Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Nisan 2022) () |
Küba Füze Krizi, ABD’nin Türkiye ve İtalya'ya, SSCB’nin ise Küba’ya nükleer başlıklı füze yerleştirmesi ile başlayan; Ekim 1962’de dönemin iki süper gücünü karşı karşıya getiren ve dünyayı nükleer savaş tehdidi altında bırakan bunalımdır.
| Ekim Füzeleri Bunalımı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Soğuk Savaş | |||||||
 Moskova, Kızıl Meydan'da bir Sovyet orta menzilli balistik füzesi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Sovyetler Birliği Küba |  ABD Türkiye İtalya | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Nikita Kruşçev Fidel Castro | John F. Kennedy Cemal Gürsel Amintore Fanfani | ||||||
Özellikleri
Küba Füze Krizi ya da diğer adıyla Ekim Füzeleri bunalımının en önemli özelliği, nükleer silahlara sahip iki süper gücün dünyada ilk kez doğrudan karşı karşıya gelmesidir. Bunalımın bir başka özelliği hem "Soğuk Savaş"ın doruğunu hem de 1962 sonrasında yavaş yavaş ama kararlı bir tempoda yerleşmeye başlayan "yumuşama" (detente) olgusunun temelini oluşturmasıdır.
Nedenleri
Küba Füze Krizi bunalımının temelinde yatan asıl neden ise Amerikan Hükümeti'nin Fidel Castro rejimini devirmek istemesidir.
Castro’nun 1959 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin kontrolündeki Batista rejimini yıkarak iktidara gelmesi üzerine ABD, önce Amerikan Devletleri Örgütü (OAS) bünyesinde Latin Amerika ülkelerinin ortak harekatıyla "Castro Rejimi"ni yıkmayı denediyse de OAS üyeleri yalnızca "Castro Rejimi"ni kötülemekle yetindiler. Daha sonra ABD’ye kaçan Kübalı mültecilerin ABD Hükümeti'nin yardım ve desteği ile Küba’yı işgal etmesini içeren bir plan yürürlüğe konduysa da mültecilerin Domuzlar Körfezi Çıkartması'nda başarısızlığa uğraması, ABD’nin bu dolaylı müdahale girişimini sonuçsuz bıraktı.
Bunalımın bir diğer nedeni ise, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin (SSCB) ABD’nin gerek OAS bünyesinde gerekse Domuzlar Körfezi Çıkartması’nda yaşadığı başarısızlıktan yararlanması ve Küba’daki "Castro Rejimi"ne destek olmaya başlamasıdır. SSCB, ihtiyaç duymamasına karşın Küba’nın şeker ihracatının büyük kısmını satın aldı ve Küba’ya olası bir Amerikan müdahalesine karşı güvence verdi.
Füzeler
ABD'ye ait bir U-2 casus uçağının 1 Mayıs 1960'ta düşürülmesiyle ABD-SSCB ilişkileri gerginleşirken Küba-SSCB dostluğu giderek sıkılaşıyordu. Bu sıcak ilişkilerin bir sonucu olarak 1962 sonbaharında Küba’ya Sovyet füzelerinin konuşlandırılmasına başlandı.
Bir görüşe göre Küba bunalımının ortaya çıkardığı tehlike gerçek olmaktan çok görünüşteydi. Bu görüşe göre füzelerin yerleştirilmesi dönemin SSCB lideri Nikita Kruşçev açısından becerikli bir "Soğuk Savaş" oyunuydu ve füzeler dönemin ABD Başkanı J. F. Kennedy zorladığı takdirde sökülmek üzere yerleştirilmişti. Ancak sökme bedeli olarak Kruşçev, bazı ödünler beklemekteydi: Küba’nın işgal edilmeyeceğine dair güvence ve SSCB toprakları yakınına (özellikle Türkiye'ye) yerleştirilmiş füzelerin sökülmesi.
Füzelerin yerleştirilme amacı ne olursa olsun Küba ile SSCB arasında gelişen bu ilişkiler ABD’yi bir müdahaleye doğru itmeye başladı. ABD Başkanı Kennedy, 1962 yılı Ekim ayının hemen başında verdiği bir demeçte şu olasılıkların gerçekleşmesi halinde Küba'ya müdahale edeceğini açıkladı: Küba'daki Amerika'ya ait Guantanamo Üssü, Panama Kanalı, öteki Latin Amerika ülkeleri veya kıtadaki Amerikalıların hayatları tehlikeye girerse; 'na müdahale edilirse veya SSCB Küba'da saldırgan üsler kurarsa.
Bunalım
14 Ekim 1962'de bir ABD casus uçağı Küba'daki inşaatı devam eden nükleer füze rampalarını tespit etti. ABD’de seçim mücadelesinin hızlandığı bir dönemde 16 Ekim 1962 günü dönemin ABD Savunma Bakanı Robert McNamara Küba’da füze üslerini belirleyen hava fotoğraflarını Başkan Kennedy’e gösterdi. Fotoğraflardan edinilen bilgiye göre, Sovyet füzeleri yerleştirilmeye başlanmıştı ama ateşlemeye hazır hale gelmeleri için bazı parçaların Küba’ya gelmesi gerekiyordu.
Kennedy teknik danışmanlarıyla uzun süren toplantılar yaptıktan sonra Küba’nın denizden abluka altına alınmasına karar verdi. ABD, abluka kararı konusunda Birleşmiş Milletler’e, OAS’a veya NATO’ya danışmadı ve sadece bu örgütleri kararından haberdar etmekle yetindi.
22 Ekim 1962 tarihinde abluka uygulanmaya başladı. Bu sırada, Atlantik Okyanusu’nda seyreden Sovyet gemileri Küba’ya yaklaşmaktaydı. Bu gemiler ablukaya uymadıkları takdirde batırılacaklardı. Kruşçev ilk tepki olarak saldırı değil, savunma silahı taşıdığını söylediği gemilerin durması için emir vermeyeceğini açıkladı. Bu durum gerilimi daha da tırmandırdı.
Kruşçev, 27 Ekim 1962’de Kennedy’ye gönderdiği mektupta, ABD’nin Türkiye’deki benzer füzeleri sökmesi halinde (ABD 1959 yılında Türkiye ile anlaşmış ve 1961 yılında Türkiye’ye Jüpiter füzeleri yerleştirmişti. Füze durumları Türk halkına 40 yıl sonra açıklandı veya belgelendirildi.) SSCB’nin de Küba’dakileri sökeceğini, Türkiye’nin toprak bütünlüğüne ve bağımsızlığına saygı göstereceğini, içişlerine karışmayacağını ve işgal etmeyeceğini belirtmiş ve Küba’daki füzelerin sökülmesinin karşılığı olarak ABD’nin de aynı güvenceleri Küba açısından vermesi gerektiğini eklemiştir.
Başkan Kennedy ise aynı tarihli cevabi mektubunda; Küba'daki füzeler söküldüğü takdirde Küba’ya karşı uygulanan ablukaya son verileceğini ve Küba’yı işgal etmeyeceği güvencesini verebileceğini kaydetmiştir. Ancak Türkiye’deki füzelerin sökülmesi konusunda kesin bir güvence vermekten kaçınarak “Dünyadaki gerginliklerin yumuşaması, mektubunuzda belirttiğiniz öteki silahlarla ilgili olarak daha geniş bir düzenlemeye gidebilmemize olanak sağlayabilir” demiştir.
ABD Başkanı Kennedy kısa vadeli tedbirlerle uzun süreli tedbirleri birbirinden ayırmaktaydı. Kennedy için önemli olan ABD’ye yönelik tehdidin ortadan kaldırılmasıydı. Jüpiterler ise daha sonra ele alınacak bir düzenleme içinde düşünülebilirdi.
ABD’ye göre pazarlık unsurları da birbirine uymamaktaydı. Bir yanda birdenbire Küba’ya yerleştirilen füzeler öte yanda çok önce yerleştirilmiş bulunan ve yerleştirildikleri anda SSCB’nin tepkisiyle karşılaşmadığı için üstü kapalı olarak kabul edilmiş füzeler bulunuyordu.
Kruşçev, 28 Ekim 1962’da Kennedy’ye ikinci bir mektup yazmıştır. Bu mektupta Türkiye’deki Jüpiter füzelerinden hiç bahsedilmemiş ve Kennedy’nin önerilerine sıcak bakıldığı vurgulanmıştır. Kennedy, aynı gün Kruşçev’e bir mektup göndermiş ve sağduyulu kararından dolayı kendisini tebrik etmiştir. Amerika'da Büyükelçiler nezdinde yapılan son görüşmede Sovyet elçi Küba'daki füzelerin kaldırmasının ancak Türkiye'deki füzelerin kaldırılmasına bağlayacak Amerikan elçi yedekte tuttuğu kozu kullanıp "Zaten Türkiye'ye koyduğumuz füzeler eskimişti 6 ay içerisinde kaldıracaktık" demiştir. (Amerikan Elçi Kenndy'nin kardeşi bakandır ve ayrıca Sovyet Elçi ile görüşmeden önce Türkiye'deki füze kozunu en son seçim olarak kullanmasını kararlaştırmışlardır.) Füzelerin Sovyetlerin aynı dönemde kaldırılmamasının sebebi ise gelişen olaylar karşısında medyada sıkıntı çeken Kennedy'nin Türkiye'deki füzelerin kaldırılmasının altında kalabilecek olmasıdır. Amerikan Elçi bu gizli maddenin sadece Sovyet kurmaylar tarafından bilineceği, Türkiye'deki füzelerin kaldırılmasının kamuoyu tarafından bilinmesinin anlaşmayı bozacağı ve askerî müdahalenin kaçınılmaz olacağını söylemiştir. Bir ihtimal de, Kruşçev sadece ülkesinin böyle bir tehlikeyle karşı karşıya kalmaması için başkanlık koltuğundan indirilirken bu gizli maddeyi açıklamamıştır ama Sovyetler kendini tehdit eden yakınındaki nükleer füzelerden kurtulmuştur.
28 Ekim 1962 tarihli mektuplar ve ABD’nin Küba’ya uygulanan ablukayı kaldırmasıyla bunalım atlatılmıştır.
Kruşçev’in füzeleri sökme kararı, NATO’da da rahatlama yaşanmasına neden oldu. Çünkü, 28 Ekim 1962 tarihli NATO Konseyi toplantısında ABD, Küba’yı işgal hareketine girişirse Türkiye’nin Sovyet işgaline uğrayabileceği ve NATO’nun savaşa sürüklenebileceğine değinilmişti. NATO Konseyi’ndeki bazı delegeler ABD’den Küba’yı işgal etmeme garantisi istemiş, ABD delegesi ise bu güvenceyi vermekten kaçınmıştı.
Sonuçları
- Ekim Füzeleri bunalımı, biraz da çelişkili olarak, soğuk savaşın doruk noktasına vardığı bir dönemde “yumuşama” ve “görüşme” havası yaratmıştır. Nükleer savaşın eşiğine gelindiğini anlayan taraflar, bu bunalımdan sonra daha temkinli olacaklardır. (Örneğin ABD, Türkiye’deki Jüpiter füzelerini tek taraflı bir kararla sökmeye başlamıştır.)
- NATO üyeleri, daha doğrusu NATO’nun Avrupa kanadı, böyle büyük bir bunalımda (kendilerini de tehlikeye atan bir durum olsa dahi) görüşlerinin alınmayacağını, ABD’nin tek başına hareket edeceğini anlamışlardır.
- SSCB’de Kruşçev serüvencilik suçlamasıyla iktidardan düşürüldü.
- Ekim Füzeleri bunalımı, o dönemki iki kutuplu dünya düzeninde, blokları oluşturan devler arasındaki ilişkileri de etkiledi. Doğu Bloku içinde Çin-Sovyet anlaşmazlığı açığa çıktı. Pekin, Moskova’yı “devrimci davaya ihanetle” suçladı. Moskova Pekin’i serüvencilikle itham etti. Batı Bloku’nda Fransa iki süper devlet arasında denge kuracak bir “Batı Avrupa Koalisyonu” girişimi başlattı ve ABD ile ilişkilerini gevşetme yönünde önemli adımlar atarak kendi nükleer programını başlattı.
- ABD ve SSCB Ekim Füzeleri bunalımından sonra nükleer silahların yayılmasını önlemek için Moskova’da, 5 Temmuz 1963’te “Nükleer Silah Denemelerinin Kısmi Yasaklanması Anlaşması”nı imzaladılar. (Bu anlaşma atmosferde, uzayda ve denizaltında nükleer denemeleri yasaklıyor ancak toprak altındaki nükleer denemelere izin veriyordu.)
- Ekim Füzeleri bunalımı, bölgesel bir çatışmada geleneksel (klasik) silahların önemini artırmıştır.
- Herhangi bir bunalım sırasında Washington ve Moskova arasında doğrudan bir haberleşme hattının kurulması gerekliliği ortaya çıkmıştır. İki başkent arasında anında haberleşmeyi sağlayacak telefon hattı (hotline) -Kırmızı telefon- kurulmuştur.
| Vikisöz'de Küba Füze Krizi ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
Kaynakça
- ^ . 15 Haziran 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020. (İngilizce)
- Küba Füze Krizi - Mert Mahir Göz, 1962
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Kuba Fuze Krizi haber gazete kitap akademik JSTOR Nisan 2022 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Kuba Fuze Krizi ABD nin Turkiye ve Italya ya SSCB nin ise Kuba ya nukleer baslikli fuze yerlestirmesi ile baslayan Ekim 1962 de donemin iki super gucunu karsi karsiya getiren ve dunyayi nukleer savas tehdidi altinda birakan bunalimdir Ekim Fuzeleri BunalimiSoguk SavasMoskova Kizil Meydan da bir Sovyet orta menzilli balistik fuzesiTarih16 29 Ekim 1962Bolge KubaSonucFuzeler sokulerek olasi bir dunya savasi onlendiTaraflarSovyetler Birligi KubaABD Turkiye ItalyaKomutanlar ve liderlerNikita Kruscev Fidel CastroJohn F Kennedy Cemal Gursel Amintore FanfaniOzellikleriKuba Fuze Krizi ya da diger adiyla Ekim Fuzeleri bunaliminin en onemli ozelligi nukleer silahlara sahip iki super gucun dunyada ilk kez dogrudan karsi karsiya gelmesidir Bunalimin bir baska ozelligi hem Soguk Savas in dorugunu hem de 1962 sonrasinda yavas yavas ama kararli bir tempoda yerlesmeye baslayan yumusama detente olgusunun temelini olusturmasidir NedenleriKuba Fuze Krizi bunaliminin temelinde yatan asil neden ise Amerikan Hukumeti nin Fidel Castro rejimini devirmek istemesidir Castro nun 1959 yilinda Amerika Birlesik Devletleri nin kontrolundeki Batista rejimini yikarak iktidara gelmesi uzerine ABD once Amerikan Devletleri Orgutu OAS bunyesinde Latin Amerika ulkelerinin ortak harekatiyla Castro Rejimi ni yikmayi denediyse de OAS uyeleri yalnizca Castro Rejimi ni kotulemekle yetindiler Daha sonra ABD ye kacan Kubali multecilerin ABD Hukumeti nin yardim ve destegi ile Kuba yi isgal etmesini iceren bir plan yururluge konduysa da multecilerin Domuzlar Korfezi Cikartmasi nda basarisizliga ugramasi ABD nin bu dolayli mudahale girisimini sonucsuz birakti Bunalimin bir diger nedeni ise Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birligi nin SSCB ABD nin gerek OAS bunyesinde gerekse Domuzlar Korfezi Cikartmasi nda yasadigi basarisizliktan yararlanmasi ve Kuba daki Castro Rejimi ne destek olmaya baslamasidir SSCB ihtiyac duymamasina karsin Kuba nin seker ihracatinin buyuk kismini satin aldi ve Kuba ya olasi bir Amerikan mudahalesine karsi guvence verdi FuzelerKuba Fuze Krizi nin ardindan ABD nin Lockheed U 2 casus ucagindan cekilen daki Sovyet MRBM Orta Menzilli Balistik Fuze sitelerinin kesif fotografi 1 Kasim 1962 ABD ye ait bir U 2 casus ucaginin 1 Mayis 1960 ta dusurulmesiyle ABD SSCB iliskileri gerginlesirken Kuba SSCB dostlugu giderek sikilasiyordu Bu sicak iliskilerin bir sonucu olarak 1962 sonbaharinda Kuba ya Sovyet fuzelerinin konuslandirilmasina baslandi Bir goruse gore Kuba bunaliminin ortaya cikardigi tehlike gercek olmaktan cok gorunusteydi Bu goruse gore fuzelerin yerlestirilmesi donemin SSCB lideri Nikita Kruscev acisindan becerikli bir Soguk Savas oyunuydu ve fuzeler donemin ABD Baskani J F Kennedy zorladigi takdirde sokulmek uzere yerlestirilmisti Ancak sokme bedeli olarak Kruscev bazi odunler beklemekteydi Kuba nin isgal edilmeyecegine dair guvence ve SSCB topraklari yakinina ozellikle Turkiye ye yerlestirilmis fuzelerin sokulmesi Fuzelerin yerlestirilme amaci ne olursa olsun Kuba ile SSCB arasinda gelisen bu iliskiler ABD yi bir mudahaleye dogru itmeye basladi ABD Baskani Kennedy 1962 yili Ekim ayinin hemen basinda verdigi bir demecte su olasiliklarin gerceklesmesi halinde Kuba ya mudahale edecegini acikladi Kuba daki Amerika ya ait Guantanamo Ussu Panama Kanali oteki Latin Amerika ulkeleri veya kitadaki Amerikalilarin hayatlari tehlikeye girerse na mudahale edilirse veya SSCB Kuba da saldirgan usler kurarsa BunalimFidel Castro 14 Ekim 1962 de bir ABD casus ucagi Kuba daki insaati devam eden nukleer fuze rampalarini tespit etti ABD de secim mucadelesinin hizlandigi bir donemde 16 Ekim 1962 gunu donemin ABD Savunma Bakani Robert McNamara Kuba da fuze uslerini belirleyen hava fotograflarini Baskan Kennedy e gosterdi Fotograflardan edinilen bilgiye gore Sovyet fuzeleri yerlestirilmeye baslanmisti ama ateslemeye hazir hale gelmeleri icin bazi parcalarin Kuba ya gelmesi gerekiyordu Kennedy teknik danismanlariyla uzun suren toplantilar yaptiktan sonra Kuba nin denizden abluka altina alinmasina karar verdi ABD abluka karari konusunda Birlesmis Milletler e OAS a veya NATO ya danismadi ve sadece bu orgutleri kararindan haberdar etmekle yetindi 22 Ekim 1962 tarihinde abluka uygulanmaya basladi Bu sirada Atlantik Okyanusu nda seyreden Sovyet gemileri Kuba ya yaklasmaktaydi Bu gemiler ablukaya uymadiklari takdirde batirilacaklardi Kruscev ilk tepki olarak saldiri degil savunma silahi tasidigini soyledigi gemilerin durmasi icin emir vermeyecegini acikladi Bu durum gerilimi daha da tirmandirdi Kruscev 27 Ekim 1962 de Kennedy ye gonderdigi mektupta ABD nin Turkiye deki benzer fuzeleri sokmesi halinde ABD 1959 yilinda Turkiye ile anlasmis ve 1961 yilinda Turkiye ye Jupiter fuzeleri yerlestirmisti Fuze durumlari Turk halkina 40 yil sonra aciklandi veya belgelendirildi SSCB nin de Kuba dakileri sokecegini Turkiye nin toprak butunlugune ve bagimsizligina saygi gosterecegini icislerine karismayacagini ve isgal etmeyecegini belirtmis ve Kuba daki fuzelerin sokulmesinin karsiligi olarak ABD nin de ayni guvenceleri Kuba acisindan vermesi gerektigini eklemistir Baskan Kennedy ise ayni tarihli cevabi mektubunda Kuba daki fuzeler sokuldugu takdirde Kuba ya karsi uygulanan ablukaya son verilecegini ve Kuba yi isgal etmeyecegi guvencesini verebilecegini kaydetmistir Ancak Turkiye deki fuzelerin sokulmesi konusunda kesin bir guvence vermekten kacinarak Dunyadaki gerginliklerin yumusamasi mektubunuzda belirttiginiz oteki silahlarla ilgili olarak daha genis bir duzenlemeye gidebilmemize olanak saglayabilir demistir ABD Baskani Kennedy kisa vadeli tedbirlerle uzun sureli tedbirleri birbirinden ayirmaktaydi Kennedy icin onemli olan ABD ye yonelik tehdidin ortadan kaldirilmasiydi Jupiterler ise daha sonra ele alinacak bir duzenleme icinde dusunulebilirdi ABD ye gore pazarlik unsurlari da birbirine uymamaktaydi Bir yanda birdenbire Kuba ya yerlestirilen fuzeler ote yanda cok once yerlestirilmis bulunan ve yerlestirildikleri anda SSCB nin tepkisiyle karsilasmadigi icin ustu kapali olarak kabul edilmis fuzeler bulunuyordu Kruscev 28 Ekim 1962 da Kennedy ye ikinci bir mektup yazmistir Bu mektupta Turkiye deki Jupiter fuzelerinden hic bahsedilmemis ve Kennedy nin onerilerine sicak bakildigi vurgulanmistir Kennedy ayni gun Kruscev e bir mektup gondermis ve sagduyulu kararindan dolayi kendisini tebrik etmistir Amerika da Buyukelciler nezdinde yapilan son gorusmede Sovyet elci Kuba daki fuzelerin kaldirmasinin ancak Turkiye deki fuzelerin kaldirilmasina baglayacak Amerikan elci yedekte tuttugu kozu kullanip Zaten Turkiye ye koydugumuz fuzeler eskimisti 6 ay icerisinde kaldiracaktik demistir Amerikan Elci Kenndy nin kardesi bakandir ve ayrica Sovyet Elci ile gorusmeden once Turkiye deki fuze kozunu en son secim olarak kullanmasini kararlastirmislardir Fuzelerin Sovyetlerin ayni donemde kaldirilmamasinin sebebi ise gelisen olaylar karsisinda medyada sikinti ceken Kennedy nin Turkiye deki fuzelerin kaldirilmasinin altinda kalabilecek olmasidir Amerikan Elci bu gizli maddenin sadece Sovyet kurmaylar tarafindan bilinecegi Turkiye deki fuzelerin kaldirilmasinin kamuoyu tarafindan bilinmesinin anlasmayi bozacagi ve askeri mudahalenin kacinilmaz olacagini soylemistir Bir ihtimal de Kruscev sadece ulkesinin boyle bir tehlikeyle karsi karsiya kalmamasi icin baskanlik koltugundan indirilirken bu gizli maddeyi aciklamamistir ama Sovyetler kendini tehdit eden yakinindaki nukleer fuzelerden kurtulmustur 28 Ekim 1962 tarihli mektuplar ve ABD nin Kuba ya uygulanan ablukayi kaldirmasiyla bunalim atlatilmistir Kruscev in fuzeleri sokme karari NATO da da rahatlama yasanmasina neden oldu Cunku 28 Ekim 1962 tarihli NATO Konseyi toplantisinda ABD Kuba yi isgal hareketine girisirse Turkiye nin Sovyet isgaline ugrayabilecegi ve NATO nun savasa suruklenebilecegine deginilmisti NATO Konseyi ndeki bazi delegeler ABD den Kuba yi isgal etmeme garantisi istemis ABD delegesi ise bu guvenceyi vermekten kacinmisti SonuclariEkim Fuzeleri bunalimi biraz da celiskili olarak soguk savasin doruk noktasina vardigi bir donemde yumusama ve gorusme havasi yaratmistir Nukleer savasin esigine gelindigini anlayan taraflar bu bunalimdan sonra daha temkinli olacaklardir Ornegin ABD Turkiye deki Jupiter fuzelerini tek tarafli bir kararla sokmeye baslamistir NATO uyeleri daha dogrusu NATO nun Avrupa kanadi boyle buyuk bir bunalimda kendilerini de tehlikeye atan bir durum olsa dahi goruslerinin alinmayacagini ABD nin tek basina hareket edecegini anlamislardir SSCB de Kruscev seruvencilik suclamasiyla iktidardan dusuruldu Ekim Fuzeleri bunalimi o donemki iki kutuplu dunya duzeninde bloklari olusturan devler arasindaki iliskileri de etkiledi Dogu Bloku icinde Cin Sovyet anlasmazligi aciga cikti Pekin Moskova yi devrimci davaya ihanetle sucladi Moskova Pekin i seruvencilikle itham etti Bati Bloku nda Fransa iki super devlet arasinda denge kuracak bir Bati Avrupa Koalisyonu girisimi baslatti ve ABD ile iliskilerini gevsetme yonunde onemli adimlar atarak kendi nukleer programini baslatti ABD ve SSCB Ekim Fuzeleri bunalimindan sonra nukleer silahlarin yayilmasini onlemek icin Moskova da 5 Temmuz 1963 te Nukleer Silah Denemelerinin Kismi Yasaklanmasi Anlasmasi ni imzaladilar Bu anlasma atmosferde uzayda ve denizaltinda nukleer denemeleri yasakliyor ancak toprak altindaki nukleer denemelere izin veriyordu Ekim Fuzeleri bunalimi bolgesel bir catismada geleneksel klasik silahlarin onemini artirmistir Herhangi bir bunalim sirasinda Washington ve Moskova arasinda dogrudan bir haberlesme hattinin kurulmasi gerekliligi ortaya cikmistir Iki baskent arasinda aninda haberlesmeyi saglayacak telefon hatti hotline Kirmizi telefon kurulmustur Vikisoz de Kuba Fuze Krizi ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Kaynakca 15 Haziran 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Mayis 2020 Ingilizce Kuba Fuze Krizi Mert Mahir Goz 1962