Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ferdinand Johann Gottlieb Lassalle (11 Nisan 1825 – 31 Ağustos 1864), Yahudi asıllı Alman düşünür, filozof, sosyalist aktivist. Lassalle daha gençlik yıllarından itibaren felsefe ve siyasetle ilgilenmeye başlamıştır. Ferdinand daha lisede okurken ileride kendisini öne çıkaracak olan kimi meziyetlerini ortaya koymuştu: sahte bir rapor tertiplediği için liseden atılmıştı. Liseden atıldıktan sonra, bir ticaret okuluna devam edip, 1843’te diplomasını aldıysa da, bu diplomayla yetinmemişti. Önce Breslau Üniversitesinde sonra da Berlin Üniversitesinde akademik kariyer yapma amacıyla hukuk ve felsefe okumaya başladı. Berlin’de okurken pek çok akranı gibi Hegel ve Feuerbach’ın fikirleriyle tanıştı.
Ferdinand Lassalle | |
|---|---|
 1860 yılında Lassalle | |
| Doğum | Ferdinand Johann Gottlieb Lassal 11 Nisan 1825 Breslau, Silezya, Prusya Krallığı (günümüzde Wrocław, Polonya) |
| Ölüm | 31 Ağustos 1864 (39 yaşında) Carouge, Cenevre Kantonu, İsviçre |
| Ölüm sebebi | Düello |
| Defin yeri | Eski Yahudi Mezarlığı, Wrocław |
| Milliyet | Alman |
| Vatandaşlık |  Prusya Krallığı |
| Eğitim | Breslau Üniversitesi Berlin Humboldt Üniversitesi |
| Meslek | Filozof · avukat · ekonomist |
| Önemli eser(ler) | Lassallizm, Ücretlerin demir yasası |
| Siyasi parti | Alman İşçi Birliği |
| Ebeveyn(ler) | Heyman Lassal (babası) Rosalie Heizfeld (annesi) |
| İmza | |
 | |
İlk yılları
Lassalle, Ferdinand Johann Gottlieb Lassal olarak 11 Nisan 1825'te Breslau, Silezya'da (günümüzde Wrocław, Polonya) doğdu. Babası Heyman Lassal, Yahudi bir ipek tüccarıydı ve oğlunu Leipzig'deki ticaret okuluna göndererek ticari bir kariyer hedefliyordu. Ancak Lassalle kısa süre sonra üniversiteye geçti ve önce Breslau Üniversitesi'nde, daha sonra da Berlin Üniversitesi'nde okudu. Burada filoloji ve felsefe eğitimi alan Lassalle, Georg Hegel'in felsefi sisteminin bir hayranı oldu. Lassalle genç yaşta kendisini Yahudilikten ayırmak için adını değiştirdi.
Lassalle, 1845'te üniversite sınavlarını birincilikle geçti ve ardından Heraklitos üzerine bir kitap yazmak için Paris'e gitti. Lassalle orada şair Heinrich Heine ile tanıştı ve Heine, 1846'da tutkulu genç arkadaşı hakkında şunları yazdı "Hiç kimsede bu kadar tutku ve zeka berraklığının eylemde birleştiğini görmedim. Cüretkâr olmakta haklısın - biz diğerleri sadece bu ilahi hakkı, bu ilahi ayrıcalığı gasp ediyoruz".
Kitabı üzerinde çalışmak için Berlin'e dönen Lassalle, 40'lı yaşlarının başında, uzun yıllardır kocasından ayrı yaşayan ve çiftin mallarının paylaşımı konusunda kocasıyla anlaşmazlığı olan Kontes Sophie von Hatzfeldt ile tanıştı. Lassalle onun davası için gönüllü oldu ve bu teklif hemen kabul edildi. Lassalle önce kocasına düello için meydan okudu, ancak meydan okuması reddedildi.
Lassalle'ın Kontes von Hatzfeldt'in çıkarlarını 36 farklı mahkeme salonunda savunduğu, sekiz yıllık bir hukuk mücadelesi izledi. Nihayetinde Kontes'in lehine bir anlaşma yapıldı ve Kontes büyük bir servete kavuştu. Minnettarlığını göstermek için Lassalle'a hayatının geri kalanında yıllık 5.000 thaler (yaklaşık 750 £) ödemeyi kabul etti.
Ölümü ve mirası
Lassalle, Rigi Kaltbad'da Helene von Dönniges adında genç bir kadınla tanıştı ve 1864 yazında evlenmeye karar verdiler. Helene o zamanlar Cenevre'de yaşayan ve Lassalle ile hiçbir ilgisi olmayan Protestan bir ailenin kızıydı. Bir tarihçi olan baba, Helene'in onunla görüşmesini engelledi ve Lassalle buna şiddetle karşı çıktı. Görünüşe göre baskı altında, kısa süre sonra da nişanlandığı Iancu Racoviță adında bir Eflak prensi olan başka bir talip lehine Lassalle'dan vazgeçti.
Lassalle, hem Helene'nin babası von Dönniges'e, hem de Helene'nin eşi Racoviță'ya düello meydan okumaları gönderdi. Racoviță meydan okumayı kabul etti. Lassalle'ın tabanca kullanma konusunda hiç deneyimi yoktu ve sadece bir gün antrenman yapabilmişti. Cenevre'nin bir banliyösü olan Carouge'da 28 Ağustos sabahı bir düello yapıldı. Lassalle, Racoviță tarafından karnından vuruldu ve üç gün sonra 31 Ağustos 1864'te öldü. Düellonun ardından Racoviţă hastalandı ve Helene von Dönniges onunla evlendikten kısa bir süre sonra öldü.
Öldüğünde Lassalle'ın siyasi partisinin 4.610 üyesi vardı ve ayrıntılı bir siyasi programı yoktu. ADAV, ölümünden sonra da devam etti ve 1875 yılında Almanya Sosyal Demokrat Partisi'nin kurulmasına yardımcı oldu. Ferdinand'ın mezarı, Wroclaw'da yer almaktadır.
Siyasi ilişkileri
Marx ile ilişkisi
Lassalle ve Marx, 1848 Devrimleri sırasında arkadaş oldular. Protestolar bastırıldığında Lassalle hapsedildi ve Marx, Almanya'dan kaçtı. Mektuplaşmaya devam ettiler ve 1861'e kadar bir daha görüşmediler. Bu arada Marx, kendisine hiçbir zaman fazla sempati duymamış olan Engels'in etkisiyle Lassalle'a karşı güvensizlik duymaya başladı. Marx sık sık Lassalle'ın samimi mektuplarına bu tonu yansıtarak yanıt verdi, ancak Engels'e yazdığı mektuplarda Lassalle'a karşı antipatisini dile getirdi, hatta ona "Yahudi zenci Lassalle" dedi. Lassalle, en azından 1862 yılına kadar dostluklarının gerçek olduğuna inanmaya devam etti. Franz Mehring, Marx'ın Lassalle'a karşı tutumunu, "psikolojik sorun" olarak nitelendirdi.
Marx tüm hatiplik süslerinden kaçınır; basit ve kısa bir dille doğrudan konuya girer; cümle cümle kendi bakış açısını keskin bir şekilde ve acımasız bir mantıkla geliştirir ve herhangi bir peroration olmadan siyasi durumun bir özetiyle sona erer. Herkes Marx'ın kendi kişiliğiyle hiçbir şekilde ilgilenmediğini ve tek işinin jüriye siyasi bir ders vermek olduğunu düşünebilir. Öte yandan Lassalle'ın konuşması neredeyse başından sonuna kadar sürer; kendini imgelerle -çoğu zaman çok güzel- ve üstünlük taslamalarıyla tüketir. Her şey duygusaldır ve ister temsil ettiği davaya ister kendisine atıfta bulunsun, asla jüriye değil, galeriye, hayali bir kitle toplantısına konuşur ve "halka sunulan hakaret" kadar "muazzam" olması gereken bir intikam ilan ettikten sonra, Schiller'in adlı eserinden bir okuma ile bitirir.
— Eduard Bernstein
Teorik ve siyasi konularda da fikir ayrılıkları vardı. Gerçekten de Marx'ın Gotha Programı'nın Eleştirisi adlı makalesi kısmen Lassalle'ın Almanya Sosyalist Partisi içindeki fikirlerine bir tepki olarak yazılmıştır. Lassalle bir Alman vatanseveriydi ve Almanya'nın birleşmesi için Prusya'yı destekliyordu. Şubat 1864'te Lassalle Engels'e, çocukluğundan beri cumhuriyetçi olmasına rağmen, "hiçbir şeyin monarşiden daha büyük bir geleceğe ya da daha yararlı bir role sahip olamayacağı kanaatine vardım, eğer monarşi sosyal bir monarşi olmaya karar verebilirse. Bu durumda onun bayrağını tutkuyla taşırdım ve anayasal teoriler çabucak kereste odasına atılırdı" dedi.
Marx enternasyonaldi, Lassalle ise ulusal. Marx sosyal denkliği sadece dinin yasaklandığı Sosyal Demokrat Cumhuriyet'te mümkün görmektedir ve onun fikri Avrupa Cumhuriyetleri'nin federasyonudur. Lassalle, Avrupa milliyetlerinin hala sağlam bir şekilde yerleşmiş olduğunu, ulusal fikirlerin son derece önemli bir faktör olduğunu ve dinin kimsenin ihmal edemeyeceği bir etkiyi uzun süre koruyacağını gördü ve mevcut siyasi koşullar altında bile toplumsal koşulları dönüştürmek için bir harekete ilk itici gücü vermenin mümkün olduğunu düşündü.
—
Kaynakça
- ^ William Harbutt Dawson (1888). German Socialism and Ferdinand Lassalle: A Biographical History of German Socialistic Movements ... (İngilizce). Harvard University. S. Sonnenschein & co ., lim.: New York, C . Scribner's sons.
- ^ a b Dawson 1891.
- ^ Religious pamphlets. 1921. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mart 2024.
- ^ a b Fetscher, Iring: Lassalle, Ferdinand. In: Neue Deutsche Biographie (NDB). Bd. 13, Berlin 1982, S. 661–669. (Almanca)
- ^ Berlau 1949.
- ^ Marx, Karl. "Marx-Engels Correspondence 1862". 2 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Temmuz 2022.
- ^ Mehring, Franz (1918). "Karl Marx: The Story of His Life". Marxists.org. 14 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2022.
- ^ Butler, s. 134.
- ^ Brandes, Georg Morris Cohen (1911). Ferdinand Lassalle. s. 190.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ferdinand Johann Gottlieb Lassalle 11 Nisan 1825 31 Agustos 1864 Yahudi asilli Alman dusunur filozof sosyalist aktivist Lassalle daha genclik yillarindan itibaren felsefe ve siyasetle ilgilenmeye baslamistir Ferdinand daha lisede okurken ileride kendisini one cikaracak olan kimi meziyetlerini ortaya koymustu sahte bir rapor tertipledigi icin liseden atilmisti Liseden atildiktan sonra bir ticaret okuluna devam edip 1843 te diplomasini aldiysa da bu diplomayla yetinmemisti Once Breslau Universitesinde sonra da Berlin Universitesinde akademik kariyer yapma amaciyla hukuk ve felsefe okumaya basladi Berlin de okurken pek cok akrani gibi Hegel ve Feuerbach in fikirleriyle tanisti Ferdinand Lassalle1860 yilinda LassalleDogumFerdinand Johann Gottlieb Lassal 11 Nisan 1825 1825 04 11 Breslau Silezya Prusya Kralligi gunumuzde Wroclaw Polonya Olum31 Agustos 1864 39 yasinda Carouge Cenevre Kantonu IsvicreOlum sebebiDuelloDefin yeriEski Yahudi Mezarligi WroclawMilliyetAlmanVatandaslik Prusya KralligiEgitimBreslau Universitesi Berlin Humboldt UniversitesiMeslekFilozof avukat ekonomistOnemli eser ler Lassallizm Ucretlerin demir yasasiSiyasi partiAlman Isci BirligiEbeveyn ler Heyman Lassal babasi Ro sa lie Heiz feld annesi ImzaIlk yillariLassalle Ferdinand Johann Gottlieb Lassal olarak 11 Nisan 1825 te Breslau Silezya da gunumuzde Wroclaw Polonya dogdu Babasi Heyman Lassal Yahudi bir ipek tuccariydi ve oglunu Leipzig deki ticaret okuluna gondererek ticari bir kariyer hedefliyordu Ancak Lassalle kisa sure sonra universiteye gecti ve once Breslau Universitesi nde daha sonra da Berlin Universitesi nde okudu Burada filoloji ve felsefe egitimi alan Lassalle Georg Hegel in felsefi sisteminin bir hayrani oldu Lassalle genc yasta kendisini Yahudilikten ayirmak icin adini degistirdi Lassalle 1845 te universite sinavlarini birincilikle gecti ve ardindan Heraklitos uzerine bir kitap yazmak icin Paris e gitti Lassalle orada sair Heinrich Heine ile tanisti ve Heine 1846 da tutkulu genc arkadasi hakkinda sunlari yazdi Hic kimsede bu kadar tutku ve zeka berrakliginin eylemde birlestigini gormedim Curetkar olmakta haklisin biz digerleri sadece bu ilahi hakki bu ilahi ayricaligi gasp ediyoruz Kitabi uzerinde calismak icin Berlin e donen Lassalle 40 li yaslarinin basinda uzun yillardir kocasindan ayri yasayan ve ciftin mallarinin paylasimi konusunda kocasiyla anlasmazligi olan Kontes Sophie von Hatzfeldt ile tanisti Lassalle onun davasi icin gonullu oldu ve bu teklif hemen kabul edildi Lassalle once kocasina duello icin meydan okudu ancak meydan okumasi reddedildi Lassalle in Kontes von Hatzfeldt in cikarlarini 36 farkli mahkeme salonunda savundugu sekiz yillik bir hukuk mucadelesi izledi Nihayetinde Kontes in lehine bir anlasma yapildi ve Kontes buyuk bir servete kavustu Minnettarligini gostermek icin Lassalle a hayatinin geri kalaninda yillik 5 000 thaler yaklasik 750 odemeyi kabul etti Olumu ve mirasiLassalle in Breslau daki mezari simdi Eski Yahudi Mezarligi Wroclaw Lassalle Rigi Kaltbad da Helene von Donniges adinda genc bir kadinla tanisti ve 1864 yazinda evlenmeye karar verdiler Helene o zamanlar Cenevre de yasayan ve Lassalle ile hicbir ilgisi olmayan Protestan bir ailenin kiziydi Bir tarihci olan baba Helene in onunla gorusmesini engelledi ve Lassalle buna siddetle karsi cikti Gorunuse gore baski altinda kisa sure sonra da nisanlandigi Iancu Racoviță adinda bir Eflak prensi olan baska bir talip lehine Lassalle dan vazgecti Lassalle hem Helene nin babasi von Donniges e hem de Helene nin esi Racoviță ya duello meydan okumalari gonderdi Racoviță meydan okumayi kabul etti Lassalle in tabanca kullanma konusunda hic deneyimi yoktu ve sadece bir gun antrenman yapabilmisti Cenevre nin bir banliyosu olan Carouge da 28 Agustos sabahi bir duello yapildi Lassalle Racoviță tarafindan karnindan vuruldu ve uc gun sonra 31 Agustos 1864 te oldu Duellonun ardindan Racoviţă hastalandi ve Helene von Donniges onunla evlendikten kisa bir sure sonra oldu Oldugunde Lassalle in siyasi partisinin 4 610 uyesi vardi ve ayrintili bir siyasi programi yoktu ADAV olumunden sonra da devam etti ve 1875 yilinda Almanya Sosyal Demokrat Partisi nin kurulmasina yardimci oldu Ferdinand in mezari Wroclaw da yer almaktadir Siyasi iliskileriMarx ile iliskisi Lassalle ve Marx 1848 Devrimleri sirasinda arkadas oldular Protestolar bastirildiginda Lassalle hapsedildi ve Marx Almanya dan kacti Mektuplasmaya devam ettiler ve 1861 e kadar bir daha gorusmediler Bu arada Marx kendisine hicbir zaman fazla sempati duymamis olan Engels in etkisiyle Lassalle a karsi guvensizlik duymaya basladi Marx sik sik Lassalle in samimi mektuplarina bu tonu yansitarak yanit verdi ancak Engels e yazdigi mektuplarda Lassalle a karsi antipatisini dile getirdi hatta ona Yahudi zenci Lassalle dedi Lassalle en azindan 1862 yilina kadar dostluklarinin gercek olduguna inanmaya devam etti Franz Mehring Marx in Lassalle a karsi tutumunu psikolojik sorun olarak nitelendirdi Marx tum hatiplik suslerinden kacinir basit ve kisa bir dille dogrudan konuya girer cumle cumle kendi bakis acisini keskin bir sekilde ve acimasiz bir mantikla gelistirir ve herhangi bir peroration olmadan siyasi durumun bir ozetiyle sona erer Herkes Marx in kendi kisiligiyle hicbir sekilde ilgilenmedigini ve tek isinin juriye siyasi bir ders vermek oldugunu dusunebilir Ote yandan Lassalle in konusmasi neredeyse basindan sonuna kadar surer kendini imgelerle cogu zaman cok guzel ve ustunluk taslamalariyla tuketir Her sey duygusaldir ve ister temsil ettigi davaya ister kendisine atifta bulunsun asla juriye degil galeriye hayali bir kitle toplantisina konusur ve halka sunulan hakaret kadar muazzam olmasi gereken bir intikam ilan ettikten sonra Schiller in adli eserinden bir okuma ile bitirir Eduard Bernstein Teorik ve siyasi konularda da fikir ayriliklari vardi Gercekten de Marx in Gotha Programi nin Elestirisi adli makalesi kismen Lassalle in Almanya Sosyalist Partisi icindeki fikirlerine bir tepki olarak yazilmistir Lassalle bir Alman vatanseveriydi ve Almanya nin birlesmesi icin Prusya yi destekliyordu Subat 1864 te Lassalle Engels e cocuklugundan beri cumhuriyetci olmasina ragmen hicbir seyin monarsiden daha buyuk bir gelecege ya da daha yararli bir role sahip olamayacagi kanaatine vardim eger monarsi sosyal bir monarsi olmaya karar verebilirse Bu durumda onun bayragini tutkuyla tasirdim ve anayasal teoriler cabucak kereste odasina atilirdi dedi Marx enternasyonaldi Lassalle ise ulusal Marx sosyal denkligi sadece dinin yasaklandigi Sosyal Demokrat Cumhuriyet te mumkun gormektedir ve onun fikri Avrupa Cumhuriyetleri nin federasyonudur Lassalle Avrupa milliyetlerinin hala saglam bir sekilde yerlesmis oldugunu ulusal fikirlerin son derece onemli bir faktor oldugunu ve dinin kimsenin ihmal edemeyecegi bir etkiyi uzun sure koruyacagini gordu ve mevcut siyasi kosullar altinda bile toplumsal kosullari donusturmek icin bir harekete ilk itici gucu vermenin mumkun oldugunu dusundu Kaynakca William Harbutt Dawson 1888 German Socialism and Ferdinand Lassalle A Biographical History of German Socialistic Movements Ingilizce Harvard University S Sonnenschein amp co lim New York C Scribner s sons a b Dawson 1891 Religious pamphlets 1921 24 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Mart 2024 a b Fetscher Iring Lassalle Ferdinand In Neue Deutsche Biographie NDB Bd 13 Berlin 1982 S 661 669 Almanca Berlau 1949 Marx Karl Marx Engels Correspondence 1862 2 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Temmuz 2022 Mehring Franz 1918 Karl Marx The Story of His Life Marxists org 14 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mart 2022 Butler s 134 Brandes Georg Morris Cohen 1911 Ferdinand Lassalle s 190