Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Temmuz 2023) () |
Ebced (Arapça: ابجد), İslamiyet'in kabulünden ve Arabistan'da Hint rakamları kullanılmaya başlanmadan önce hesap yapabilmek için harflerin rakam olarak kullanıldığı bir sayı sistemidir. Çağdaş ondalık sayı sistemi olan Hint sayıları çıktıktan sonra hesap yapmak için uygun olmayan ebced terk edilmiştir. Ebced rakamları kullanılarak ebced hesabı yapılabilir.
Ebced, geleneksel Arap alfabesinin eski sıralanışından (elif, ba, cim, dal) ilk dört harfinin okunuşlarıyla (E-B-Ce-D) türetilmiş bir sözcüktür. Ebced hesabı ise Ebced rakamları denilen alfabetik bir sayı sistemini kullanarak, kelime, cümlecik veya cümlelerin sayısal değerini hesaplama ve bunlardan anlamlar çıkartma işlemidir. Teori incelenen kelime, cümlecik veya metinde bir şekilde gizli şifreleme bulunduğu varsayımına dayanır.
Semitik alfabelerde olduğu gibi Arap alfabesiyle yazılan bir yazıda da harflerin sayısal değerleri ile bir şifreleme (cifr) yapılmış olabilirdi ve gelecekte hâdiselerin vukuu zamanının tespiti (Kehanet) için harflerin sayısal değerleri kullanılarak bu kehanetlerin sırrı gizemi açılabilirdi. Bir cümle veya cümleciğin Ebced değeri ("cümle hesabı") varsayılan bu gizem'in anahtarı olurdu.
Çıkış ve tarihçe
Bilinen bütün ebcedler semitik alfabelere aittirler ve onların da Mısır hiyerogliflerine dayandığı sanılan protosemitik harflerden türediğine inanılmaktadır. Ebcedde ilk yaygın kullanım fenike ebcedi ile olmuştur. Arap ebcedinin İbrani ve Aramî alfabesinden alındığına şüphe yoktur. Ebced'in ilk çıkışının Mısır hyeroglif rakamları ile bağlantılı olabileceği düşünülmektedir.
| Değer | 1 | 10 | 100 | 1.000 | 10.000 | 100.000 | 1.000.000- veya sonsuz | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hiyeroglifler |
|
|
|
|
|
veya
|
|
Ebced zaman içinde değişimlere uğramış ve geliştirilmiştir. Bu gelişim alfabelerin gelişimi ve düzeni ile bağlantılı değişikliklerdir. Örneğin Arap alfabesi zaman içerisinde gelişerek noktalı ve sesli harflerin alfabeye ilave edilmesi ile ebced de buna paralel değişikliklere uğramıştır.
Ebced hesabını akılda tutmak için bir anlamı olmayan ve Arap alfabesindeki harflerin eski dizilişini hatırlatıcı olarak kullanılan kelimelerden bir cümle oluşturulmuştur: bu 'ebced', 'havvez', 'huttî, 'kelemen', 'sa'fes', 'karaşet', 'sehhaz', 'dazıg' cümlesidir.
Bu kelimelerle ilgili spekülasyonlara göre kelimelerden altısı Medyen hükümdarlarından altı kişinin adı yahut altı şeytanın veyahut haftanın günlerinin ismi olmalıydı. Arap nahivcilerinden "Müberred" ve "Seyrafi" bu yorumlarım hurâfe olduğunu, ebcedi oluşturan kelimelerin ecnebi olduğunu söylemişlerdir. Sonraları bu kelimeler muska, vefk gibi şeylerde kullanılmış ve her birine rakamsal bir değer verilmiştir.
İbraniler ve diğer dillerde uygulamalar
Semitik alfabelerde başlamış olduğu gözüken harflere sayısal değerler atfetme işi İbrani ve Yunan alfabelerinde de görülmektedir. Abced gadolda bazı harfler ve rakamsal değerleri:
| Desimal sistem | İbrani | Harf |
|---|---|---|
| 1 | Alef | İbranice: א |
| 2 | Bet | İbranice: ב |
| 3 | Gimel | İbranice: ג |
| 4 | Dalet | İbranice: ד |
| 5 | He | İbranice: ה |
| 6 | Vav | İbranice: ו |
| 7 | Zayin | İbranice: ז |
| 8 | Het | İbranice: ח |
| 9 | Tet | İbranice: ט |
| Desimal sistem | İbrani | Harf |
|---|---|---|
| 10 | Yud | İbranice: י |
| 20 | Kaf | İbranice: כ |
| 30 | Lamed | İbranice: ל |
| 40 | Mem | İbranice: מ |
| 50 | Nun | İbranice: נ |
| 60 | Sameh | İbranice: ס |
| 70 | Ayin | İbranice: ע |
| 80 | Pe | İbranice: פ |
| 90 | Tsadik | İbranice: צ |
Kabala sisteminde Gematria denen (İbranicesi: גמטריה, gemaṭriya) sayısal bir düzenek mevcuttur. Burada rakamsal değeri 400'e kadar ebced numaraları ile aynıdır. Günümüzde hala madde numaralamada ve haftanın ilk 6 gününü temsil için kullanılmaktadır.
Fenike alfabesinden uyarlanmış olan ve isimlendirme ve sırasını bu alfabeye göre şekillendirmiş olan Yunan alfabesinde de denilen (İngilizcesi isopsephy) harflerden faydalanan sayısal bir sistem mevcuttur. Bu sistemde harflerin karşılık geldiği rakamsal değerler 90 sonrasında ebced değerlerinden farklılaşır. Bunun sebebi Yunan dilinde ṣād (ص) harfine denk gelen bir sesin olmamasıdır.
Arap Ebcedinde harflerin sayısal değerleri
Ebced hesabında harflerin sayısal değerleri Arap alfabesindeki sıraya göre değil, İbranice ve Süryanice'deki sıralamaya göredir. Arap alfabesinde harflerin bugünkü sıralanışı daha sonra benzer harflere eklenen noktalar ve bu benzer harflerin yan yana yazılmasıyla oluşmuştur. Ebcede göre harflerin sırası ve değerleri söyledir:
| elif ا | 1 | Ha ح | 8 | sin س | 60 | te ت | 400 |
| be ب | 2 | Tı ط | 9 | 'ayn ع | 70 | peltek se ث | 500 |
| cim ج | 3 | yâ ي | 10 | fe ف | 80 | Hı خ | 600 |
| dal د | 4 | kef ك | 20 | Sad ص | 90 | zel ذ | 700 |
| he ه | 5 | lâm ل | 30 | kaf ق | 100 | Dad ض | 800 |
| vav و | 6 | mim م | 40 | ra ر | 200 | Zı ظ | 900 |
| ze ز | 7 | nun ن | 50 | şın ش | 300 | ğayn غ | 1000 |
Arapçada kullanılmayan ve özellikle Farsçadan alınıp Osmanlıcada kullanılan pe, çim, je, gaf harfleri sırasıyla be, cim, ze ve kef eşit sayılır.
Uygulamalar
Bazı yazarlar kitaplarının içindekiler bölümünde veya akrostiş gibi şiir içine tarihleri gizlemek gibi denemeler yapmışlardır. Kullanıldığı yerler kısaca şöyle sıralanabilir:
- Günlük kullanım
- Özel notlar ve ticarî ilişkilerde kullanılmıştır. Meselâ: 100 akçe alacağı olan birisi alacaklı olduğu kişiye bir kâğıt üzerinde bir kaf harfi yazıp gönderince hem alacağını istemiş, hem de konuyu aracıdan saklamış oluyordu.
- Çocuk isimleri
- Doğum tarihinin bir kelime veya bir, iki isimle belirlenmesidir. Hangi isimler çocuğun doğduğu seneyi ebced hesabıyla verirse, o isimlerden biri çocuğa verilmiştir. Meselâ: H. 1311′de doğan çocuğa “Mahmud Bahtiyar”, “Süleyman Hurşid”, “Yusuf Mazhari’, “Ömer Rıza” ve “Recep Servet” gibi isimlerden biri verilebilir. Çünkü bunların her biri 1311 etmektedir.
- Kitap ve Makalelerde
- Eskiden kitapların önsöz, giriş, takdim sayfaları ile numara almayan sayfalar hep ebced alfabesine göre numaralandırılmıştır. Kitapların ay ve sene kayıtları, yazı bölümleri ve madde başlıkları hep ebced düzenine göre tanzim edilmiştir.
Devlet kayıtlarında: Devlet arşivlerinde yer alan birçok resmî belge, tutanak, fezleke ve mazbatalar, vak’anüvist kayıtları, vakıf kayıtları ile sayım ve döküm hesapları bu hesaba göre tanzim edilmiştir.
- Eski ilim kitaplarında
- Fizik, matematik, geometri ve astronomide Sa’fas” kelimesinin harfleri sıkça kullanılmıştır. Astronomide büyük rakamlar “ğayn” harfinin birkaç tekrarı ile ifade edilmiştir. Musikide sesler ve perdeler ebced alfabe düzeninden istifade edilerek oluşturulan bir “ebced notası” ile belirlenmiştir.
Mimarlıkta: Mimar Sinan’ın eserlerinde, boyutların modüler düzeninde çok sık kullanılmıştır. Örneğin Süleymaniye’de zeminden kubbe üzengi seviyesi 45, kubbe alemi 66 arşın yüksekliktedir. Yine Selimiye’de de kubbeyi taşıyan 8 ayağın merkezlerinden geçen dairenin çapı 45 arşındır. Kubbe kenarı zeminden 45, minare alemi buradan itibaren 66 arşındır. Süleymaniye ve Selimiye’nin görünen silüetleri 92 arşındır ki, bu da “Muhammed” kelimesinin ebced karşılığıdır.
- Tasavvuf ve sembolizmde
- Ebced hesabının tasavvuf ve din ilimlerinde kullanıldığına şahit olmaktayız. Özellikle “Kelime-i Tevhid” veya “”dan bir ismin kaç kere zikir edileceği ebced tablosuna göre tayin edilir. Kur’an tefsirlerinde ve hatta Kadir gecesinin tayininde de ebcedin kullanıldığını bilmekteyiz. Ebced’e göre “Âdem’ 45, “Allah” lafzı da 66 etmektedir. Ebced, cifr (şifrecilik), gizemcilik genellikle din bilginleri tarafından bazı Kur’an ayetlerine aykırı bulunarak reddedilir ve sapkınlık olarak görülür.
Sembolizmde: İki veya daha fazla kelimenin sayı değerlerinin aynı olmasından istifadeyle birini söylemekle diğeri kastedilmiş kabul edilerek halk arasında kullanılagelmiştir. Meselâ: “Muhammed” kelimesi 92′dir. “Aman’ kelimesi de 92′dir. “Mevlevî” kelimesi de 92′ ettiğinden bu kavramlar arasında bir alaka kurulmuştur. Ör;
Aman lafzı senin ism-i şerîfinle müsavidir
Anınçin aşıkın zikri amandır ya Resulullah
İlim, amel, sa’y kelimelerinin, hilâl, lâle ve Allah sayı değerlerinin aynı olması anlamlı bulunur.
- "Tarih düşürme sanatı"
- Ebced'in en fazla kullanıldığı yerlerden biridir. Divan edebiyatında veya mezar taşı gibi kitabe yazımlarında ustalıklı bir kelime veya mısra ile olayın tarihi işlenmiş olurdu.
- Kehanet ve gizemlerde
- Tarih düşürme yöntemi ile yazıldığına inanılan bir metin üzerinden gelecek olaylarla ilgili kehanette bulunulur. Kur'an ve hadislerden yapılan çıkarımlarla geçmiş ve gelecek olaylara ait tahminler yapılmıştır. İstanbul'un Fethinin “beldetun tayyibetun…” cümlesinden, kıyametin tarihinin bir hadis metninden çıkartılması gibi. Ebced hesabı ayrıca cifr, , astroloji, define aramada gibi gizemli uygulamalar içinde kullanılmıştır.
Eleştiriler
Ebced'in bir takım amacını aşan uygulamaları eleştiri konusu olmuştur. Örneğin ilgili metnin böyle bir şifre veya gizem barındırdığı varsayımından hareketle dini metinlerden bir takım yeni anlam ve işaretler çıkartılması bunlardan birisidir. Bir diğer eleştiri konusu metnin yazıldığı tarihte kullanılmayan bir takvim sistemi kullanılarak şiir, dini metin vb. üzerinden bir takım tarih kehanetleri yapılmasıdır. Örneğin Hicri takvimin Ömer zamanında, Rumi takvim'in ise Osmanlılar zamanında oluşturulmasına rağmen birtakım ayet ve hadisler üzerinde bu takvim sistemlerine göre hesap yapılabilmekte ve bu kaynaklara yeni anlamlar yüklenebilmektedir.
Kaynakça
- ^ . TDV İslâm Ansiklopedisi. 20 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
İsmail Yakıt, Türk-lslam Kültüründe Ebced Hesab ve Tarih Düşürme, ötüken Ist. 1992.
Dış okumalar
- Overview of the abjad numerological system14 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Sufi numerology site 21 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Numerical Value of an Arabic Text as per "Abjad" Calculation - www.alavibohra.org5 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Ebced, İlm-i Cifr ve Remil 16 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- [http://www.suleyman-ates.com/index.php?option=com_content&view=article&id=10&Itemid=41 Prof.Dr. Süleyman Ateş Cifr ve Ebced
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Ebced hesabi haber gazete kitap akademik JSTOR Temmuz 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Ebced Arapca ابجد Islamiyet in kabulunden ve Arabistan da Hint rakamlari kullanilmaya baslanmadan once hesap yapabilmek icin harflerin rakam olarak kullanildigi bir sayi sistemidir Cagdas ondalik sayi sistemi olan Hint sayilari ciktiktan sonra hesap yapmak icin uygun olmayan ebced terk edilmistir Ebced rakamlari kullanilarak ebced hesabi yapilabilir Ebced geleneksel Arap alfabesinin eski siralanisindan elif ba cim dal ilk dort harfinin okunuslariyla E B Ce D turetilmis bir sozcuktur Ebced hesabi ise Ebced rakamlari denilen alfabetik bir sayi sistemini kullanarak kelime cumlecik veya cumlelerin sayisal degerini hesaplama ve bunlardan anlamlar cikartma islemidir Teori incelenen kelime cumlecik veya metinde bir sekilde gizli sifreleme bulundugu varsayimina dayanir Semitik alfabelerde oldugu gibi Arap alfabesiyle yazilan bir yazida da harflerin sayisal degerleri ile bir sifreleme cifr yapilmis olabilirdi ve gelecekte hadiselerin vukuu zamaninin tespiti Kehanet icin harflerin sayisal degerleri kullanilarak bu kehanetlerin sirri gizemi acilabilirdi Bir cumle veya cumlecigin Ebced degeri cumle hesabi varsayilan bu gizem in anahtari olurdu Cikis ve tarihceBilinen butun ebcedler semitik alfabelere aittirler ve onlarin da Misir hiyerogliflerine dayandigi sanilan protosemitik harflerden turedigine inanilmaktadir Ebcedde ilk yaygin kullanim fenike ebcedi ile olmustur Arap ebcedinin Ibrani ve Arami alfabesinden alindigina suphe yoktur Ebced in ilk cikisinin Misir hyeroglif rakamlari ile baglantili olabilecegi dusunulmektedir Deger 1 10 100 1 000 10 000 100 000 1 000 000 veya sonsuzHiyeroglifler veya Ebced zaman icinde degisimlere ugramis ve gelistirilmistir Bu gelisim alfabelerin gelisimi ve duzeni ile baglantili degisikliklerdir Ornegin Arap alfabesi zaman icerisinde geliserek noktali ve sesli harflerin alfabeye ilave edilmesi ile ebced de buna paralel degisikliklere ugramistir Ebced hesabini akilda tutmak icin bir anlami olmayan ve Arap alfabesindeki harflerin eski dizilisini hatirlatici olarak kullanilan kelimelerden bir cumle olusturulmustur bu ebced havvez hutti kelemen sa fes karaset sehhaz dazig cumlesidir Bu kelimelerle ilgili spekulasyonlara gore kelimelerden altisi Medyen hukumdarlarindan alti kisinin adi yahut alti seytanin veyahut haftanin gunlerinin ismi olmaliydi Arap nahivcilerinden Muberred ve Seyrafi bu yorumlarim hurafe oldugunu ebcedi olusturan kelimelerin ecnebi oldugunu soylemislerdir Sonralari bu kelimeler muska vefk gibi seylerde kullanilmis ve her birine rakamsal bir deger verilmistir Ibraniler ve diger dillerde uygulamalar Semitik alfabelerde baslamis oldugu gozuken harflere sayisal degerler atfetme isi Ibrani ve Yunan alfabelerinde de gorulmektedir Abced gadolda bazi harfler ve rakamsal degerleri Desimal sistem Ibrani Harf1 Alef Ibranice א2 Bet Ibranice ב3 Gimel Ibranice ג4 Dalet Ibranice ד5 He Ibranice ה6 Vav Ibranice ו7 Zayin Ibranice ז8 Het Ibranice ח9 Tet Ibranice טDesimal sistem Ibrani Harf10 Yud Ibranice י20 Kaf Ibranice כ30 Lamed Ibranice ל40 Mem Ibranice מ50 Nun Ibranice נ60 Sameh Ibranice ס70 Ayin Ibranice ע80 Pe Ibranice פ90 Tsadik Ibranice צ Kabala sisteminde Gematria denen Ibranicesi גמטריה gemaṭriya sayisal bir duzenek mevcuttur Burada rakamsal degeri 400 e kadar ebced numaralari ile aynidir Gunumuzde hala madde numaralamada ve haftanin ilk 6 gununu temsil icin kullanilmaktadir Fenike alfabesinden uyarlanmis olan ve isimlendirme ve sirasini bu alfabeye gore sekillendirmis olan Yunan alfabesinde de denilen Ingilizcesi isopsephy harflerden faydalanan sayisal bir sistem mevcuttur Bu sistemde harflerin karsilik geldigi rakamsal degerler 90 sonrasinda ebced degerlerinden farklilasir Bunun sebebi Yunan dilinde ṣad ص harfine denk gelen bir sesin olmamasidir Arap Ebcedinde harflerin sayisal degerleriEbced hesabinda harflerin sayisal degerleri Arap alfabesindeki siraya gore degil Ibranice ve Suryanice deki siralamaya goredir Arap alfabesinde harflerin bugunku siralanisi daha sonra benzer harflere eklenen noktalar ve bu benzer harflerin yan yana yazilmasiyla olusmustur Ebcede gore harflerin sirasi ve degerleri soyledir elif ا 1 Ha ح 8 sin س 60 te ت 400be ب 2 Ti ط 9 ayn ع 70 peltek se ث 500cim ج 3 ya ي 10 fe ف 80 Hi خ 600dal د 4 kef ك 20 Sad ص 90 zel ذ 700he ه 5 lam ل 30 kaf ق 100 Dad ض 800vav و 6 mim م 40 ra ر 200 Zi ظ 900ze ز 7 nun ن 50 sin ش 300 gayn غ 1000 Arapcada kullanilmayan ve ozellikle Farscadan alinip Osmanlicada kullanilan pe cim je gaf harfleri sirasiyla be cim ze ve kef esit sayilir UygulamalarBazi yazarlar kitaplarinin icindekiler bolumunde veya akrostis gibi siir icine tarihleri gizlemek gibi denemeler yapmislardir Kullanildigi yerler kisaca soyle siralanabilir Gunluk kullanim Ozel notlar ve ticari iliskilerde kullanilmistir Mesela 100 akce alacagi olan birisi alacakli oldugu kisiye bir kagit uzerinde bir kaf harfi yazip gonderince hem alacagini istemis hem de konuyu aracidan saklamis oluyordu Cocuk isimleri Dogum tarihinin bir kelime veya bir iki isimle belirlenmesidir Hangi isimler cocugun dogdugu seneyi ebced hesabiyla verirse o isimlerden biri cocuga verilmistir Mesela H 1311 de dogan cocuga Mahmud Bahtiyar Suleyman Hursid Yusuf Mazhari Omer Riza ve Recep Servet gibi isimlerden biri verilebilir Cunku bunlarin her biri 1311 etmektedir Kitap ve Makalelerde Eskiden kitaplarin onsoz giris takdim sayfalari ile numara almayan sayfalar hep ebced alfabesine gore numaralandirilmistir Kitaplarin ay ve sene kayitlari yazi bolumleri ve madde basliklari hep ebced duzenine gore tanzim edilmistir Devlet kayitlarinda Devlet arsivlerinde yer alan bircok resmi belge tutanak fezleke ve mazbatalar vak anuvist kayitlari vakif kayitlari ile sayim ve dokum hesaplari bu hesaba gore tanzim edilmistir Eski ilim kitaplarinda Fizik matematik geometri ve astronomide Sa fas kelimesinin harfleri sikca kullanilmistir Astronomide buyuk rakamlar gayn harfinin birkac tekrari ile ifade edilmistir Musikide sesler ve perdeler ebced alfabe duzeninden istifade edilerek olusturulan bir ebced notasi ile belirlenmistir Mimarlikta Mimar Sinan in eserlerinde boyutlarin moduler duzeninde cok sik kullanilmistir Ornegin Suleymaniye de zeminden kubbe uzengi seviyesi 45 kubbe alemi 66 arsin yuksekliktedir Yine Selimiye de de kubbeyi tasiyan 8 ayagin merkezlerinden gecen dairenin capi 45 arsindir Kubbe kenari zeminden 45 minare alemi buradan itibaren 66 arsindir Suleymaniye ve Selimiye nin gorunen siluetleri 92 arsindir ki bu da Muhammed kelimesinin ebced karsiligidir Tasavvuf ve sembolizmde Ebced hesabinin tasavvuf ve din ilimlerinde kullanildigina sahit olmaktayiz Ozellikle Kelime i Tevhid veya dan bir ismin kac kere zikir edilecegi ebced tablosuna gore tayin edilir Kur an tefsirlerinde ve hatta Kadir gecesinin tayininde de ebcedin kullanildigini bilmekteyiz Ebced e gore Adem 45 Allah lafzi da 66 etmektedir Ebced cifr sifrecilik gizemcilik genellikle din bilginleri tarafindan bazi Kur an ayetlerine aykiri bulunarak reddedilir ve sapkinlik olarak gorulur Sembolizmde Iki veya daha fazla kelimenin sayi degerlerinin ayni olmasindan istifadeyle birini soylemekle digeri kastedilmis kabul edilerek halk arasinda kullanilagelmistir Mesela Muhammed kelimesi 92 dir Aman kelimesi de 92 dir Mevlevi kelimesi de 92 ettiginden bu kavramlar arasinda bir alaka kurulmustur Or Aman lafzi senin ism i serifinle musavidir Anincin asikin zikri amandir ya Resulullah Ilim amel sa y kelimelerinin hilal lale ve Allah sayi degerlerinin ayni olmasi anlamli bulunur Tarih dusurme sanati Ebced in en fazla kullanildigi yerlerden biridir Divan edebiyatinda veya mezar tasi gibi kitabe yazimlarinda ustalikli bir kelime veya misra ile olayin tarihi islenmis olurdu Kehanet ve gizemlerde Tarih dusurme yontemi ile yazildigina inanilan bir metin uzerinden gelecek olaylarla ilgili kehanette bulunulur Kur an ve hadislerden yapilan cikarimlarla gecmis ve gelecek olaylara ait tahminler yapilmistir Istanbul un Fethinin beldetun tayyibetun cumlesinden kiyametin tarihinin bir hadis metninden cikartilmasi gibi Ebced hesabi ayrica cifr astroloji define aramada gibi gizemli uygulamalar icinde kullanilmistir ElestirilerEbced in bir takim amacini asan uygulamalari elestiri konusu olmustur Ornegin ilgili metnin boyle bir sifre veya gizem barindirdigi varsayimindan hareketle dini metinlerden bir takim yeni anlam ve isaretler cikartilmasi bunlardan birisidir Bir diger elestiri konusu metnin yazildigi tarihte kullanilmayan bir takvim sistemi kullanilarak siir dini metin vb uzerinden bir takim tarih kehanetleri yapilmasidir Ornegin Hicri takvimin Omer zamaninda Rumi takvim in ise Osmanlilar zamaninda olusturulmasina ragmen birtakim ayet ve hadisler uzerinde bu takvim sistemlerine gore hesap yapilabilmekte ve bu kaynaklara yeni anlamlar yuklenebilmektedir Kaynakca TDV Islam Ansiklopedisi 20 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Ocak 2023 Ismail Yakit Turk lslam Kulturunde Ebced Hesab ve Tarih Dusurme otuken Ist 1992 Dis okumalarOverview of the abjadnumerological system14 Mayis 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sufi numerology site 21 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Numerical Value of an Arabic Text as per Abjad Calculation www alavibohra org5 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ebced Ilm i Cifr ve Remil 16 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www suleyman ates com index php option com content amp view article amp id 10 amp Itemid 41 Prof Dr Suleyman Ates Cifr ve EbcedAyrica bakinizGematria Kabbala Kabalacilik Yunan rakamlari Cifr Hurufilik