Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Erkûş Emirliği (Arapça: طائفة أركش) (İspanyolca: Taifa de Arcos) ya da Hizrûnîler (Beni Yerniyân), İber Yarımadası'nın güney ucunda yer alan bir berberitaifa devletiydi. Beni Hizrûn (Yerniyân) hanedanı tarafından 1012'de kuruldu ve 1066 yılında İşbiliye Emirliği tarafından fethedilene kadar varlığını sürdürdü.
Erkûş Emirliği طائفة أركش Hizrûnîler (Beni Yerniyân) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1012-1066 | |||||||||
 Erkûş Emirliği, y. 1037 | |||||||||
| Başkent | Erkûş (Arcos de la Frontera) | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Arapça, Berberi dilleri, Mozarapça, İbranice | ||||||||
| Resmî din | İslam, Hristiyanlık, Yahudilik | ||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||
| Emir | |||||||||
| |||||||||
| Tarihî dönem | Orta Çağ | ||||||||
| |||||||||
| Para birimi | Dirhem, Dinar | ||||||||
| |||||||||
| Günümüzdeki durumu | İspanya | ||||||||
Tarihçe
Benî Hizrûn (Hazrûn), Zenate berberilerinden İrniyyân (Yirniyyân, Yerniyân) kabilesine mensup bir aileydi. Hizrûnîler, Endülüs Emevi Devleti’nin çöküş döneminde ’un ordusuna katılmak için Kuzey Afrika'dan Endülüs’e geldiler.
Hanedanın kurucusu , Endülüs Emevileri’nin taht kavgalarından faydalanarak, Kalsâne’de (Kalşâne, Calsena) ayaklandı. Erkûş Kalesi’ni (Arcos de la Frontera) zaptederek İmâdüddevle lakabıyla kendini hükümdar ilan etti (1012). Ölümünden sonra (1029) yerine oğlu geçti. Abdûn, Şerîş ve Şezûne’yi (Sedona, Medina-Sidonia) topraklarına katarak hakimiyet alanını genişletti.
Abbâdîler'e mensup emiri (h. 1042-1069), Endülüs'te tekrar Arap hakimiyetini sağlamak için, komşu küçük Berberi hanedanlarını ortadan kaldırmak için harekete geçti. Bu hamle karşısında Zîrîler'in Gırnata Hükümdarı , Erkûş, Karmûne (Carmona) ve Mevrûr (Morón) berberi liderleri ile ittifak kurdu. Ayrıca Hammûdî Hanedanı'na mensup Cezîretülhadrâ (Algeciras) hükümdarı ’yi (h. 1035-1048) halife olarak tanıdılar. Mu‘tazıd bu ittifaka karşı üstünlük sağlayamadı.
Berberiler 1048 yılında İşbiliye'yi kuşattı ama başarılı olamadı. Bir süre sonra ittifak üyeleri ile iyi ilişkiler kurdu. Mevrûr emiri , (Ronda) emiri ve Abdûn b. Muhammed'i davet ederek İşbiliye’ye gelmelerini sağladı. Ancak burada onları yakalatıp hapse attı, bir süre sonra da öldürttü (1053). Bazı kaynaklara göre Ebû Nûr b. Ebû Kurre’yi serbest bıraktığı da rivayet edilmektedir.
Abdûn’un ölümünden sonra kardeşi “el-Kâim” lakabıyla hükümdar ilan edildi. Muhammed de abisi gibi Abbâdîler’e karşı topraklarını savunmaya çalıştı. ’ın Erkûş yakınlarında bir kale inşa etmesi emirliğin savunmasını zor durumda bıraktı. Muhammed, Gırnata Hükümdarı Bâdîs b. Habbûs’la anlaşarak Zîrî topraklarında güvenli bir yer karşılığında topraklarını ona teslim etti. Bâdîs b. Habbûs, Yerniyân kabilesinin Gırnata’ya güvenli bir şekilde ulaşması için çok sayıda asker gönderdi. Yola çıkan kafile Mu‘tazıd-Billâh’ın askerleri tarafından pusuya düşürüldü. Meydana gelen şiddetli çarpışmada Bâdîs b. Habbûs’un kumandanı ile birlikte Muhammed el-Kâim da öldürüldü. Böylece hanedanın hakimiyeti sona erdi ve Hizrüniler'in hakimiyetindeki topraklar Abbâdiler'in eline geçmiş oldu (1066).
Taifa Emirleri
Hizrûnîler
- : 1011/2–1029/30
- : 1029/30–1053
- : 1053–1068/9
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Zwartjes, Otto (2006). "Andalus". Versteegh, Kees (Ed.). Encyclopedia of Arabic Language and Linguistics. Brill Academic Publisher. s. 58.
- ^ Bosch-Vilà, J. (1 Nisan 1988). Andalus (Fransızca). Éditions Peeters. ss. 641-647. ISBN .
- ^ "Abbadid". Encyclopædia Britannica. 15th. I: A-Ak - Bayes. Chicago, IL: Encyclopædia Britannica, Inc. 2010. ss. 8. ISBN .
- ^ a b c d "María Paz Torres Palomo, İBN HAZRÛN, İslam Ansiklopedisi". 17 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2025.
- ^ a b c Özdemir 2018, s. 150.
Referans
- Özdemir, Mehmet, (Ed.) (2018). İslam Tarihi ve Medeniyeti Cilt 4, Endülüs. Siyer Yayınları. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Erkus Emirligi Arapca طائفة أركش Ispanyolca Taifa de Arcos ya da Hizruniler Beni Yerniyan Iber Yarimadasi nin guney ucunda yer alan bir berberitaifa devletiydi Beni Hizrun Yerniyan hanedani tarafindan 1012 de kuruldu ve 1066 yilinda Isbiliye Emirligi tarafindan fethedilene kadar varligini surdurdu Erkus Emirligiطائفة أركش Hizruniler Beni Yerniyan 1012 1066Erkus Emirligi y 1037BaskentErkus Arcos de la Frontera Yaygin dil ler Arapca Berberi dilleri Mozarapca IbraniceResmi dinIslam Hristiyanlik YahudilikHukumetMonarsiEmir 1012 1029 1029 1053 1053 1066Tarihi donemOrta Cag Kurtuba halifeligin zayiflamasi1012 tarafindan fethedilmesi1066 Dagilisi1066Para birimiDirhem DinarOnculler ArdillarEndulus Emevi DevletiGunumuzdeki durumuIspanyaTarihceBeni Hizrun Hazrun Zenate berberilerinden Irniyyan Yirniyyan Yerniyan kabilesine mensup bir aileydi Hizruniler Endulus Emevi Devleti nin cokus doneminde en un ordusuna katilmak icin Kuzey Afrika dan Endulus e geldiler Hanedanin kurucusu Endulus Emevileri nin taht kavgalarindan faydalanarak Kalsane de Kalsane Calsena ayaklandi Erkus Kalesi ni Arcos de la Frontera zaptederek Imaduddevle lakabiyla kendini hukumdar ilan etti 1012 Olumunden sonra 1029 yerine oglu gecti Abdun Seris ve Sezune yi Sedona Medina Sidonia topraklarina katarak hakimiyet alanini genisletti Abbadiler e mensup emiri en h 1042 1069 Endulus te tekrar Arap hakimiyetini saglamak icin komsu kucuk Berberi hanedanlarini ortadan kaldirmak icin harekete gecti Bu hamle karsisinda Ziriler in Girnata Hukumdari en Erkus Karmune Carmona ve Mevrur Moron berberi liderleri ile ittifak kurdu Ayrica Hammudi Hanedani na mensup Ceziretulhadra Algeciras hukumdari yi h 1035 1048 halife olarak tanidilar Mu tazid bu ittifaka karsi ustunluk saglayamadi Berberiler 1048 yilinda Isbiliye yi kusatti ama basarili olamadi Bir sure sonra en ittifak uyeleri ile iyi iliskiler kurdu Mevrur emiri Ronda emiri en ve Abdun b Muhammed i davet ederek Isbiliye ye gelmelerini sagladi Ancak burada onlari yakalatip hapse atti bir sure sonra da oldurttu 1053 Bazi kaynaklara gore Ebu Nur b Ebu Kurre yi serbest biraktigi da rivayet edilmektedir Abdun un olumunden sonra kardesi el Kaim lakabiyla hukumdar ilan edildi Muhammed de abisi gibi Abbadiler e karsi topraklarini savunmaya calisti en in Erkus yakinlarinda bir kale insa etmesi emirligin savunmasini zor durumda birakti Muhammed Girnata Hukumdari Badis b Habbus la anlasarak Ziri topraklarinda guvenli bir yer karsiliginda topraklarini ona teslim etti Badis b Habbus Yerniyan kabilesinin Girnata ya guvenli bir sekilde ulasmasi icin cok sayida asker gonderdi Yola cikan kafile Mu tazid Billah in askerleri tarafindan pusuya dusuruldu Meydana gelen siddetli carpismada Badis b Habbus un kumandani ile birlikte Muhammed el Kaim da olduruldu Boylece hanedanin hakimiyeti sona erdi ve Hizruniler in hakimiyetindeki topraklar Abbadiler in eline gecmis oldu 1066 Arcos de la FronteraTaifa EmirleriHizruniler 1011 2 1029 30 1029 30 1053 1053 1068 9Ayrica bakinizSunni hanedanlar listesiKaynakca Zwartjes Otto 2006 Andalus Versteegh Kees Ed Encyclopedia of Arabic Language and Linguistics Brill Academic Publisher s 58 Bosch Vila J 1 Nisan 1988 Andalus Fransizca Editions Peeters ss 641 647 ISBN 2857443196 Abbadid Encyclopaedia Britannica 15th I A Ak Bayes Chicago IL Encyclopaedia Britannica Inc 2010 ss 8 ISBN 978 1 59339 837 8 a b c d Maria Paz Torres Palomo IBN HAZRUN Islam Ansiklopedisi 17 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Ocak 2025 a b c Ozdemir 2018 s 150 ReferansOzdemir Mehmet Ed 2018 Islam Tarihi ve Medeniyeti Cilt 4 Endulus Siyer Yayinlari ISBN 9786057558343