Fesleğen (Ocimum basilicum), ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasından tek yıllık ve genellikle ılıman bölgelerde yetişen bir bitki türüdür.
Fesleğen | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
İkili adlandırma | |||||||||||||||
Ocimum basilicum L., Sp. Pl. 1: 597 (1754). |
Yemeklerde kullanılmak üzere tarımı yapılan fesleğenin kökeni Asya'nın dönenceler arasında kalan bölgelerine dayansa da günümüzde yeryüzünün öteki ılıman bölgelerine de yayılmıştır.
Morfolojik özellikleri
Yetişkin fesleğenlerin boyları genellikle 20 ile 60 cm arasında değişir. Renkleri açık yeşilden koyu yeşile kadar değişen yaprakları yumuşak olup, 1–5 cm arasında uzunlukta ve 1–3 cm arasında genişlikte olurlar. Soğuğa karşı çok duyarlı olan fesleğen bitkisi en çok sıcak ve kuru ortamları sever.
Yetiştirme
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTh4THpGbEwwOWphVzExYlY5aVlYTnBiR2xqZFcxZlEwZGZUa0pIWDB4U0xtcHdaeTh5TWpCd2VDMVBZMmx0ZFcxZlltRnphV3hwWTNWdFgwTkhYMDVDUjE5TVVpNXFjR2M9LmpwZw==.jpg)
Yemeklik ve süs fesleğenlerinin çoğu Ocimum basilicum türünün çeşitleridir ancak diğer türler de yetiştirilir ve türler arasında birçok melez bulunur.
Geleneksel olarak yeşil bir bitkidir, 'Purple Delight' gibi bazı çeşitlerin mor görünen yaprakları vardır.
Fesleğen 30-130 cm (12-51 in) boylarındadır ve karşılıklı, açık yeşil, 3-11 cm (1-4+1⁄2 in) boyunda ve 1-6 cm (1⁄2-2+1⁄2 in) eninde ipeksi yapraklara sahiptir. Çiçekleri küçük, beyaz renklidir ve bir terminal başak şeklinde düzenlenmiştir. Lamiaceae arasında olağan dışı, dört ve üst kenarının altına itilmez ancak alt kenarın (İngilizce: lip) üzerinde uzanır. tozlaşmadan sonra, taç yaprak düşer ve bilabiat içinde dört yuvarlak aken (İngilizce:achene) gelişir.
Fesleğen soğuğa duyarlıdır, en iyi şekilde sıcak ve kuru koşullarda gelişir. Don ihtimali varsa yıllık olarak davranır. Ancak fesleğen, popülaritesi nedeniyle dünyanın birçok ülkesinde yetiştirilmektedir. Üretim alanları arasında Akdeniz bölgesindeki ülkeler, ve subtropikal iklimlerdeki ülkeler yer alır.
Kuzey Avrupa, Kanada, ABD’nin kuzey eyaletleri ve Yeni Zelanda’nın Güney Adası’nda en iyi şekilde, camın altına bir turba (bataklık kömürü) (İngilizce: peat) saksıya ekilir ve ardından ilkbahar sonu/yaz başında ekilir (donma ihtimali az olduğunda). Ayrıca don ihtimali geçtikten sonra toprağa ekilebilir. İyi drene edilmiş, güneşli maruziyette en iyi sonucu verir.
Fesleğen en iyi açık havada yetişmesine rağmen, iç mekanda saksıda yetiştirilebilir ve çoğu bitki gibi en iyi şekilde güneşe bakan bir pencere kenarında yetişir. Aşırı soğuk hava akımlarından uzak tutulmalıdır ve güçlü güneş ışığında en iyi şekilde büyür, bu nedenle bir sera veya varsa idealdir. Bununla birlikte, flüoresan ışıklar altında bodrum katında bile yetiştirilebilir.
Yaprakları susuzluktan solmuşsa, iyice sulanır ve güneşli bir yere konursa iyileşir. Bitkinin dibine doğru uzanan sarı yaprakları bitkinin gerildiğinin göstergesidir; genellikle bu daha az suya veya daha az veya daha fazla gübreye ihtiyaç duyduğu anlamına gelir.
Güney Avrupa, ABD'nin güney eyaletleri, Yeni Zelanda'nın Kuzey Adası ve Avustralya gibi daha güneşli iklimlerde, fesleğen dışarıya ekildiğinde gelişir. Aynı zamanda orta ve kuzey Amerika Birleşik Devletleri'nde yaz aylarında büyür ancak sıcaklıklar donma noktasına ulaştığında ölür. Tohuma gitmesine izin verilirse gelecek yıl tekrar büyür. Düzenli sulamaya ihtiyaç duyar ancak diğer iklimlerde gerektiği kadar özen gösterilmez.
Fesleğen ayrıca kısa kesimlerinin sapları iki hafta kadar suda kökler gelişene kadar askıda bırakıldığında güvenilir şekilde çoğaltılabilir.
Gövde çiçek ürettiğinde o gövdede yaprak üretimi durur, gövde odunsu hale gelir ve uçucu yağ üretimi azalır. Bunu önlemek için fesleğen yetiştiricisi herhangi bir çiçek sapını tamamen olgunlaşmadan koparabilir. Sadece çiçek açan sap bu kadar etkilendiğinden, bazı saplar yaprak üretimi için sıkıştırılabilirken, diğerleri dekorasyon veya tohumlar için çiçek açmaya bırakılır.
Bitkinin çiçek açmasına izin verildiğinde ertesi yıl saklanabilen ve ekilebilen küçük siyah tohumları taşıyan tohum kapsülleri üretebilir. Yaprakların bitkiden toplanması büyümeyi desteklemeye yardımcı olur çünkü bitki en üstteki yaprakların yanındaki yaprakçık çiftlerini yeni saplara dönüştürerek tepki verir.
Fesleğen, domates için olarak tavsiye edilir. Yaygın iddialar fesleğenin zararlıları caydırabileceği veya domates aromasını iyileştirebileceği yönündedir. Bununla birlikte, çift kör tat testlerinde fesleğen yanına ekildiğinde domateslerin tadını önemli ölçüde etkilememiştir.
Hastalıkları
Fesleğen, mahsulü mahvedebilecek ve düşürebilecek çeşitli bitki patojenlerinden muzdariptir. , genç fesleğen bitkilerini hızla öldürecek, toprak kaynaklı bir mantar hastalığıdır. Tohumlar (İngilizce:damping off) tarafından öldürebilir.
Fesleğenin yaygın hastalığı, "" 'nın neden olduğu ; hasat sonrası enfeksiyonlara neden olabilir ve tüm bitkiyi öldürebilir.
, fesleğen yapraklarında görülebilir ve mantarlar cinsi neden olur. "Peronospora belbahrii" nin neden olduğu tüylü küf, ilk olarak 2004 yılında İtalya'da bildirildiği üzere önemli bir hastalıktır. ABD'de 2007 ve 2008'de raporlanmıştır.
Fesleğen üzerinde bulunan patojenik olmayan bakteriler arasında türleri bulunur.
Fesleğenin kullanımı
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgzTHpjeUwwSmhjMmxzYVdNdGMzQnBZMlV1YW5Cbkx6SXlNSEI0TFVKaGMybHNhV010YzNCcFkyVXVhbkJuLmpwZw==.jpg)
Fesleğen en çok tariflerde taze olarak kullanılır. Genel olarak, pişirmek tadı hızla bozduğu için son anda eklenir. Taze ot, kaynar suda hızlı bir şekilde sonra buzdolabında plastik torbalarda kısa bir süre veya dondurucuda daha uzun bir süre saklanabilir. Kurutulmuş otu da aromasının çoğunu kaybeder ve geriye kalanı az lezzetli, saman gibi az kumarin aromasıyla çok farklı bir tada sahiptir. Bitkinin kullanılan kısımları taze çiçekli dallari ve tohumlarıdır. Uçucu yağ taşır. Bu yağ içinde estragol, linalol, cineol ve pinen vardır. Fesleğen, yeşil bir İtalyan yağ ve bitki sosu olan pesto'nun ana malzemelerden biridir. Aynı zamanda popüler İtalyan domates sosunun önemli bir bileşenidir.
En yaygın olarak kullanılan Akdeniz fesleğen çeşitleri "Genovese", "Purple Ruffles", "Mamut", "Tarçın", "Limon", "Globe" ve "" dur. Çin çorbalarda ve diğer yiyeceklerde taze veya kuru fesleğen kullanır. Tayvan da insanlar çorbaları koyulaştırmak için taze fesleğen yaprakları ekler. Ayrıca derin yağda kızartılmış fesleğen yapraklarıyla birlikte kızarmış tavuk yerler. Fesleğen (en yaygın olarak Tai fesleğeni), dondurma veya çikolatalarda (trüf mantarı gibi) ilginç bir tat oluşturmak için genellikle krema veya sütle demlenir. Yapraklar, mutfak uygulamalarında kullanılan fesleğenin tek parçası değildir, çiçek tomurcukları daha ince bir tada sahiptir ve yenilebilirdir.
Fesleğen bitkisi yerli bir Anadolu bitkisi değildir. Anavatanı olan İran dolaylarından gelmiştir. Akşamları açıkta yenilen yemeklerde masaların fesleğen ile süslenmesi, bebeklerin yanına fesleğen konulması, yaz aylarında evlerin açık camlarının önünde fesleğen saksılarının olmasının sebebi fesleğenin yaydığı güzel kokunun yanında sinekleri kovucu özelliği olmasıdır.
Hem taze, hem de kurutularak kullanılan fesleğen, pişirilerek ya da çiğ yenilen yemeklerde yaygın olarak kullanılır. Pişirildiğinde tadını çabuk yitirdiği için, genellikle yemeklere son anda katılır.
Türk yemeklerinde ve salatalarda baharat olarak yaygın bir şekilde kullanılan fesleğen, öteki Akdeniz ülkelerinin ve kökeninin dayandığı güney, güneydoğu Asya ülkelerinin (özellikle de Tayland) yemeklerinde de önemli yer tutar.
Tohumlar
Birkaç fesleğen çeşidi tohumları suya batırıldığında jelatinimsi hale gelir ve Asya içeceklerinde ve , veya "hột é" tatlılarında kullanılır.
Uçucu yağ araştırma çalışmaları sivrisineklere karşı muhtemel zehirliliği de dahil olmak üzere mantar önleyici ve böcek kovucu özellikler gösterdi.
Halk hekimliği
Ayurveda veya geleneksel Çin tıbbı gibi halk hekimliği uygulamalarında fesleğenin tedavi edici özelliklere sahip olduğu düşünülür.
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTgzTHpjMkwxZElTRjlKYzJGaVpXeHNZVjlRYjNSZmIyWmZRbUZ6YVd4ZlJHVnNRWEowTG1wd1p5OHlNakJ3ZUMxWFNFaGZTWE5oWW1Wc2JHRmZVRzkwWDI5bVgwSmhjMmxzWDBSbGJFRnlkQzVxY0djPS5qcGc=.jpg)
Kültür
Fesleğenle ilgili birçok ritüel ve inanç vardır.Fransızlar bazen fesleğene "l'herbe royale" ("kraliyet bitkisi") derler, Yahudi folkloru oruç tutarken güç kattığını öne sürer.
Portekiz 'de cüce çalı fesleğeni geleneksel olarak bir şiir ve bir kağıt karanfil ile birlikte bir tencerede Aziz John ve Aziz Anthony'nin dini bayramlarında sevgiliye sunulur. Ancak fesleğen antik Yunanistan da nefreti temsil ederdi.
Tulsi olarak da adlandırılan kutsal fesleğen, Hinduizm 'de çok saygı görür. Fesleğen, kutsal su serpmek için kullanıldığı Rum Ortodoks Kilisesi nde dini önemi vardır.Bulgar Ortodoks Kilisesi, Sırp Ortodoks Kilisesi, Makedon Ortodoks Kilisesi ve Romanya Ortodoks Kilisesi kutsal su hazırlamak için fesleğen (Bulgarca and Makedonca: босилек; , ) kullanır ve fesleğen saksıları genellikle kilise sunaklarının altına yerleştirilir. Hatta bazı Rum Ortodoks Hıristiyanlar efsanesiyle ilişkisi nedeniyle yemekten bile kaçınırlar.
Avrupa'da güvenli bir yolculuk sağlamak için ölülerin eline fesleğen konulur. Hindistan'da Tanrı'ya ulaştıklarından emin olmak için fesleğeni ölenlerin ağzına koyarlar. Eski Mısırlılar ve eski Yunanlar, fesleğenin vefat eden kişiye cennetin kapılarını açacağına inanırlardı.
Giovanni Boccaccio'nun 14. yüzyılında Decameron anlatısının beşinci öyküsünde merkezi konu aracı olarak bir fesleğen saksısı vardır. Bu ünlü hikâye John Keats 'e 1814'teki "" adlı şiirini yazması için ilham verdi ve bu da ' nin şu iki resmine ilham kaynağı oldu: 1849'da John Everett Millais 'in ve 1868'de William Holman Hunt tarafından yapılan tablosu].
Kaynakça
- ^ Hiltunen, Raimo; Holm, Yvonne (2 Eylül 2003). Basil: The Genus Ocimum (İngilizce). CRC Press. ISBN . 18 April 2017 tarihinde kaynağından .
- ^ Bomford, Michael (May 2009). "Do Tomatoes Love Basil but Hate Brussels Sprouts? Competition and Land-Use Efficiency of Popularly Recommended and Discouraged Crop Mixtures in Biointensive Agriculture Systems". Journal of Sustainable Agriculture. 33 (4): 396-417. doi:10.1080/10440040902835001. 18 Eylül 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Eylül 2016.
- ^ Bomford, Michael (May 2004), Yield, Pest Density, and Tomato Flavor Effects of Companion Planting in Garden-scale Studies Incorporating Tomato, Basil, and Brussels Sprout, West Virginia University Libraries
- ^ Garibaldi, A., Minuto, A., Minuto, G., Gullino, M.L., 2004. First Report of Downy Mildew on Basil (Ocimum basilicum) in Italy. Plant Disease 88, 312–312
- ^ Roberts, P.D., Raid, R.N., Harmon, P.F., Jordan, S.A., Palmateer, A.J., 2009. First Report of Downy Mildew Caused by a Peronospora sp. on Basil in Florida and the United States. Plant Disease 93, 199–199.
- ^ Wick, R.L., Brazee, N.J., 2009. First Report of Downy Mildew Caused by a Peronospora Species on Sweet Basil (Ocimum basilicum) in Massachusetts. Plant Disease 93, 318–318.
- ^ Ceuppens, S., Delbeke, S., De Coninck, D., Boussemaere, J., Boon, N., & Uyttendaele, M. (2015). Characterization of the Bacterial Community Naturally Present on Commercially Grown Basil Leaves: Evaluation of Sample Preparation Prior to Culture-Independent Techniques. International Journal of Environmental Research and Public Health, 12(8), 10171–10197. http://doi.org/10.3390/ijerph120810171
- ^ Dube S, Upadhhyay PD, Tripath SC (1989). "Antifungal, physicochemical, and insect-repelling activity of the essential oil of Ocimum basilicum". Canadian Journal of Botany. 67 (7): 2085-2087. doi:10.1139/b89-264.
- ^ Maurya, Prejwltta; Sharma, Preeti; Mohan, Lalit; Batabyal, Lata; Srivastava, C.N. (2009). "Evaluation of the toxicity of different phytoextracts of Ocimum basilicum against Anopheles stephensi and Culex quinquefasciatus". Journal of Asia-Pacific Entomology. 12 (2): 113-115. doi:10.1016/j.aspen.2009.02.004.
- ^ Hiltunen R, Holm Y (2003). Basil: The Genus Ocimum. CRC Press. ss. 120-1. ISBN . 12 October 2016 tarihinde kaynağından .
- ^ Ambrose, Dawn C. P.; Manickavasagan, Annamalai; Naik, Ravindra (25 July 2016). Leafy Medicinal Herbs: Botany, Chemistry, Postharvest Technology and Uses (İngilizce). CABI. ISBN . 21 April 2017 tarihinde kaynağından .
- ^ Anstice Carroll; Embree De Persiis Vona; Gianna De Persiis Vona (2006). The Dictionary of Wholesome Foods: A Passionate A-to-Z Guide to the Earth's Healthy Offerings, with More Than 140 Delicious, Nutritious Recipes. Da Capo Press. ss. 16-. ISBN . 12 October 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2013.
The name "basil" comes from the Greek word for "king" — so greatly did the Greeks esteem this king of herbs. Herbe royale, the French respectfully call it. In Italy basil serves the goddess Love; a sprig of it worn by a suitor bespeaks his loving ...
- ^ Nancy Arrowsmith (2009). Essential Herbal Wisdom: A Complete Exploration of 50 Remarkable Herbs. Llewellyn Worldwide. ss. 105-. ISBN . 12 October 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2013.
During one of their talks, Satan told God to pick a bunch of basil flowers, lay them under his pillow, and sleep on them overnight. In the morning, God should take them to a virgin, have her smell them, and she would conceive. This one time ...
- ^ "Blessing of the Waters known as Agiasmos conducted by a Greek Orthodox priest". 7 March 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Eylül 2012.
- ^ Mercia MacDermott (1998). Bulgarian Folk Customs. Jessica Kingsley Publishers. ss. 114-. ISBN . 12 October 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2013.
- ^ The Complete Book of Greek Cooking. HarperPerennial. 1991. s. 7. ISBN .
- ^ Amy Felder, CEPC (7 March 2007). Savory Sweets: From Ingredients to Plated Desserts. John Wiley & Sons. ss. 92-. ISBN . 12 October 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2013.
- ^ Lucy Bregman (2010). Religion, Death, and Dying. ABC-CLIO. ss. 136-. ISBN . 12 October 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2013.
A basil-like tulsi leaf, which is considered to be a holy plant, may be placed in the mouth as well.
- ^ Robin Nelson-Shellenbarger (25 Şubat 2013). Family Herbal Wellness. Booktango. ss. 38-. ISBN . 12 October 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2013.
Dış bağlantılar
Vikitür'de Ocimum basilicum ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Wikimedia Commons'ta Fesleğen ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Feslegen Ocimum basilicum ballibabagiller Lamiaceae familyasindan tek yillik ve genellikle iliman bolgelerde yetisen bir bitki turudur FeslegenBiyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube TracheophytaSinif MagnoliopsidaTakim LamialesFamilya LamiaceaeCins OcimumTur O basilicumIkili adlandirmaOcimum basilicumL Sp Pl 1 597 1754 Yemeklerde kullanilmak uzere tarimi yapilan feslegenin kokeni Asya nin donenceler arasinda kalan bolgelerine dayansa da gunumuzde yeryuzunun oteki iliman bolgelerine de yayilmistir Morfolojik ozellikleriYetiskin feslegenlerin boylari genellikle 20 ile 60 cm arasinda degisir Renkleri acik yesilden koyu yesile kadar degisen yapraklari yumusak olup 1 5 cm arasinda uzunlukta ve 1 3 cm arasinda genislikte olurlar Soguga karsi cok duyarli olan feslegen bitkisi en cok sicak ve kuru ortamlari sever Yetistirme source source source Feslegenin cimlenmesiFeslegen Yemeklik ve sus feslegenlerinin cogu Ocimum basilicum turunun cesitleridir ancak diger turler de yetistirilir ve turler arasinda bircok melez bulunur Geleneksel olarak yesil bir bitkidir Purple Delight gibi bazi cesitlerin mor gorunen yapraklari vardir Feslegen 30 130 cm 12 51 in boylarindadir ve karsilikli acik yesil 3 11 cm 1 4 1 2 in boyunda ve 1 6 cm 1 2 2 1 2 in eninde ipeksi yapraklara sahiptir Cicekleri kucuk beyaz renklidir ve bir terminal basak seklinde duzenlenmistir Lamiaceae arasinda olagan disi dort ve ust kenarinin altina itilmez ancak alt kenarin Ingilizce lip uzerinde uzanir tozlasmadan sonra tac yaprak duser ve bilabiat icinde dort yuvarlak aken Ingilizce achene gelisir Feslegen soguga duyarlidir en iyi sekilde sicak ve kuru kosullarda gelisir Don ihtimali varsa yillik olarak davranir Ancak feslegen popularitesi nedeniyle dunyanin bircok ulkesinde yetistirilmektedir Uretim alanlari arasinda Akdeniz bolgesindeki ulkeler ve subtropikal iklimlerdeki ulkeler yer alir Kuzey Avrupa Kanada ABD nin kuzey eyaletleri ve Yeni Zelanda nin Guney Adasi nda en iyi sekilde camin altina bir turba bataklik komuru Ingilizce peat saksiya ekilir ve ardindan ilkbahar sonu yaz basinda ekilir donma ihtimali az oldugunda Ayrica don ihtimali gectikten sonra topraga ekilebilir Iyi drene edilmis gunesli maruziyette en iyi sonucu verir Feslegen en iyi acik havada yetismesine ragmen ic mekanda saksida yetistirilebilir ve cogu bitki gibi en iyi sekilde gunese bakan bir pencere kenarinda yetisir Asiri soguk hava akimlarindan uzak tutulmalidir ve guclu gunes isiginda en iyi sekilde buyur bu nedenle bir sera veya varsa idealdir Bununla birlikte fluoresan isiklar altinda bodrum katinda bile yetistirilebilir Yapraklari susuzluktan solmussa iyice sulanir ve gunesli bir yere konursa iyilesir Bitkinin dibine dogru uzanan sari yapraklari bitkinin gerildiginin gostergesidir genellikle bu daha az suya veya daha az veya daha fazla gubreye ihtiyac duydugu anlamina gelir Guney Avrupa ABD nin guney eyaletleri Yeni Zelanda nin Kuzey Adasi ve Avustralya gibi daha gunesli iklimlerde feslegen disariya ekildiginde gelisir Ayni zamanda orta ve kuzey Amerika Birlesik Devletleri nde yaz aylarinda buyur ancak sicakliklar donma noktasina ulastiginda olur Tohuma gitmesine izin verilirse gelecek yil tekrar buyur Duzenli sulamaya ihtiyac duyar ancak diger iklimlerde gerektigi kadar ozen gosterilmez Feslegen ayrica kisa kesimlerinin saplari iki hafta kadar suda kokler gelisene kadar askida birakildiginda guvenilir sekilde cogaltilabilir Govde cicek urettiginde o govdede yaprak uretimi durur govde odunsu hale gelir ve ucucu yag uretimi azalir Bunu onlemek icin feslegen yetistiricisi herhangi bir cicek sapini tamamen olgunlasmadan koparabilir Sadece cicek acan sap bu kadar etkilendiginden bazi saplar yaprak uretimi icin sikistirilabilirken digerleri dekorasyon veya tohumlar icin cicek acmaya birakilir Bitkinin cicek acmasina izin verildiginde ertesi yil saklanabilen ve ekilebilen kucuk siyah tohumlari tasiyan tohum kapsulleri uretebilir Yapraklarin bitkiden toplanmasi buyumeyi desteklemeye yardimci olur cunku bitki en ustteki yapraklarin yanindaki yaprakcik ciftlerini yeni saplara donusturerek tepki verir Feslegen domates icin olarak tavsiye edilir Yaygin iddialar feslegenin zararlilari caydirabilecegi veya domates aromasini iyilestirebilecegi yonundedir Bununla birlikte cift kor tat testlerinde feslegen yanina ekildiginde domateslerin tadini onemli olcude etkilememistir Hastaliklari Feslegen mahsulu mahvedebilecek ve dusurebilecek cesitli bitki patojenlerinden muzdariptir genc feslegen bitkilerini hizla oldurecek toprak kaynakli bir mantar hastaligidir Tohumlar Ingilizce damping off tarafindan oldurebilir Feslegenin yaygin hastaligi nin neden oldugu hasat sonrasi enfeksiyonlara neden olabilir ve tum bitkiyi oldurebilir feslegen yapraklarinda gorulebilir ve mantarlar cinsi neden olur Peronospora belbahrii nin neden oldugu tuylu kuf ilk olarak 2004 yilinda Italya da bildirildigi uzere onemli bir hastaliktir ABD de 2007 ve 2008 de raporlanmistir Feslegen uzerinde bulunan patojenik olmayan bakteriler arasinda turleri bulunur Feslegenin kullanimiKurutulmus feslegen Feslegen en cok tariflerde taze olarak kullanilir Genel olarak pisirmek tadi hizla bozdugu icin son anda eklenir Taze ot kaynar suda hizli bir sekilde sonra buzdolabinda plastik torbalarda kisa bir sure veya dondurucuda daha uzun bir sure saklanabilir Kurutulmus otu da aromasinin cogunu kaybeder ve geriye kalani az lezzetli saman gibi az kumarin aromasiyla cok farkli bir tada sahiptir Bitkinin kullanilan kisimlari taze cicekli dallari ve tohumlaridir Ucucu yag tasir Bu yag icinde estragol linalol cineol ve pinen vardir Feslegen yesil bir Italyan yag ve bitki sosu olan pesto nun ana malzemelerden biridir Ayni zamanda populer Italyan domates sosunun onemli bir bilesenidir En yaygin olarak kullanilan Akdeniz feslegen cesitleri Genovese Purple Ruffles Mamut Tarcin Limon Globe ve dur Cin corbalarda ve diger yiyeceklerde taze veya kuru feslegen kullanir Tayvan da insanlar corbalari koyulastirmak icin taze feslegen yapraklari ekler Ayrica derin yagda kizartilmis feslegen yapraklariyla birlikte kizarmis tavuk yerler Feslegen en yaygin olarak Tai feslegeni dondurma veya cikolatalarda truf mantari gibi ilginc bir tat olusturmak icin genellikle krema veya sutle demlenir Yapraklar mutfak uygulamalarinda kullanilan feslegenin tek parcasi degildir cicek tomurcuklari daha ince bir tada sahiptir ve yenilebilirdir Feslegen bitkisi yerli bir Anadolu bitkisi degildir Anavatani olan Iran dolaylarindan gelmistir Aksamlari acikta yenilen yemeklerde masalarin feslegen ile suslenmesi bebeklerin yanina feslegen konulmasi yaz aylarinda evlerin acik camlarinin onunde feslegen saksilarinin olmasinin sebebi feslegenin yaydigi guzel kokunun yaninda sinekleri kovucu ozelligi olmasidir Hem taze hem de kurutularak kullanilan feslegen pisirilerek ya da cig yenilen yemeklerde yaygin olarak kullanilir Pisirildiginde tadini cabuk yitirdigi icin genellikle yemeklere son anda katilir Turk yemeklerinde ve salatalarda baharat olarak yaygin bir sekilde kullanilan feslegen oteki Akdeniz ulkelerinin ve kokeninin dayandigi guney guneydogu Asya ulkelerinin ozellikle de Tayland yemeklerinde de onemli yer tutar Tohumlar Birkac feslegen cesidi tohumlari suya batirildiginda jelatinimsi hale gelir ve Asya iceceklerinde ve veya hột e tatlilarinda kullanilir Ucucu yag arastirma calismalari sivrisineklere karsi muhtemel zehirliligi de dahil olmak uzere mantar onleyici ve bocek kovucu ozellikler gosterdi Halk hekimligi Ayurveda veya geleneksel Cin tibbi gibi halk hekimligi uygulamalarinda feslegenin tedavi edici ozelliklere sahip oldugu dusunulur Isabella ve Feslegen saksisi William Holman Hunt 1868 KulturFeslegenle ilgili bircok rituel ve inanc vardir Fransizlar bazen feslegene l herbe royale kraliyet bitkisi derler Yahudi folkloru oruc tutarken guc kattigini one surer Portekiz de cuce cali feslegeni geleneksel olarak bir siir ve bir kagit karanfil ile birlikte bir tencerede Aziz John ve Aziz Anthony nin dini bayramlarinda sevgiliye sunulur Ancak feslegen antik Yunanistan da nefreti temsil ederdi Tulsi olarak da adlandirilan kutsal feslegen Hinduizm de cok saygi gorur Feslegen kutsal su serpmek icin kullanildigi Rum Ortodoks Kilisesi nde dini onemi vardir Bulgar Ortodoks Kilisesi Sirp Ortodoks Kilisesi Makedon Ortodoks Kilisesi ve Romanya Ortodoks Kilisesi kutsal su hazirlamak icin feslegen Bulgarca and Makedonca bosilek kullanir ve feslegen saksilari genellikle kilise sunaklarinin altina yerlestirilir Hatta bazi Rum Ortodoks Hiristiyanlar efsanesiyle iliskisi nedeniyle yemekten bile kacinirlar Avrupa da guvenli bir yolculuk saglamak icin olulerin eline feslegen konulur Hindistan da Tanri ya ulastiklarindan emin olmak icin feslegeni olenlerin agzina koyarlar Eski Misirlilar ve eski Yunanlar feslegenin vefat eden kisiye cennetin kapilarini acacagina inanirlardi Giovanni Boccaccio nun 14 yuzyilinda Decameron anlatisinin besinci oykusunde merkezi konu araci olarak bir feslegen saksisi vardir Bu unlu hikaye John Keats e 1814 teki adli siirini yazmasi icin ilham verdi ve bu da nin su iki resmine ilham kaynagi oldu 1849 da John Everett Millais in ve 1868 de William Holman Hunt tarafindan yapilan tablosu Kaynakca Hiltunen Raimo Holm Yvonne 2 Eylul 2003 Basil The Genus Ocimum Ingilizce CRC Press ISBN 9780203303771 18 April 2017 tarihinde kaynagindan Bomford Michael May 2009 Do Tomatoes Love Basil but Hate Brussels Sprouts Competition and Land Use Efficiency of Popularly Recommended and Discouraged Crop Mixtures in Biointensive Agriculture Systems Journal of Sustainable Agriculture 33 4 396 417 doi 10 1080 10440040902835001 18 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Eylul 2016 Bomford Michael May 2004 Yield Pest Density and Tomato Flavor Effects of Companion Planting in Garden scale Studies Incorporating Tomato Basil and Brussels Sprout West Virginia University Libraries Garibaldi A Minuto A Minuto G Gullino M L 2004 First Report of Downy Mildew on Basil Ocimum basilicum in Italy Plant Disease 88 312 312 Roberts P D Raid R N Harmon P F Jordan S A Palmateer A J 2009 First Report of Downy Mildew Caused by a Peronospora sp on Basil in Florida and the United States Plant Disease 93 199 199 Wick R L Brazee N J 2009 First Report of Downy Mildew Caused by a Peronospora Species on Sweet Basil Ocimum basilicum in Massachusetts Plant Disease 93 318 318 Ceuppens S Delbeke S De Coninck D Boussemaere J Boon N amp Uyttendaele M 2015 Characterization of the Bacterial Community Naturally Present on Commercially Grown Basil Leaves Evaluation of Sample Preparation Prior to Culture Independent Techniques International Journal of Environmental Research and Public Health 12 8 10171 10197 http doi org 10 3390 ijerph120810171 Dube S Upadhhyay PD Tripath SC 1989 Antifungal physicochemical and insect repelling activity of the essential oil of Ocimum basilicum Canadian Journal of Botany 67 7 2085 2087 doi 10 1139 b89 264 Maurya Prejwltta Sharma Preeti Mohan Lalit Batabyal Lata Srivastava C N 2009 Evaluation of the toxicity of different phytoextracts of Ocimum basilicum against Anopheles stephensi and Culex quinquefasciatus Journal of Asia Pacific Entomology 12 2 113 115 doi 10 1016 j aspen 2009 02 004 Hiltunen R Holm Y 2003 Basil The Genus Ocimum CRC Press ss 120 1 ISBN 9780203303771 12 October 2016 tarihinde kaynagindan Ambrose Dawn C P Manickavasagan Annamalai Naik Ravindra 25 July 2016 Leafy Medicinal Herbs Botany Chemistry Postharvest Technology and Uses Ingilizce CABI ISBN 9781780645599 21 April 2017 tarihinde kaynagindan Anstice Carroll Embree De Persiis Vona Gianna De Persiis Vona 2006 The Dictionary of Wholesome Foods A Passionate A to Z Guide to the Earth s Healthy Offerings with More Than 140 Delicious Nutritious Recipes Da Capo Press ss 16 ISBN 978 1 56924 395 4 12 October 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2013 The name basil comes from the Greek word for king so greatly did the Greeks esteem this king of herbs Herbe royale the French respectfully call it In Italy basil serves the goddess Love a sprig of it worn by a suitor bespeaks his loving Tova Navarra 1 January 2004 The Encyclopedia of Vitamins Minerals and Supplements Infobase Publishing ss 25 ISBN 978 1 4381 2103 1 12 October 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2013 There is varied folklore pertaining to basil To the French basil is the herbe royale royal herb Jewish lore holds that basil offers strength during fasting To the Italians basil symbolizes love and to the Greeks hate although the Greek word Nancy Arrowsmith 2009 Essential Herbal Wisdom A Complete Exploration of 50 Remarkable Herbs Llewellyn Worldwide ss 105 ISBN 978 0 7387 1488 2 12 October 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2013 During one of their talks Satan told God to pick a bunch of basil flowers lay them under his pillow and sleep on them overnight In the morning God should take them to a virgin have her smell them and she would conceive This one time Blessing of the Waters known as Agiasmos conducted by a Greek Orthodox priest 7 March 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Eylul 2012 Mercia MacDermott 1998 Bulgarian Folk Customs Jessica Kingsley Publishers ss 114 ISBN 978 1 85302 485 6 12 October 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2013 The Complete Book of Greek Cooking HarperPerennial 1991 s 7 ISBN 9780060921293 Amy Felder CEPC 7 March 2007 Savory Sweets From Ingredients to Plated Desserts John Wiley amp Sons ss 92 ISBN 978 0 470 07968 3 12 October 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2013 Lucy Bregman 2010 Religion Death and Dying ABC CLIO ss 136 ISBN 978 0 313 35180 8 12 October 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2013 A basil like tulsi leaf which is considered to be a holy plant may be placed in the mouth as well Robin Nelson Shellenbarger 25 Subat 2013 Family Herbal Wellness Booktango ss 38 ISBN 978 1 4689 2481 7 12 October 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2013 Dis baglantilarVikitur de Ocimum basilicum ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Wikimedia Commons ta Feslegen ile ilgili coklu ortam kategorisi bulunur