punishment in Islamic Law, Cambridge University Press, , pp. 51 Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "rpet51" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )

[21] Eugene Cotran and Chibli Mallat (1995), Yearbook of Islamic and Middle Eastern Law - 1994, Volume 1, Kluwer Law Publishers, , pp. 275

[22] Chibli Mallat (2007), Introduction to Middle Eastern Law, Oxford University Press, , p. 18.

[23] Arsani William, An Unjust Doctrine of Civil Arbitration: Sharia Courts in Canada and England, Stanford Journal of International Relations, Spring 2010, 11(2), pp. 40-47

[24] M Kar (2005), Encyclopedia of Women and Islamic Cultures: Family, Law and Politics (Ed: Suad Joseph, Afsāna Naǧmābādī), Brill, , pp. 406-407

[yf1-25] Yohanan Friedmann (2006), Tolerance and Coercion in Islam: Interfaith Relations in the Muslim Tradition, Cambridge University Press, , pp. 42-50

[26] Yohanan Friedmann (2006), Tolerance and Coercion in Islam: Interfaith Relations in the Muslim Tradition, Cambridge University Press, , pp. 42-43

[rppb2-27] Rudolph Peters and Peri Bearman (2014), The Ashgate Research Companion to Islamic Law, , pp. 169-170

[28] J. Norman D. Anderson (2007), Islamic Law in Africa, Routledge, , pp. 372-373

[rppb1-29] Rudolph Peters and Peri Bearman (2014), The Ashgate Research Companion to Islamic Law, , pp. 129-130

[30] "WLUML: News and Views". 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Temmuz 2020.

[31] AI REPORT 1998: SAUDI ARABIA 10 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Amnesty International

[Ahmed_Ali_1980_pp._39-54-32] Ahmed Ali (1980), Compensation in Intentional Homicide in Islamic law, Journal of Islamic and Comparative Law, Volume 9, pp. 39-54

[33] J Anderson (1951), Homicide in Islamic Law, Bulletin of the School of Oriental and African Studies, Cambridge University Press, Volume 13, pp. 811-828

[34] For a more detailed explanation of its role in Somali customary law, see I.M. Lewis, "Clanship and Contract in Northern Somaliland", Africa 16 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 29 (1959), pp. 274-293

[cgijedda-35] "" Consulate General of India, Jeddah, Retrieved on September 3, 2010.

[hrw-36] Human Rights Watch (2004), Migrant Communities in Saudi Arabia 10 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

[37] Saudi Arabia 27 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . BUREAU OF DEMOCRACY, HUMAN RIGHTS, AND LABOR, US State Department, 2011 Report on International Religious Freedom (2011)

[s2472-38] "Saudi Arabia triples blood money to SR300.000". Emirates 24/7 News. 11 Eylül 2011. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2015. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "s2472" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )

[39] Islamic Penal Code of the Islamic Republic of Iran - Book 4 - Article 299

[USSD-40] "International Religious Freedom Report 2006, U.S. State Department". 17 Ekim 2008. 25 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Temmuz 2020.

[41] "Blood Money and Iraqi Tribal Justice" 15 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . by Jamie Tarabay. Weekend Edition Saturday, 9 December 2006. National Public Radio

[dawn-42] Pros and cons of Qisas and Diyat law 20 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Dawn, Pakistan (September 16 2013)

[sp1-43] Stephanie Palo, A Charade of Change: Qisas and Diyat Ordinance Allows Honor Killings to Go Unpunished in Pakistan 15 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 15 U. C. Davis Journal Int'l Law & Policy, Vol. 15 (2008-2009), pp. 93-118 Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "sp1" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )

[44] "Honour killings': Pakistan closes loophole allowing killers to go free". 1 Şubat 2020 tarihinde kaynağından .

[45] Mohammad Qadeer (2006), Pakistan - Social and Cultural Transformations in a Muslim Nation, Routledge, , p. 172