Ekümeniklik, günümüzde genellikle, daha büyük bir dinî birliği ya da dinlerarası iş birliğini sağlama amacını güden girişimleri ifade eder.
En geniş anlamıyla, dinî birlik veya dinî iş birliğinden maksat, üç İbrahimî din olarak İslam, Hristiyanlık ve Yahudilik dinlerinin ortak manevî değerlerine vurguda bulunan dünya kapsamında bir dini birliktir. Daha çok bilinen dar anlamıyla ekümeniklik, bu üç dinin herhangi birinin mezhepleri arasında iş birliği anlamına gelir.
Kavram, Grekçe οἰκουμένη (oikoumene) kelimesinden gelir, anlamı "yerleşilmiş dünya" yahut "meskun dünya"dır ve bununla Roma İmparatorluğu kastedilirdi. Günümüzde bu kavramla, birbirinden tarihsel, doktrinel ve uygulama açısından ayrılan Hristiyan mezhepleri ve Hristiyan kiliseleri kastedilir. Bu anlamıyla ele alındığında ekümeniklik Hristiyan birliğini sağlama gayesini ifade eder ve bu anlam şu idealle ifade edilir: Sadece tek çeşit Hristiyan Kilisesi kurumu olmalıdır.
Hristiyan ekümenizmi ve dinlerarası çoğulculuk
Hristiyan ekümenikliği, en dar anlamıyla, Hristiyanlığın farklı mezhepleri ve/veya grupları arasında birleşmeyi sağlama veya iş birliği kurma çabasıdır. Hristiyan ekümenikliği, farklıdır. Ekümeniklik, dinî çoğulculuk olarak da bilinen bu geniş anlamıyla, herhangi bir dinin içinde gerçekleşen ekümeniklikten farklıdır. Dinlerarası hareket olan ekümeniklik, dünya dinleri arasında karşılıklı saygı, hoşgörü ve iş birliğini sağlamak için uğraşır. Çeşitli dinî akımların temsilcileri arasındaki karşılıklı ilişki olarak ekümeniklik, herhangi bir örgütsel birlik oluşturmaktan ziyade, farklı inançların temsilcileri arasında daha iyi ilişkilerin oluşturulması gayesidir. Bu ekümenizm, Hristiyanlığın mezhepleri arasında ve/veya Hristiyan gruplarla diğer dinlerin mensupları arasında daha iyi ilişkilerin kurulması, hoşgörü ve dayanışmanın sağlanması için çaba gösterme amacını taşır.
Bazı Katoliklere göre, ekümenizmin amacı, kendisini Hristiyan olarak tanımlayan bütün toplulukları Katolik Kilisesi çatısı altında, tek somut bir birlik hâline getirmektir.
Bazı Protestanlara göre, manevî birlik, yani kilisenin temel konulara dair öğretileri üzerine bir birliğin sağlanması yeterlidir. Luteryan din adamı ’e göre, Hristiyan ekümenizminde en önemli husus, insanların farklı kilise örgütlerine değil, öncelikle İsa üzerine yoğunlaşması. Şlik’in kitabı Ökumenische Dogmatik’te (1983) kendisi bu konudaki görüşünü şöyle ifade eder,
Yaşamlarında yükselen İsa’nın farkında olan çeşitli kiliselere mensup Hristiyanlar ve her gruptan Hristiyan, İsa’nın kilisesinin birliğinin tamamen yok olmadığını, fakat bazı tarihî olaylardan ve miyop değerlendirmelerden dolayı Hristiyanlığın bozulduğunu ve bulandığını farkedeceklerdir. Bütün bu sorunlar, İsa’ya olan inancın yenilenmesiyle çözülecektir. O’na olan bağlılıkta birlik olmak ve karşılıklı sevgiyle bütün insanlığa tanıklık etmekle O’nun öğüdüne (Yuhanna 17; Filipeliler 2) cevap vermek de bu kapsamda değerlendirilmelidir. Tarihsel temelli yepyeni bir usulle organize edilmiş karşılıklı birbirini kabullenme eylemi sonucunda, dünya çapında farkedilir bir kardeşlik ortaya çıkacaktır.
Modern ekümenik harekete kesin bir şekilde karşı çıkan ise, sadece tek bir gerçek Kilise olduğunu ve bunun da kendileri olduğunu belirten geleneksel Ortodoks kilisesidir. Buna ilaveten, "kardeş kilise" veya "iki akciğer" gibi teorileri ise Ortodoksluk reddetmektedir, zira bu dinî akıma göre Kilise bölünmezdir ve o kilise Ortodoksluktur. ’nden Peder John Boylan, 1980’lerde, bir anti-ekümenik harekete önderlik etmiştir.
Hristiyan birliğine dair yaklaşımlar
Hristiyan aleminin önemli bir kısmı için en önemli gayelerden birisi, Hristiyanlığın çeşitli mezheplerinin tarihsel ayrılıklarının üstesinden gelinerek yeni bir birliğin sağlanmasıdır. Bununla birlikte, ekümeniklik kavramı için farklı yorumlamalar yapılmıştır, Protestanlar ekümenikliği, temel itikadî konulardaki öğretilere dair bir uzlaşma, çeşitli gruplar arasında karşılıklı güvene dayalı bir örgütsel birlik olarak görürken, Katolikler ve Ortodokslar, Hristiyan aleminin birliği hususunda, İsa’nın Bedeni mecazında olduğu gibi çok daha somut bir yaklaşım içerisindedirler. Bu kilise meselesi, bazı ilahiyat konularıyla alâkalıdır (Örn; ) önce tam dogmatik uyuşma aranmaktadır. Ekümenikliğin nihaî hedefi tek Kilise kurumunda birleşmektir ancak Kilise nedir? sorusuna dahi Hristiyanlar farklı cevaplar vermektedir. Sorunlara rağmen, Hristiyan toplumunu oluşturan mezheplerce birlik arzusu dile getirilmektedir.
Katolik ve Hristiyan kiliseleri için yakınlaşma girişimi iki resmi dönemi kapsar; sevgi diyaloğu ve hakikat diyaloğu. Birinci dönem, 1054 yılındaki karşılıklı aforoz’un 1965 yılındaki karşılıklı ilgasını, aynı yıl -ortak bir aziz olan- ’ın kutsal emanetlerinin ’ya geri getirilişini ve ikinci binyılda ilk kez bir papanın bir Ortodoks ülkesini ziyaret edişini kapsar (Papa II. Jean Paul’ün 1999’da Romanya Ortodoks Kilisesi patriği ’i ziyareti). İkinci dönem ise dogma konusunda fiilî ilahiyat toplantılarını kapsıyor ve hâlen devam etmektedir.
Hristiyan ekümenikliği, Hristiyan alemini oluşturan üç büyük topluma göre tanımlanabilir: Katoliklik, Ortodoksluk ve Protestanlık. Bu üç ana akımın karmaşık yanlarını anlaşılır kıldığı ölçüde bu ayrım işe yarar bir model olarak görülebilir.
Katoliklerin yaklaşımı
Katolik Kilisesi, iki husus saklı kalmak kaydıyla birbirinden uzaklaşmış çeşitli Hristiyanların birliği için çabalamayı daima üstün bir amaç olarak görmüştür: Kutsal metinleri ve kutsal geleneklerin öğretimini yanlış yorumlamamak ve onlara olan imanı zedeleyecek yanlış bir birleşmeye yol açmamak.
’nden önce, ana gerginlik yukarıda belirtilen ikinci görüş üzerineydi, Katolik Kilisesi’nin bu konudaki görüşü 1917 Kilise Hukuku Kanunu’nun 1258 no.lu kuralında geçmektedir. 1983 Kilise Hukuku Kanunu, hiçbir uyum kuralı içermez. Bu kanun, Katolik rahiplerinin Katolik Kilisesi’ne tam bağlı olmayan herhangi bir Hristiyanla Ekmek ve Şarap Ayini’ni kutlamasını yasaklamıştır (kural 908), mecburi şartlarda ve zorunlu durumlarda, diğer ayinlere iştiraki ise caiz görmüştür. Ekümeniklikle İlgili Normların ve Kuralların Uygulanmasına Dair Dini Hükümler’in 102 no.lu kuralına göre: "Hristiyanlar, şu anki ayrılıklarından kaynaklanan farklılıkları belli bir noktaya kadar hoşgörülmek üzere, ortak manevî mirasın bir sonucu olarak sahip oldukları ortak değerleri paylaşmak ve ortak etkinlikler düzenlemek ve ortak kaynak paylaşımında bulunmak hususunda teşvik edilebilir." 1983’teki bu değişikliğin sebebi olarak gördüğü Konsey’i toplantıya çağıran Papa XXIII. Jean, Konsey’in gayesinin, Papalıktan ayrılan gruplara, "İsa’nın yüce Baba’sına yaptığı coşkulu duasında dilediği birliği" arayıp gerçekleştirme amacına matuf nezaketli bir davet olarak Kilise kurumunun bizatihi kendisini yenilemesi için uğraşmak olduğunu belirtmiştir. Ekümenikliğe dair Katolikliğin bakış açısı, Konsey’in tarihli kararnamesi, ’dan ve Papa II. Jean Paul’ün tarihli genelgesi ’ten alıntılanmış aşağıdaki metinlerde belirtilmektedir.
Kilise’nin her kendini yenileyiş faaliyeti, esasen, yaptığı çağrıya yönelik artan sadakatten cesaret almaktadır. Şüphesiz bu birliğe gitmenin belkemiğidir... Kalplerde değişiklik olmadan ekümeniklik bir kavramdan öteye geçmez. Ruhlarımızın iç dünyasının yenilenişinden, özveri ve sınırsız sevgiden kaynaklandığı sürece, birlik olmaya dair arzular artacak ve daha olgun bir şekilde gelişecek. Bu sebeple, bizi diğerlerine hizmet etme ve onlara karşı kardeşçesine cömert bir tutum içinde olma hususunda hakikî anlamda özverili, mütevazı ve nezaketli olma lütfunu bahşetmesi için Kutsal Ruh’a dua etmeliyiz. ...Aziz John’un birlik olmak aleyhine işlenen günahlarla ilgili sözleri yerindedir: "Günah işlemediğimizi söylersek, onu yalancı yapmış oluruz ve sözleri artık bizimle değildir". Bu sebeple, alçakgönüllü bir şekilde Tanrı’dan ve ayrı düştüğümüz kardeşlerimizden af dilemeli ve onları da bizim hukukumuzu çiğnedikleri için affetmeliyiz.
—
Hristiyanlar, karşılıklı yanlı anlamaların ve peşin hükümlerin ve tarihten miras kalan bitmez tükenmez yanlış anlamaların yükü altında olmayı hafife alamazlar. Halinden memnun olma, ilgisizlik ve diğerleri hakkında yetersiz bilgi ise bu durumu daha da kötüleştirmektedir. Bu nedenle, ekümeniklik taahhütleri kalplerin değişmesi esasınave duaya dayanmalıdır ki bu durum geçmişin hatıralarının zihinlerden mecburen silinmesi sonucunu getirecektir. Kutsal Ruh’un lutfu ile, sevgiden, gerçeğin gücünden ve karşılıklı affetme ve tekrar birlik olma arzusundan ilham alan Tanrı’nın talebeleri, günümüz Hristiyanlarını üzücü bir şekilde hâlen birbirine düşürmekte olan geçmişin yarasını ve acı hatıraları beraberce masaya yatırmak için tekrar toplanacaktır.
—
Ekümeniklik görüşmelerinde, Kilise öğretilerine karşı ve ayrı düştükleri kardeşleriyle ilahî gizemleri araştırma hususunda çok katı davranan Katolik din bilginleri, hakikat aşkı, yardımlaşma ve tevazu içinde davranmalıdırlar. Katolik din bilginleri öğretileri birbirleri ile karşılaştırırken şunu göz ardı etmemelidir ki –her ne kadar temel Hristiyan inaçlarıyla türlü yönlerden bağları olsa da- Katolik doktrinindeki hakikatlerin bir hiyerarşisi vardır. Bu yolda ilerlendiği takdirde, İsa’nın kuşatılamaz zenginliklerini daha derinden anlamak ve daha anlaşılır bir şekilde insanlığa sunmak için kardeşçesine bir rekabetle çalışmanın yolu açılmış olacak.
—
Tanrı tarafından emredilen birliğe ancak, vahyedilmiş olan iman esaslarının tamamına herkesin uyması ile ulaşılabilir. İman meselelerinde ödün vermek, hakikatin ta kendisi olan Tanrı ile ters düşmek demektir. İsa’nın Bedeni’nde, "yol ve hakikat ve hayat" (Yuhanna 14:6)’ta, hakikatin yayılması maksadıyla gerçekleşecek bir uzlaşmanın meşruiyetini belirlemek kimin elindedir? ...Yine de öğretinin, Tanrı’nın kendileri için birliğin gerçekleşmesini diledikleri için daha anlaşılır bir hale getirilmesi gerekiyor.
—
Kilisenin tam birliğinin sağlanmasının önündeki engeller zamanla aşıldığında, bütün Hristiyanlar sonunda, Ekmek ve Şarap Ayini’ni hep birlikte kutlamak için, İsa’nın Kilise’ye başlangıçta bahşettiği gibi, tek Kilise kurumunda toplanacak. Biz inanıyoruz ki bu birlik, Katolik Kilisesi’nin şahsında –asla kaybetmeyeceği bir şey olarak- hâlen mevcuttur ve ümidimiz odur ki bu durum kıyamete kadar sürecektir.
—
Bazı Ortodoks kiliseleri Katolik Kilisesi’nden kendilerine dönenleri genellikle vaftiz ederken, zaten daha önce vaftiz edilmiş olanların tekrar vaftiz edilmesini gerekli görmemektedir, Katolik Kilisesi daima Ortodoks Kiliseleri ve Oriental Ortodoks Kiliseleri tarafından yönetilen ayinlerin meşruiyetini kabul etmiştir.
Aynı şekilde, Katolik Kilisesi hiçbir zaman Ortodoks Kilisesi veya bu kiliseye mensup olanlar için "heterodoks" veya "kafir" terimlerini kullanmamıştır. Hatta, "hizip" terimi bile Katolik Kilisesi’nin görüşüne göre–Kilise Hukuku Kanunu’nun 751 no.lu kuralında tanımlandığı ("Yüce Papalık kurumuna itaatten veya Papa’ya bağlı Kilise’nin mensuplarından oluşan cemaatten çıkma") anlamıyla, bugünkü Ortodoks Kilisesi’ne bağlı bireylerin durumunu tanımlamak için kullanılmaz.
Ortodoksların yaklaşımı
ve Ortodoksluk aynı yerel kiliselerden oluşan iki ayrı grubudur. Her ikisi de kendisini –sırasıyla 5. yüzyılda ve 11. yüzyılda (3. ve 7. sonra) Batı’dan ayrılan- özgün Ortodoksluk olarak kabul eder. Bu yerel kiliselerden bazıları son zamanlarda birbirleriyle ve bazı Batı kiliseleriyle – olmamakla birlikte- ilahiyat görüşmeleri yapmaktadır. Ortodoks Kilisesi, 19. yüzyılın sonlarında ’nda Ortodoks öğrencilerin yer almasından bugüne dinlerarası diyalogda yer almaktadır ve bazı Ortodoks patrikler, cemaatlerini ’nin kurucu üyesi olarak tescil ettirmiştir. Yine de Ortodokslar, Hristiyanlık inancını dogmatiklik karşıtı, geleneksellik karşıtı, kırpılmış, indirgenmiş bir Hristiyanlığa dönüştürecek herhangi bir Hristiyanlık reformu içinde yer almaya istekli değillerdir. Ortodoks Kilisesi’ne göre Hristiyanlık demek Kilise kurumu demektir ve Kilise kurumu da Ortodoksluktur, ne eksik ne fazla. Bu yüzden, Ortodoks ekümenikliği kendisini "Şeytan’la bile diyaloğa açık" kabul etmişse de, Ortodokslar ekümenik faaliyetlerdeki konumlarını "hakikate şahitlik etmek" olarak, ideallerini ise heterodoksları (Ortodoks olmayanları) tekrar Ortodoksluğa döndürmek olarak belirlemişlerdir.
Ortodoks Kilisesi’nin Ortodoks olmayanlara karşı tutumunu gözlemlemenin bir yolu, diğer inançlara mensup kişileri kendi dinlerine kabul ederken hangi usulle aldıklarını izlemektir. -Budistler veya ateistler gibi- Hristiyan olmayanlardan Ortodoks Hristiyan olmak isteyenleri kabul ederken vaftiz ve törenlerinden geçirirler. Protestanlar ve Katolikler kimi zaman sadece töreni ile kabul edilirler, bu durumda daha önceden teslisli vaftiz olmuş olmaları aranır. Protestanlar ve Katolikler -"diğer inanan" anlamında- "heterodoks" olarak adlandırılırlar, bu kavram "kafir"den farklıdır, Kilise kurumunu kasten reddetmedikleri anlamını ima eder. Bununla birlikte, bu tür politikalar her bir kilise tarafından ayrı ayrı belirlenebiliyor ve daha gelenekçi Ortodoks cemaatler Ortodoksluğa dönen her kişiyi vaftiz ve krismasyon töreninden geçiriyor.
Ekümenikliğe ve dinlerarası diyalog konusuna nasıl yaklaşılması gerektiğine dair var olan onca anlaşmazlığa karşın, Ortodoks Hristiyanların içinde her türlü dinlerarası diyaloğa –ister Hristiyan mezhepleri arasında olsun ister Hristiyanlık dışındaki dinlerle olsun- öfkeli bir şekilde karşı çıkan çok geniş bir kitle vardır. Onlara göre ekümeniklik ve dinlerarası diyalog Ortodoks Kilisesi geleneği için zararlıdır, Ortodoksluğun bir çeşit zayıflaması demektir.
Anglikanların yaklaşımı
’nin mensupları çoğunlukla ekümenik faaliyetleri benimsemiştir ve ve gibi kuruluşlarda etkin görev almaktadır. Anglikanlardan oluşan birçok yerleşim yerinde ekümeniklik ilişkileri için tahsis edilmiş resmi daireler vardır, bununla birlikte son zamanlardaki yayılışı cemaat içinde gerilimin artmasına yol açmıştır ve cemaatin kimi üyelerinde ekümenikliğin onları nereye götürmekte olduğu kuşkusuna yol açmıştır.
Anglikan Cemaati’nin üyesi olan her bir kilise, kendi kararını vermektedir. 1958 ’nda, aynı mezhepten olmayan iki Kilise arasında –karşılıklı tanıma ve hizmet kabulünü de içeren- communio in sacrisin serbest olması önerilmiştir. teriminin kapsamı dışında kalan bazı ilişki şekillerinin iki kilise arasında anlaşma yoluyla kurulabildiği bu ilişki türü için terimi daha uygun görülür.
Anglikan Cemaati’nin ile aşağıda belirtilen kiliseler arasında tek cemaat ilişkisi kurulmuştur:
- Avrupa
, son zamanlarda şu dini topluluklarla diyalog kurmaktadır:
Protestanların tutumu
18. yüzyılda ’u (""’ni) yeniden düzenleyen kontu (1700-1760), "ekümenik" kelimesini bugünkü anlamıyla kullanan ilk kişidir. –Mezhepsel yaftaları bir kenara iterek- tüm Hristiyanları -Pensilvanya’da yaşayan Alman asıllı göçmenler arasında yaygın olarak bilinen- "Kutsal Ruhtaki Tanrı Kilisesi" çatısı altında birleştirme çabaları –zamanımızdan 200 sene önce yaşamış olan- çağdaşları tarafından yanlış anlaşılmıştır. Protestanların yakın zamanlardaki ekümeniklik faaliyetlerine girişlerinin miladı olarak 1910 kabul edilir. Bununla birlikte, öncül Hristiyan gençlik hareketleri olmadan bu konferansın gerçekleşmesinin zor olduğu kabul ediliyor. Bu öncü hareketler şunlardır: 1844’te kurulan , 1855'te kurulan , 1895'te kurulan ve 1908’de kurulan –ileride kurulacak olan ’ne de öncülük edecek olan- Federal Kiliseler Konseyi. Eski GHED üyesi ve DHÖF’nin 1910’da genel sekreterliğini yapmış olan Metodist öncülüğünde toplanan İnsanlık Misyonu konferansı, uğruna mezhepsel sınırların bir kenara bırakılması için çaba sarfedilen, o güne kadarki en geniş katılımlı Protestan toplantısıdır. ’in öncülük ettiği "" hareketi ve ’un öncülüğündeki "" hareketi I. Dünya Savaşı’ndan sonra yaşanan gelişmelerdir. Neticede, 1948’de , 1950’de ABD’de ve 2002’de kuruldu. Bu topluluklar –ilahiyat açısından Anglikanlara, Ortodokslara ve Katoliklere göre Protestanlar genellikle daha liberal ve daha az gelenekçi olduğu için- ilahiyat açısından liberale yakın olarak kabul edilir. Protestanlar bugün çeşitli ekümenik topluluklarda yer alıyorlar, kimi zaman organik anlamda mezhepsel birlik için faaliyet yürütülürken kimi zaman sadece iş birliği ile sınırlı faaliyet yürütüyorlar. Protestan mezheplerin ve bakış açılarının çeşitliliğinden ötürü Protestanların kendi içlerinde tam bir iş birliği yapmaları zorlaşıyor. ’in Ökumenische Dogmatiki bu sorunların çözülmesi, karşılıklı tanıma ve yenilenmiş bir kilise birliğini sağlamak için bir yol haritası öneriyor. 1999’da ve Katolik Kilisesi tarafından Protestan Reformu’nun temelini teşkil eden ’nın özüne dair ortaya çıkmış olan çatışmayı bitiren –her ne kadar bazı muhafazakâr Luteryanlar ikna olmasa da- imzalandı. 18 Temmuz 2006’da ’nın delegeleri Birleşme Bildirisi’ni oybirliğiyle kabul etti. [2]
Son zamanlardaki gelişmeler
1054’te gerçekleşen –ve Hristiyanlığın Batı (Katolik) ile Doğu (Ortodoks) kolları arasında ’ye yol açan– karşılıklı aforozlar, 1965’te Papa ve tarafından iptal edildi. Katolik Kilisesi’nin Kilise Hukuku’nda şöyle bir hüküm yer almaktadır: "Mürted, kafir veya bölücü kişi, latae sententiae (kendiliğinden) aforoza uğrar. Kural 194 ß1 no.2’deki "Bir rahip, bundan ayrıca, Kural 1336 ß1 no. 1-3’te belirtilen cezalara uğratılabilir". Bu ceza, Ortodoksları ve diğer Katolikdışı mezhepleri de kapsar. Ayrıca, Ortodoksların Kilise Hukuku’nda da benzer hükümler mevcuttur. Roma Katolikleri ve Ortodokslar arasındaki -Doğu Katolik Kiliseleri sorunu üzerinde bir anlaşmaya varılamaması üzerine askıya alınan- ilahiyat görüşmeleri 2006’da yapılan bir dizi ilahiyat toplantısıyla tekrar canlandı. Komünist iktidarlar tarafından zamanında Ortodoks Kilisesi’ne verilmiş olan ve günümüz iktidarları tarafından tekrar Doğu Katolik Kiliselerine verilmiş olan kiliseler ve diğer mülklerle ilgili sorun, tartışmalarla gitgide alevlenmiş ve görüşmeler askıya alınmıştı. Kuzey Amerikalı Katolik ve Ortodoks piskoposlar süresiz bir diyalog faaliyetin başlattılar. Piskoposlar, "Kuzey Amerika Ortodoks-Katolik İlahiyat İstişaresi" adıyla periyodik olarak toplanıyor. Dinlerarası İlişkiler ve Ekümeniklik Piskopos Komitesi ile Amerika Meşru Ortodoks Piskoposları Daimi Konferansı arasında 1965’te istişarenin kuruluşundan beri her yıl iki kez toplanılıyor. Kanada Katolik Piskoposlar Konferansı ise istişareye 1997’de destek amacıyla katılmıştı. İstişare kurumu, 1981’den beri her yıl toplanan Ortodoks ve Katolik Piskoposlar Ortak Komitesi ile eş zamanlı çalışmaktadır. İstişare’de 1999’dan beri, üzerinde nihaî bir mutabakata varmak ümidiyle yapılan müzakereler sürüyor. Benzer görüşmeler ulusal ve uluslararası çapta, Katolikler ve Anglikanlar arasında da yapılıyor. , , ve gibi topluluklar Protestanlar, Ortodokslar ve Katolikler arasında ekümenik iş birliğini teşvik etmeyi sürdürüyor. Almanya’daki Bonn Üniversitesi gibi kimi üniversiteler de "ekümenik çalışmalar" konusunda diplomalı kurslar düzenliyor. Bu kurslarda çeşitli mezheplerden çeşitli ilahiyatçılar kendi dini geleneklerini anlatıyor ve aynı zamanda mezhepler arasında ortak bir zemin oluşturmaya çalışıyor.
Birleşik ve birleşen kiliseler
Ekümenik faaliyetlerin, "ayrılık skandalı"nın ve yerel gelişmelerin etkisiyle bazı "birleşik" ve birleşen kiliseler ortaya çıktı, resmi birliğin mümkün olmadığı durumlarda çeşitli karşılıklı tanıma stratejileri uygulamaya konuluyor. Aynı kiliseyi iki ya da daha fazla mezhebe mensup grupların kullanması şeklinde bir gelenek başlatıldı. Bu gruplar aynı kiliseyi, ayrı ayrı ayinler yaparak veya tek çeşit ayinde her bir mezhepten öğeler kullanarak iş birliği gerçekleştiriyorlar.
Ekümeniklik karşıtlığı
Azınlıkta kalan bir kısım Hristiyan ise ekümenikliğe karşıdır. Ortodoks dünyasında, tartışmalı olarak, Ortodoks ruhaniyatının en önemli merkezi sayılan Aynaroz manastır topluluğu ekümenik gelişmelere ilişkin endişelerini ve Ortodoksların bu faaliyetlerde yer almasına muhalefetlerini açıkça dile getiriyorlar. Onlar modern ekümenikliği, diğer Hristiyanları uzlaştırabilmek için temel öğretilerde taviz vermek olarak kabul ediyorlar ve -ekümenik girişimlerde yer alan katılımcıların din değiştirmesinden ziyade- karşılıklı dinlerarası ilişkiye götüren diyalog üzerine vurguda bulunulmasına karşı çıkıyorlar. , ’in öğretilerinin Jülyen Takvimi’ni kaldırmayı ve kilise takvimini değiştirmeyi yasakladığını savunmaktadırlar. Ortodokslararası İlahiyat Konferansı, Eylül 2004’te ’nde "Ekümeniklik: Kökenleri, Beklentiler, Hayal Kırıklığı" adıyla düzenlediği organizasyonda ekümeniklik hakkında olumsuz görüş bildirdi. Muhalif Protestanlar ise veya zemindeki kiliselere ve ana Protestan akımların en muhafazakâr kesimlerine yöneliyorlar. Katolik olmayanların Katolik inancına dönmesini zorunlu kılmayan ekümenikliğin yanlış bir Hristiyan birliğine yol açacağını düşünüyorlar. Gelenekçi Roma Katolikleri bu durumu, İncil’in Katolik yorumuna, ’un Mortalium Animos 2 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .’una, ’un Humani Generis 2 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .’ine ve diğer belgelere tezat olarak görüyorlar. Bazı Evanjelist ve birçok karizmatik Hristiyan, ekümenizmi –gerçekleşeceği İncil’de bahsedilen- İsa’nın önce ortaya çıkacak olan ahir zaman dönekliği olarak görüyorlar ve ekümenik hareketlerin belli başlı temsilcilerinin dinî beyanları ile -Kutsal Kitap 2. Petrus 2:1-2 5 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .’de tasvir edilen- ahir zamanın sahte dinî liderlerinin öğretisel duruşları arasında sağlam benzerlikler görüyorlar.
Bazı Evanjelist Protestanların tutumu
Baptistlerin birçoğunu, bazı Luteryanları, Yedinci Gün Adventistlerini, kapsayan geniş bir Evanjelist kesim ve kilisesi gibi bazı Evanjelist Hristiyan kiliseler ekümenik faaliyetlerde aktif olarak yer almıyorlar. bazı Evanjelist kiliseler tarafından ekümenik faaliyetlerde yer alan kiliselere ve mezheplere karşı benimseniyor. gibi Pentekostalların çoğu ekümenikliğe uzak duruyor. Bununla birlikte, bazı Pentekostal kiliselerin de yer aldığı bazı örgütler ekümenik hareketlere katılıyor. , ve gibi diğer Amerikan muhafazakâr Protestan kiliseleri de ekümenikliğe Evanjelist emsalleri gibi isteksiz yaklaşıyor. Birçok Evanjelist kilise –özellikle Baptist geleneğinde yer alanlar- cemaatçi özerklik uyguluyorlar. Bu sistemde yerel cemaatler kendi işlerini idare ediyorlar ve dinî sorunlarına göre ve ibadet şekillerine göre kendi kararlarını veriyorlar. En yüksek dinî yetkili kurumun yerel cemaatler olduğu bir ortamda bu cemaatler, mezhepler arasında resmî bir birleşmenin gerçekleşmesi için çaba göstermeye gerek duymuyorlar. Birçok Evanjelist kilise, ya da gibi derneklere katılıyorlar ve yine , gibi mezhepdışı Hristiyan örgütlerinde yer alıyorlar. Evanjelist kiliseler kimi zaman kendi mezheplerinde ana akımda yer alan Protestanlarla, Katoliklerle ve Ortodokslarla afet yardımları ve siyasi lobileşme faaliyetlerinde iş birliği yapmaktadırlar. Aşırı muhafazakâr olarak adlandırılan daha tutucu bazı Evanjelistler ve Pentekostallar ise ve gibi daha az muhafazakâr çerçevedeki mezheplerarası etkinlikleri veya örgütlenmeleri ekümenikliğin yumuşatılmış bir şekli olarak görüyorlar ve diğer emsallerinden farklı olarak bu topluluklara dahi uzak duruyorlar. Birleşik Devletler’deki birçok Baptist cemaat ekümenikliğe ve hatta diğer Baptist topluluklarla ortak etkinliklere bile karşı çıkıyorlar. Bununla ilgili son örnek Güneyli Baptist Toplumu’nun ’ndan çekilmesidir. Her ne kadar Dünya Baptist İttifakı, Baptistlerin kendi aralarında iş birliği ile hareket etmeleri gayesini güdüyorsa da, bu örgüt ekümenik bir hareket değildir, durum böyleyken Güneyli Baptist Toplumu, bünyesinde yer alan aşırı muhafazakâr unsurlardan ötürü, böylesine sınırlı ekümenik yaklaşımlardan dahi kaçınır. GBT’nin aşırı muhafazakârları, GBT’nin resmen karşı olduğu "kadınların papazlığa atanması" uygulamasını DBİ’nin bütün Baptist topluluklar için yürürlüğe koymasından dem vurmaktadır. GBT’nin eleştirel gözlemcilerinin açıklamasına göre GBT’nin aşırı muhafazakâr tutumundan soğumuş olan ılımlı Baptistlerin toplandığı Dayanışmacı Baptist Kardeşliği’nin DBİ’ye kabul edilişi GBT’nin DBİ’den ayrılmasının asıl nedenidir. Birleşik Devletler’deki Baptistlerin önemli bir kısmı, aynı düşünce yapısına sahip Baptistlerin oluşturduğu ve olarak bilinen ayrı ayrı örgütlenmiş olan kiliselere mensuptur. Bu kiliselerin birçoğu, diğer aşırı muhafazakâr cemaatler gibi, İncil’in modern çevirilerinin inanışa ters düştüğünü düşünüyor ve diğer Baptistleri ve Evanjelistleri de dahil ettikleri hemen hemen bütün mezhepleri dinden çıkmış ilan ediyor. Bu aşırı muhafazakâr kiliselerin inanışına göre ekümeniklik dinden dönmüş sahte Hristiyanları –muhtemelen Vatikan’ın hilesinin de yardımıyla- Deccal’e tâbi olmaya sevkedecektir. 2001’de bir grup Pentekostal geleneksel ekümenik akımlara muhalefeti bırakarak ’nı kurdu.
Ekümeniklik ve Türkiye
Ekümenik kavramının Türkiye'de ilk kez gündeme gelişi 1517 yılında Yavuz Selim'in, Mısır'ı fethettiğinde, İskenderiye ve Antakya Patrikhanelerini, İstanbul'daki 'ne bağlaması ve patriği de 'Ekümenik' (yani 'Cihan patriği') ilan etmesiyle ortaya çıktı. Bugün itibarıyla, Fener Rum Patriği Bartholomeos'un dış ilişkilerinde "Yeni Roma'nın ve İstanbul'un Başpiskoposu ve Evrensel Patriği" unvanını kullanması Türkiye Cumhuriyeti'yle sürtüşmelere yol açmaktadır. Türkiye’de ekümenik kavramı Rum Ortodoks Patrikhanesi'nin (Fener Rum Patrikhanesi) muhtar ve eşit Ortodoks kiliseleri arasında onursal önceliğini anlatmak için kullanılır. Ortodoks Rum Patrikhanesi ekümenik unvanı ile Ortodoks kiliselerinin birliğini gerçekleştirmeye çalışmaktadır. Geçmişte Ortodoks kiliseleri birbirlerinin üzerinde değil, yan yana ve ayrı ayrı örgütlenmişlerdi. Bu yüzden aralarında bir hiyerarşi yoktur. Fener Rum Patriğinin veya üzerinde bir yetkisi yoktur. Ancak onların kabul ettikleri kapsamda bir birleşmeyi gerçekleştirebilir. Uygulamada güçlükler çıkmaktadır. Örneğin ABD'deki Rum ve Rus Ortodoksların örgütlenmesinde İstanbul ve Moskova Patrikhaneleri aynı görüşte değildirler. Rum Ortodoks Patrikhanesi'nin ekümenikliği hususuna Atina Başpiskoposu, Türkiye Cumhuriyeti'nden daha fazla karşı çıkmaktadır. Geçmişte ekümeniklik, Bizans ve Osmanlı İmparatorluklarının coğrafî ve siyasi bütünlüğüne dayanmıştır. Bugün böyle bir temel yoktur.
Kaynakça ve Notlar
- ^ , Ökumenische Dogmatik (1983), pp. 694-700; ayrıca bkz. Report Dialog 1963, 2:4, 328.
- ^ , Ökumenische Dogmatik (1983), pp. 707-708; ayrıca bkz. Skibbe, A Quiet Reformer (Sessiz Bir Reformcu) 1999, 122-4; Şlink, The Vision of the Pope (Papa’nın Görüşü) 2001.
- ^ İsa’nın Bedeni, Hristiyan ilahiyatında Kilise kurumunun mahiyetini açıklamak için Hristiyan dinî metinlerinin kullandığı mecazlardan birisidir. İsa’nın Bedeni ile kastedilen Kilise’dir.
- ^ . 8 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2009.
- ^ Ad Petri cathedram 2 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . genelgesi
- ^ , 6-7 [www.vatican.va/.../ii_vatican_council/documents/vat-ii_decree_19641121_unitatis-redintegratio_en.html]
- ^ , 2 [www.vatican.va/holy_father/john_paul_ii/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_25051995_ut-unum-sint_en.html]
- ^ , 11 [www.vatican.va/.../ii_vatican_council/documents/vat-ii_decree_19641121_unitatis-redintegratio_en.html]
- ^ , 18-19 [www.vatican.va/holy_father/john_paul_ii/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_25051995_ut-unum-sint_en.html]
- ^ , 4 [www.vatican.va/.../ii_vatican_council/documents/vat-ii_decree_19641121_unitatis-redintegratio_en.html]
- ^ "Kilise Hukuku Kanunu, Kural 1364-1399". 7 Ocak 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ocak 2009.
- ^ Filioque, Latince "ve oğuldan" anlamına gelmektedir. Batı Hristiyanlığı tarafından İznik Konsili’ne eklenmiştir. Et in Spiritum Sanctum, Dominum, et vivificantem: qui ex Patre Filioque procedit.
(Varlığı Babadan ve Oğuldan gelen hayat bahşedici, Efendi, Kutsal Ruh.) - ^ . 10 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2009.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ekumeniklik gunumuzde genellikle daha buyuk bir dini birligi ya da dinlerarasi is birligini saglama amacini guden girisimleri ifade eder En genis anlamiyla dini birlik veya dini is birliginden maksat uc Ibrahimi din olarak Islam Hristiyanlik ve Yahudilik dinlerinin ortak manevi degerlerine vurguda bulunan dunya kapsaminda bir dini birliktir Daha cok bilinen dar anlamiyla ekumeniklik bu uc dinin herhangi birinin mezhepleri arasinda is birligi anlamina gelir Kavram Grekce oἰkoymenh oikoumene kelimesinden gelir anlami yerlesilmis dunya yahut meskun dunya dir ve bununla Roma Imparatorlugu kastedilirdi Gunumuzde bu kavramla birbirinden tarihsel doktrinel ve uygulama acisindan ayrilan Hristiyan mezhepleri ve Hristiyan kiliseleri kastedilir Bu anlamiyla ele alindiginda ekumeniklik Hristiyan birligini saglama gayesini ifade eder ve bu anlam su idealle ifade edilir Sadece tek cesit Hristiyan Kilisesi kurumu olmalidir Hristiyan ekumenizmi ve dinlerarasi cogulculukHristiyan ekumenikligi en dar anlamiyla Hristiyanligin farkli mezhepleri ve veya gruplari arasinda birlesmeyi saglama veya is birligi kurma cabasidir Hristiyan ekumenikligi farklidir Ekumeniklik dini cogulculuk olarak da bilinen bu genis anlamiyla herhangi bir dinin icinde gerceklesen ekumeniklikten farklidir Dinlerarasi hareket olan ekumeniklik dunya dinleri arasinda karsilikli saygi hosgoru ve is birligini saglamak icin ugrasir Cesitli dini akimlarin temsilcileri arasindaki karsilikli iliski olarak ekumeniklik herhangi bir orgutsel birlik olusturmaktan ziyade farkli inanclarin temsilcileri arasinda daha iyi iliskilerin olusturulmasi gayesidir Bu ekumenizm Hristiyanligin mezhepleri arasinda ve veya Hristiyan gruplarla diger dinlerin mensuplari arasinda daha iyi iliskilerin kurulmasi hosgoru ve dayanismanin saglanmasi icin caba gosterme amacini tasir Bazi Katoliklere gore ekumenizmin amaci kendisini Hristiyan olarak tanimlayan butun topluluklari Katolik Kilisesi catisi altinda tek somut bir birlik haline getirmektir Bazi Protestanlara gore manevi birlik yani kilisenin temel konulara dair ogretileri uzerine bir birligin saglanmasi yeterlidir Luteryan din adami e gore Hristiyan ekumenizminde en onemli husus insanlarin farkli kilise orgutlerine degil oncelikle Isa uzerine yogunlasmasi Slik in kitabi Okumenische Dogmatik te 1983 kendisi bu konudaki gorusunu soyle ifade eder Yasamlarinda yukselen Isa nin farkinda olan cesitli kiliselere mensup Hristiyanlar ve her gruptan Hristiyan Isa nin kilisesinin birliginin tamamen yok olmadigini fakat bazi tarihi olaylardan ve miyop degerlendirmelerden dolayi Hristiyanligin bozuldugunu ve bulandigini farkedeceklerdir Butun bu sorunlar Isa ya olan inancin yenilenmesiyle cozulecektir O na olan baglilikta birlik olmak ve karsilikli sevgiyle butun insanliga taniklik etmekle O nun ogudune Yuhanna 17 Filipeliler 2 cevap vermek de bu kapsamda degerlendirilmelidir Tarihsel temelli yepyeni bir usulle organize edilmis karsilikli birbirini kabullenme eylemi sonucunda dunya capinda farkedilir bir kardeslik ortaya cikacaktir Modern ekumenik harekete kesin bir sekilde karsi cikan ise sadece tek bir gercek Kilise oldugunu ve bunun da kendileri oldugunu belirten geleneksel Ortodoks kilisesidir Buna ilaveten kardes kilise veya iki akciger gibi teorileri ise Ortodoksluk reddetmektedir zira bu dini akima gore Kilise bolunmezdir ve o kilise Ortodoksluktur nden Peder John Boylan 1980 lerde bir anti ekumenik harekete onderlik etmistir Hristiyan birligine dair yaklasimlarHristiyan aleminin onemli bir kismi icin en onemli gayelerden birisi Hristiyanligin cesitli mezheplerinin tarihsel ayriliklarinin ustesinden gelinerek yeni bir birligin saglanmasidir Bununla birlikte ekumeniklik kavrami icin farkli yorumlamalar yapilmistir Protestanlar ekumenikligi temel itikadi konulardaki ogretilere dair bir uzlasma cesitli gruplar arasinda karsilikli guvene dayali bir orgutsel birlik olarak gorurken Katolikler ve Ortodokslar Hristiyan aleminin birligi hususunda Isa nin Bedeni mecazinda oldugu gibi cok daha somut bir yaklasim icerisindedirler Bu kilise meselesi bazi ilahiyat konulariyla alakalidir Orn once tam dogmatik uyusma aranmaktadir Ekumenikligin nihai hedefi tek Kilise kurumunda birlesmektir ancak Kilise nedir sorusuna dahi Hristiyanlar farkli cevaplar vermektedir Sorunlara ragmen Hristiyan toplumunu olusturan mezheplerce birlik arzusu dile getirilmektedir Katolik ve Hristiyan kiliseleri icin yakinlasma girisimi iki resmi donemi kapsar sevgi diyalogu ve hakikat diyalogu Birinci donem 1054 yilindaki karsilikli aforoz un 1965 yilindaki karsilikli ilgasini ayni yil ortak bir aziz olan in kutsal emanetlerinin ya geri getirilisini ve ikinci binyilda ilk kez bir papanin bir Ortodoks ulkesini ziyaret edisini kapsar Papa II Jean Paul un 1999 da Romanya Ortodoks Kilisesi patrigi i ziyareti Ikinci donem ise dogma konusunda fiili ilahiyat toplantilarini kapsiyor ve halen devam etmektedir Hristiyan ekumenikligi Hristiyan alemini olusturan uc buyuk topluma gore tanimlanabilir Katoliklik Ortodoksluk ve Protestanlik Bu uc ana akimin karmasik yanlarini anlasilir kildigi olcude bu ayrim ise yarar bir model olarak gorulebilir Katoliklerin yaklasimi Katolik Kilisesi iki husus sakli kalmak kaydiyla birbirinden uzaklasmis cesitli Hristiyanlarin birligi icin cabalamayi daima ustun bir amac olarak gormustur Kutsal metinleri ve kutsal geleneklerin ogretimini yanlis yorumlamamak ve onlara olan imani zedeleyecek yanlis bir birlesmeye yol acmamak nden once ana gerginlik yukarida belirtilen ikinci gorus uzerineydi Katolik Kilisesi nin bu konudaki gorusu 1917 Kilise Hukuku Kanunu nun 1258 no lu kuralinda gecmektedir 1983 Kilise Hukuku Kanunu hicbir uyum kurali icermez Bu kanun Katolik rahiplerinin Katolik Kilisesi ne tam bagli olmayan herhangi bir Hristiyanla Ekmek ve Sarap Ayini ni kutlamasini yasaklamistir kural 908 mecburi sartlarda ve zorunlu durumlarda diger ayinlere istiraki ise caiz gormustur Ekumeniklikle Ilgili Normlarin ve Kurallarin Uygulanmasina Dair Dini Hukumler in 102 no lu kuralina gore Hristiyanlar su anki ayriliklarindan kaynaklanan farkliliklari belli bir noktaya kadar hosgorulmek uzere ortak manevi mirasin bir sonucu olarak sahip olduklari ortak degerleri paylasmak ve ortak etkinlikler duzenlemek ve ortak kaynak paylasiminda bulunmak hususunda tesvik edilebilir 1983 teki bu degisikligin sebebi olarak gordugu Konsey i toplantiya cagiran Papa XXIII Jean Konsey in gayesinin Papaliktan ayrilan gruplara Isa nin yuce Baba sina yaptigi coskulu duasinda diledigi birligi arayip gerceklestirme amacina matuf nezaketli bir davet olarak Kilise kurumunun bizatihi kendisini yenilemesi icin ugrasmak oldugunu belirtmistir Ekumeniklige dair Katolikligin bakis acisi Konsey in tarihli kararnamesi dan ve Papa II Jean Paul un tarihli genelgesi ten alintilanmis asagidaki metinlerde belirtilmektedir Kilise nin her kendini yenileyis faaliyeti esasen yaptigi cagriya yonelik artan sadakatten cesaret almaktadir Suphesiz bu birlige gitmenin belkemigidir Kalplerde degisiklik olmadan ekumeniklik bir kavramdan oteye gecmez Ruhlarimizin ic dunyasinin yenilenisinden ozveri ve sinirsiz sevgiden kaynaklandigi surece birlik olmaya dair arzular artacak ve daha olgun bir sekilde gelisecek Bu sebeple bizi digerlerine hizmet etme ve onlara karsi kardescesine comert bir tutum icinde olma hususunda hakiki anlamda ozverili mutevazi ve nezaketli olma lutfunu bahsetmesi icin Kutsal Ruh a dua etmeliyiz Aziz John un birlik olmak aleyhine islenen gunahlarla ilgili sozleri yerindedir Gunah islemedigimizi soylersek onu yalanci yapmis oluruz ve sozleri artik bizimle degildir Bu sebeple alcakgonullu bir sekilde Tanri dan ve ayri dustugumuz kardeslerimizden af dilemeli ve onlari da bizim hukukumuzu cignedikleri icin affetmeliyiz Hristiyanlar karsilikli yanli anlamalarin ve pesin hukumlerin ve tarihten miras kalan bitmez tukenmez yanlis anlamalarin yuku altinda olmayi hafife alamazlar Halinden memnun olma ilgisizlik ve digerleri hakkinda yetersiz bilgi ise bu durumu daha da kotulestirmektedir Bu nedenle ekumeniklik taahhutleri kalplerin degismesi esasinave duaya dayanmalidir ki bu durum gecmisin hatiralarinin zihinlerden mecburen silinmesi sonucunu getirecektir Kutsal Ruh un lutfu ile sevgiden gercegin gucunden ve karsilikli affetme ve tekrar birlik olma arzusundan ilham alan Tanri nin talebeleri gunumuz Hristiyanlarini uzucu bir sekilde halen birbirine dusurmekte olan gecmisin yarasini ve aci hatiralari beraberce masaya yatirmak icin tekrar toplanacaktir Ekumeniklik gorusmelerinde Kilise ogretilerine karsi ve ayri dustukleri kardesleriyle ilahi gizemleri arastirma hususunda cok kati davranan Katolik din bilginleri hakikat aski yardimlasma ve tevazu icinde davranmalidirlar Katolik din bilginleri ogretileri birbirleri ile karsilastirirken sunu goz ardi etmemelidir ki her ne kadar temel Hristiyan inaclariyla turlu yonlerden baglari olsa da Katolik doktrinindeki hakikatlerin bir hiyerarsisi vardir Bu yolda ilerlendigi takdirde Isa nin kusatilamaz zenginliklerini daha derinden anlamak ve daha anlasilir bir sekilde insanliga sunmak icin kardescesine bir rekabetle calismanin yolu acilmis olacak Tanri tarafindan emredilen birlige ancak vahyedilmis olan iman esaslarinin tamamina herkesin uymasi ile ulasilabilir Iman meselelerinde odun vermek hakikatin ta kendisi olan Tanri ile ters dusmek demektir Isa nin Bedeni nde yol ve hakikat ve hayat Yuhanna 14 6 ta hakikatin yayilmasi maksadiyla gerceklesecek bir uzlasmanin mesruiyetini belirlemek kimin elindedir Yine de ogretinin Tanri nin kendileri icin birligin gerceklesmesini diledikleri icin daha anlasilir bir hale getirilmesi gerekiyor Kilisenin tam birliginin saglanmasinin onundeki engeller zamanla asildiginda butun Hristiyanlar sonunda Ekmek ve Sarap Ayini ni hep birlikte kutlamak icin Isa nin Kilise ye baslangicta bahsettigi gibi tek Kilise kurumunda toplanacak Biz inaniyoruz ki bu birlik Katolik Kilisesi nin sahsinda asla kaybetmeyecegi bir sey olarak halen mevcuttur ve umidimiz odur ki bu durum kiyamete kadar surecektir Bazi Ortodoks kiliseleri Katolik Kilisesi nden kendilerine donenleri genellikle vaftiz ederken zaten daha once vaftiz edilmis olanlarin tekrar vaftiz edilmesini gerekli gormemektedir Katolik Kilisesi daima Ortodoks Kiliseleri ve Oriental Ortodoks Kiliseleri tarafindan yonetilen ayinlerin mesruiyetini kabul etmistir Ayni sekilde Katolik Kilisesi hicbir zaman Ortodoks Kilisesi veya bu kiliseye mensup olanlar icin heterodoks veya kafir terimlerini kullanmamistir Hatta hizip terimi bile Katolik Kilisesi nin gorusune gore Kilise Hukuku Kanunu nun 751 no lu kuralinda tanimlandigi Yuce Papalik kurumuna itaatten veya Papa ya bagli Kilise nin mensuplarindan olusan cemaatten cikma anlamiyla bugunku Ortodoks Kilisesi ne bagli bireylerin durumunu tanimlamak icin kullanilmaz Ortodokslarin yaklasimi ve Ortodoksluk ayni yerel kiliselerden olusan iki ayri grubudur Her ikisi de kendisini sirasiyla 5 yuzyilda ve 11 yuzyilda 3 ve 7 sonra Bati dan ayrilan ozgun Ortodoksluk olarak kabul eder Bu yerel kiliselerden bazilari son zamanlarda birbirleriyle ve bazi Bati kiliseleriyle olmamakla birlikte ilahiyat gorusmeleri yapmaktadir Ortodoks Kilisesi 19 yuzyilin sonlarinda nda Ortodoks ogrencilerin yer almasindan bugune dinlerarasi diyalogda yer almaktadir ve bazi Ortodoks patrikler cemaatlerini nin kurucu uyesi olarak tescil ettirmistir Yine de Ortodokslar Hristiyanlik inancini dogmatiklik karsiti geleneksellik karsiti kirpilmis indirgenmis bir Hristiyanliga donusturecek herhangi bir Hristiyanlik reformu icinde yer almaya istekli degillerdir Ortodoks Kilisesi ne gore Hristiyanlik demek Kilise kurumu demektir ve Kilise kurumu da Ortodoksluktur ne eksik ne fazla Bu yuzden Ortodoks ekumenikligi kendisini Seytan la bile diyaloga acik kabul etmisse de Ortodokslar ekumenik faaliyetlerdeki konumlarini hakikate sahitlik etmek olarak ideallerini ise heterodokslari Ortodoks olmayanlari tekrar Ortodoksluga dondurmek olarak belirlemislerdir Ortodoks Kilisesi nin Ortodoks olmayanlara karsi tutumunu gozlemlemenin bir yolu diger inanclara mensup kisileri kendi dinlerine kabul ederken hangi usulle aldiklarini izlemektir Budistler veya ateistler gibi Hristiyan olmayanlardan Ortodoks Hristiyan olmak isteyenleri kabul ederken vaftiz ve torenlerinden gecirirler Protestanlar ve Katolikler kimi zaman sadece toreni ile kabul edilirler bu durumda daha onceden teslisli vaftiz olmus olmalari aranir Protestanlar ve Katolikler diger inanan anlaminda heterodoks olarak adlandirilirlar bu kavram kafir den farklidir Kilise kurumunu kasten reddetmedikleri anlamini ima eder Bununla birlikte bu tur politikalar her bir kilise tarafindan ayri ayri belirlenebiliyor ve daha gelenekci Ortodoks cemaatler Ortodoksluga donen her kisiyi vaftiz ve krismasyon toreninden geciriyor Ekumeniklige ve dinlerarasi diyalog konusuna nasil yaklasilmasi gerektigine dair var olan onca anlasmazliga karsin Ortodoks Hristiyanlarin icinde her turlu dinlerarasi diyaloga ister Hristiyan mezhepleri arasinda olsun ister Hristiyanlik disindaki dinlerle olsun ofkeli bir sekilde karsi cikan cok genis bir kitle vardir Onlara gore ekumeniklik ve dinlerarasi diyalog Ortodoks Kilisesi gelenegi icin zararlidir Ortodokslugun bir cesit zayiflamasi demektir Anglikanlarin yaklasimi nin mensuplari cogunlukla ekumenik faaliyetleri benimsemistir ve ve gibi kuruluslarda etkin gorev almaktadir Anglikanlardan olusan bircok yerlesim yerinde ekumeniklik iliskileri icin tahsis edilmis resmi daireler vardir bununla birlikte son zamanlardaki yayilisi cemaat icinde gerilimin artmasina yol acmistir ve cemaatin kimi uyelerinde ekumenikligin onlari nereye goturmekte oldugu kuskusuna yol acmistir Anglikan Cemaati nin uyesi olan her bir kilise kendi kararini vermektedir 1958 nda ayni mezhepten olmayan iki Kilise arasinda karsilikli tanima ve hizmet kabulunu de iceren communio in sacrisin serbest olmasi onerilmistir teriminin kapsami disinda kalan bazi iliski sekillerinin iki kilise arasinda anlasma yoluyla kurulabildigi bu iliski turu icin terimi daha uygun gorulur Anglikan Cemaati nin ile asagida belirtilen kiliseler arasinda tek cemaat iliskisi kurulmustur Avrupa son zamanlarda su dini topluluklarla diyalog kurmaktadir CUIC Ortodoks Kilisesi Katolik KilisesiProtestanlarin tutumu 18 yuzyilda u ni yeniden duzenleyen kontu 1700 1760 ekumenik kelimesini bugunku anlamiyla kullanan ilk kisidir Mezhepsel yaftalari bir kenara iterek tum Hristiyanlari Pensilvanya da yasayan Alman asilli gocmenler arasinda yaygin olarak bilinen Kutsal Ruhtaki Tanri Kilisesi catisi altinda birlestirme cabalari zamanimizdan 200 sene once yasamis olan cagdaslari tarafindan yanlis anlasilmistir Protestanlarin yakin zamanlardaki ekumeniklik faaliyetlerine girislerinin miladi olarak 1910 kabul edilir Bununla birlikte oncul Hristiyan genclik hareketleri olmadan bu konferansin gerceklesmesinin zor oldugu kabul ediliyor Bu oncu hareketler sunlardir 1844 te kurulan 1855 te kurulan 1895 te kurulan ve 1908 de kurulan ileride kurulacak olan ne de onculuk edecek olan Federal Kiliseler Konseyi Eski GHED uyesi ve DHOF nin 1910 da genel sekreterligini yapmis olan Metodist onculugunde toplanan Insanlik Misyonu konferansi ugruna mezhepsel sinirlarin bir kenara birakilmasi icin caba sarfedilen o gune kadarki en genis katilimli Protestan toplantisidir in onculuk ettigi hareketi ve un onculugundeki hareketi I Dunya Savasi ndan sonra yasanan gelismelerdir Neticede 1948 de 1950 de ABD de ve 2002 de kuruldu Bu topluluklar ilahiyat acisindan Anglikanlara Ortodokslara ve Katoliklere gore Protestanlar genellikle daha liberal ve daha az gelenekci oldugu icin ilahiyat acisindan liberale yakin olarak kabul edilir Protestanlar bugun cesitli ekumenik topluluklarda yer aliyorlar kimi zaman organik anlamda mezhepsel birlik icin faaliyet yurutulurken kimi zaman sadece is birligi ile sinirli faaliyet yurutuyorlar Protestan mezheplerin ve bakis acilarinin cesitliliginden oturu Protestanlarin kendi iclerinde tam bir is birligi yapmalari zorlasiyor in Okumenische Dogmatiki bu sorunlarin cozulmesi karsilikli tanima ve yenilenmis bir kilise birligini saglamak icin bir yol haritasi oneriyor 1999 da ve Katolik Kilisesi tarafindan Protestan Reformu nun temelini teskil eden nin ozune dair ortaya cikmis olan catismayi bitiren her ne kadar bazi muhafazakar Luteryanlar ikna olmasa da imzalandi 18 Temmuz 2006 da nin delegeleri Birlesme Bildirisi ni oybirligiyle kabul etti 2 Son zamanlardaki gelismeler1054 te gerceklesen ve Hristiyanligin Bati Katolik ile Dogu Ortodoks kollari arasinda ye yol acan karsilikli aforozlar 1965 te Papa ve tarafindan iptal edildi Katolik Kilisesi nin Kilise Hukuku nda soyle bir hukum yer almaktadir Murted kafir veya bolucu kisi latae sententiae kendiliginden aforoza ugrar Kural 194 ss1 no 2 deki Bir rahip bundan ayrica Kural 1336 ss1 no 1 3 te belirtilen cezalara ugratilabilir Bu ceza Ortodokslari ve diger Katolikdisi mezhepleri de kapsar Ayrica Ortodokslarin Kilise Hukuku nda da benzer hukumler mevcuttur Roma Katolikleri ve Ortodokslar arasindaki Dogu Katolik Kiliseleri sorunu uzerinde bir anlasmaya varilamamasi uzerine askiya alinan ilahiyat gorusmeleri 2006 da yapilan bir dizi ilahiyat toplantisiyla tekrar canlandi Komunist iktidarlar tarafindan zamaninda Ortodoks Kilisesi ne verilmis olan ve gunumuz iktidarlari tarafindan tekrar Dogu Katolik Kiliselerine verilmis olan kiliseler ve diger mulklerle ilgili sorun tartismalarla gitgide alevlenmis ve gorusmeler askiya alinmisti Kuzey Amerikali Katolik ve Ortodoks piskoposlar suresiz bir diyalog faaliyetin baslattilar Piskoposlar Kuzey Amerika Ortodoks Katolik Ilahiyat Istisaresi adiyla periyodik olarak toplaniyor Dinlerarasi Iliskiler ve Ekumeniklik Piskopos Komitesi ile Amerika Mesru Ortodoks Piskoposlari Daimi Konferansi arasinda 1965 te istisarenin kurulusundan beri her yil iki kez toplaniliyor Kanada Katolik Piskoposlar Konferansi ise istisareye 1997 de destek amaciyla katilmisti Istisare kurumu 1981 den beri her yil toplanan Ortodoks ve Katolik Piskoposlar Ortak Komitesi ile es zamanli calismaktadir Istisare de 1999 dan beri uzerinde nihai bir mutabakata varmak umidiyle yapilan muzakereler suruyor Benzer gorusmeler ulusal ve uluslararasi capta Katolikler ve Anglikanlar arasinda da yapiliyor ve gibi topluluklar Protestanlar Ortodokslar ve Katolikler arasinda ekumenik is birligini tesvik etmeyi surduruyor Almanya daki Bonn Universitesi gibi kimi universiteler de ekumenik calismalar konusunda diplomali kurslar duzenliyor Bu kurslarda cesitli mezheplerden cesitli ilahiyatcilar kendi dini geleneklerini anlatiyor ve ayni zamanda mezhepler arasinda ortak bir zemin olusturmaya calisiyor Birlesik ve birlesen kiliseler Ekumenik faaliyetlerin ayrilik skandali nin ve yerel gelismelerin etkisiyle bazi birlesik ve birlesen kiliseler ortaya cikti resmi birligin mumkun olmadigi durumlarda cesitli karsilikli tanima stratejileri uygulamaya konuluyor Ayni kiliseyi iki ya da daha fazla mezhebe mensup gruplarin kullanmasi seklinde bir gelenek baslatildi Bu gruplar ayni kiliseyi ayri ayri ayinler yaparak veya tek cesit ayinde her bir mezhepten ogeler kullanarak is birligi gerceklestiriyorlar Ekumeniklik karsitligi Azinlikta kalan bir kisim Hristiyan ise ekumeniklige karsidir Ortodoks dunyasinda tartismali olarak Ortodoks ruhaniyatinin en onemli merkezi sayilan Aynaroz manastir toplulugu ekumenik gelismelere iliskin endiselerini ve Ortodokslarin bu faaliyetlerde yer almasina muhalefetlerini acikca dile getiriyorlar Onlar modern ekumenikligi diger Hristiyanlari uzlastirabilmek icin temel ogretilerde taviz vermek olarak kabul ediyorlar ve ekumenik girisimlerde yer alan katilimcilarin din degistirmesinden ziyade karsilikli dinlerarasi iliskiye goturen diyalog uzerine vurguda bulunulmasina karsi cikiyorlar in ogretilerinin Julyen Takvimi ni kaldirmayi ve kilise takvimini degistirmeyi yasakladigini savunmaktadirlar Ortodokslararasi Ilahiyat Konferansi Eylul 2004 te nde Ekumeniklik Kokenleri Beklentiler Hayal Kirikligi adiyla duzenledigi organizasyonda ekumeniklik hakkinda olumsuz gorus bildirdi Muhalif Protestanlar ise veya zemindeki kiliselere ve ana Protestan akimlarin en muhafazakar kesimlerine yoneliyorlar Katolik olmayanlarin Katolik inancina donmesini zorunlu kilmayan ekumenikligin yanlis bir Hristiyan birligine yol acacagini dusunuyorlar Gelenekci Roma Katolikleri bu durumu Incil in Katolik yorumuna un Mortalium Animos 2 Agustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde una un Humani Generis 2 Aralik 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ine ve diger belgelere tezat olarak goruyorlar Bazi Evanjelist ve bircok karizmatik Hristiyan ekumenizmi gerceklesecegi Incil de bahsedilen Isa nin once ortaya cikacak olan ahir zaman donekligi olarak goruyorlar ve ekumenik hareketlerin belli basli temsilcilerinin dini beyanlari ile Kutsal Kitap 2 Petrus 2 1 2 5 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde de tasvir edilen ahir zamanin sahte dini liderlerinin ogretisel duruslari arasinda saglam benzerlikler goruyorlar Bazi Evanjelist Protestanlarin tutumu Baptistlerin bircogunu bazi Luteryanlari Yedinci Gun Adventistlerini kapsayan genis bir Evanjelist kesim ve kilisesi gibi bazi Evanjelist Hristiyan kiliseler ekumenik faaliyetlerde aktif olarak yer almiyorlar bazi Evanjelist kiliseler tarafindan ekumenik faaliyetlerde yer alan kiliselere ve mezheplere karsi benimseniyor gibi Pentekostallarin cogu ekumeniklige uzak duruyor Bununla birlikte bazi Pentekostal kiliselerin de yer aldigi bazi orgutler ekumenik hareketlere katiliyor ve gibi diger Amerikan muhafazakar Protestan kiliseleri de ekumeniklige Evanjelist emsalleri gibi isteksiz yaklasiyor Bircok Evanjelist kilise ozellikle Baptist geleneginde yer alanlar cemaatci ozerklik uyguluyorlar Bu sistemde yerel cemaatler kendi islerini idare ediyorlar ve dini sorunlarina gore ve ibadet sekillerine gore kendi kararlarini veriyorlar En yuksek dini yetkili kurumun yerel cemaatler oldugu bir ortamda bu cemaatler mezhepler arasinda resmi bir birlesmenin gerceklesmesi icin caba gostermeye gerek duymuyorlar Bircok Evanjelist kilise ya da gibi derneklere katiliyorlar ve yine gibi mezhepdisi Hristiyan orgutlerinde yer aliyorlar Evanjelist kiliseler kimi zaman kendi mezheplerinde ana akimda yer alan Protestanlarla Katoliklerle ve Ortodokslarla afet yardimlari ve siyasi lobilesme faaliyetlerinde is birligi yapmaktadirlar Asiri muhafazakar olarak adlandirilan daha tutucu bazi Evanjelistler ve Pentekostallar ise ve gibi daha az muhafazakar cercevedeki mezheplerarasi etkinlikleri veya orgutlenmeleri ekumenikligin yumusatilmis bir sekli olarak goruyorlar ve diger emsallerinden farkli olarak bu topluluklara dahi uzak duruyorlar Birlesik Devletler deki bircok Baptist cemaat ekumeniklige ve hatta diger Baptist topluluklarla ortak etkinliklere bile karsi cikiyorlar Bununla ilgili son ornek Guneyli Baptist Toplumu nun ndan cekilmesidir Her ne kadar Dunya Baptist Ittifaki Baptistlerin kendi aralarinda is birligi ile hareket etmeleri gayesini guduyorsa da bu orgut ekumenik bir hareket degildir durum boyleyken Guneyli Baptist Toplumu bunyesinde yer alan asiri muhafazakar unsurlardan oturu boylesine sinirli ekumenik yaklasimlardan dahi kacinir GBT nin asiri muhafazakarlari GBT nin resmen karsi oldugu kadinlarin papazliga atanmasi uygulamasini DBI nin butun Baptist topluluklar icin yururluge koymasindan dem vurmaktadir GBT nin elestirel gozlemcilerinin aciklamasina gore GBT nin asiri muhafazakar tutumundan sogumus olan ilimli Baptistlerin toplandigi Dayanismaci Baptist Kardesligi nin DBI ye kabul edilisi GBT nin DBI den ayrilmasinin asil nedenidir Birlesik Devletler deki Baptistlerin onemli bir kismi ayni dusunce yapisina sahip Baptistlerin olusturdugu ve olarak bilinen ayri ayri orgutlenmis olan kiliselere mensuptur Bu kiliselerin bircogu diger asiri muhafazakar cemaatler gibi Incil in modern cevirilerinin inanisa ters dustugunu dusunuyor ve diger Baptistleri ve Evanjelistleri de dahil ettikleri hemen hemen butun mezhepleri dinden cikmis ilan ediyor Bu asiri muhafazakar kiliselerin inanisina gore ekumeniklik dinden donmus sahte Hristiyanlari muhtemelen Vatikan in hilesinin de yardimiyla Deccal e tabi olmaya sevkedecektir 2001 de bir grup Pentekostal geleneksel ekumenik akimlara muhalefeti birakarak ni kurdu Ekumeniklik ve TurkiyeEkumenik kavraminin Turkiye de ilk kez gundeme gelisi 1517 yilinda Yavuz Selim in Misir i fethettiginde Iskenderiye ve Antakya Patrikhanelerini Istanbul daki ne baglamasi ve patrigi de Ekumenik yani Cihan patrigi ilan etmesiyle ortaya cikti Bugun itibariyla Fener Rum Patrigi Bartholomeos un dis iliskilerinde Yeni Roma nin ve Istanbul un Baspiskoposu ve Evrensel Patrigi unvanini kullanmasi Turkiye Cumhuriyeti yle surtusmelere yol acmaktadir Turkiye de ekumenik kavrami Rum Ortodoks Patrikhanesi nin Fener Rum Patrikhanesi muhtar ve esit Ortodoks kiliseleri arasinda onursal onceligini anlatmak icin kullanilir Ortodoks Rum Patrikhanesi ekumenik unvani ile Ortodoks kiliselerinin birligini gerceklestirmeye calismaktadir Gecmiste Ortodoks kiliseleri birbirlerinin uzerinde degil yan yana ve ayri ayri orgutlenmislerdi Bu yuzden aralarinda bir hiyerarsi yoktur Fener Rum Patriginin veya uzerinde bir yetkisi yoktur Ancak onlarin kabul ettikleri kapsamda bir birlesmeyi gerceklestirebilir Uygulamada guclukler cikmaktadir Ornegin ABD deki Rum ve Rus Ortodokslarin orgutlenmesinde Istanbul ve Moskova Patrikhaneleri ayni goruste degildirler Rum Ortodoks Patrikhanesi nin ekumenikligi hususuna Atina Baspiskoposu Turkiye Cumhuriyeti nden daha fazla karsi cikmaktadir Gecmiste ekumeniklik Bizans ve Osmanli Imparatorluklarinin cografi ve siyasi butunlugune dayanmistir Bugun boyle bir temel yoktur Kaynakca ve Notlar Okumenische Dogmatik 1983 pp 694 700 ayrica bkz Report Dialog 1963 2 4 328 Okumenische Dogmatik 1983 pp 707 708 ayrica bkz Skibbe A Quiet Reformer Sessiz Bir Reformcu 1999 122 4 Slink The Vision of the Pope Papa nin Gorusu 2001 Isa nin Bedeni Hristiyan ilahiyatinda Kilise kurumunun mahiyetini aciklamak icin Hristiyan dini metinlerinin kullandigi mecazlardan birisidir Isa nin Bedeni ile kastedilen Kilise dir 8 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Ocak 2009 Ad Petri cathedram 2 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde genelgesi 6 7 www vatican va ii vatican council documents vat ii decree 19641121 unitatis redintegratio en html 2 www vatican va holy father john paul ii encyclicals documents hf jp ii enc 25051995 ut unum sint en html 11 www vatican va ii vatican council documents vat ii decree 19641121 unitatis redintegratio en html 18 19 www vatican va holy father john paul ii encyclicals documents hf jp ii enc 25051995 ut unum sint en html 4 www vatican va ii vatican council documents vat ii decree 19641121 unitatis redintegratio en html Kilise Hukuku Kanunu Kural 1364 1399 7 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ocak 2009 Filioque Latince ve oguldan anlamina gelmektedir Bati Hristiyanligi tarafindan Iznik Konsili ne eklenmistir Et in Spiritum Sanctum Dominum et vivificantem qui ex Patre Filioque procedit Varligi Babadan ve Oguldan gelen hayat bahsedici Efendi Kutsal Ruh 10 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Ocak 2009