Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ergenekon Efsanesi veya Ergenekon Destanı; kaynaklara göre Göktürklerin yeniden doğuşuna ilişkin hikâye.
Tarihî eserlerde Ergenekon Destanı
14. yüzyılda Reşidüddin Hamedani'nin kaleme aldığı Cami’üt-Tevarih adlı eserinin "Mujallad-i Awwal" (Birinci Kitabı: Moğol tarihi) in "Bāb-i Awwal" (Birinci Bölüm: Türk ve Moğol kabilelerinin tarihi) inde Moğolların yaratılış destanı olarak anlatılan efsane, 17. yüzyılda Şiban'ın torunlarından ve Hiva Hanlığının hanı olan Ebu'l Gazi Bahadır'ın kaleme aldığı Şecere-i Türkî adlı eserde de Moğolların yaratılış destanı olarak anlatılır, bazı kaynaklara göre ise bir Türk destanıdır. Bahsi geçen iki tarihi kaynakta () ve () adlı kardeşler ile onların eşleri Tatarlar tarafından yenilince önce Ergene Kon (Farsça:ارگنه قون; Ergene Qon) adı verilen dar ve sarp bir yere gitmiş, 400 yılda sülalesi çoğalıp oraya sığmaz olunca Ergenekon'dan çıkmıştır. Ergenekon'dan çıktıkları zaman yol göstericilerinin Börteçine olduğu düşünülmektedir. Başka kaynakçalara göre ise Ergenekon bölgesinde yaşayan Göktürk milletine o bölgenin sahibi olan ülke tarafından baskı yapılmış. Ergenekon'luların bulundukları bölgeden çıkmak imkânsızmış. Çünkü etrafları dağlarla çevriliymiş. Ergenekonlular buradan çıkmak için büyük bir ateş yakıp bu dağları eritmiş ve kurtulmuşlardır.
Ancak Göktürklerin yaratılış destanıyla olan benzerlikleri gerekçe göstererek Türklere ait bir destan olduğunu iddia eden araştırmacılar da mevcuttur. Ayrıca Talât Sait Halman'a göre ise, bozkurt destanının genişletilmiş bir versiyonudur; mitolojik bir varlık olan bozkurtun koruması sayesinde soylarının tükenmesi tehlikesinden kurtulan ve yine bozkurtun sayesinde geçit vermez dağlarla çevrili Ergenekon vadisinden çıkan bir Türk topluluğunun öyküsünü anlattığını iddia etmektedir. Diğer görüşlere göre ise Türkler ve Moğollar arasında benzer şekilde anlatılan efsaneler söz konusudur. Efsane kimi zaman Nevruz ile de ilişkilendirilmiştir.
Ergenekon
Türklerin Orta Asya'daki efsanevi anayurdu. Rus tarihçi Gumilev’in tarifine göre dik yamaç anlamını taşır.
Ergenekon'un gerçekte nerede olduğu hakkında çeşitli savlar öne sürülmekle birlikte, bu konuda kesin bir bulgu yoktur. Eski eserlerde[] yer alan tasvirlere göre Ergenekon'un Altay dağlarındaki, Beluça dağında olduğundan bahsedilmektedir.
Destanın kökeni
Önce sözlü olan efsane daha sonra çeşitli kaynaklarda bahsedilerek yazılı hale getirilmiştir. Tamamı hakkında fikir birliği olmadığı ve yazılı metinlerde kısa özet şeklinde olduğu için "Ergenekon Efsanesi" şeklinde de isimlendirilmektedir. Ergenekon Destanı olarak bilinen öykü, iki ana kısımdan oluşmaktadır:
- bir bozkurdun yardımı ve korumasıyla soyun devamlılığının sağlanması;[]
- geçit vermez dağlarla çevrili bir vadiye yerleşilmesi ve daha sonra buradan çıkılması.
İlk öykü üç ayrı Çin vakayinamesinde Türklerin türeyiş öyküsü olarak anlatılmıştır. İkinci öykünün özeti yine Çin kaynaklarında yer almıştır. Reşidüddin Hamedani'nin Cami’üt-Tevarih'i ve ikincisi ise Ebul Gazi Bahadır Han'ın Şecere-i Türkî isimli eserleri gibi XIII-XVII. yüzyıl arasında yazılmış çeşitli eserlerde, efsanede yer alan vadiye "Ergenekon" adı verilmiştir; ancak bu kaynaklarda efsanenin kahramanı Türkler değil, Moğollardır.
Orta Asya tarihi profesörü , bir mağara ya da vadideki tutsaklıktan kurtuluş motifinin Orta Asya halklarınca değişik biçimlerde anlatıldığına dikkat çeker ve Türkler ile Moğollar arasında benzer öykülerin anlatılmasının olağan olduğunu belirtir.
Daha sonraki bir tarihte bozkurdun himayesinde türeyiş teması ile vadiye yerleşme ve vadiden kaçma motifleri birleştirilmiş, "Ergenekon Destanı" başlığı altında bir Türk destanı olarak anılmaya başlanmıştır. Fuat Köprülü'ye göre, Cengiz Han'ın soyunda var olan Türk kökenli aile nedeniyle efsanede bahsedilen Moğollar aslında Oğuzlar'dır. Reşidüddin Hamedani ve Ebul Gazi Bahadır Han'ın hikâyelerindeki benzerliğin nedeni de budur.[]
Tarihi kaynaklar
MS VI. yüzyılın ikinci yarısı ve VII. yüzyıl başı arasındaki dönemde yazılmış Çin vakayinamelerinde, bir savaş sonucunda kavminin hayatta kalan tek üyesi olan çocuğun bir kurt tarafından büyütülerek ölümden kurtulması ve soyunu devam ettirmesi anlatılır. Çin kaynaklarına göre Göktürkler bu soydan gelmektedir. Bu öykü daha sonra Ergenekon destanı çerçevesinde anlatılmıştır. Yine VI. yüzyıla ait Çin kaynaklarında Türklerin tutsak kaldıkları bir mağaradan ya da dağlarla çevrili bir vadiden kurtuluşları öyküsü aktarılmaktadır. Ancak bu anlatılarda "Ergenekon" ismi yer almamaktadır.
"Ergenekon'dan Çıkış" öyküsü, XIII. yüzyıl sonunda İlhanlı saray görevlilerinden Reşidüddin Hamedani'nin Cami’üt-Tevarih'inde (cilt I, bölüm I) anlatılmıştır. Ancak bu metinde anlatılan öykünün kahramanı Göktürkler değil, Moğollardır. Bu metinde Ergenekon vadisinden çıkış öyküsü ağırlık taşır, "kurttan doğan çocuk" motifi yer almaz.
Sonraki dönemlerde, XV. ve XVI. yüzyıllarda Çağatay Türkçesi ve Farsça yazılmış eserlerde Ergenekon destanı bir Moğol efsanesi olarak yer almaktadır. XV.-XVI. yüzyıllarda Farsça yazılmış bir eser olan Şeceretü'l-Etrak (Türklerin Şeceresi), XVI. yüzyıl başında Türkçe yazılmış Tevarih-i Güzide-i Nusretname, XVI. yüzyıl ortasında Türkçe yazılmış olan Zübdetü'l-Athar ve XVI. yüzyıl sonuna ait Farsça bir kitap olan Abdullahname gibi metinlerde Ergenekon efsanesi aktarılır. Türk Dili ve Edebiyatı profesörü 'ın aktardığına göre, XVII. yüzyılda Ebul Gazi Bahadır Han'ın Şecere-i Türkî adlı eserinde aynı öykü anlatılmıştır. Camiü't-Tevarih'ten yararlanılarak yazılan bu eserde de Moğolların konu edildiği görülmektedir.
Meydan Larousse adlı ansiklopediye göre, XIX. yüzyılın ilk yarısında yaşamış olan Rus şarkiyatçı Nikita Biçurin (İakinf / Hyacinth), sarp dağlarla çevrili vadiden çıkış öyküsünün bir benzerini "Ergenekon" adını vermeksizin Türklerin atalarının türeyiş öyküsü olarak anlatır ve bu anlatısını Çin kaynaklarına dayandırır.
Destanın özeti
Moğol ilinde Oğuz Han soyundan İl Han'ın hükümdarlığı sırasında Tatarların hükümdarı Sevinç Han, Moğol ülkesine savaş açtı. İl Han'ın idaresindeki orduyu Kırgızlar ve diğer boylardan da yardım alarak yendi. İl Han'ın ülkesindeki herkesi öldürdüler. Yalnız İl Han'ın küçük oğlu Kıyan, yeğeni Nöküz ile eşleri kaçıp kurtulmayı başardılar. Düşmanın, onları bulamayacağı bir yere gitmeye karar verdiler.
Yabani koyunların yürüdüğü bir yolu izleyerek yüksek bir dağda dar bir geçide vardılar. Bu geçitten geçerek içinde akarsular, pınarlar, çeşitli bitkiler, çayırlar, meyve ağaçları, çeşitli avların bulunduğu bir yere gelince Tanrı'ya şükrettiler ve burada kalmaya karar verdiler. Bu yere "maden yeri" anlamında "Ergene Kon" adını verdiler. Kıyan ve Nüküz'ün oğulları çoğaldı. Dört yüzyıl sonra kendileri ve sürüleri o kadar çoğaldılar ki, Ergenekon'a sığamadılar. Atalarının buraya geldiği geçidin yeri unutulmuştu. Ergenekon'un çevresindeki dağlarda geçit aradılar. Bir demirci, dağın demir kısmı eritilirse yol açılabileceğini söyledi. Demirin bulunduğu yere bir sıra odun, bir sıra kömür dizdiler ve ateşi yaktılar.
Yetmiş yere koydukları yetmiş körükle hep birden körüklediler. Demir eridi, yüklü bir deve geçecek kadar yer açıldı. İl Han'ın soyundan gelen Türkler yeniden güçlenmiş olarak eski yurtlarına döndüler, atalarının intikamını aldılar. Ergenekon'dan çıktıkları gün olan 21 Mart'ta her yıl bayram yaptılar. Bu bayramda bir demir parçasını kızdırdılar, demir kıpkırmızı olunca önce Hakan, daha sonra beyler demiri örsün üstüne koyarak dövdüler. Bugün hem özgürlük hem de bahar bayramı olarak hala kutlanmaktadır.
Türk edebiyatında Ergenekon Destanı
Ahmet Vefik Paşa tarafından Çağataycadan Osmanlı Türkçesine çevrilmiş, bu çeviri Ekim 1863'ten itibaren Tasvir-i Efkâr gazetesinde tefrika edilmiştir. Ergenekon efsanesine ilişkin bölüm gazetenin 8 Kasım 1863 tarihli 143. sayısında yayınlanmıştır.
I. Balkan Savaşı döneminde Ergenekon efsanesi milliyetçi yazarlar tarafından ilgi görmüştür. Ziya Gökalp'in Ergenekon temasını işleyen şiiri dergisinin 8 Mayıs 1913 tarihli sayısında "Türk An'anesi: Ergenekon" başlığıyla yayınlanmıştır; aynı şiir Ziya Gökalp'in 1914 tarihli Kızılelma kitabında "Ergenekon" başlığıyla yer almıştır.Ömer Seyfettin de Halka Doğru dergisinin 9 Nisan 1914 tarihli sayısında Ergenekon temalı bir şiir yayınlamıştır. Ömer Seyfettin'in bu şiiri büyük ölçüde Ziya Gökalp'in Ergenekon'undan izler taşır.
Rıza Nur, 1928 tarihinde İskenderiye'de yayımlanan Oğuznâme adlı epik eserinde Ergenekon temasını işlemiştir.
Ergenekon destanının bir Türk efsanesi olarak Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Yakup Kadri Karaosmanoğlu tarafından yazıldığını ve Osmanlı'da, Selçuklu'da en küçük izine rastlanmayan bir hikâye olduğu iddia edilmektedir. Ancak Orhan Çekiç, bu ifadelere; Yakup Kadri'nin yazdığı eserlerin Ergenekon'u değil Kurtuluş Savaşı'nı anlattığını ve Hive Hanı Ebu'l Gazi Bahadır Han'ın 17. yüzyılda yazdığı "Şecere Türkî" eserinde Ergenekon Destanı'ndan bahsettiğini söyleyerek yalanlamıştır.
Kaynakça
- ^ Balaban, Ayhan. İskit, Hun ve Göktürklerde Sosyal ve Ekonomik Hayat. T.C. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eski Çağ Tarihi Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. 2006. URL:http://fef.kafkas.edu.tr/sosyb/tde/halk_bilimi/makaleler/kultur_med/kultur_med%20(20).pdf 13 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Erişim tarihi: 11.12.2011. (Archived by WebCite® at)
- ^ Jiexian Chen, Guoli Taiwan daxue, Proceedings of the Fifth East Asian Altaistic Conference, December 26, 1979-January 2, 1980, Taipei, China, National Taiwan University, 1980. According to Reshideddin's record orijinal Mongols, historically, were divided in two parts. They are: 1. Those branches descended from the Original Mongol Tribes, which had been in ارکننه قون Ergenekon... Those tribes are: The origin of Mongols were descendants from these two persons, Nekuz and Qiyan and their wifes who escaped to Ergenekon. (İngilizce)
- ^ a b Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi Vol. I, Milli Eğitim basımevi, İstanbul, 1971., Türk Mitolojisi I: 'Kaynakları ve Açıklamaları İle Destanlar, Tütk Tarih Kurumu, Ankara, 1989, pp. 14-15. (Türkçe)
- ^ a b c d Dursun Yıldırım, "Ergenekon Destanı", Türkler, Vol. 3, Yeni Türkiye, Ankara, 2002, , pp. 527-543. (Türkçe)
- ^ . 1 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2010.
- ^ Talât Sait Halman, Rapture and revolution: Essays on Turkish literatüre, Syracuse University Press, 2007, s. 12.
- ^ ", The Transformation of an Origin Myth from Shamanism to Islam" (PDF). 23 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 22 Temmuz 2010.
- ^ (PDF). 23 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2010.
- ^ . 17 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2011.
- ^ "Эргене-кун (букв: "крутой хребет")". 20 Eylül 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2011.
- ^ "Алтай // Эргене Кун - Алтайское укрытие (джипинг, этнография)". 25 Şubat 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2011.
- ^ a b c d İsa Özkan, "Ergenekon Destanı Hakkında", Türk Yurdu, Cilt: 29, Sayı: 265, Eylül 2009, s. 43-47.
- ^ a b c d "Devin A. DeWeese, Islamization and Native Religion in the Golden Horde: Baba Tükles and the Conversion to Islam in Historical and Epic Tradition, University Pank: Pennsylvania University Press, 1994, s. 273". 23 Ocak 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Temmuz 2010.
- ^ a b "Ergenekon Destanı", Meydan Larousse: Dördüncü Cilt, İstanbul: Meydan Yayınevi, 1971, s. 313.
- ^ a b Tasvir-i Efkâr, 8 Kasım 1863 (H. 26 Cemaziyelevvel 1280, R. 27 Teşrinievvel 1279)
- ^ "Denis Sinor, The Uralic and Altaic Series, Cilt 1-150 , Curzon Press, 1997, s. 247". 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Temmuz 2010.
- ^ Ziya Gökalp, Ziya Gökalp Külliyatı I: Şiirler ve Halk Masalları, haz. Fevziye Abdullah Tansel, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1989, s. xlii, 78-83.
- ^ (PDF). 24 Ocak 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2010.
- ^ "Metin Özarslan, "Oğuz Kağan Destanı'nda Tarihî, Dinî, Beşerî ve Tabiatüstü Unsurlar", Prof. Dr. Dursun Yıldırım Armağanı içinde, Ankara, 1998, s. 426" (PDF). 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 21 Temmuz 2010.
- ^ Mümtaz'er Türköne, "Ergenekon Efsanesi kime ait?" 29 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Zaman, 22 Şubat 2009.
Dış bağlantılar
Vikikaynak'ta Ergenekon Destanı ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
- Ergenekun, Prof.Dr.Saadettin Gömeç
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ergenekon Efsanesi veya Ergenekon Destani kaynaklara gore Gokturklerin yeniden dogusuna iliskin hikaye Ergenekon dan cikisTarihi eserlerde Ergenekon Destani14 yuzyilda Residuddin Hamedani nin kaleme aldigi Cami ut Tevarih adli eserinin Mujallad i Awwal Birinci Kitabi Mogol tarihi in Bab i Awwal Birinci Bolum Turk ve Mogol kabilelerinin tarihi inde Mogollarin yaratilis destani olarak anlatilan efsane 17 yuzyilda Siban in torunlarindan ve Hiva Hanliginin hani olan Ebu l Gazi Bahadir in kaleme aldigi Secere i Turki adli eserde de Mogollarin yaratilis destani olarak anlatilir bazi kaynaklara gore ise bir Turk destanidir Bahsi gecen iki tarihi kaynakta ve adli kardesler ile onlarin esleri Tatarlar tarafindan yenilince once Ergene Kon Farsca ارگنه قون Ergene Qon adi verilen dar ve sarp bir yere gitmis 400 yilda sulalesi cogalip oraya sigmaz olunca Ergenekon dan cikmistir Ergenekon dan ciktiklari zaman yol gostericilerinin Bortecine oldugu dusunulmektedir Baska kaynakcalara gore ise Ergenekon bolgesinde yasayan Gokturk milletine o bolgenin sahibi olan ulke tarafindan baski yapilmis Ergenekon lularin bulunduklari bolgeden cikmak imkansizmis Cunku etraflari daglarla cevriliymis Ergenekonlular buradan cikmak icin buyuk bir ates yakip bu daglari eritmis ve kurtulmuslardir Ancak Gokturklerin yaratilis destaniyla olan benzerlikleri gerekce gostererek Turklere ait bir destan oldugunu iddia eden arastirmacilar da mevcuttur Ayrica Talat Sait Halman a gore ise bozkurt destaninin genisletilmis bir versiyonudur mitolojik bir varlik olan bozkurtun korumasi sayesinde soylarinin tukenmesi tehlikesinden kurtulan ve yine bozkurtun sayesinde gecit vermez daglarla cevrili Ergenekon vadisinden cikan bir Turk toplulugunun oykusunu anlattigini iddia etmektedir Diger goruslere gore ise Turkler ve Mogollar arasinda benzer sekilde anlatilan efsaneler soz konusudur Efsane kimi zaman Nevruz ile de iliskilendirilmistir ErgenekonTurklerin Orta Asya daki efsanevi anayurdu Rus tarihci Gumilev in tarifine gore dik yamac anlamini tasir Ergenekon un gercekte nerede oldugu hakkinda cesitli savlar one surulmekle birlikte bu konuda kesin bir bulgu yoktur Eski eserlerde kaynak belirtilmeli yer alan tasvirlere gore Ergenekon un Altay daglarindaki Beluca daginda oldugundan bahsedilmektedir Destanin kokeniOnce sozlu olan efsane daha sonra cesitli kaynaklarda bahsedilerek yazili hale getirilmistir Tamami hakkinda fikir birligi olmadigi ve yazili metinlerde kisa ozet seklinde oldugu icin Ergenekon Efsanesi seklinde de isimlendirilmektedir Ergenekon Destani olarak bilinen oyku iki ana kisimdan olusmaktadir bir bozkurdun yardimi ve korumasiyla soyun devamliliginin saglanmasi kaynak belirtilmeli gecit vermez daglarla cevrili bir vadiye yerlesilmesi ve daha sonra buradan cikilmasi Ilk oyku uc ayri Cin vakayinamesinde Turklerin tureyis oykusu olarak anlatilmistir Ikinci oykunun ozeti yine Cin kaynaklarinda yer almistir Residuddin Hamedani nin Cami ut Tevarih i ve ikincisi ise Ebul Gazi Bahadir Han in Secere i Turki isimli eserleri gibi XIII XVII yuzyil arasinda yazilmis cesitli eserlerde efsanede yer alan vadiye Ergenekon adi verilmistir ancak bu kaynaklarda efsanenin kahramani Turkler degil Mogollardir Orta Asya tarihi profesoru bir magara ya da vadideki tutsakliktan kurtulus motifinin Orta Asya halklarinca degisik bicimlerde anlatildigina dikkat ceker ve Turkler ile Mogollar arasinda benzer oykulerin anlatilmasinin olagan oldugunu belirtir Daha sonraki bir tarihte bozkurdun himayesinde tureyis temasi ile vadiye yerlesme ve vadiden kacma motifleri birlestirilmis Ergenekon Destani basligi altinda bir Turk destani olarak anilmaya baslanmistir Fuat Koprulu ye gore Cengiz Han in soyunda var olan Turk kokenli aile nedeniyle efsanede bahsedilen Mogollar aslinda Oguzlar dir Residuddin Hamedani ve Ebul Gazi Bahadir Han in hikayelerindeki benzerligin nedeni de budur kaynak belirtilmeli Tarihi kaynaklarErgenekon dergisinin ilk sayisi 1938 MS VI yuzyilin ikinci yarisi ve VII yuzyil basi arasindaki donemde yazilmis Cin vakayinamelerinde bir savas sonucunda kavminin hayatta kalan tek uyesi olan cocugun bir kurt tarafindan buyutulerek olumden kurtulmasi ve soyunu devam ettirmesi anlatilir Cin kaynaklarina gore Gokturkler bu soydan gelmektedir Bu oyku daha sonra Ergenekon destani cercevesinde anlatilmistir Yine VI yuzyila ait Cin kaynaklarinda Turklerin tutsak kaldiklari bir magaradan ya da daglarla cevrili bir vadiden kurtuluslari oykusu aktarilmaktadir Ancak bu anlatilarda Ergenekon ismi yer almamaktadir Ergenekon dan Cikis oykusu XIII yuzyil sonunda Ilhanli saray gorevlilerinden Residuddin Hamedani nin Cami ut Tevarih inde cilt I bolum I anlatilmistir Ancak bu metinde anlatilan oykunun kahramani Gokturkler degil Mogollardir Bu metinde Ergenekon vadisinden cikis oykusu agirlik tasir kurttan dogan cocuk motifi yer almaz Sonraki donemlerde XV ve XVI yuzyillarda Cagatay Turkcesi ve Farsca yazilmis eserlerde Ergenekon destani bir Mogol efsanesi olarak yer almaktadir XV XVI yuzyillarda Farsca yazilmis bir eser olan Seceretu l Etrak Turklerin Seceresi XVI yuzyil basinda Turkce yazilmis Tevarih i Guzide i Nusretname XVI yuzyil ortasinda Turkce yazilmis olan Zubdetu l Athar ve XVI yuzyil sonuna ait Farsca bir kitap olan Abdullahname gibi metinlerde Ergenekon efsanesi aktarilir Turk Dili ve Edebiyati profesoru in aktardigina gore XVII yuzyilda Ebul Gazi Bahadir Han in Secere i Turki adli eserinde ayni oyku anlatilmistir Camiu t Tevarih ten yararlanilarak yazilan bu eserde de Mogollarin konu edildigi gorulmektedir Meydan Larousse adli ansiklopediye gore XIX yuzyilin ilk yarisinda yasamis olan Rus sarkiyatci Nikita Bicurin Iakinf Hyacinth sarp daglarla cevrili vadiden cikis oykusunun bir benzerini Ergenekon adini vermeksizin Turklerin atalarinin tureyis oykusu olarak anlatir ve bu anlatisini Cin kaynaklarina dayandirir Destanin ozetiMogol ilinde Oguz Han soyundan Il Han in hukumdarligi sirasinda Tatarlarin hukumdari Sevinc Han Mogol ulkesine savas acti Il Han in idaresindeki orduyu Kirgizlar ve diger boylardan da yardim alarak yendi Il Han in ulkesindeki herkesi oldurduler Yalniz Il Han in kucuk oglu Kiyan yegeni Nokuz ile esleri kacip kurtulmayi basardilar Dusmanin onlari bulamayacagi bir yere gitmeye karar verdiler Yabani koyunlarin yurudugu bir yolu izleyerek yuksek bir dagda dar bir gecide vardilar Bu gecitten gecerek icinde akarsular pinarlar cesitli bitkiler cayirlar meyve agaclari cesitli avlarin bulundugu bir yere gelince Tanri ya sukrettiler ve burada kalmaya karar verdiler Bu yere maden yeri anlaminda Ergene Kon adini verdiler Kiyan ve Nukuz un ogullari cogaldi Dort yuzyil sonra kendileri ve suruleri o kadar cogaldilar ki Ergenekon a sigamadilar Atalarinin buraya geldigi gecidin yeri unutulmustu Ergenekon un cevresindeki daglarda gecit aradilar Bir demirci dagin demir kismi eritilirse yol acilabilecegini soyledi Demirin bulundugu yere bir sira odun bir sira komur dizdiler ve atesi yaktilar Yetmis yere koyduklari yetmis korukle hep birden koruklediler Demir eridi yuklu bir deve gececek kadar yer acildi Il Han in soyundan gelen Turkler yeniden guclenmis olarak eski yurtlarina donduler atalarinin intikamini aldilar Ergenekon dan ciktiklari gun olan 21 Mart ta her yil bayram yaptilar Bu bayramda bir demir parcasini kizdirdilar demir kipkirmizi olunca once Hakan daha sonra beyler demiri orsun ustune koyarak dovduler Bugun hem ozgurluk hem de bahar bayrami olarak hala kutlanmaktadir Turk edebiyatinda Ergenekon DestaniAhmet Vefik Pasa tarafindan Cagataycadan Osmanli Turkcesine cevrilmis bu ceviri Ekim 1863 ten itibaren Tasvir i Efkar gazetesinde tefrika edilmistir Ergenekon efsanesine iliskin bolum gazetenin 8 Kasim 1863 tarihli 143 sayisinda yayinlanmistir I Balkan Savasi doneminde Ergenekon efsanesi milliyetci yazarlar tarafindan ilgi gormustur Ziya Gokalp in Ergenekon temasini isleyen siiri dergisinin 8 Mayis 1913 tarihli sayisinda Turk An anesi Ergenekon basligiyla yayinlanmistir ayni siir Ziya Gokalp in 1914 tarihli Kizilelma kitabinda Ergenekon basligiyla yer almistir Omer Seyfettin de Halka Dogru dergisinin 9 Nisan 1914 tarihli sayisinda Ergenekon temali bir siir yayinlamistir Omer Seyfettin in bu siiri buyuk olcude Ziya Gokalp in Ergenekon undan izler tasir Riza Nur 1928 tarihinde Iskenderiye de yayimlanan Oguzname adli epik eserinde Ergenekon temasini islemistir Ergenekon destaninin bir Turk efsanesi olarak Turk Kurtulus Savasi sirasinda Yakup Kadri Karaosmanoglu tarafindan yazildigini ve Osmanli da Selcuklu da en kucuk izine rastlanmayan bir hikaye oldugu iddia edilmektedir Ancak Orhan Cekic bu ifadelere Yakup Kadri nin yazdigi eserlerin Ergenekon u degil Kurtulus Savasi ni anlattigini ve Hive Hani Ebu l Gazi Bahadir Han in 17 yuzyilda yazdigi Secere Turki eserinde Ergenekon Destani ndan bahsettigini soyleyerek yalanlamistir Kaynakca Balaban Ayhan Iskit Hun ve Gokturklerde Sosyal ve Ekonomik Hayat T C Gazi Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Eski Cag Tarihi Bilim Dali Yuksek Lisans Tezi 2006 URL http fef kafkas edu tr sosyb tde halk bilimi makaleler kultur med kultur med 20 20 pdf 13 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 11 12 2011 Archived by WebCite at Jiexian Chen Guoli Taiwan daxue Proceedings of the Fifth East Asian Altaistic Conference December 26 1979 January 2 1980 Taipei China National Taiwan University 1980 According to Reshideddin s record orijinal Mongols historically were divided in two parts They are 1 Those branches descended from the Original Mongol Tribes which had been in ارکننه قون Ergenekon Those tribes are The origin of Mongols were descendants from these two persons Nekuz and Qiyan and their wifes who escaped to Ergenekon Ingilizce a b Bahaeddin Ogel Turk Mitolojisi Vol I Milli Egitim basimevi Istanbul 1971 Turk Mitolojisi I Kaynaklari ve Aciklamalari Ile Destanlar Tutk Tarih Kurumu Ankara 1989 pp 14 15 Turkce a b c d Dursun Yildirim Ergenekon Destani Turkler Vol 3 Yeni Turkiye Ankara 2002 ISBN 975 6782 36 6 pp 527 543 Turkce 1 Mart 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Temmuz 2010 Talat Sait Halman Rapture and revolution Essays on Turkish literature Syracuse University Press 2007 s 12 The Transformation of an Origin Myth from Shamanism to Islam PDF 23 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 22 Temmuz 2010 PDF 23 Mart 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 22 Temmuz 2010 17 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Mart 2011 Ergene kun bukv krutoj hrebet 20 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2011 Altaj Ergene Kun Altajskoe ukrytie dzhiping etnografiya 25 Subat 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2011 a b c d Isa Ozkan Ergenekon Destani Hakkinda Turk Yurdu Cilt 29 Sayi 265 Eylul 2009 s 43 47 a b c d Devin A DeWeese Islamization and Native Religion in the Golden Horde Baba Tukles and the Conversion to Islam in Historical and Epic Tradition University Pank Pennsylvania University Press 1994 s 273 23 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Temmuz 2010 a b Ergenekon Destani Meydan Larousse Dorduncu Cilt Istanbul Meydan Yayinevi 1971 s 313 a b Tasvir i Efkar 8 Kasim 1863 H 26 Cemaziyelevvel 1280 R 27 Tesrinievvel 1279 Denis Sinor The Uralic and Altaic Series Cilt 1 150 Curzon Press 1997 s 247 7 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Temmuz 2010 Ziya Gokalp Ziya Gokalp Kulliyati I Siirler ve Halk Masallari haz Fevziye Abdullah Tansel Ankara Turk Tarih Kurumu 1989 s xlii 78 83 PDF 24 Ocak 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Temmuz 2010 Metin Ozarslan Oguz Kagan Destani nda Tarihi Dini Beseri ve Tabiatustu Unsurlar Prof Dr Dursun Yildirim Armagani icinde Ankara 1998 s 426 PDF 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 21 Temmuz 2010 Mumtaz er Turkone Ergenekon Efsanesi kime ait 29 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Zaman 22 Subat 2009 Dis baglantilarVikikaynak ta Ergenekon Destani ile ilgili metin bulabilirsiniz Ergenekun Prof Dr Saadettin Gomec