Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fiji ya da resmî adıyla Fiji Cumhuriyeti (Fijice: Matanitu Tugalala o Viti, Fiji Hindi: फ़िजी गणराज्य), Okyanusya'da bulunan bir ada ülkesidir. Pasifik okyanusunun güneyinde bulunan bir dizi adadan oluşan ülke, 215'i ıssız olmak üzere toplam 322 adadan ve 522 adacıktan oluşur. İki büyük ada, Viti Levu ve Vanua Levu, yerleşimin %87'sini oluşturur.
Fiji Matanitu Tugalala o Viti (Fijice) Republic of Fiji (İng.) फ़िजी गणराज्य (Fiji Hindi) Fiji Adaları Cumhuriyeti | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| Başkent ve en büyük şehir | Suva | ||||
| Resmî dil(ler) | İngilizce, Fijice, Hindi | ||||
| Demonim | Fijililer | ||||
| Hükûmet | Üniter parlamenter cumhuriyet | ||||
| |||||
| Tarihçe | |||||
| |||||
| Yüzölçümü | |||||
• Toplam | 18.274 km2 (155.) | ||||
• Su (%) | önemsiz miktar | ||||
| Nüfus | |||||
• 2018 tahminî | 926.276 (161..) | ||||
• 2017 sayımı | 884.887 | ||||
• Yoğunluk | 46,4/km2 (148.) | ||||
| GSYİH (SAGP) | 2020 tahminî | ||||
• Toplam | 10,054 milyar $ (140.) | ||||
• Kişi başına | 11.175 $ (104..) | ||||
| GSYİH (nominal) | 2020 tahminî | ||||
• Toplam | 3,932 milyar $ (152.) | ||||
• Kişi başına | 4.371 $ (97.) | ||||
| Gini (2013) | 36.4 orta | ||||
| İGE (2019) |  0.724yüksek · 98. | ||||
| Para birimi | Fiji doları (FJD) | ||||
| Zaman dilimi | UTC+12 | ||||
• Yaz (YSU) | UTC+13 | ||||
| Trafik akışı | sol | ||||
| Telefon kodu | +679 | ||||
| İnternet alan adı | .fj | ||||
Tarihçe
Fiji'de 17. yüzyılda Avrupalı kâşiflerden uzun süre önce de insanlar vardı. Fiji’de yapılan kazılarda küçük yerleşimlerde çanak çömlek türünde eski kalıntılar bulunmuştur. Fiji yerleşim yerlerinde yapılan kazılar sonucu M.Ö. 1000 yıllarına ulaşan buluntulara rastlanmıştır. Ancak büyük Pasifik göçünün sorusuna hâlâ cevap bulunamamıştır. 1643’de Hollanda’li kâşif Abel Tasman'ın, büyük güney kıtasını aramaya giderken Fiji'yi ziyaret ettiği biliniyor.
XIX. yüzyıla kadar Avrupalı yerleşimciler, yerleşimlerine devam etmiştir. Adalar, 1874'te bir sömürge olarak İngiliz kontrolünün altına girdi. İngilizler tarafından adalara Hint işçiler getirildi. 1970'te önce krallık olarak bağımsızlığını ilan etti. Fiji'ye, Hint-Fijili (Hindistan'dan getirilen Hintlere verilen ad) toplumu egemendi. 1987'de gerçekleştirilen müdahale sonucu cumhuriyet ilan edildi ve başarılı iki askerî darbe ile, Fiji'nin hâkimiyetindeki Hint ve Fiji ortaklığı sona erdirildi. Çünkü Hint kökenliler İngiliz egemenliği altında kalmak isterken Fijili yerli halk bağımsızlık taraftarıydı. Bu yüzden askerî darbeler olmuştur. Daha sonra Hint kökenliler Hindistan'a göç etmek zorunda kalmışsa da ülkede kalan Hint kökenliler vardır. Bu göç insan kaybına ve ekonomik durgunluğa neden olmuştur.
Siyasi Hayat
Fiji, bir parlamenter cumhuriyettir. İlk yerli vali Ratu Sir George Cakobau, eski meclis başkanı Ratu Epeli Nailatikau, ülkenin kurucusu Ratu Sir Kamisese Mara gibi ülkenin pek çok önemli siyasi, akademik ve askeri ismi Ratu Cakobau'nın soyundan gelmektedir.
Coğrafya
Fiji, 322 adadan (106'sı ıssız) ve 522 küçük adacıktan oluşur. En önemli adaları, Viti Levu ve Vanua Levu'dur. Adalar, tropikal ormanlarla çevrilidir. Yükseklik 1,300 metreye (4,250 ft) kadar ulaşır. Viti Levu, başkent Suva'ya ev sahipliği yapar. Diğer önemli şehirler, (Uluslararası havaalanının bulunduğu yer) Nadi ve büyük bir şeker değirmenine sahip bir liman kenti olan Lautoka'dır. Vanua Levu'da ana şehirler, Labasa ve Savusavu'dur. Diğer önemli adalar, Taveuni ve Kadavu, (Nadi'nin sadece dışında) Mamanuca grubunu ve popüler turist varış yerleri olan Yasawa grubunu kapsar. En yakın komşusu Tonga'dır. Fiji'de tropikal iklim hakimdir.
Konum: Okyanusya, Güney Pasifik Okyanusunda ada.
Coğrafî konumu: 18 00 Güney derecesi, 175 00 Doğu boylamı
Haritadaki konumu: Okyanusya
Yüzölçümü: 18,270 km²
Sınırları: 0 km
Sahil şeridi: 1,129 km
İklim: Tropikal deniz
Arazi yapısı: Volkanik aktiviteli dağlar çoğunluktadır.
Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Pasifik Okyanusu 0 m; en yüksek noktası: Tomanivi 1,324 m
Doğal kaynakları: Kereste, balık, altın, bakır, amonyak, gümüş, denizde petrol kaynakları, hidro enerji
Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %10
Sürekli ekinler: %4
Otlaklar: %10
Ormanlık arazi: %65
Diğer: %11 (1993 verileri)
Sulanan arazi: 10 km² (1993 verileri)
Doğal afetler: Kasım - Ocak ayları arasında siklonik kasırgalar
İklim
Fiji, tropikal iklime sahiptir. Kasım ve Nisan arası sıcak mevsimdir. Mayıs ve Ekim arası daha serindir. Serin mevsimde hava sıcaklığı ortalaması 22 °C 'dir. Yağış değişkendir ve sıcak sezonda daha çok yağış almaktadır.
Ekonomi
Fiji, ormanlar, mineral ve balık kaynakları açısından zengin bir ülkedir. Pasifik adaları arasında ekonomisi en çok gelişmiş adalardan biridir. Şeker ihracatı ve turizm endüstrisi ülkeye döviz getiren başlıca sektörlerdir. Şeker üretimi sanayi etkinliğinin 3'te 1'ini kapsamaktadır. Her yıl içlerinde Amerikalıların da bulunduğu yaklaşık 300,000 turist ülkeyi ziyaret etmektedir.Fiji, 1960 ve 1970'lerde hızlı bir büyüme periyodu geçirmesine rağmen 1980'lerde durgunlaşma görülmüştür. Başlıca gelir kaynağı turizm ve şeker endüstrisidir. Fiji'deki en yüksek bina, on dört katlı Rezerv Bankası binasıdır.
İletişim
Kullanılan telefon hatları: 72.000 (1997)
Radyo yayın istasyonları: AM 13, FM 40, kısa dalga 0 (1998)
Radyolar: 500.000 (1997)
Televizyonlar: 21.000 (1997)
İnternet servis sağlayıcıları: 2 (2000)
İnternet kullanıcıları: 7.500 (2000)
Demografi
Mültecî oranı: -3.45 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
Bebek ölüm oranı: 14.08 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
Ortalama hayat süresi: Toplam nüfus: 69.2 yıl
Erkeklerde: 66.74 yıl
Kadınlarda: 71.79 yıl (2004 tahmini)
Ortalama çocuk sayısı: 2.86 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.1 (2003 tahmini)
Ulus: Fijili
Nüfusun etnik dağılımı: %51, Hint %44, Avrupalı, diğer Pasifik adaları kökenli, Çinli ve diğer %5 (1998 verileri)
Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
Toplam nüfusta: %93.7
Erkekler: %95.5
Kadınlar: %91.9 (2003 tahmini)
Din
Hristiyan %52, Hindu %38, Müslüman %8, diğer %2 (1986)
Diller: İngilizce (resmî dil), Fiji dili, Fiji Hintçesi
(Resmen, Fiji Hintçesi Hindustani olarak adlandırılır.)
Kaynakça
- ^ . 11 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Government of Fiji (10 Ocak 2018). "Fiji Bureau of Statistics Releases 2017 Census Results". 3 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Kasım 2018.
- ^ a b "Report for Selected Countries and Subjects". www.imf.org. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ocak 2021.
- ^ "Gini Index". World Bank. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Kasım 2017.
- ^ (PDF). United Nations Development Programme. 2019. s. 9. 24 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2019.
- ^ Fiji Government Online Portal: Our Country 23 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Retrieved 26 April 2010.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Fiji ya da resmi adiyla Fiji Cumhuriyeti Fijice Matanitu Tugalala o Viti Fiji Hindi फ ज गणर ज य Okyanusya da bulunan bir ada ulkesidir Pasifik okyanusunun guneyinde bulunan bir dizi adadan olusan ulke 215 i issiz olmak uzere toplam 322 adadan ve 522 adaciktan olusur Iki buyuk ada Viti Levu ve Vanua Levu yerlesimin 87 sini olusturur FijiMatanitu Tugalala o Viti Fijice Republic of Fiji Ing फ ज गणर ज य Fiji Hindi Fiji Adalari CumhuriyetiBayrak ArmaSlogan Fijice Rerevaka na Kalou ka Doka na Tui Fear God and honour the QueenMilli mars God Bless Fiji Turkce Tanri Fiji yi Korusun source source track track track track track track track track track track track track Baskent ve en buyuk sehirSuvaResmi dil ler Ingilizce Fijice HindiDemonimFijililerHukumetUniter parlamenter cumhuriyet CumhurbaskaniWiliame Katonivere BasbakanSitiveni RabukaTarihce Birlesik Krallik tan bagimsizlik10 Ekim 1970 Cumhuriyetin ilani7 Ekim 1987Yuzolcumu Toplam18 274 km2 155 Su onemsiz miktarNufus 2018 tahmini926 276 161 2017 sayimi884 887 Yogunluk46 4 km2 148 GSYIH SAGP 2020 tahmini Toplam10 054 milyar 140 Kisi basina11 175 104 GSYIH nominal 2020 tahmini Toplam3 932 milyar 152 Kisi basina4 371 97 Gini 2013 36 4 ortaIGE 2019 0 724 yuksek 98 Para birimiFiji dolari FJD Zaman dilimiUTC 12 Yaz YSU UTC 13Trafik akisisolTelefon kodu 679Internet alan adi fjTarihceFiji de 17 yuzyilda Avrupali kasiflerden uzun sure once de insanlar vardi Fiji de yapilan kazilarda kucuk yerlesimlerde canak comlek turunde eski kalintilar bulunmustur Fiji yerlesim yerlerinde yapilan kazilar sonucu M O 1000 yillarina ulasan buluntulara rastlanmistir Ancak buyuk Pasifik gocunun sorusuna hala cevap bulunamamistir 1643 de Hollanda li kasif Abel Tasman in buyuk guney kitasini aramaya giderken Fiji yi ziyaret ettigi biliniyor XIX yuzyila kadar Avrupali yerlesimciler yerlesimlerine devam etmistir Adalar 1874 te bir somurge olarak Ingiliz kontrolunun altina girdi Ingilizler tarafindan adalara Hint isciler getirildi 1970 te once krallik olarak bagimsizligini ilan etti Fiji ye Hint Fijili Hindistan dan getirilen Hintlere verilen ad toplumu egemendi 1987 de gerceklestirilen mudahale sonucu cumhuriyet ilan edildi ve basarili iki askeri darbe ile Fiji nin hakimiyetindeki Hint ve Fiji ortakligi sona erdirildi Cunku Hint kokenliler Ingiliz egemenligi altinda kalmak isterken Fijili yerli halk bagimsizlik taraftariydi Bu yuzden askeri darbeler olmustur Daha sonra Hint kokenliler Hindistan a goc etmek zorunda kalmissa da ulkede kalan Hint kokenliler vardir Bu goc insan kaybina ve ekonomik durgunluga neden olmustur Siyasi HayatFiji bir parlamenter cumhuriyettir Ilk yerli vali Ratu Sir George Cakobau eski meclis baskani Ratu Epeli Nailatikau ulkenin kurucusu Ratu Sir Kamisese Mara gibi ulkenin pek cok onemli siyasi akademik ve askeri ismi Ratu Cakobau nin soyundan gelmektedir CografyaFiji 322 adadan 106 si issiz ve 522 kucuk adaciktan olusur En onemli adalari Viti Levu ve Vanua Levu dur Adalar tropikal ormanlarla cevrilidir Yukseklik 1 300 metreye 4 250 ft kadar ulasir Viti Levu baskent Suva ya ev sahipligi yapar Diger onemli sehirler Uluslararasi havaalaninin bulundugu yer Nadi ve buyuk bir seker degirmenine sahip bir liman kenti olan Lautoka dir Vanua Levu da ana sehirler Labasa ve Savusavu dur Diger onemli adalar Taveuni ve Kadavu Nadi nin sadece disinda Mamanuca grubunu ve populer turist varis yerleri olan Yasawa grubunu kapsar En yakin komsusu Tonga dir Fiji de tropikal iklim hakimdir Konum Okyanusya Guney Pasifik Okyanusunda ada Cografi konumu 18 00 Guney derecesi 175 00 Dogu boylami Haritadaki konumu Okyanusya Yuzolcumu 18 270 km Sinirlari 0 km Sahil seridi 1 129 km Iklim Tropikal deniz Arazi yapisi Volkanik aktiviteli daglar cogunluktadir Deniz seviyesinden yuksekligi en alcak noktasi Pasifik Okyanusu 0 m en yuksek noktasi Tomanivi 1 324 m Dogal kaynaklari Kereste balik altin bakir amonyak gumus denizde petrol kaynaklari hidro enerji Arazi kullanimi tarima uygun topraklar 10 Surekli ekinler 4 Otlaklar 10 Ormanlik arazi 65 Diger 11 1993 verileri Sulanan arazi 10 km 1993 verileri Dogal afetler Kasim Ocak aylari arasinda siklonik kasirgalarIklimFiji tropikal iklime sahiptir Kasim ve Nisan arasi sicak mevsimdir Mayis ve Ekim arasi daha serindir Serin mevsimde hava sicakligi ortalamasi 22 C dir Yagis degiskendir ve sicak sezonda daha cok yagis almaktadir EkonomiFiji ormanlar mineral ve balik kaynaklari acisindan zengin bir ulkedir Pasifik adalari arasinda ekonomisi en cok gelismis adalardan biridir Seker ihracati ve turizm endustrisi ulkeye doviz getiren baslica sektorlerdir Seker uretimi sanayi etkinliginin 3 te 1 ini kapsamaktadir Her yil iclerinde Amerikalilarin da bulundugu yaklasik 300 000 turist ulkeyi ziyaret etmektedir Fiji 1960 ve 1970 lerde hizli bir buyume periyodu gecirmesine ragmen 1980 lerde durgunlasma gorulmustur Baslica gelir kaynagi turizm ve seker endustrisidir Fiji deki en yuksek bina on dort katli Rezerv Bankasi binasidir IletisimKullanilan telefon hatlari 72 000 1997 Radyo yayin istasyonlari AM 13 FM 40 kisa dalga 0 1998 Radyolar 500 000 1997 Televizyonlar 21 000 1997 Internet servis saglayicilari 2 2000 Internet kullanicilari 7 500 2000 DemografiMulteci orani 3 45 multeci 1 000 nufus 2001 tahmini Bebek olum orani 14 08 olum 1 000 dogan bebek 2001 tahmini Ortalama hayat suresi Toplam nufus 69 2 yil Erkeklerde 66 74 yil Kadinlarda 71 79 yil 2004 tahmini Ortalama cocuk sayisi 2 86 cocuk 1 kadin 2001 tahmini HIV AIDS hastaliklarina yakalanan yetiskin sayisi 0 1 2003 tahmini Ulus Fijili Nufusun etnik dagilimi 51 Hint 44 Avrupali diger Pasifik adalari kokenli Cinli ve diger 5 1998 verileri Okur yazar orani 15 yas ve uzeri icin veriler Toplam nufusta 93 7 Erkekler 95 5 Kadinlar 91 9 2003 tahmini DinHristiyan 52 Hindu 38 Musluman 8 diger 2 1986 Diller Ingilizce resmi dil Fiji dili Fiji Hintcesi Resmen Fiji Hintcesi Hindustani olarak adlandirilir Kaynakca 11 Mayis 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Government of Fiji 10 Ocak 2018 Fiji Bureau of Statistics Releases 2017 Census Results 3 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Kasim 2018 a b Report for Selected Countries and Subjects www imf org 29 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ocak 2021 Gini Index World Bank 7 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Kasim 2017 PDF United Nations Development Programme 2019 s 9 24 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 9 Aralik 2019 Fiji Government Online Portal Our Country 23 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved 26 April 2010