Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ekrem Cemilpaşa ya da Ekrem Cemil Paşa (Burc) ya da Cemilpaşazade Ekrem (Kürtçe: اکرم جهمیل پاشا Ekrem Cemîl Paşa; 22 Şubat 1891, Diyarbakır - 31 Ocak 1974, Şam), Kürt siyaset adamı.
1891'de Diyarbekir'in önde gelen ailelerinden Cemil Paşazade Kasım Bey ve Çerkes Hayriye Hanım'ın oğlu olarak doğmuştur. İlk öğretimini evde özel olarak tamamladıktan sonra 1901'de girdiği 'nden 1908'de mezun olmuştur.
Kürt Talebe Hêvî Cemiyeti
Lise öğrenimi için İstanbul'a gönderilmiş ve 1912'de İstanbul Sultanisi'nden mezun olmuştur. Aynı yılda ilk legal Kürt öğrenci derneği olarak İstanbul'da kurulan 'nin üyesi olmuştur
Kürdistan Teâli Cemiyeti
Matematik eğitimi için ailesi tarafından Lozan'a gönderilmiş ve orada bir yıl okuduktan sonra Belçika'nın Gent kentine geçmiştir. Ancak I. Dünya Savaşı'nin başlamasıyla diğer Osmanlı öğrencileri gibi İstanbul'a dönmek zorunda kalmıştır. Topçu olarak Çanakkale Cephesinde savaştıktan sonra gönderildiği Şark Cephesi'nde yaralanmıştır. Tedavi gördükten sonra Diyarbekir'de Mustafa Kemal Atatürk'in şifre zabitliğini ve Nihat Anılmış'ın karargâh kumandan yardımcılığını yaptıktan sonra Filistin Cephesi'ne gönderilmiştir. Nablus Yarmasıyla kendi birliği yok edilince Halep'ten Mardin'e, oradan da Diyarbekir'e dönmüştür. 1918'de Diyarbekir'de 'ni kurmuş ve bir süre başkanlığını yapmıştır. 1919'da İstanbul'a geçerek oradaki Kürdistan Teâli Cemiyeti'nin de resmi üyesi olmuştur.
Yakalama emri ve firar
1919 yılı Haziran ayında Ekrem Cemilpaşazade, İngiliz istihbarat yüzbaşısıCovbertin Noel ile birlikte Diyarbakır'a geldi.[] Ellerindeki izin belgesine göre Kürt ve Ermenilerin nüfusunu araştırmak için gelmişlerdi.[] Burada İngilizlerin himayesinde Kürdistan kurmak için halka propaganda yaptığı için Diyarbakır Vali Vekili Mustafa Bey tarafından tutuklama kararı çıkarılması üzerine Diyarbakır'ı terkederek Halep'e kaçtı. 9. Ordu Müfettişi Mustafa Kemal Paşa'ya gönderdiği telgrafa göre, Diyarbakır vali vekili Mustafa Bey, bu ildeki Kürt Teali Cemiyeti'nin faaliyetlerine o zaman yürürlükteki dernekler kanunu gereği son verilmiştir. Cemilpaşazade Ekrem Bey, daha sonra kaçak olarak İngiliz İstihbarat Yüzbaşısı Covbertin Noel ile birlikte Malatya'ya gelerek Nutuk adlı eserinde yer alan belgeye göre Ali Galip olayına adı karışmıştır.
Ali Galip Olayı
1919 yılının Haziran ayında, Diyarbakırlı Cemil Paşanın oğlu Ekrem'in hakkında Diyarbakır'da tutuklama kararı çıkarılınca kanun kaçağı olarak gittiği Halep'te İngiliz istihbarat yüzbaşısı Covbertin Noel, Bedirhan aşiretinden Celadet Ali Bedirhan, ile buluşarak Malatya'ya gelmiştir. Burada kendilerini daha önce İstanbul'da Kürt Teali Cemiyeti üyeleri ve Yüzbaşı Noel ve İngiliz Yüksek Komiseri Hohler ile yapılan toplantı gereğince Malatya Mutasarrıfı Halil karşılar. Daha sonra Sivas'a yeni atanmış Elazığ eski valisi emekli Yarbay Ali Galip kendilerine katılır. Yanlarında 20-25 silahlı Kürt, bir İngiliz çavuşu ve eri de vardır. Alınan istihbarata göre bölgedeki Kürt aşiretlerden silahlı adamlar kendilerine katılma hazırlığı içindedir. Ali Galip Bey'in silahlı Kürtler ile birlikte Sivas Kongresini basmasından şüphelenen, İngiliz casusu Noel ile birlikte yapılan ayrılıkçı propagandanın halkta yarattığı olumsuz tesiri telgraf ile haber alan Atatürk, Ali Galip, Noel, ve etrafındakilerin tutuklanması emrini verir. Grup Kahta yönüne kaçar. Malatya'ya doğru gelmekte olan silahlı Kürt aşiretleri Ali Galip ve etrafındakilerin kaçtığını öğrenince dağılırlar.
Tutuklanması
1920'de Kürdistan'ın bağımsızlığını amaçlayan 'ni kurmuştur. 1921'de tekrar Anadolu'ya dönüp Diyarbekir ve Mardin yöresinde beş aydan fazla kaldıktan sonra bölgeyi terkedecekken Abdülkerim'ê Midyadî tarafından ihbar edilip yakalanmış ve Ankara'ya gönderilmiştir. 1922'de İstiklal Mahkemesince beraat etmiştir. 1925'te Şeyh Said İsyanı esnasında tutuklanıp İstiklal Mahkemesinde yargılanmış ve Kastamonu Cezaevine gönderilmiştir. 1928'de tahliye edildikten sonra İstanbul'a sürülmüştür. Altı aylık sürgünden sonra Diyarbekir'e dönebilmiştir. Ancak 19 Mart 1929'da Suriye'ye iltica etmiştir.
Hoybun
Suriye'de Hoybun örgütüne girmiştir. Bu dönemde Hoybun örgütü "Şimali Kürdistan'a bir taarruz harekâtı" planlamış ve Ekrem de harekât guruplarından birinin komutanı seçilmişse de Fransız yönetimi Hoybun yöneticilerini Suriye'nin Kürt bölgelerınden Şam'da topladıkları için harekâta katılamamıştır.
1932'de Suriye'de kurulan Civata Arîkariyê Jibo Belengazên Kurd Li Cizîrê (Cezire Yoksul Kürtlere Yardım Derneği)'nin üyesi olmuştur. 1933'te Türkiye vatandaşlığından çıkarılmıştır. 1937'de Fransız yönetimi tarafından diğer Cemilpaşazadelerle birlikte Tüdmür'e sürülmüştür. 1937'de Kadri Cemilpaşa ile birlikte "Civata Azadî û Yekîtiya Kurdan" (Kürtlerin Özgürlüğü ve Birliği Örgütü)'nün sorumlusu olmuştur. 1939 ile 1946 yılları arasından Hoybun'un siyasi temsilciliğini yapmıştır. []
1967'den sonra Şam'da oturmuş ve 1972'de Dîroka Kurdistan Bi Kurtebirî-I yazmıştır. Bu dönemde , başta olmak üzere siyasi nedenlerle Türkiye'den Suriye'ye giden Kürtlere yardımcı olmuş ve evlerine konuk etmiştir. []
31 Aralık 1974'te Şam'da ölmüş ve Şam'da Heyy'ul Ekrad (Rukneddin) mahhalesinin mezarlığına defnedilmiştir.
Kürtçe, Türkçe, Fransızca, Farsça ve Arapça biliyordu. Çerkes asıllı Cavidan Hanım ile evli olup bu evlilikten Xeyrîye, Jale, Xenden, Pervin, Newzad olmak üzere beş çocuğun babasıydı.
Eserler
- Hînkerê Zimanê Kurdî, Rehberê Ziman ê Her Du Kurdî: Kurmancî, Babanî, Ji neşriyatê Hêvî-Civata Telebeyê Kurdan, jimar: 1, Çapxaneyê Necmê Îstîqbal, İstanbul, 1921/1337.
- C.P.C., Dîrok a Kurdistan Bi Kurteliri - I, Beyrut, 1972.
- Ekrem Cemil Paşa, Muhtasar Hayatım, 1989.
- Ekrem Cemil Paşa, Kürdistan Kısa Tarihi, Doz Yayınları, İstanbul, 1998.
Kaynakça
- Malmîsanij, Diyarberkirli Cemilpaşazadeler ve Kürt Milliyetçiliği, Avesta, İstanbul, 2004, , s. 237-273.
- Mehmet Kemal Işık (Torî), 'Ekrem Cemil Paşa', Ünlü Kürt Bilgin ve Birinci Kuşak Aydınlar, Sorun Yayınları, İstanbul, Kasım 2000, , s. 160-161.
Dipnotlar
- ^ a b Nutuk, Atatürk, Vesikalar, Belge 60, 8 Eylül 1919, Diyabekir Erkân-ı Harbiye Reisi Halit Bey'den Mustafa Kemal Paşa'ya telgraf
- ^ Age B. Şimşir'e göre, kendizinden belgelerde binbaşı Novil olarak söz edilmektedir. Ancak o tarihte yüzbaşı rütbesindedir.
- ^ Atatürk, Mustafa Kemal (1927). Nutuk, c.3 (vesikalar ve belgeler), belge 8, Diyarbakır Vali Vekilinden gelen telgraf 8 Haziran 1919. Ankara: Türk Tarih Kurumu. .
Diyarbekir'de bazı gençlerden teşekkül eden Kürt Cemiyeti İngiliz Himayesinde bir Kürdistan istiklâliyetini takip eden propaganda yapması üzerine buraya gelen Süleymaniye hâkim-i siyasisi Mister Novil'in efkârına kapılarak beynelahali bunun şiddetle reddi ve bu teşebbüsatın Cemiyetler Kanununa adem-i mutabakatı hasebiyle mekûr cemiyet set ve vilâyetçe takibat-ı kanuniye yapılmakta bulunmuştur. Elveyn Diyarbekir'de İtilaf ve Hürriyet Fırkası mevcut olup bundan başka cemiyet yoktur efendim. Vali Vekili Mustafa
- ^ Nutuk, Atatürk, Vesikalar, Belge 56, 6 Eylül 1919, Kazım (Karabekir)'den Sivas 3 Komutanınlığına telgraf
- ^ Nutuk Belgeler, vesiklar Cilt III, Belge 59, Mustafa Kemal ile Malatya 12. Süvari Alayı Komutanı Cemal Bey arasında telgraflaşma
- ^ Şimşir, Bilal. . Bilgi. 11 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2009.
Documents on British Foreing Policy, s.693-695, No:464
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ekrem Cemilpasa ya da Ekrem Cemil Pasa Burc ya da Cemilpasazade Ekrem Kurtce اکرم جهمیل پاشا Ekrem Cemil Pasa 22 Subat 1891 Diyarbakir 31 Ocak 1974 Sam Kurt siyaset adami Oturan soldan saga Mehmet Ferit Cemiloglu Vecdi Osman Cemiloglu Kadri Cemilpasa Fuat Kadri Jamil Ekrem Cemilpasa Ayaktakiler soldan saga Mustafa Nuzhet Jamil in bakicisi Mustafa Nuzhet Jamil Bedri Jamil 1891 de Diyarbekir in onde gelen ailelerinden Cemil Pasazade Kasim Bey ve Cerkes Hayriye Hanim in oglu olarak dogmustur Ilk ogretimini evde ozel olarak tamamladiktan sonra 1901 de girdigi nden 1908 de mezun olmustur Kurt Talebe Hevi CemiyetiLise ogrenimi icin Istanbul a gonderilmis ve 1912 de Istanbul Sultanisi nden mezun olmustur Ayni yilda ilk legal Kurt ogrenci dernegi olarak Istanbul da kurulan nin uyesi olmusturKurdistan Teali CemiyetiMatematik egitimi icin ailesi tarafindan Lozan a gonderilmis ve orada bir yil okuduktan sonra Belcika nin Gent kentine gecmistir Ancak I Dunya Savasi nin baslamasiyla diger Osmanli ogrencileri gibi Istanbul a donmek zorunda kalmistir Topcu olarak Canakkale Cephesinde savastiktan sonra gonderildigi Sark Cephesi nde yaralanmistir Tedavi gordukten sonra Diyarbekir de Mustafa Kemal Ataturk in sifre zabitligini ve Nihat Anilmis in karargah kumandan yardimciligini yaptiktan sonra Filistin Cephesi ne gonderilmistir Nablus Yarmasiyla kendi birligi yok edilince Halep ten Mardin e oradan da Diyarbekir e donmustur 1918 de Diyarbekir de ni kurmus ve bir sure baskanligini yapmistir 1919 da Istanbul a gecerek oradaki Kurdistan Teali Cemiyeti nin de resmi uyesi olmustur Yakalama emri ve firar 1919 yili Haziran ayinda Ekrem Cemilpasazade Ingiliz istihbarat yuzbasisiCovbertin Noel ile birlikte Diyarbakir a geldi kaynak belirtilmeli Ellerindeki izin belgesine gore Kurt ve Ermenilerin nufusunu arastirmak icin gelmislerdi kaynak belirtilmeli Burada Ingilizlerin himayesinde Kurdistan kurmak icin halka propaganda yaptigi icin Diyarbakir Vali Vekili Mustafa Bey tarafindan tutuklama karari cikarilmasi uzerine Diyarbakir i terkederek Halep e kacti 9 Ordu Mufettisi Mustafa Kemal Pasa ya gonderdigi telgrafa gore Diyarbakir vali vekili Mustafa Bey bu ildeki Kurt Teali Cemiyeti nin faaliyetlerine o zaman yururlukteki dernekler kanunu geregi son verilmistir Cemilpasazade Ekrem Bey daha sonra kacak olarak Ingiliz Istihbarat Yuzbasisi Covbertin Noel ile birlikte Malatya ya gelerek Nutuk adli eserinde yer alan belgeye gore Ali Galip olayina adi karismistir Ali Galip Olayi1919 yilinin Haziran ayinda Diyarbakirli Cemil Pasanin oglu Ekrem in hakkinda Diyarbakir da tutuklama karari cikarilinca kanun kacagi olarak gittigi Halep te Ingiliz istihbarat yuzbasisi Covbertin Noel Bedirhan asiretinden Celadet Ali Bedirhan ile bulusarak Malatya ya gelmistir Burada kendilerini daha once Istanbul da Kurt Teali Cemiyeti uyeleri ve Yuzbasi Noel ve Ingiliz Yuksek Komiseri Hohler ile yapilan toplanti geregince Malatya Mutasarrifi Halil karsilar Daha sonra Sivas a yeni atanmis Elazig eski valisi emekli Yarbay Ali Galip kendilerine katilir Yanlarinda 20 25 silahli Kurt bir Ingiliz cavusu ve eri de vardir Alinan istihbarata gore bolgedeki Kurt asiretlerden silahli adamlar kendilerine katilma hazirligi icindedir Ali Galip Bey in silahli Kurtler ile birlikte Sivas Kongresini basmasindan suphelenen Ingiliz casusu Noel ile birlikte yapilan ayrilikci propagandanin halkta yarattigi olumsuz tesiri telgraf ile haber alan Ataturk Ali Galip Noel ve etrafindakilerin tutuklanmasi emrini verir Grup Kahta yonune kacar Malatya ya dogru gelmekte olan silahli Kurt asiretleri Ali Galip ve etrafindakilerin kactigini ogrenince dagilirlar Tutuklanmasi1920 de Kurdistan in bagimsizligini amaclayan ni kurmustur 1921 de tekrar Anadolu ya donup Diyarbekir ve Mardin yoresinde bes aydan fazla kaldiktan sonra bolgeyi terkedecekken Abdulkerim e Midyadi tarafindan ihbar edilip yakalanmis ve Ankara ya gonderilmistir 1922 de Istiklal Mahkemesince beraat etmistir 1925 te Seyh Said Isyani esnasinda tutuklanip Istiklal Mahkemesinde yargilanmis ve Kastamonu Cezaevine gonderilmistir 1928 de tahliye edildikten sonra Istanbul a surulmustur Alti aylik surgunden sonra Diyarbekir e donebilmistir Ancak 19 Mart 1929 da Suriye ye iltica etmistir HoybunSuriye de Hoybun orgutune girmistir Bu donemde Hoybun orgutu Simali Kurdistan a bir taarruz harekati planlamis ve Ekrem de harekat guruplarindan birinin komutani secilmisse de Fransiz yonetimi Hoybun yoneticilerini Suriye nin Kurt bolgelerinden Sam da topladiklari icin harekata katilamamistir 1932 de Suriye de kurulan Civata Arikariye Jibo Belengazen Kurd Li Cizire Cezire Yoksul Kurtlere Yardim Dernegi nin uyesi olmustur 1933 te Turkiye vatandasligindan cikarilmistir 1937 de Fransiz yonetimi tarafindan diger Cemilpasazadelerle birlikte Tudmur e surulmustur 1937 de Kadri Cemilpasa ile birlikte Civata Azadi u Yekitiya Kurdan Kurtlerin Ozgurlugu ve Birligi Orgutu nun sorumlusu olmustur 1939 ile 1946 yillari arasindan Hoybun un siyasi temsilciligini yapmistir kaynak belirtilmeli 1967 den sonra Sam da oturmus ve 1972 de Diroka Kurdistan Bi Kurtebiri I yazmistir Bu donemde basta olmak uzere siyasi nedenlerle Turkiye den Suriye ye giden Kurtlere yardimci olmus ve evlerine konuk etmistir kaynak belirtilmeli 31 Aralik 1974 te Sam da olmus ve Sam da Heyy ul Ekrad Rukneddin mahhalesinin mezarligina defnedilmistir Kurtce Turkce Fransizca Farsca ve Arapca biliyordu Cerkes asilli Cavidan Hanim ile evli olup bu evlilikten Xeyriye Jale Xenden Pervin Newzad olmak uzere bes cocugun babasiydi EserlerHinkere Zimane Kurdi Rehbere Ziman e Her Du Kurdi Kurmanci Babani Ji nesriyate Hevi Civata Telebeye Kurdan jimar 1 Capxaneye Necme Istiqbal Istanbul 1921 1337 C P C Dirok a Kurdistan Bi Kurteliri I Beyrut 1972 Ekrem Cemil Pasa Muhtasar Hayatim 1989 Ekrem Cemil Pasa Kurdistan Kisa Tarihi Doz Yayinlari Istanbul 1998 KaynakcaMalmisanij Diyarberkirli Cemilpasazadeler ve Kurt Milliyetciligi Avesta Istanbul 2004 ISBN 975 8637 79 7 s 237 273 Mehmet Kemal Isik Tori Ekrem Cemil Pasa Unlu Kurt Bilgin ve Birinci Kusak Aydinlar Sorun Yayinlari Istanbul Kasim 2000 ISBN 975 431 111 0 s 160 161 Dipnotlar a b Nutuk Ataturk Vesikalar Belge 60 8 Eylul 1919 Diyabekir Erkan i Harbiye Reisi Halit Bey den Mustafa Kemal Pasa ya telgraf Age B Simsir e gore kendizinden belgelerde binbasi Novil olarak soz edilmektedir Ancak o tarihte yuzbasi rutbesindedir Ataturk Mustafa Kemal 1927 Nutuk c 3 vesikalar ve belgeler belge 8 Diyarbakir Vali Vekilinden gelen telgraf 8 Haziran 1919 Ankara Turk Tarih Kurumu ISBN 975 16 0141 X Diyarbekir de bazi genclerden tesekkul eden Kurt Cemiyeti Ingiliz Himayesinde bir Kurdistan istiklaliyetini takip eden propaganda yapmasi uzerine buraya gelen Suleymaniye hakim i siyasisi Mister Novil in efkarina kapilarak beynelahali bunun siddetle reddi ve bu tesebbusatin Cemiyetler Kanununa adem i mutabakati hasebiyle mekur cemiyet set ve vilayetce takibat i kanuniye yapilmakta bulunmustur Elveyn Diyarbekir de Itilaf ve Hurriyet Firkasi mevcut olup bundan baska cemiyet yoktur efendim Vali Vekili Mustafa Nutuk Ataturk Vesikalar Belge 56 6 Eylul 1919 Kazim Karabekir den Sivas 3 Komutaninligina telgraf Nutuk Belgeler vesiklar Cilt III Belge 59 Mustafa Kemal ile Malatya 12 Suvari Alayi Komutani Cemal Bey arasinda telgraflasma Simsir Bilal Bilgi 11 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2009 Documents on British Foreing Policy s 693 695 No 464