Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Doğu Anadolu Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Anadolu topraklarındaki konumunda doğuda yer alması nedeniyle Birinci Coğrafya Kongresi tarafından 1941 yılında böyle isimlendirilmiştir. Ülkenin, nüfus yoğunluğu ve nüfusu en az olan bölgesidir. Bunda bölgenin yüzölçümünün büyük olması başlıca etkilerindendir.
| Doğu Anadolu Bölgesi | |
|---|---|
Türkiye'nin coğrafi bölgesi | |
 | |
| Ülke | Türkiye |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 165,436 km² |
| Nüfus | |
| • Toplam | 6,513,106 |
| • Yoğunluk | 39/km² |
Doğu Anadolu Bölgesinin yüzölçümü 164.000 km²'dir. Yüzölçümü bakımından Türkiye topraklarının %21′ini kaplar. 2021 yılındaki nüfus sayımına göre bölgenin nüfusu 6.513.106 kişidir. Nüfus bakımından en büyük il Van, yüzölçümü bakımından en büyük il Erzurum'dur. Başlıca geçim kaynakları hayvancılık ve tarımcılıktır.
Doğu Anadolu Bölgesi'nde dört bölüm vardır:
Coğrafya
Ovalar
- Birinci çöküntü kuşağını; Ardahan, Göle ve Çıldır Gölü
- İkinci çöküntü kuşağını; Erzurum, Erzincan, Pasinler, Horasan ve Iğdır ovaları
- Üçüncü çöküntü kuşağını ise; Malatya, Elazığ, Bingöl, Muş ve Van Gölü çanakları ve bunlar içerisinde yer alan ovalar oluşturur.
Göller ve nehirler
Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan Aras ve Kura nehirleri sularını Türkiye toprakları dışarısında Hazar Denizi'ne dökerler. Fırat, Dicle ve Zap nehirleri ise sularını yine Türkiye dışarısında Basra Körfezi'ne dökerler.
Bölge akarsularının rejimi düzensizdir. Bunun nedeni; yağış rejiminin düzensizliği ve kış yağışlarının kar şeklinde düşmesidir. Kışın yağan karlar erimeden uzun süre yerde kaldığı için akarsuların debileri azalmaktadır. İlkbahar ve yaz aylarında eriyen karlar akarsuların debilerinin yükselmesine ve coşkun bir şekilde akmasına yol açar. Öte yandan bölge akarsularının hidroelektrik enerji potansiyeli yüksektir. Bunun nedeni, yükselti ve eğimlerinin fazla olmasıdır.
Bölgedeki fay hatları üzerinde göller oluşmuştur. Türkiye'nin en büyük gölü olan Van Gölü başta olmak üzere Çıldır, Nazik, Erçek, Hazar, Balık Gölü ve Bulanık gölleri bölge sınırları içerisinde yer alır.
İklim ve bitki örtüsü
Bölgedeki iklim karasal iklimdir. Sadece iki ilde, Elâzığ ve Malatya illerinde bozkır bitki örtüsü görülür. Van Gölü'nün etkisi sayesinde Bitlis ve Van illerinin Van Gölüne kıyısı olan ilçeleri (Tatvan, Ahlat, Adilcevaz, Erciş, Muradiye, Tuşba, İpekyolu, Edremit, Gevaş) ılıman bir iklime sahiptir. Erzurum ili kışları soğuk olmasına rağmen yazları yeşil bitki örtüsüne sahiptir.
İller
Doğu Anadolu'da 14 tane il vardır. En çok nüfusa sahip il Van'dır.
Demografi
Doğu Anadolu Bölgesi, Türkiye'nin nüfus yoğunluğu en az olan bölgesidir. Bunda bölgenin yüzölçümünün büyük olması başlıca etkendir. 2021 yılındaki nüfus sayımına göre bölgenin nüfusu 6 milyon 513 bin 106 kişi civarındadır. Türkiye'deki coğrafi bölgeler arasında nüfus miktarı ve yoğunluğu yönünden önemli farklar bulunmaktadır. Bu farkların oluşmasında fiziki faktörler (iklim özellikleri, yer şekilleri, toprak özellikleri) ve beşeri faktörler (sanayileşme, tarım, yeraltı kaynakları, turizm, ulaşım) önemli rol oynarlar.
Diğer bölgelere göçün fazla yaşandığı bölge olan Doğu Anadolu Bölgesi'nde kırsal nüfus, kent nüfusundan fazladır.
Etnik yapı
Doğu Anadolu Bölgesi etnik açıdan çeşitlilik göstermektedir. KONDA'nın 2010'da yürüttüğü bir araştırmaya göre Ortadoğu ve Kuzeydoğu Anadolu olmak üzere ikiye ayrılmış bölgede, Doğu Anadolu Bölgesi'nin güney kısmını oluşturan Ortadoğu kısmında Kürtlerin nüfusun %79.1'ini oluşturduğu, Kuzeydoğu kısmında ise Türklerin baskın olduğu, ancak %32'lik önemli bir Kürt azınlığa sahip olduğu bulunmuştur.[]
Sanayi
Bölgenin sanayi anlamında en gelişmiş illeri: Elazığ, Malatya ve Erzurum'dur.
Sanayi kuruluşları yetersiz olan Doğu Anadolu Bölgesi halkı geçimini, başta hayvancılık olmak üzere tarımdan sağlar. Bölgenin hayvancılığa çok elverişli olan Erzurum-Kars Bölümü’nde yüksek nitelikli sığırlar yetiştirilir. Çok sayıda küçükbaş hayvan besleyen göçer aşiretler yazın sürülerini bölgenin öteki kesimlerindeki yüksek yaylalarda otlatır.
Bitkisel üretime elverişli alanlar, bölge yüzölçümünün ancak %10'unu kaplar. Bu alanın büyük bölümünde tahıl ekimi yapılır. Tahıldan başka baklagiller, şeker pancarı, meyve, sebze, pamuk ve az miktarda da tütün yetiştirilir. Pamuk yetiştirilen kuytu Iğdır, Malatya ve Elâzığ ovalarının yanı sıra Erzincan Ovası ile Van Gölü çevresinde meyve bahçeleri çok yer tutar.
Yalnızca büyük kentler çevresinde kurulan sanayilerin başlıcaları pamuklu dokuma, iplik, şeker, süttozu, un, peynir, yem, sigara ve çimento fabrikaları ile et kombinalarıdır.
Yeraltı kaynakları bakımından oldukça zengin sayılan Doğu Anadolu Bölgesi'nde; Afşin ve Elbistan'da linyit, Hekimhan ve Divriği yörelerinde demir, Alacakaya yöresinde krom, Maden yöresinde bakır, Keban ve Baskil yöresinde de gümüşlü kurşun Erzurum-Aşkale'de Bor madeni yatakları bulunmaktadır. Keban ve Karakaya hidroelektrik, Afşin-Elbistan A Termik Santrali ve Afşin-Elbistan B Termik Santrali bölgenin başlıca enerji üretim kuruluşlarıdır.
Tarımsal alanları kısıtlı, sanayi işyerleri yetersiz olan bölge halkının artan nüfusu içinde işsiz kalan kesimi, ülkenin ekonomi olanakları daha gelişmiş olan yörelerine göç etmek zorunda kalmaktadır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Türkiye'nin Nüfus Haritası". icisleri.gov.tr. 26 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Aralık 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ocak 2014.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021.
- ^ (PDF). Mayıs 2011. 9 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dogu Anadolu Bolgesi Turkiye nin yedi cografi bolgesinden biridir Anadolu topraklarindaki konumunda doguda yer almasi nedeniyle Birinci Cografya Kongresi tarafindan 1941 yilinda boyle isimlendirilmistir Ulkenin nufus yogunlugu ve nufusu en az olan bolgesidir Bunda bolgenin yuzolcumunun buyuk olmasi baslica etkilerindendir Dogu Anadolu BolgesiTurkiye nin cografi bolgesiUlkeTurkiyeYuzolcumu Toplam165 436 km Nufus Toplam6 513 106 Yogunluk39 km Dogu Anadolu Bolgesinin yuzolcumu 164 000 km dir Yuzolcumu bakimindan Turkiye topraklarinin 21 ini kaplar 2021 yilindaki nufus sayimina gore bolgenin nufusu 6 513 106 kisidir Nufus bakimindan en buyuk il Van yuzolcumu bakimindan en buyuk il Erzurum dur Baslica gecim kaynaklari hayvancilik ve tarimciliktir Dogu Anadolu Bolgesinin NASA uydulari tarafindan kisin cekilmis bir goruntusu 20 Ocak 2004 Dogu Anadolu Bolgesi nde dort bolum vardir Erzurum Kars Bolumu Yukari Firat Bolumu Yukari Murat Van Bolumu Hakkari BolumuCografyaOvalar Birinci cokuntu kusagini Ardahan Gole ve Cildir Golu Ikinci cokuntu kusagini Erzurum Erzincan Pasinler Horasan ve Igdir ovalari Ucuncu cokuntu kusagini ise Malatya Elazig Bingol Mus ve Van Golu canaklari ve bunlar icerisinde yer alan ovalar olusturur Goller ve nehirler Dogu Anadolu Bolgesi nde yer alan Aras ve Kura nehirleri sularini Turkiye topraklari disarisinda Hazar Denizi ne dokerler Firat Dicle ve Zap nehirleri ise sularini yine Turkiye disarisinda Basra Korfezi ne dokerler Bolge akarsularinin rejimi duzensizdir Bunun nedeni yagis rejiminin duzensizligi ve kis yagislarinin kar seklinde dusmesidir Kisin yagan karlar erimeden uzun sure yerde kaldigi icin akarsularin debileri azalmaktadir Ilkbahar ve yaz aylarinda eriyen karlar akarsularin debilerinin yukselmesine ve coskun bir sekilde akmasina yol acar Ote yandan bolge akarsularinin hidroelektrik enerji potansiyeli yuksektir Bunun nedeni yukselti ve egimlerinin fazla olmasidir Bolgedeki fay hatlari uzerinde goller olusmustur Turkiye nin en buyuk golu olan Van Golu basta olmak uzere Cildir Nazik Ercek Hazar Balik Golu ve Bulanik golleri bolge sinirlari icerisinde yer alir Iklim ve bitki ortusu Bolgedeki iklim karasal iklimdir Sadece iki ilde Elazig ve Malatya illerinde bozkir bitki ortusu gorulur Van Golu nun etkisi sayesinde Bitlis ve Van illerinin Van Golune kiyisi olan ilceleri Tatvan Ahlat Adilcevaz Ercis Muradiye Tusba Ipekyolu Edremit Gevas iliman bir iklime sahiptir Erzurum ili kislari soguk olmasina ragmen yazlari yesil bitki ortusune sahiptir IllerDogu Anadolu da yer alan iller Dogu Anadolu da 14 tane il vardir En cok nufusa sahip il Van dir Agri Ardahan Bitlis Bingol Elazig Erzincan Erzurum Hakkari Igdir Kars Malatya Mus Tunceli Van Kahramanmaras in Afsin Elbistan ve Nurhak ilceleri Diyarbakir in Cungus ilcesi Sivas in Gurun ve Divrigi ilceleri Adiyaman in Celikhan ve Sincik ilceleri Kayseri nin Sariz ilcesiDemografiDogu Anadolu Bolgesi Turkiye nin nufus yogunlugu en az olan bolgesidir Bunda bolgenin yuzolcumunun buyuk olmasi baslica etkendir 2021 yilindaki nufus sayimina gore bolgenin nufusu 6 milyon 513 bin 106 kisi civarindadir Turkiye deki cografi bolgeler arasinda nufus miktari ve yogunlugu yonunden onemli farklar bulunmaktadir Bu farklarin olusmasinda fiziki faktorler iklim ozellikleri yer sekilleri toprak ozellikleri ve beseri faktorler sanayilesme tarim yeralti kaynaklari turizm ulasim onemli rol oynarlar Diger bolgelere gocun fazla yasandigi bolge olan Dogu Anadolu Bolgesi nde kirsal nufus kent nufusundan fazladir Etnik yapi Dogu Anadolu Bolgesi etnik acidan cesitlilik gostermektedir KONDA nin 2010 da yuruttugu bir arastirmaya gore Ortadogu ve Kuzeydogu Anadolu olmak uzere ikiye ayrilmis bolgede Dogu Anadolu Bolgesi nin guney kismini olusturan Ortadogu kisminda Kurtlerin nufusun 79 1 ini olusturdugu Kuzeydogu kisminda ise Turklerin baskin oldugu ancak 32 lik onemli bir Kurt azinliga sahip oldugu bulunmustur guncellenmeli SanayiBolgenin sanayi anlaminda en gelismis illeri Elazig Malatya ve Erzurum dur Sanayi kuruluslari yetersiz olan Dogu Anadolu Bolgesi halki gecimini basta hayvancilik olmak uzere tarimdan saglar Bolgenin hayvanciliga cok elverisli olan Erzurum Kars Bolumu nde yuksek nitelikli sigirlar yetistirilir Cok sayida kucukbas hayvan besleyen gocer asiretler yazin surulerini bolgenin oteki kesimlerindeki yuksek yaylalarda otlatir Bitkisel uretime elverisli alanlar bolge yuzolcumunun ancak 10 unu kaplar Bu alanin buyuk bolumunde tahil ekimi yapilir Tahildan baska baklagiller seker pancari meyve sebze pamuk ve az miktarda da tutun yetistirilir Pamuk yetistirilen kuytu Igdir Malatya ve Elazig ovalarinin yani sira Erzincan Ovasi ile Van Golu cevresinde meyve bahceleri cok yer tutar Yalnizca buyuk kentler cevresinde kurulan sanayilerin baslicalari pamuklu dokuma iplik seker suttozu un peynir yem sigara ve cimento fabrikalari ile et kombinalaridir Yeralti kaynaklari bakimindan oldukca zengin sayilan Dogu Anadolu Bolgesi nde Afsin ve Elbistan da linyit Hekimhan ve Divrigi yorelerinde demir Alacakaya yoresinde krom Maden yoresinde bakir Keban ve Baskil yoresinde de gumuslu kursun Erzurum Askale de Bor madeni yataklari bulunmaktadir Keban ve Karakaya hidroelektrik Afsin Elbistan A Termik Santrali ve Afsin Elbistan B Termik Santrali bolgenin baslica enerji uretim kuruluslaridir Tarimsal alanlari kisitli sanayi isyerleri yetersiz olan bolge halkinin artan nufusu icinde issiz kalan kesimi ulkenin ekonomi olanaklari daha gelismis olan yorelerine goc etmek zorunda kalmaktadir Ayrica bakinizTurkiye nin cografi bolgeleriKaynakca Turkiye nin Nufus Haritasi icisleri gov tr 26 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Aralik 2023 Arsivlenmis kopya 3 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Ocak 2014 Arsivlenmis kopya 6 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mayis 2021 PDF Mayis 2011 9 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2021